فضائل دهه ذو الحجه

سپاس و ستایش پروردگاری یکتا را و درود سلام  بر بهترین اولاد آدم سید الأنبیاء والمرسلین و آل و اصحاب بزرگوارشان.
به  گزارش سایت سنی نیوز دادگاه عالی عربستان سعودی اعلان نمود که هلال ماه ذی الحجه در شامگاه امروز پنجشنبه دیده شد و به این ترتیب وقوف در عرفات روز شنبه نهم ذی الحجه موافق با 5 نوامبر 2011م مصادف با با 14 آبان / عقرب 1390هـ ش بوده و عید سعید قربان روز یكشنبه دهم ذی الحجه، 6 نوامبر 2011م مصادف با 15 آبان / عقرب 1390هـ ش خواهد بود.
برادران و خواهران مسلمان
از فضل و رحمت الله است كه در طی سال برای بندگان صالح خود مواسمی قرار می دهد كه در آن به اعمال صالح بپردازند و یكی از این مواسم خیر دهه ذو الحجه است...
دهه ذو الحجه
در فضیلت و بزرگی این دهه مبارك ادله بسیاری از قرآن و سنت وارد شده است:
1-الله سبحانه و تعالی می فرماید:
{والفجر ولیال عشر} [الفجر/2-1]
(قسم به سپیده دم و قسم به شب های دهگانه)
ابن كثیر رحمه الله در تفسیر خود می گوید: منظور از این ده شب دهه ذی الحجه است همانطور كه ابن عباس رضی الله عنهما و ابن زبیر ـ رضی الله عنهما ـ و مجاهد و دیگران گفته اند. (رواه البخاری)
2-و همچنین از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است كه فرمود: رسول الله ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ فرمود: «هیچ ایامی نیست كه نزد الله سبحانه و تعالی عمل صالح محبوبتر از این ایام باشد» گفتند: و نه حتی جهاد در راه الله؟ فرمود: «ونه جهاد در راه الله مگر شخصی كه با جان و مال خود خارج شود و هیچ كدامشان را برنگرداند».
3- و الله سبحانه و تعالی می فرماید:
{ویذكروا اسم الله فی أیام معلومات} [الحج/28]
(ونام الله را یاد كنند در روزهای مشخص)
ابن عباس رضی الله عنهما در تفسیر آن می فرماید: یعنی روزهای دهگانه ذی الحجه )تفسیر ابن كثیر(
4- و از ابن عمر رضی الله عنهما روایت است كه رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمودند: «هیچ ایامی نیست كه عمل صالح در آن محبوبتر از این ایام دهگانه باشد؛ پس در آنها بسیار تهلیل (لا اله الا الله) و تكبیر (الله اكبر) و تحمید (الحمدلله) بگویید» (رواه احمد)
5-سعید بن جبیر رحمه الله (راوی حدیث دوم از ابن عباس) وقتی كه دهه ذی الحجه داخل می شد تا جایی در عبادت تلاش می كرد كه توانش به پایان می رسید. (رواه الدارمی)
6-و همچنین ابن حجر عسقلانی در فتح الباری (شرح صحیح بخاری) می فرماید: و آنچه در فضیلت و برتری ایام ذی الحجه نمایان است جمع شدن تمام عبادات در این مناسبت است، یعنی: نماز و روزه و صدقه و حج، و در هیچ مناسبت دیگری چنین نیست.
آنچه در این دهه مستحب است
1-نماز: در این ایام زود رفتن برای انجام فرائض در مسجد و بسیار انجام دادن نوافل مستحب است زیرا این اعمال از بهترین قربات است. ثوبان ـ رضی الله عنه ـ می فرماید: شنیدم رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ فرمودند: «بر تو باد بسیار سجده بردن برای الله كه تو سجده ای برای الله نمی بری مگر آنكه الله تو را به خاطر آن درجه ای بالا می برد و گناهی از گناهانت پاك می كند» [رواه مسلم] و این فضیلت در تمام سال وجود دارد.
2-روزه: از هنیده بن خالد ـ رضی الله عنه ـ از همسرش رضی الله عنها از برخی از همسران رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ روایت می كند كه «رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ نهم ذی الحجه و روز عاشورا و سه روز از هر ماه را روزه می گرفت». (رواه الامام أحمد و أبوداود و النسائی)
امام نووی رحمه الله درباره روزه ایام ده گانه می فرماید: روزه آن شدیدا مستحب است.
3-تكبیر و تهلیل و تحمید: به دلیل آنچه در حدیث ابن عمر رضی الله عنهما كه گذشت وارد شده است: «پس در این روزها (روزهای دهگانه) بسیار تهلیل و تكبیر و تحمید بگویید».
