سؤال از ما پاسخ از خداوند علیم
تأليف:
رضا جاهد
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡرَبُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمۡ سُكَٰرَىٰ حَتَّىٰ تَعۡلَمُواْ مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغۡتَسِلُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا٤٣﴾ [النساء: ۴۳].
«ای آنان که ایمان آوردید نزدیک مشوید نماز را در حال مستی تا که بدانید آنچه را میگویید و نه در حال جنابت مگر آن که مسافر باشید تا هنگامی که غسل کنید و اگر باشید بیماران یا بر سفری یا بیابید یکی از شما قضای حاجت یا آرمیدید با زنان پس نیابید آب را پس تیمم کنید خاکی پاک پس مسح کنید به رویهاتان و دستهاتان همانا خداست درگذرندۀ آمرزنده».
﴿فَإِذَا قَضَيۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمۡۚ فَإِذَا ٱطۡمَأۡنَنتُمۡ فَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَۚ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ كِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا١٠٣﴾ [النساء: ۱۰۳].
«و هنگامى که نماز را به پایان رساندید، خدا را یاد کنید؛ ایستاده، و نشسته، و در حالى که به پهلو خوابیدهاید! و هرگاه آرامش یافتید (و حالت ترس زایل گشت)، نماز را (به طور معمول) انجام دهید، زیرا نماز، وظیفه ثابت و معینى براى مؤمنان است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُم مِّنۡهُۚ مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٦﴾ [المائدة: ۶].
«اى کسانى که ایمان آوردهاید! هنگامى که به نماز مىایستید، صورت و دستها را تا آرنج بشویید! و سر را مسح کنید و پاها را تا مفصل [= برآمدگى دو سمت ساق پا]! بشویید و اگر جنب باشید، خود را بشویید (و غسل کنید)! و اگر بیمار یا مسافر باشید، یا یکى از شما از محل پستى آمده [= قضاى حاجت کرده]، یا با زنان تماس گرفته (و آمیزش جنسى کردهاید)، و آب (براى غسل یا وضو) نیابید، با خاک پاکى تیمم کنید! و از آن، بر صورت و دستها بکشید! خداوند نمىخواهد مشکلى براى شما ایجاد کند؛ بلکه مىخواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید؛ شاید شکر او را بجا آورید».
﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ٤ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ٥ ٱلَّذِينَ هُمۡ يُرَآءُونَ٦﴾ [الماعون: ۴-۶].
«پس واى بر نمازگزارانى که در نماز خود سهلانگارى مىکنند،همان کسانى که ریا مىکنند».
﴿وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ عَسَىٰٓ أَن يَبۡعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامٗا مَّحۡمُودٗا٧٩﴾ [الإسراء: ٧٩].
«و پارهای از شب بیدار باش که تهجّد در نماز شب خاص تو است باشد که برانگیزد ترا پروردگار تو به مقام ستوده».
﴿وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَٱسۡجُدۡ لَهُۥ وَسَبِّحۡهُ لَيۡلٗا طَوِيلًا٢٦﴾ [الإنسان: ۲۶].
«و در شبانگاه براى او سجده کن، و مقدارى طولانى از شب، او را تسبیح گوى».
﴿رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَإِيتَآءِ ٱلزَّكَوٰةِ يَخَافُونَ يَوۡمٗا تَتَقَلَّبُ فِيهِ ٱلۡقُلُوبُ وَٱلۡأَبۡصَٰرُ٣٧ لِيَجۡزِيَهُمُ ٱللَّهُ أَحۡسَنَ مَا عَمِلُواْ وَيَزِيدَهُم مِّن فَضۡلِهِۦۗ وَٱللَّهُ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ٣٨﴾ [النور: ۳٧-۳۸].
«مردانی که باز نمیدارد ایشان را تجارت و نه خرید و فروش از یاد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زکات بیم دارند از روزی که مضطرب میشوند و میگردد در آن دلها و چشمها تا جزا دهد ایشان را خدا بهتر از آنچه کردند و زیاده دهد ایشانرا از فضل و کرم خود و و خدا روزی میدهد آن را که میخواهد بیشمار».
﴿وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱرۡكَعُواْ مَعَ ٱلرَّٰكِعِينَ٤٣﴾ [البقرة: ۴۳].
«و بپای دارید نماز و بدهید زکات را و رکوع کنید با رکوعکنندگان».
﴿وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ١١٠﴾ [البقرة: ۱۱۰].
«و به پای دارید نماز را و بدهید زکات را و آنچه پیش میدارید برای خودتان از نیکی باز مییابید آن را در نزد خدای همانا خدای به آنچه میکنید بیناست».
﴿حَٰفِظُواْ عَلَى ٱلصَّلَوَٰتِ وَٱلصَّلَوٰةِ ٱلۡوُسۡطَىٰ وَقُومُواْ لِلَّهِ قَٰنِتِينَ٢٣٨ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ فَرِجَالًا أَوۡ رُكۡبَانٗاۖ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُم مَّا لَمۡ تَكُونُواْ تَعۡلَمُونَ٢٣٩﴾ [البقرة: ۲۳۸-۲۳٩].
«نگاهداری کنید بر نمازها و نماز میانین و برپای ایستید مر خدای را فرمان بردارندگان پس اگر شما را بیم خطری از دشمن باشد به هر حالی که میسر است پیاده یا سواره نماز بجای آرید و چون ایمن شوید پس یاد کنید خدای را آنچنان که آموخت شما را آنچه را که نمیدانستید».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ لَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ٢٧٧﴾ [البقرة: ۲٧٧].
«همانا کسانی که ایمان آوردند و کردند کارهای شایسته و بپای داشتند نماز را و دادند زکات را مر ایشان راست مزدشان نزد پروردگارشان و نیست بیمی بر ایشان و نه ایشان اندهگین شوند».
﴿وَأَنۡ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱتَّقُوهُۚ وَهُوَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ٧٢﴾ [الأنعام: ٧۲].
«و این که برپا دارید نماز را و بترسید خدا را و اوست آن که بسوی او محشور خواهید شد».
﴿وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَيِ ٱلنَّهَارِ وَزُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِۚ إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّئَِّاتِۚ ذَٰلِكَ ذِكۡرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ١١٤﴾ [هود: ۱۱۴].
«و بر پای دار نماز را دو طرف روز و پارهای از شب همانا که نیکوئیها میبرند بدیها را این پندی است مر پندگیرندگان را».
﴿وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ٥٦﴾ [النور: ۵۶].
«و بر پا دارید نماز را و بدهید زکات را و فرمان برید رسول را باشد که شما مورد لطف و رحمت واقع شوید».
﴿ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ٣﴾ [النمل: ۳].
«آنانی که بر پای میدارند نماز را و میدهند زکات را و ایشان به آخرت یقین دارند».
﴿قُل لِّعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خِلَٰلٌ٣١﴾ [إبراهيم: ۳۱].
«بگو مر بندگانم را که ایمان آوردند بر پای دارند نماز را و انفاق کنند از آنچه روزی دادیم ایشان را پنهان و آشکارا پیش از آن که بیاید روزی که نه چیزی توان خرید در آن و نه دوستی کسی جز خدا به کار آید».
﴿أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا٧٨﴾ [الإسراء: ٧۸].
«برپا دار نماز را از وقت زوال خورشید تا تاریکی شب و نماز بامداد را همانا که نماز بامداد باشد مشاهده شده (ملائک شب و روز)».
﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱللَّهَ أَوِ ٱدۡعُواْ ٱلرَّحۡمَٰنَۖ أَيّٗا مَّا تَدۡعُواْ فَلَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَلَا تَجۡهَرۡ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتۡ بِهَا وَٱبۡتَغِ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلٗا١١٠﴾ [الإسراء: ۱۱۰].
«بگو بخوانید خدا را به اسم الله یا بخوانید به اسم (رحمان) هر کدام را بخوانید پس او راست نامهای نیکو و بلند مخوان نمازت را و آهسته مکن آن را بلکه حد متوسط بین این دو را اختیار کن».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱرۡكَعُواْ وَٱسۡجُدُواْۤ وَٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمۡ وَٱفۡعَلُواْ ٱلۡخَيۡرَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ۩٧٧ وَجَٰهِدُواْ فِي ٱللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِۦۚ هُوَ ٱجۡتَبَىٰكُمۡ وَمَا جَعَلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلدِّينِ مِنۡ حَرَجٖۚ مِّلَّةَ أَبِيكُمۡ إِبۡرَٰهِيمَۚ هُوَ سَمَّىٰكُمُ ٱلۡمُسۡلِمِينَ مِن قَبۡلُ وَفِي هَٰذَا لِيَكُونَ ٱلرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيۡكُمۡ وَتَكُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى ٱلنَّاسِۚ فَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱعۡتَصِمُواْ بِٱللَّهِ هُوَ مَوۡلَىٰكُمۡۖ فَنِعۡمَ ٱلۡمَوۡلَىٰ وَنِعۡمَ ٱلنَّصِيرُ٧٨﴾ [الحج: ٧٧-٧۸].
«ای آن کسانی که ایمان آوردید رکوع کنید و سجده کنید و بپرستید پروردگارتان را و بجای آورید نیکی را باشد که شما رستگار شوید و جهاد و کوشش نمائید در راه خدای حق جهادش او برگزید شما را و قرار نداد بر شما در دین هیچ سختی کیش پدرتان ابراهیم او نامید شما را مسلمان پیش از این و در این تا باشد فرستاده و رسول گواه بر شما و باشید شما گواهان بر مردمان پس برپای دارید نماز را و بدهید زکات را و متوسل شوید به خدا و اعتماد کنید بر او، اوست خداوند و مالک شما پس خوبست آن خداوند و خوبست آن یاور».
﴿مُنِيبِينَ إِلَيۡهِ وَٱتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ٣١﴾ [الروم: ۳۱].
«بازگشت کنندگان به سوی او و بپرهیزید از او و برپا دارید نماز را و مباشید از شرک آورندگان».
﴿فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَٱنۡحَرۡ٢﴾ [الكوثر: ۲].
«پس نماز گزار برای پروردگارت و قربانی کن».
﴿يَٰبُنَيَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَآ أَصَابَكَۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ١٧﴾ [لقمان: ۱٧].
«ای پسرک من برپا دارد نماز را و امر کن به نیکوئی و نهی کن از منکر و بدی و صبر کن بر آنچه رسید ترا همانا آن از کارهای مهم است».
﴿قَدۡ أَفۡلَحَ مَن تَزَكَّىٰ١٤ وَذَكَرَ ٱسۡمَ رَبِّهِۦ فَصَلَّىٰ١٥﴾ [الأعلى: ۱۴-۱۵].
«حقا که رستگاری یافت آن که پاک شد از (شرک) و یاد کرد نام پروردگار خود را و نماز گذارد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَوٰةِ مِن يَوۡمِ ٱلۡجُمُعَةِ فَٱسۡعَوۡاْ إِلَىٰ ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَذَرُواْ ٱلۡبَيۡعَۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٩﴾ [الجمعة: ٩].
«ای کسانی که ایمان آوردید چون ندا کرده شود (به اذان) برای نماز در روز جمعه پس بشتابید بسوی ذکر خدا و واگذارید خرید و فروش را این بهتر است برای شما اگر بدانید».
﴿إِنَّمَا يَعۡمُرُ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَلَمۡ يَخۡشَ إِلَّا ٱللَّهَۖ فَعَسَىٰٓ أُوْلَٰٓئِكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُهۡتَدِينَ١٨﴾ [التوبة: ۱۸].
«جز این نیست که اباد میکند مسجدهای خدا را آن که گروید بخدا و بروز بازپسین و برپا داشت نماز را و داد زکات را و نترسید مگر از خدا پس شاید این گروه باشند از راه یافتگان».
﴿أَفَمَنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ تَقۡوَىٰ مِنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٍ خَيۡرٌ أَم مَّنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٖ فَٱنۡهَارَ بِهِۦ فِي نَارِ جَهَنَّمَۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ١٠٩﴾ [التوبة: ۱۰٩].
«آیا پس کسی که بنیان نهاد مسجدی را بر پرهیزکاری از خدای و خوشنودی بهتر است یا کسی که بنیاد نهاد بنیانش را بر کناره رودی که زیرش ویران باشد پس فرد افتد به آن در آتش دوزخ و خدای راهنمائی نمیکند گروه ستمکاران را».
﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ أَن يُذۡكَرَ فِيهَا ٱسۡمُهُۥ وَسَعَىٰ فِي خَرَابِهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ مَا كَانَ لَهُمۡ أَن يَدۡخُلُوهَآ إِلَّا خَآئِفِينَۚ لَهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٞ١١٤﴾ [البقرة: ۱۱۴].
«و کیست ستمکارتر از آنکس که بازداشت مسجدهای خدا را این که یاد کرده شود در آنها نام او و کوشید در ویرانی آنها، چنین گروهی در مساجد مسلمین نیایند جز آن که بر خود ترسان باشند نصیب این گروه در دنیا ذلّت و خواری و برای ایشان در روز بازپسین عذاب سختی است».
﴿وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَٰٓئِكَ كَانَ عَنۡهُ مَسُۡٔولٗا٣٦﴾ [الإسراء: ۳۶].
«از آنچه به آن آگاهى ندارى، پیروى مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مورد سوال قرار خاهند گرفت».
﴿يَوۡمَ تَشۡهَدُ عَلَيۡهِمۡ أَلۡسِنَتُهُمۡ وَأَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ٢٤﴾ [النور: ۲۴]
«بترسید از روزی که گواهی دهد بر ایشان زبانهاشان و دستهاشان و پاهاشان به آنچه که میکردند».
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا مَا جَآءُوهَا شَهِدَ عَلَيۡهِمۡ سَمۡعُهُمۡ وَأَبۡصَٰرُهُمۡ وَجُلُودُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ٢٠ وَقَالُواْ لِجُلُودِهِمۡ لِمَ شَهِدتُّمۡ عَلَيۡنَاۖ قَالُوٓاْ أَنطَقَنَا ٱللَّهُ ٱلَّذِيٓ أَنطَقَ كُلَّ شَيۡءٖۚ وَهُوَ خَلَقَكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٢١ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَتِرُونَ أَن يَشۡهَدَ عَلَيۡكُمۡ سَمۡعُكُمۡ وَلَآ أَبۡصَٰرُكُمۡ وَلَا جُلُودُكُمۡ وَلَٰكِن ظَنَنتُمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَا يَعۡلَمُ كَثِيرٗا مِّمَّا تَعۡمَلُونَ٢٢﴾ [فصلت: ۲۰-۲۲].
