بدون شك روز عرفه: بزرگترین روز در میان روزهای پر فیض وبركت الله  است، عرفه مركز بزرگی سر شار از خیر وایمان و تقوا است، عرفه فصل بسیار مهمی از فصول طاعت و عبادت است، عرفه روزی است كه در آن پندها آموخته می شود، دعاها به آسمان می رود، رحمتها فرود می آید ، و گناهها بخشیده می شود، روز امید ها و آرزو ها ، روز فروتنیها و پشیمانیها، آری روز بخششها و بركتها، روزی كه خورشید بهتر از آنرا ندیده است، ویژگیهای ارزشمند، خصوصیات عظیم ،صفات والا و فضائل بی انتهایی كه این روز بزرگ بهمراه دارد از شمارش و احاطه خارج است.

روز عرفه روزی است كه الله  متعال در آن، دین اسلام، این نعمت بزرگ را بر امت اسلامی كامل فرمود، چنانكه می فرماید: ) الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَكُمُ الْأِسْلامَ دِیناً ( (المائدة:3)

« امروز دینتان را بر شما كامل كردم و نعمتم را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان (آخرین و كاملترین ) دین برای شما پسندیدم » بعد از نزول این آیه دیگر حلال وحرامی نازل نشد.

از طارق ابن شهاب روایت است كه فرمود: « مردی یهودی نزد عمر فاروق رضی الله عنه آمد و گفت :ای امیرمؤمنان ! شما آیه ای را در كتابتان می خوانید كه اگر بر ما یهودیان نازل می شد آنروز را جشن می گرفتیم، پرسیدند كدام آیه ؟ گفت : ( الیوم اكملت لكم دینكم و أتممت علیكم نعمتی) حضرت عمر فرمودند: به خدا سوگند من دقیقا می دانم كه این آیه در چه روزی و در چه ساعتی بر رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ نازل گردیده شامگاه روز عرفه كه مصادف با روز جمعه بود» بخاری

دراین روز خجسته و پربركت آزاد شدگان خدا از دوزخ چه بسیارند ، روزی كه الله  در آن بر بندگان مؤمنش سخاوت می فرماید و با آنان بر فرشتگان معتبرش فخر و مباهات می ورزد ، از ام المومنین عائشه صدیقه رضی الله عنها روایت است كه پیامبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ فرمودند : ( مامن یوم اكثر من أن یعتق الله فیه عبدا من النار من یوم عرفة وانه لیدنوا ثم یباهی بهم الملائكة فیقول ما أراد هؤلاء) مسلم

« روزی نیست كه الله  بیشتر از روز عرفه در آن بنده از دوزخ آزاد فرماید ، الله  مهربان در آن روز – چنانكه خود داند – به بندگانش نزدیك می شود ، آنگاه با حضور آنان بر فرشتگانش فخر می ورزد  و از روی فخر و مباهات می فرماید اینها چه می خواهند؟(مگر جز خشنودی من ، و آمرزش گناهانشان آرزوی دیگری دارند؟) »

علامه ابن عبدالبر رحمة الله علیه می فرماید :« این دلالت می كند كه آنها بخشیده می شوند ، زیرا الله  ممكن نیست به كسانی فخر فرماید كه اهل گناه و خطا باشند مگر بعد از اینكه توبه كنند و بخشیده شوند» از عبدالله بن عمرو رضی الله عنهما روایت است كه رسول الله ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ فرمودند: ( إن الله تعالی یباهی ملائكته عشیة عرفة بأهل عرفة یقول : اُنظروا إلی عبادی أتونی شعثا غبراً) التمهید

« بطور قطع الله  متعال در شامگاه عرفه بوسیله كسانی كه در عرفه حاضرند بر فرشتگانش فخر می نماید و می فرماید : ببینید كه بندگانم چگونه ژولیده وغبار آلود پیش من آمده اند»

فضیل بن عیاض رحمةالله علیه شامگاهان درعرفه ایستاده بود كه ناگاه  گریه و زاری مردم توجه او را جلب نمود فرمود: « به نظر شما اگر همه اینها پیش كسی بروند واز او یك دانه (مثلاگندم)بخواهند آیا او (این خواسته ناچیز) آنان را رد خواهد كرد؟ گفتند نه ، فرمود : بخدا قسم آمرزش گناهان در نزد پروردگار از دادن یك دانه هم آسان تر است».

بنابر این مسلمانی كه در این روز خجسته و مبارك می خواهد استفاده كند و فیض ببرد می بایستی بشدت در حضور پروردگارش فروتنی كند و با عجز و انكسار ، و ندامت و پشیمانی رحمت و مغفرت ذات كبریایی اش را از او بخواهد، از غضب و عذابش در ترس و حذر باشد از هر گناهی كه مرتكب شده و از هر اشتباهی كه از او سرزده از ته دل و اعماق قلبش توبه كند ، در این لحظات طلائی و سر نوشت ساز كه ممكن است زندگی هر مسلمانی دگرگون شود با رفتن به این سو و آن سو  وقتش را ضایع نكند ، با حرفهای بیهوده یا حد اقل غیر ضروری این فرصت بزرگ را از دست ندهد ، بلكه با كمال عاجزی و صداقت به مولا و پروردگارش روی آورده و هر چه می تواند بیشتر مشغول ذكر و دعا و استغفار باشد ، از پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ ثابت شده كه فرمودند: ( خیرالدعاء دعاء یوم عرفة و خیر ما قلته أنا و النبیون من قبلی) « بهترین دعاء، دعای روز عرفه است و بهترین سخنانی كه من و پیامبران قبل از من گفته ایم:

(لا اله إلا الله وحده لا شریك له، لهُ الملك و له الحمد وهو علی كل شئ قدیر) است.