و امام بخاری رحمه الله می فرماید: «ابن عمر و ابوهریره رضی الله عنهما در روزهای دهگانه وارد بازار می شدند و تكبیر می گفتند و مردم به تكبیر آنها تكبیر می گفتند» و همچنین امام بخاری می فرماید: «و عمر ین الخطاب ـ رضی الله عنه ـ در قبه اش در منی [منا] تكبیر می گفت و اهل مسجد تكبیر او را می شنیدند و تكبیر می گفتند و مردم در بازار به تكبیر آنها تكبیر می گفتند چنانكه منی بر اثر تكبیر آنها به لرزه می افتاد».
و عادت ابن عمر این بود كه در این ایام در منا و قبل از نمازها و در رختخوابش و در خیمه اش و در مجلسش و در حال راه رفتنش تكبیر می گفت و مستحب این است كه تكبیر به صدای بلند باشد به دلیل فعل عمربن الخطاب و ابن عمر و ابی هریره رضی الله عنهما.
شایسته است ما مسلمانان این سنت فراموش شده را كه متاسفانه حتی در بین اهل صلاح و خیر به فراموشی سپرده شده است به مانند آنچه در میان سلف صالحمان بود زنده كنیم.
نحوه تكبیر:
الف) الله اكبر، الله اكبر، الله اكبر كبیرا
ب) الله اكبر، الله اكبر، لا اله الا الله، و الله اكبر، الله اكبر، و لله الحمد.
ج) الله اكبر، الله اكبر، الله اكبر، لا اله الا الله، و الله اكبر، الله اكبر، الله اكبر، و لله الحمد.
4-روزه روز عرفه: روزه عرفه به دلیل آنچه از رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ در مورد روزه عرفه به ثبوت رسیده است مستحب است. رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ می فرماید:
 «(ثواب) آن را نزد الله اینگونه احتساب می كنم كه كفاره گناهان سال قبل و سال بعدش باشد». (رواه مسلم)
 اما هر كس كه خود در صحرای عرفه حاضر باشد (یعنی خود حاجی باشد) روزه برایش مستحب نیست زیرا رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ در حالی كه روزه نبود در عرفه وقوف نمود.
5-فضیلت روز قربانی (نحر): بسیاری از مسلمانان از عظمت و بزرگی این روز غفلت می ورزند حال آنكه برخی از علما بر این نظر هستند كه این روز مطلقا بهترین روز سال است حتی بهتر از روز عرفه. ابن قیم رحمه الله می فرماید: (بهترین روزها نزد خداوند روز نحر است كه همان روز حج اكبر است). چنانكه در سنن ابی داود از رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ روایت است كه فرمود: «بزرگترین ایام نزد الله سبحانه و تعالی روز نحر است و پس از آن روز قَرّ» و روز قر یعنی روز استقرار در منی كه روز 11 ذی الحجه است و گفته شده است كه روز عرفه بهتر است زیرا روزه اش كفاره گناهان دو سال است و هیچ روزی نیست كه الله متعال به اندازه روز عرفه انسانها را از آتش آزاد سازد، به این دلیل كه در این روز الله متعال به بندگانش نزدیك می شود و به خاطر اهل موقف (حجاجی كه در عرفات وقوف كرده اند) به فرشتگان مباهات می كند. البته قول اول صحیح تر است زیرا حدیثی كه درباره آن آمده معارضی نداردو الله اعلم. و چه روز عرفه بافضیلت تر باشد و یا روز نحر، انسان مسلمان چه حاجی باشد چه مقیم باید در به دست آوردن این فضایل و استفاده از فرصت كوشا باشد...
چگونه به استقبال این مواسم خیر برویم؟
1- شایسته است انسان مسلمان با توبه نصوح و صادقانه و برگشتن از گناهان و ترك آنها به استقبال این مواسم خیر برود زیرا این گناهان است كه انسان را از فضل پروردگار محروم می سازد.
2- و هنچنین باید با عزم صادق و جدی برای اغتنام این فرصتها از این مواسم مبارك استقبال كنیم و هر كه با خداوند صدق ورزد، خداوند نیز او را تصدیق خواهد كرد:
{والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا وإن الله لمع المحسنین} [العنكبوت/69]
 (و كسانی كه در راه ما جهاد كردند، قطعا آنها را به راه های خویش هدایت خواهیم كرد)
پس برادر و خواهر مسلمان من! تا فرصت هست از آن استفاده ببر. خداوند ما را بر قدردانی این مواسم موفق بدارد.