«تا وقتی که آمدند نزدیک آن (یعنی دوزخ) گواهی دهد بر ایشان گوش ایشان و دیدههای ایشان و پوستهاشان به آنچه میکردند و گویند برای پوستها (و سایر اعضای خود) چرا گواهی دادید علیه ما گویند بسخن درآورد ما را خدایی که بسخن آورد هر چیز را و او آفرید شما را نخستین بار و بسوی او باز میگردید . شما اگر گناهانتان را مخفى مىکردید نه بخاطر این بود که از شهادت گوش و چشمها و پوستهاى تنتان بیم داشتید، بلکه شما گمان مىکردید که خداوند بسیارى از اعمالى را که انجام مىدهید نمىداند».
﴿وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُمۡ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِهِۦۖ وَنَحۡشُرُهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ عُمۡيٗا وَبُكۡمٗا وَصُمّٗاۖ مَّأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ كُلَّمَا خَبَتۡ زِدۡنَٰهُمۡ سَعِيرٗا٩٧ ذَٰلِكَ جَزَآؤُهُم بِأَنَّهُمۡ كَفَرُواْ بَِٔايَٰتِنَا وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدًا٩٨﴾ [الإسراء: ٩٧-٩۸].
«و هر که را هدایت کند خدای پس اوست راه یافته و هر که را گمراه کند و واگذارد پس نیابی آنان را دوستداران از غیر او و برانگیزانیم آنان را روز رستخیر بر روهاشان کور و گنگ و کر جایگاهشان دوزخ است هرچند فرو نشیند بیفزایم ایشان را آتش این است جزای ایشان برای آن که آنان کافر شدند به آیات ما و گفتند آیا چون باشیم استخوانها و اعضاء پوسیده آیا برانگیخته شویم آفرینشی تازه و جدید».
﴿يَوۡمَ نَحۡشُرُ ٱلۡمُتَّقِينَ إِلَى ٱلرَّحۡمَٰنِ وَفۡدٗا٨٥ وَنَسُوقُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وِرۡدٗا٨٦ لَّا يَمۡلِكُونَ ٱلشَّفَٰعَةَ إِلَّا مَنِ ٱتَّخَذَ عِندَ ٱلرَّحۡمَٰنِ عَهۡدٗا٨٧﴾ [مريم: ۸۵-۸٧].
«در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعى بسوى خداوند رحمان (و پاداشهاى او) محشور مىکنیم در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعى بسوى خداوند رحمان (و پاداشهاى او) محشور مىکنیم در آن روز که پرهیزگاران را دسته جمعى بسوى خداوند رحمان (و پاداشهاى او) محشور مىکنیم».
﴿وَيَوۡمَ نُسَيِّرُ ٱلۡجِبَالَ وَتَرَى ٱلۡأَرۡضَ بَارِزَةٗ وَحَشَرۡنَٰهُمۡ فَلَمۡ نُغَادِرۡ مِنۡهُمۡ أَحَدٗا٤٧ وَعُرِضُواْ عَلَىٰ رَبِّكَ صَفّٗا لَّقَدۡ جِئۡتُمُونَا كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةِۢۚ بَلۡ زَعَمۡتُمۡ أَلَّن نَّجۡعَلَ لَكُم مَّوۡعِدٗا٤٨ وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ فَتَرَى ٱلۡمُجۡرِمِينَ مُشۡفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَٰوَيۡلَتَنَا مَالِ هَٰذَا ٱلۡكِتَٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةً إِلَّآ أَحۡصَىٰهَاۚ وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا٤٩﴾ [الكهف: ۴٧-۴٩].
«و روزی که روان میگردانیم کوهها را و بینی زمین را آشکار کننده و برانگیزیم مردگان را پس فرو نگذاریم از ایشان یکی را عرض کرده شوند بر پروردگارت صف زده هر آینه آمدید ما را چنان که آفریدیم شما را نخستین بار بلکه پنداشتید که هرگز قرار نخواهیم داد برای شما وعدهگاهی و نهاده شد کتاب پس بینی گناهکاران را ترسان از آنچه در اوست و میگویند ای وای بر ما این چگونه کتابی است که اعمال کوچک و بزرگ ما را سرموئی فرونگذاشته جز آنکه همه را نوشته است و در آن کتاب همۀ اعمال خود را حاضر ببینند و خدا به هیچ کس ستم نخواهد کرد».
﴿يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِۚ وَنَحۡشُرُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ يَوۡمَئِذٖ زُرۡقٗا١٠٢﴾ [طه: ۱۰۲].
«روزی که دمیده شود در صور و برانگیزانیم گنهکاران را آن روز کبودچشم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ إِنَّ زَلۡزَلَةَ ٱلسَّاعَةِ شَيۡءٌ عَظِيمٞ١ يَوۡمَ تَرَوۡنَهَا تَذۡهَلُ كُلُّ مُرۡضِعَةٍ عَمَّآ أَرۡضَعَتۡ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمۡلٍ حَمۡلَهَا وَتَرَى ٱلنَّاسَ سُكَٰرَىٰ وَمَا هُم بِسُكَٰرَىٰ وَلَٰكِنَّ عَذَابَ ٱللَّهِ شَدِيدٞ٢﴾ [الحج: ۱-۲].
«ای مردمان بترسید از پروردگارتان همانا که زلزلۀ قیامت چیزی است بزرگ روزی که ببینند آن را غافل شود هر شیر دهنده از آنچه شیر داد (مادر از هول طفل خود را فراموش کند) و هر باردار و حامله حمل خود را بیفکند و میبینی مردمان را مستان و نباشند ایشان مستان و لیکن عذاب خدای سخت است».
﴿وَأَنَّ ٱلسَّاعَةَ ءَاتِيَةٞ لَّا رَيۡبَ فِيهَا وَأَنَّ ٱللَّهَ يَبۡعَثُ مَن فِي ٱلۡقُبُورِ٧﴾ [الحج: ٧].
«و آن که قیامت آمدنی است نیست شکی در آن و آن که خدای برانگیزاند آنان را که در قبورند».
﴿فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَلَآ أَنسَابَ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ وَلَا يَتَسَآءَلُونَ١٠١﴾ [المؤمنون: ۱۰۱].
«پس چون دمیده شود در صور پس نباشد نسبها میان ایشان آن روز و نپرسند از یکدیگر».