معنای این كلمات چنین است « هیچ معبود برحقی جز خدای یگانه و لاشریك نیست، پادشاهی وستایش ویژه اوست ، و او برهر چیزی تواناست» .پس روز عرفه روز دعاست ، و بهترین ذكر «لا اله الاالله» است و پیامبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ در بهترین روز، بهترین ذكر را انجام می دادند ، زیرا سردار همه روزها رز عرفه، و سردار همه اذكار« لااله الاالله » است.

پس بسیار شایسته و مناست است كه بهترین ذكر را در بهترین روز انجام دهیم - و در عین حال از رسول گرامیمان ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ پیروی نمائیم- «لااله الاالله» این كلمه بزرگی كه رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ  آنرا در روز عرفه به كثرت ورد می فرمود بطور قطع بزرگترین و ارزشمندترین كلمه است، این كلمه ریسمان محكم، كلمه تقوی، كلید بهشت و اصل و اساس دین است. بخاطرهمین كلمه است كه آسمان و زمین آفریده شده ، مخلوقات آفریده شده، پیامبران فرستاده شده اند و كتابها فرود آمده اند ، فضائل این كلمه و موقعیت آن در دین بالا تر از آنست كه وصف كنندگان توصفیش كنند یا عارفان بشناسندش ، بلكه فضائل و مزایای آن ، بقدری زیاد است كه در خیال و تصور هم نمی گنجد .

با اینهمه مسلمان باید بداند كه « لا اله الاالله»  صرفا با زبان بدون آنكه گوینده آن حقش را اداء گرداند وشروط آنرا بجای آورد قبول نمی شود، « لا اله الاالله » اسمی نیست كه بی معنی باشد ، یا قولی كه حقیقت نداشته باشد، یا لفظی كه مفهوم نداشته باشد بلكه این كلمة بزرگ مدلولی دارد كه فهم و درك آن ناگزیر ومعنایی كه حفظ آن لازم ،و غایت وآرمانی كه تحقق آن واجب است، چون به اجماع علماء صرفا گفتن این كلمه بدون آنكه گوینده معنای آنرا بفهمد وعمل به مقتضای آنرا بشناسد غرض مطلوب را بر آورده نخواهد كرد، چنانكه الله  متعال می فرماید:

 )وَلا یَمْلِكُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفَاعَةَ إِلَّا مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَهُمْ یَعْلَمُونَ( (الزخرف:86)

« كسانی كه مشركین آنانرا غیر از خدا می خوانند اختیار شفاعت ندارند مگر كسانی كه به حق و توحید گواهی داده باشند در حالیكه حقیقت گواهی شان را می دانند»

یعنی مگر كسانی كه به « لا اله الاالله» گواهی دهند در حالیكه از ته دل می دانند آنچه را بر زبان می آورند، بدون شك این امر بسیار مهم است و هر مسلمانی باید به آن توجه فوق العاده داشته باشد زیرا «لا اله الاالله » نفعی نخواهد داشت مگر برای كسی كه مدلول آنرا چه در بُعد نفی و چه در بُعد اثبات بشناسد و با اعتقاد كامل به آن عمل كند.

اگر كسی آنرا ظاهراً بر زبان آورد و بدون اعتقاد حتی اگر به آن عمل هم بكند منافق است، و اگر كسی آنرا بگوید و بر خلاف آن عمل كند وی مشرك و چه بسا كافر می گردد، همچنین است حال كسی كه كلمه را بگوید سپس با انكار بخشی از لوازم و حقوق آن مرتد شود در این صورت به او نفعی نخواهد بخشید حتی اگر هزار مرتبه این كلمه را بخواند، همچنین است كسی كه آنرا می گوید اما بعضی عبادتها را برای غیر خدا انجام می دهد، مثلا غیر خدا را می خواند ، یا از غیر او در زمینه هایی كه جز خدا توانایی انجام آنرا ندارد، نصرت ویاری می جوید، یا كسی كه بخشی از عبادات را كه جز الله  بزرگ هیچ احدی شایستگی آنرا ندارد برای غیر خدا انجام میدهد چنین فردی مشرك است اگر چه  « لا اله الاالله » بر زبان آورد، زیرا معنای این كلمه بزرگ این است كه تمامی انواع عبادت را صرفا برای خدای یكتا خالص گردانیده شود، وهیچ احدی را با او شریك قرار داده نشود و در هر حال فقط به خدای یكتا و لا شرك روی آورده شود و عاجزی و تذلل ، امید و توجه ، انابت و توكل و دعا وطلب، فقط ببارگاه آن ذات ملكوتی انجام گیرد ، پس گویندة « لا اله الاالله » جز خدا كسی را نمی خواند ، جز برای خدا ذبح نمی كند، هیچ بخشی از پرستش را جز برای خدا انجام نمی دهد و به همة آنچه كه جز خدای یكتا پرسیده می شود كافر می گردد ، و از آنها به ببارگاه پروردگار یكتا اعلان برائت و بیزاری می كند.