برخی از احكام قربانی:
اصل در قربانی آن است كه برای زنده ها مشروع است چنانكه رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ و اصحابش برای خود و خانواده شان قربانی می كردند اما اینكه برخی از مردم گمان می كنند قربانی تنها برای مرده گان است، صحیح نیست و اصل و اساسی ندارد. اما قربانی برای اموات سه حالت دارد:
1-به همراه زنده گان برای آنها نیز قربانی شود؛ مانند اینكه فرد برای خود و خانواده اش قربانی كند و قصدش زنده گان و اموات باشد (خویشاوندانش كه فوت نموده اند) و دلیل این قول قربانی كردن رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ برای خود و خانواده اش است در حالی كه برخی از خانواده او فوت كرده بودند.
2-اینكه فرد بر اساس وصیت متوفی برایش قربانی كند.
3-اینكه فرد به عنوان صدقه برای اموات بطور مستقل قربانی كند: و این جایز است و فقهای حنبلی تقریر نموده اند كه ثواب آن به متوفی می رسد (با قیاس بر صدقه) اما آنچه مشخص است این نوع قربانی سنت و مستحب نیست به دلیل آنكه رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ برای هیچكدام از درگذشتگانش به طور خصوصی قربانی ننموده است. نه برای حمزه سید الشهداء ـ رضی الله عنه ـ و نه برای فرزندانش كه قبل از او وفات كردند و نه برای همسرش ام المومنین خدیجه رضی الله عنها كه از محبوب ترین همسرانش بود. و از هیچكدام از اصحاب پیامبر رضی الله عنهم اجمعین روایت نشده كه برای یكی از بستگان متوفی خود بطور خصوصی قربانی كرده باشند. همچنین كاری كه برخی از مردم انجام می دهند و سال اول وفات میت برایش قربانی می كنند و اعتقاد دارند كه در این قربانی نباید هیچ كس را شریك نمود، صحیح نیست. شاید اگر آنها می دانستند می توان از طرف خود و خانواده خود چه زنده گان و چه رفتگان قربانی نمود، چنین نمی كردند.
آنچه نباید شخص قربانی كننده انجام دهد:
اگر شخصی نیت قربانی كرد و ماه ذی الحجه (چه با رویت هلال و چه با تكمیل ماه ذی القعده) وارد شد؛ بر او حرام می شود كه موی خود را كوتاه كند و یا چیزی از آن كم كند و یا ناخن خود را بگیرد و یا هر چیزی از پوست خود بگیرد تا اینكه قربانی را انجام دهد زیرا در حدیث ام السلمه رضی الله عنها از رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ روایت شده كه ایشان فرمودند: «اگر ماه ذی الحجه وارد شد و یكی از شما خواست قربانی كند، مو و ناخن هایش را نگه دارد [كوتاه نكند]» [رواه أحمد و مسلم] و در لفظ دیگر حدیث: «پس چیزی از مو و پوستش نگیرد تا قربانی كند» و اگر در وسط دهه ذی الحجه نیت قربانی كرد از زمان نیت این كارها بر او ممنوع می شود و اگر قبل از نیت مو و یا ناخن خود را كوتاه كرده بر او اشكالی نیست.
حكمت این نهى: از آنجا كه قربانی كننده در برخی از اعمال نسك یعنی قربانی برای الله با حاجیان مشاركت كرده است در برخی از خصوصیتهای احرام نیز با آنها شریك می شود مانند ممنوع بودن گرفتن مو و ناخن و ... اما خانواده او می توانند این كارها را انجام دهند.
و این حكم خاص قربانی كننده است اما این حكم به خانواده او و كسانی كه او از طرف آنها قربانی می كند تعلق نمی گیرد زیرا رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ می فرماید:
«هر كدام از شما كه خواست قربانی كند ...» و همچنین از او روایت شده كه از طرف اهل بیتش قربانی می كرد اما روایت نشده به آنان دستور امساك از این موارد را داده باشد.
اما اگر شخصی كه نیت قربانی دارد چیزی از مو یا ناخن و یا پوستش گرفت گناهكار است و باید به سوی الله توبه نماید و دیگر تكرار نكند و كفاره ای بر او نیست و هیچ امری بر او تعلق نمی گیرد. و اگر از روی فراموشی یا جهل یا بدون قصد این امور از او صورت گرفت گناهی بر او نیست. اما اگر مجبور شد به علتی این امور را انجام دهد گناهی بر او نیست مثلا اگر ناخنش شكست و راهی جز كوتاه كردن آن نبود یا برای مداوای زحم موجود در سر مجبور به تراشیدن سر شد، و اینگونه موارد...
كتابخانه عقیده برای حجاج محترم حج مقبول و بخشش گناهان و برای عموم مسلمانان توفیق عبادت و هدایت، از بارگاه رب العزت والجلال تمنا دارد.
وصلی الله علی سیدنا ونبینا محمد وعلی آله وصحبه اجمعین