﴿قَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا مَنۢ بَعَثَنَا مِن مَّرۡقَدِنَاۜۗ هَٰذَا مَا وَعَدَ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَصَدَقَ ٱلۡمُرۡسَلُونَ٥٢ إِن كَانَتۡ إِلَّا صَيۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ فَإِذَا هُمۡ جَمِيعٞ لَّدَيۡنَا مُحۡضَرُونَ٥٣ فَٱلۡيَوۡمَ لَا تُظۡلَمُ نَفۡسٞ شَيۡٔٗا وَلَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٥٤ إِنَّ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ ٱلۡيَوۡمَ فِي شُغُلٖ فَٰكِهُونَ٥٥ هُمۡ وَأَزۡوَٰجُهُمۡ فِي ظِلَٰلٍ عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِ مُتَّكُِٔونَ٥٦ لَهُمۡ فِيهَا فَٰكِهَةٞ وَلَهُم مَّا يَدَّعُونَ٥٧ سَلَٰمٞ قَوۡلٗا مِّن رَّبّٖ رَّحِيمٖ٥٨ وَٱمۡتَٰزُواْ ٱلۡيَوۡمَ أَيُّهَا ٱلۡمُجۡرِمُونَ٥٩ ۞أَلَمۡ أَعۡهَدۡ إِلَيۡكُمۡ يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ أَن لَّا تَعۡبُدُواْ ٱلشَّيۡطَٰنَۖ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٞ٦٠ وَأَنِ ٱعۡبُدُونِيۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ٦١ وَلَقَدۡ أَضَلَّ مِنكُمۡ جِبِلّٗا كَثِيرًاۖ أَفَلَمۡ تَكُونُواْ تَعۡقِلُونَ٦٢ هَٰذِهِۦ جَهَنَّمُ ٱلَّتِي كُنتُمۡ تُوعَدُونَ٦٣ ٱصۡلَوۡهَا ٱلۡيَوۡمَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ٦٤ ٱلۡيَوۡمَ نَخۡتِمُ عَلَىٰٓ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَتُكَلِّمُنَآ أَيۡدِيهِمۡ وَتَشۡهَدُ أَرۡجُلُهُم بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ٦٥ وَلَوۡ نَشَآءُ لَطَمَسۡنَا عَلَىٰٓ أَعۡيُنِهِمۡ فَٱسۡتَبَقُواْ ٱلصِّرَٰطَ فَأَنَّىٰ يُبۡصِرُونَ٦٦ وَلَوۡ نَشَآءُ لَمَسَخۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ مَكَانَتِهِمۡ فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مُضِيّٗا وَلَا يَرۡجِعُونَ٦٧﴾ [يس: ۵۲-۶٧].
«گویند ای وای بر ما چه کسی برانگیخت ما را از خوابگاهمان این است آنچه وعده کرده بود خدای رحمان و راست گفتند پیغمبران نباشد (واقعۀ قیام قیامت) جز یک اوار سخت پس آنگاه ایشان جمع آورده نزد ما حاضر شدگانند پس امروز ستم کرده نشود بر هیچ نفس هیچ چیز و جزا داده نشوید مگر آنچه را که انجام میدادید همانا اهل بهشت امروز در سرگرمی شادانند ایشان و جفتهاشان در سایهها بر سریرها تکیه زنندگانند مر ایشانراست در آن میوهها و مر ایشانراست آنچه میخواهند (برای ایشان) سلام است گفتاری از پروردگار مهربان و جدا شوید امروز ای گناهکاران آیا عهد نکرده بودم با شما ای فرزندان آدم که پرستش مکنید شیطان را همانا او مر شما راست دشمنی آشکار و این که بپرستید مرا این است راه راست و هر آینه گمراه ساخت از شما خلق بسیاری را آیا پس نبودید که دریابید بعقل این است دوزخی که وعده داده میشدید در آئید در آن امروز بسبب آن که کفر میورزیدید امروز مهر مینهیم بر دهنهاشان و سخن میگویند با مادستهاشان و گواهی میدهند پاهاشان به آن عملی که میکردند و اگر خواهیم رقم محو کشیم چشمهاشان پس سبقت کنند (بسوی) راه پس چگونه ببینند و اگر خواهیم مسخ کنیم (صورتهای) ایشان را بر جایشان پس نتوانند رفتن (از آنجا) و نتوانند برگردند».
﴿وَيَوۡمَ يَعَضُّ ٱلظَّالِمُ عَلَىٰ يَدَيۡهِ يَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي ٱتَّخَذۡتُ مَعَ ٱلرَّسُولِ سَبِيلٗا٢٧﴾ [الفرقان: ۲٧].
«و روزی که به دندان میگیرد ستمکار دستهای خود را در حالی که میگوید کاشکی من فرا گرفته بودم همراه رسول خدا راه حقّ را».
﴿وَيَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۚ وَكُلٌّ أَتَوۡهُ دَٰخِرِينَ٨٧ وَتَرَى ٱلۡجِبَالَ تَحۡسَبُهَا جَامِدَةٗ وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ ٱلسَّحَابِۚ صُنۡعَ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ أَتۡقَنَ كُلَّ شَيۡءٍۚ إِنَّهُۥ خَبِيرُۢ بِمَا تَفۡعَلُونَ٨٨﴾ [النمل: ۸٧-۸۸].
«و (به خاطر آورید) روزى را که در «صور» دمیده مىشود، و تمام کسانى که در آسمانها و زمین هستند در وحشت فرو مىروند، جز کسانى که خدا خواسته؛ و همگى با خضوع در پیشگاه او حاضر مىشوندکوهها را مىبینى، و آنها را ساکن و جامد مىپندارى، در حالى که مانند ابر در حرکتند؛ این صنع و آفرینش خداوندى است که همه چیز را متقن آفریده؛ او از کارهایى که شما انجام مىدهید مسلّماً آگاه است».
﴿وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يُبۡلِسُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ١٢﴾ [الروم: ۱۲].
«و روزی که برپا شود قیامت نومید شده خاموش بمانند گنهاکاران و مشرکان ».
﴿وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يَوۡمَئِذٖ يَتَفَرَّقُونَ١٤ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَهُمۡ فِي رَوۡضَةٖ يُحۡبَرُونَ١٥ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَا وَلِقَآيِٕ ٱلۡأٓخِرَةِ فَأُوْلَٰٓئِكَ فِي ٱلۡعَذَابِ مُحۡضَرُونَ١٦﴾ [الروم: ۱۴-۱۶].
«و روزی که برپا شود قیامت آن روز متفرق و منقسم شوند (مردمان) پس اما انان که ایمان آوردند و کردند کارهای شایسته پس ایشان در بهشت شادمان گردانیده شوند و اما انان کافر شدند و تکذیب کردند آیات ما را و ملاقات آخرت را پس آنها در عذاب حاضر کرده شدگانند ».
﴿فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يَنفَعُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَعۡذِرَتُهُمۡ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ٥٧﴾ [الروم: ۵٧].
«پس در آن روز نفع و سود نیابند آنان که ستم کردند عذرخواهی ایشان قبول نخواهد شد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَلَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيًۡٔاۚ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ٣٣﴾ [لقمان: ۳۳].
«ای مردمان بپرهیزید از پروردگارتان و بترسید از روزی که کفایت نکنند و کارسازی نکند هیچ پدری از فرزندش و نه هیچ فرزندی او کفایت کننده است از پدرش چیزی را همانا که وعدۀ خدا حق است پس نباید که فریب دهد شما را زندگانی دنیا و نباید که فریب دهد شما را در (کار) خدا و بنام خدا آن فریب دهنده (شیطان)».
﴿وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلۡمُجۡرِمُونَ نَاكِسُواْ رُءُوسِهِمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ رَبَّنَآ أَبۡصَرۡنَا وَسَمِعۡنَا فَٱرۡجِعۡنَا نَعۡمَلۡ صَٰلِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ١٢﴾ [السجدة: ۱۲].
«و اگر ببینی آن هنگام که گناهکاران به زیر افکندند سرهاشان را در پیشگاه پروردگارشان که ای پروردگار ما دیدیم و شنیدیم پس برگردان ما را تا کنیم کار شایسته همانا که ما یقین و باور دارندگانیم ».
﴿يَوۡمَ لَا يُغۡنِي مَوۡلًى عَن مَّوۡلٗى شَيۡٔٗا وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ٤١﴾ [الدخان: ۴۱].
«روزى که هیچ دوستى کمترین کمکى به دوستش نمىکند، و از هیچسو یارى نمىشوند؛».
﴿يَوۡمَ تَكُونُ ٱلسَّمَآءُ كَٱلۡمُهۡلِ٨ وَتَكُونُ ٱلۡجِبَالُ كَٱلۡعِهۡنِ٩ وَلَا يَسَۡٔلُ حَمِيمٌ حَمِيمٗا١٠ يُبَصَّرُونَهُمۡۚ يَوَدُّ ٱلۡمُجۡرِمُ لَوۡ يَفۡتَدِي مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِئِذِۢ بِبَنِيهِ١١ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَأَخِيهِ١٢ وَفَصِيلَتِهِ ٱلَّتِي تُٔۡوِيهِ١٣ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ يُنجِيهِ١٤ كَلَّآۖ إِنَّهَا لَظَىٰ١٥ نَزَّاعَةٗ لِّلشَّوَىٰ١٦ تَدۡعُواْ مَنۡ أَدۡبَرَ وَتَوَلَّىٰ١٧ وَجَمَعَ فَأَوۡعَىٰٓ١٨﴾ [المعارج: ۸-۱۸].
«روزی که شود آسمان مانند مس گداخته و گردد کوهها مانند پشم رنگین و نپرسد هیچ دوستی (حال) دوستی را. در حالی نشان داده شوند ایشان بهم آرزو کند گناهکار که فدا دهد (برای نجات خود) از عذاب آن روز پسران خود را وزنش و برادرش را و خویشاوندانش که پناهش میدهند. و هر که در زمین است همه را (یکسره فدا دهند) پس برهاندش چنین نیست، همانا دوزخ آتشی است شعله زننده، کِشَنده است پوست سرشان را. میخواند (آتش) آنر ا که پشت گردانید و اعراض کرد. و جمع کرد (مال را) پس نگاه داشت».
﴿يَوۡمَ يَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ سِرَاعٗا كَأَنَّهُمۡ إِلَىٰ نُصُبٖ يُوفِضُونَ٤٣ خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۚ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلَّذِي كَانُواْ يُوعَدُونَ٤٤﴾ [المعارج: ۴۳-۴۴].
«روزی که برآیند از قبرها شتابان، گویا که ایشان بسوی نشانهها میدوند خاشع و فروافتاده چشمهاشان (از شرمندگی) فراگیرد ایشان را خواری، این آن روزی است که وعده داده می شدند».
﴿يَسَۡٔلُ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلۡقِيَٰمَةِ٦ فَإِذَا بَرِقَ ٱلۡبَصَرُ٧ وَخَسَفَ ٱلۡقَمَرُ٨ وَجُمِعَ ٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ٩ يَقُولُ ٱلۡإِنسَٰنُ يَوۡمَئِذٍ أَيۡنَ ٱلۡمَفَرُّ١٠ كَلَّا لَا وَزَرَ١١ إِلَىٰ رَبِّكَ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡمُسۡتَقَرُّ١٢ يُنَبَّؤُاْ ٱلۡإِنسَٰنُ يَوۡمَئِذِۢ بِمَا قَدَّمَ وَأَخَّرَ١٣﴾ [القيامة: ۶-۱۳].
«میپرسد که کی خواهد بود روز قیامت. پس چون خیره شود چشم و تیره گردد ماه و جمع گردد آفتاب و ماه. گوید انسان آن روز که کجاست گریزگاه جز درگاه خدا هیچ آرامگاهی نیست آن روز آدمی به هر نیک و بدی که در عمر کرده از نتیجۀ همه آگاه خواهد شد».
﴿يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ٣٤ وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ٣٥ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ٣٦ لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ٣٧ وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ٣٨ ضَاحِكَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ٣٩ وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذٍ عَلَيۡهَا غَبَرَةٞ٤٠ تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ٤١ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ٤٢﴾ [عبس: ۳۴-۴۲].
«روزی که گریزد مرد از برادرش و مادرش و پدرش و زنش و پسرش برای هر مردی از ایشان و در آن روزگاریست که بازمیداردش (از دیگران) روهائی در آن روز تابان است. خندان شادمان، و روهائی در آن روز بر آن غبار کدورتست فرو گیرد آنها را سیاهی و تیرگی. آن گروه ایشانند کافران بدکار».
﴿يَوۡمَ يَجۡمَعُكُمۡ لِيَوۡمِ ٱلۡجَمۡعِۖ ذَٰلِكَ يَوۡمُ ٱلتَّغَابُنِۗ وَمَن يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ وَيَعۡمَلۡ صَٰلِحٗا يُكَفِّرۡ عَنۡهُ سَئَِّاتِهِۦ وَيُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ٩﴾ [التغابن: ٩].
«روزی که جمع کند شما را برای روز جمعه (قیامت) آنست روز مغبونی (و ظهور غبن) و هر که ایمان آرد به خدا و بکند کار شایسته دور میکند (خدا) از وی بدیهای او را و داخل میکند او را به بهشتهایی که میرود از زیر (قصرهای) آن نهرها جاویدان باشند در آن همیشه این است کامیابی بزرگ».
﴿إِنَّ ٱلسَّاعَةَ ءَاتِيَةٌ أَكَادُ أُخۡفِيهَا لِتُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا تَسۡعَىٰ١٥﴾ [طه: ۱۵].
«همانا قیامت آینده است میخواهم پنهان دارم آن را تا جزا داده شود هر کسی به آنچه کوشید».
﴿إِنَّ ٱلسَّاعَةَ لَأٓتِيَةٞ لَّا رَيۡبَ فِيهَا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يُؤۡمِنُونَ٥٩﴾ [غافر: ۵٩].
«همانا که قیامت آمدنی است، نیست شک در آن و لیکن اکثر مردمان ایمان نمیآورند».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّيۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَۚ ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗۗ يَسَۡٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ١٨٧﴾ [الأعراف: ۱۸٧].
«میپرسندت از قیامت کی باشد وقوعش بگو همانا دانش آن نزد پروردگار منست ظاهر نمیکند آن را در وقتش مگر او گران آمد در آسمانها و زمین نیاید شما را مگر ناگهان میپرسند از تو که گویا تو دانایی بر آن بگو نیست علم آن مگر نزد خدا ولیکن بیشتر مردمان نمیدانند ».
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيۡرٞ مِّنۡهَا وَهُم مِّن فَزَعٖ يَوۡمَئِذٍ ءَامِنُونَ٨٩ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَكُبَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٩٠﴾ [النمل: ۸٩-٩۰].
«کسانى که کار نیکى انجام دهند پاداشى بهتر از آن خواهند داشت؛ و آنان از وحشت آن روز درامانند و آنها که اعمال بدى انجام دهند، به صورت در آتش افکنده مىشوند؛ آیا جزایى جز آنچه عمل مىکردید خواهید داشت؟».
﴿وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ تَرَى ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى ٱللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسۡوَدَّةٌۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡمُتَكَبِّرِينَ٦٠﴾ [الزمر: ۶۰].
«و روز قیامت کسانی که برخدا دروغ بستند بنگری که روی همۀ آنها سیاه شده است آیا جهنّم بهترین جایگاه برای متکبّران نیست».
﴿وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخۡرَىٰ فَإِذَا هُمۡ قِيَامٞ يَنظُرُونَ٦٨ وَأَشۡرَقَتِ ٱلۡأَرۡضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ وَجِاْيٓءَ بِٱلنَّبِيِّۧنَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ٦٩ وَوُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَا يَفۡعَلُونَ٧٠ وَسِيقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا فُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَتۡلُونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِ رَبِّكُمۡ وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ بَلَىٰ وَلَٰكِنۡ حَقَّتۡ كَلِمَةُ ٱلۡعَذَابِ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ٧١ قِيلَ ٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ٧٢ وَسِيقَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا وَفُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَا سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡ طِبۡتُمۡ فَٱدۡخُلُوهَا خَٰلِدِينَ٧٣﴾ [الزمر: ۶۸-٧۳].
«و دمیده شود در صور پس بیهوش گردد هر که در آسمانها و هر که در زمین است مگر آن که خواهد خدا باز دمیده شود در آن (بار) دیگر پس در آن وقت ایشان ایستادگانند مینگرند (هر طرف را) و روشن شود زمین به نور پروردگارش نهاده شود نامۀ اعمال و آورده شود پیغمبران و گواهان و حکم کرده شود میانشان به راستی و ایشان ظلم کرده نمیشوند و تام داده شود هر شخصی را جزای آنچه کرده است و او داناتر است به آنچه میکنند و رانده شوند آنان که کافر شدند بسوی دوزخ گروه گروه تا چون آمدند نزد آن گشوده شود درهایش و گویند به ایشان نگهبانان آن و (یعنی دوزخ) آیا نیامد شما را رسولانی از شما که میخواندند بر شما آیات پروردگارتان را و بیم میدادند شما را از ملاقات این روز گویند آری ولیکن لازم آمد حکم عذاب بر کافران گفته شود که داخل شوید در درهای دوزخ جاودانیان در آن پس بد است اقامت گاه متکبران و رانده شوند آنان که ترسیدند از پروردگارشان بسوی بهشت گروه گروه تا چون آمدند نزد بهشت و گشوده شود درهای آن و گویند به ایشان خازنان بهشت سلام باد بر شما خوش باشید پس درآئید در آن (بهشت) وشما در آن جاویدانید».
﴿وَٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ وَمَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ١٣٥﴾ [آل عمران: ۱۳۵].
«نیکان آنها هستند که هرگاه کار شایسته از آنان سر زند یا ظلمی به نفس خویش کنند خدا را به یاد آرند و از گناه خود به درگاه خدا توبه و استغفار کنند (که میدانند) که جز خدا هیچ کس نمیتواند گناه خلق را بیامرزد، و آنها هستند که اصرار در کار زشت نکنند چون به زشتی معصیت آگاهند».
﴿قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ قَالُواْ يَٰحَسۡرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطۡنَا فِيهَا وَهُمۡ يَحۡمِلُونَ أَوۡزَارَهُمۡ عَلَىٰ ظُهُورِهِمۡۚ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ٣١﴾ [الأنعام: ۳۱].
«به تحقیق زیان کردند آنان که تکذیب کردند ملاقات خدای را تا چون بیایدشان قیامت ناگهان گویند ای پشیمانی ما بر آنچه تقصیر کردیم در آن و ایشان برمیدارند گناهانشان را بر پشتهاشان آگاه باشید بد است آنچه برمیدارند».
﴿وَلَوۡ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسۡتِعۡجَالَهُم بِٱلۡخَيۡرِ لَقُضِيَ إِلَيۡهِمۡ أَجَلُهُمۡۖ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ١١﴾ [يونس: ۱۱].
«و اگر زود رساند خدای برای مردمان بدی را مانند آن که زود میطلبند خوبی و خیر را هر آینه رانده شده بود بسوی ایشان اجلشان پس وامیگذاریم آنان را که امید ندارند ملاقات ما را در سرکشی و زیادهرویشان که سرگردان باشند».
﴿يَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي قَدَّمۡتُ لِحَيَاتِي٢٤﴾ [الفجر: ۲۴].
«گوید ای کاش (چیزی) پیش فرستاده بودم در زندگیم».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ فَتَنُواْ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ لَمۡ يَتُوبُواْ فَلَهُمۡ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمۡ عَذَابُ ٱلۡحَرِيقِ١٠﴾ [البروج: ۱۰].
«همانا آنان که مبتلا به عقوبت گردند مردان مؤمن و زنان با ایمان را پس توبه نکردند مر ایشانراست عذاب دوزخ و برای آنهاست عذاب سوزان».
﴿وَقَالَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَمَّا قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ إِنَّ ٱللَّهَ وَعَدَكُمۡ وَعۡدَ ٱلۡحَقِّ وَوَعَدتُّكُمۡ فَأَخۡلَفۡتُكُمۡۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّآ أَن دَعَوۡتُكُمۡ فَٱسۡتَجَبۡتُمۡ لِيۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوٓاْ أَنفُسَكُمۖ مَّآ أَنَا۠ بِمُصۡرِخِكُمۡ وَمَآ أَنتُم بِمُصۡرِخِيَّ إِنِّي كَفَرۡتُ بِمَآ أَشۡرَكۡتُمُونِ مِن قَبۡلُۗ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٢٢﴾ [إبراهيم: ۲۲].
«و گفت شیطان چون گذشت کار همانا که خدای وعده کرد شما را وعدۀ راست و وعده کردم شما را پس خلاف کردم شما را و نبود مرا بر شما هیچ تسلّطی مگر آن که خواندم و دعوت کردم شما را پس اجابت کردید مرا پس ملامت مکنید مرا و ملامت کنید نفسهای خود را نیستم من فریادرس شما را و نیستید شما فریادرس من همانا که من کافر شدم به آنچه انباز گرفتید مرا از پیش همانا که ستمکاران مرآنان را عذابی است دردناک».
﴿رُّبَمَا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ كَانُواْ مُسۡلِمِينَ٢﴾ [الحجر: ۲].
«بسا آرزو کنند آنان که کافر شدند که کاش بودند گردن نهادگان».
﴿لِّيُدۡخِلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَيُكَفِّرَ عَنۡهُمۡ سَئَِّاتِهِمۡۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عِندَ ٱللَّهِ فَوۡزًا عَظِيمٗا٥ وَيُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ ٱلظَّآنِّينَ بِٱللَّهِ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِۚ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِۖ وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَلَعَنَهُمۡ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرٗا٦﴾ [الفتح: ۵-۶].
«تا داخل کند مردان با ایمان و زنان با ایمان را در بهشتها که میروند از زیر آنها نهرها جاویدان باشند در آن و تا زایل کند از ایشان بدیهای ایشانرا، و هست این نزد خدا کامیابی بزرگ و تا عذاب کند مردان منافق وزنان منافق را و مردان مشرک و زنان مشرک را که گمان کنندهاند بر خدا گمان بد (منعکس) بر ایشانست گردش بد و خشم کرد خدا بر ایشان و لعنت کرد ایشان را و مهیا کرد برای ایشان دوزخ را و بد است بازگشت به دوزخ».
﴿لِّيُعَذِّبَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ وَيَتُوبَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمَۢا٧٣﴾ [الأحزاب: ٧۳].
«تا عذاب کند خدا مردان منافق و زنان منافق را و مردان شرکآورنده و زنان شرکآورنده و توبهپذیرد خدای بر مردان مؤمن و زنان مؤمن و هست خدای آمرزندۀ مهربان».
﴿يَوۡمَ تَرَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ يَسۡعَىٰ نُورُهُم بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَبِأَيۡمَٰنِهِمۖ بُشۡرَىٰكُمُ ٱلۡيَوۡمَ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١٢ يَوۡمَ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتُ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱنظُرُونَا نَقۡتَبِسۡ مِن نُّورِكُمۡ قِيلَ ٱرۡجِعُواْ وَرَآءَكُمۡ فَٱلۡتَمِسُواْ نُورٗاۖ فَضُرِبَ بَيۡنَهُم بِسُورٖ لَّهُۥ بَابُۢ بَاطِنُهُۥ فِيهِ ٱلرَّحۡمَةُ وَظَٰهِرُهُۥ مِن قِبَلِهِ ٱلۡعَذَابُ١٣﴾ [الحديد: ۱۲-۱۳].
«روزی که بینی مردان با ایمان و زنان با ایمان را که میشتابند نورشان پیش رویشان و طرف دست راستشان است (گفته میشود) مژده باد شما را امروز شما راست بوستانها و بهشتهایی که میرود از زیر آنها نهرها جاودان باشید در آن اینست کامیابی بزرگ. روزی که گویند مردان منافق و زنان منافق به آنان که ایمان آوردند منتظر شوید تا ما روشنی برگیریم از نور شما گفته شود بازگردید در عقب سر خودتان پس نوری بجوئید و برآورده شود میانشان دیواری که مر اوراست دری اندرون آن در آنست رحمت و از طرف بیرون آن است عذاب».
﴿تَعۡرُجُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ إِلَيۡهِ فِي يَوۡمٖ كَانَ مِقۡدَارُهُۥ خَمۡسِينَ أَلۡفَ سَنَةٖ٤﴾ [المعارج: ۴].
«بالا میروند فرشتگان و روح (روح القدس) بسوی او در روزی که هست مقدار آن پنجاه هزار سال».
﴿فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ نَفۡخَةٞ وَٰحِدَةٞ١٣ وَحُمِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ وَٱلۡجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةٗ وَٰحِدَةٗ١٤ فَيَوۡمَئِذٖ وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ١٥ وَٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَهِيَ يَوۡمَئِذٖ وَاهِيَةٞ١٦ وَٱلۡمَلَكُ عَلَىٰٓ أَرۡجَآئِهَاۚ وَيَحۡمِلُ عَرۡشَ رَبِّكَ فَوۡقَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ ثَمَٰنِيَةٞ١٧ يَوۡمَئِذٖ تُعۡرَضُونَ لَا تَخۡفَىٰ مِنكُمۡ خَافِيَةٞ١٨ فَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَيَقُولُ هَآؤُمُ ٱقۡرَءُواْ كِتَٰبِيَهۡ١٩ إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَٰقٍ حِسَابِيَهۡ٢٠ فَهُوَ فِي عِيشَةٖ رَّاضِيَةٖ٢١ فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٖ٢٢ قُطُوفُهَا دَانِيَةٞ٢٣ كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ هَنِيَٓٔۢا بِمَآ أَسۡلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡأَيَّامِ ٱلۡخَالِيَةِ٢٤ وَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِشِمَالِهِۦ فَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُوتَ كِتَٰبِيَهۡ٢٥ وَلَمۡ أَدۡرِ مَا حِسَابِيَهۡ٢٦ يَٰلَيۡتَهَا كَانَتِ ٱلۡقَاضِيَةَ٢٧ مَآ أَغۡنَىٰ عَنِّي مَالِيَهۡۜ٢٨ هَلَكَ عَنِّي سُلۡطَٰنِيَهۡ٢٩ خُذُوهُ فَغُلُّوهُ٣٠ ثُمَّ ٱلۡجَحِيمَ صَلُّوهُ٣١ ثُمَّ فِي سِلۡسِلَةٖ ذَرۡعُهَا سَبۡعُونَ ذِرَاعٗا فَٱسۡلُكُوهُ٣٢ إِنَّهُۥ كَانَ لَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ ٱلۡعَظِيمِ٣٣ وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ٣٤ فَلَيۡسَ لَهُ ٱلۡيَوۡمَ هَٰهُنَا حَمِيمٞ٣٥ وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنۡ غِسۡلِينٖ٣٦ لَّا يَأۡكُلُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡخَٰطُِٔونَ٣٧﴾ [الحاقة: ۱۳-۳٧].
«پس چون دمیده شود در صور یک دمیدن. و برداشته شود زمین و کوهها پس باز کوبیده شوند (بیکدیگر) در یک شکستن پس آن روز واقع شود واقع شونده و پاره شود آسمان پس در آن روز سست است. و فرشتگانند در اطراف آن و بردارند عرش پروردگارت را بالای آنها در آن روز هشت (فرشته). در آن روز عرضه کرده شوید (به پیشگاه خدا) پوشیده نماند از شما هیچ چیزتان. پس اما آن که داده شد نامۀ عملش بدست راستش پس گوید بگیرید بخوانید نامۀ اعمال مرا. همانا من یقین داشتم که دریابندهام حساب خود را پس وی در عیشی پسندیده است. در بهشت بلند (مقام) که میوهاش نزدیک به دسترس است. (گفته شود) بخورید و بیاشامید گوارا بسبب آنچه پیش فرستاده بودید در روزهای گذشته و اما کسی که داده شود نامه عملش بدست چپش. پس گوید ای کاش داده نمیشد مرا نامه اعمال من. و نمیدانستم که چیست حساب من. ای کاش آن مرگ پایان کار بود. رفع نیازی نکرد از من مالم. قدرت و تسلط از من زایل شد. (گفته شود) بگیرید او را در غل و زنجیر کنید. پس در آتش دوزخ بیفکنیدش. آنگاه در زنجیری که درازای آن هفتاد ذراع است درآریدش. همانا او ایمان نداشت بخدای بزرگ و ترغیب نمیکرد بر طعام دادن مستمند. پس نیست او را امروز این جا دوستدار. و نیست (او را) غذایی مگر از غساله چرک و زردآب (جهنم) که نمیخورد آن را مگر گناهکاران».
﴿يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَتَأۡتُونَ أَفۡوَاجٗا١٨ وَفُتِحَتِ ٱلسَّمَآءُ فَكَانَتۡ أَبۡوَٰبٗا١٩ وَسُيِّرَتِ ٱلۡجِبَالُ فَكَانَتۡ سَرَابًا٢٠﴾ [النبأ: ۱۸-۲۰].
«روزی که دمیده شود در صور پس بیائید فوج فوج. و شکافته و گشوده شود آسمان پس باشد در آن درها و روان گردانیده شود کوهها پس گردد سراب».
﴿وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنُطۡعِمُ مَن لَّوۡ يَشَآءُ ٱللَّهُ أَطۡعَمَهُۥٓ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ٤٧﴾ [يس: ۴٧].
«و چون مؤمنان به آنها گفتند که از آنچه خدا روزی شما قرار داده برای او به فقیران انفاق کنید کافران به اهل ایمان جواب دادند آیا به کسی که اگر خدا میخواست به او هم مانند ما روزی میداد اطعام کنیم؟ شما به ما این اندرز میکنید پیداست که سخت در غلط و گمراهی هستید».
﴿إِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنكُمۡۖ وَلَا يَرۡضَىٰ لِعِبَادِهِ ٱلۡكُفۡرَۖ وَإِن تَشۡكُرُواْ يَرۡضَهُ لَكُمۡۗ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ٧﴾ [الزمر: ٧].
«اگر همه کافر شوید خدا از (طاعت) همۀ شما بینیاز است ولیکن کفر (و شرک) را هم از بندگانش نمیپسندد و اگر (طاعت و) شکرش بجای آرید از شما آن پسند اوست و بدانید که هرگز بار گناه کسی را دیگری بر دوش نخواهد گرفت و پس از این بازگشت شما همه بسوی خداست و او شما را به هر چه در دنیا کردهاید آگاه میسازد که او از اسرار دل خلق به خوبی آگاه است».
﴿أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ٣٦ وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن مُّضِلٍّۗ أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِعَزِيزٖ ذِي ٱنتِقَامٖ٣٧ وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَنِيَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ هَلۡ هُنَّ كَٰشِفَٰتُ ضُرِّهِۦٓ أَوۡ أَرَادَنِي بِرَحۡمَةٍ هَلۡ هُنَّ مُمۡسِكَٰتُ رَحۡمَتِهِۦۚ قُلۡ حَسۡبِيَ ٱللَّهُۖ عَلَيۡهِ يَتَوَكَّلُ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ٣٨﴾ [الزمر: ۳۶-۳۸].
«آیا خدای(مهربان) برای بندهاش کافی نیست؟ که مردم تو را از قدرت غیرخدا میترسانند؟ و هر که را خدا گمراه کند (بعد از اتمام حجّت به حال خود واگذارد) دیگر او را راهنمایی نخواهد بود و هر کس را خدا هدایت کند دیگر احدی او را گمراه نتواند کرد آیا خدا مقتدر و غالب و منتقم (از ستمکاران) نیست (البته که هست) و ای رسول اگر از این مشرکان بپرسی که زمین و آسمانها را که آفریده است؟ البته جواب دهند خدا آفریده است پس به آنها بگو چه تصوّر میکنید آیا جز خدا همه بتها که میخوانید اگر خدا بخواهد مرا رنجی رسد آن بتان دفع توانند کرد؟ یا اگر خدا بخواهد مرا رحمتی رساند آنها توانند آن رحمت را از من بازدارند؟ (هرگز نمیتوانند) بگو خدا مرا کافی است که متوکّلان عالم بر او توکّل کنند».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّئَِّاتِ وَيَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ٢٥﴾ [الشورى: ۲۵].
«و اوست خدایی که توبۀ بندگانش را میپذیرد و گناهانشان میبخشد و هر چه کنید میداند».
﴿مَّا خَلۡقُكُمۡ وَلَا بَعۡثُكُمۡ إِلَّا كَنَفۡسٖ وَٰحِدَةٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعُۢ بَصِيرٌ٢٨﴾ [لقمان: ۲۸].
«نیست آفریدن شما و نه برانگیختن شما (بعد از مرگ) مگر چون یک تن همانا خدا شنوای بیناست».
﴿وَٱلَّذِي نَزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءَۢ بِقَدَرٖ فَأَنشَرۡنَا بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّيۡتٗاۚ كَذَٰلِكَ تُخۡرَجُونَ١١﴾ [الزخرف: ۱۱].
«و (وی) آنست که فرود آورد از آسمان آب به اندازه پس زنده گردانیدیم با آن زمین خشک و مرده را (شما) همچنین برآورده میشوید (از قبرها)».
﴿وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ وَإِن تَدۡعُ مُثۡقَلَةٌ إِلَىٰ حِمۡلِهَا لَا يُحۡمَلۡ مِنۡهُ شَيۡءٞ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰٓۗ إِنَّمَا تُنذِرُ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَۚ وَمَن تَزَكَّىٰ فَإِنَّمَا يَتَزَكَّىٰ لِنَفۡسِهِۦۚ وَإِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ١٨﴾ [فاطر: ۱۸].
«و برنمیدارد هیچ بردارنده (گناه) بار (گناه) دیگری را و اگر بخواهد (کسی را) گران بار به برداشتن بار خویش برداشته نشود از آن بار چیزی و اگر چه باشد صاحب قرابت جز این نیست که بیم میکنی آنان را که میترسند از پروردگارشان بهنادیده و نهان و بر پا داشتند نماز را و هر که پاکی نفس حاصل کرد پس جز این نیست که پاکیزه میشود برای (سود) خودش و بسوی خداست بازگشت».
﴿لَن تَنفَعَكُمۡ أَرۡحَامُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡۚ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَفۡصِلُ بَيۡنَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٣﴾ [الممتحنة: ۳].
«سودی ندهد هرگز شما را خویشاوندان شما و نه فرزندانتان در روز قیامت جدائی می اندازد (خدا) در میان شما و خدا به آنچه میکنید بیناست».
﴿وَقَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ٢٠ هَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ٢١ ۞ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ٢٢ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ٢٣ وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسُۡٔولُونَ٢٤ مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ٢٥ بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ٢٦ وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ٢٧ قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ٢٨ قَالُواْ بَل لَّمۡ تَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ٢٩ وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۢۖ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ٣٠ فَحَقَّ عَلَيۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآۖ إِنَّا لَذَآئِقُونَ٣١ فَأَغۡوَيۡنَٰكُمۡ إِنَّا كُنَّا غَٰوِينَ٣٢ فَإِنَّهُمۡ يَوۡمَئِذٖ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ٣٣﴾ [الصافات: ۲۰-۳۳].
«و گویند ای وای بر ما این روز جزا است (گفته شود از جانب حق) اینست روز داوری که شما آن را تکذیب میکردید جمع کنید آنان را که ستم کردند و اصنافشان را و آنچه را که میپرستدیند از غیر خدا پس دلالت کنید ایشان را به راه دوزخ نگاهشان دارید که ایشان مسئولند (که بازخواست میشوند) چیست شما را که یاری همدیگر نمیکنید؟ بلکه ایشانند آنروز تسلیم شوندگان و روی آورند بعضیشان بر بعضی میپرسند از یکدیگر که شما بودید که میآمدید ما را از راست (و خوبی و یا از راه قسم) گویند (نه) بلکه شما نبودید مؤمنان (باختیار خودتان) و نبود ما را بر شما هیچ تسلطی بلکه بودید گروهی سرکشان پس ثابت شد بر ما سخن پروردگار ما همانا ما چشندگان عذابیم پس شما را گمراه کردیم که ما نیز بودیم گمراهان پس همانا ایشان آن روز در عذاب انبازان و شریکانند».
﴿وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن وَلِيّٖ مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَتَرَى ٱلظَّٰلِمِينَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَ يَقُولُونَ هَلۡ إِلَىٰ مَرَدّٖ مِّن سَبِيلٖ٤٤﴾ [الشورى: ۴۴].
«و هر که را گمراه کند (یعنی واگذارد) خدا پس نیست او را هیچ کارسازی بعد از آن و میبینی ستمکاران (کافران) را چون بینند عذاب را گویند آیا باشد بسوی بازگشتن هیچ راهی؟».
﴿إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ٤٠ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ٤١ فَوَٰكِهُ وَهُم مُّكۡرَمُونَ٤٢ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ٤٣ عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ٤٤ يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۢ٤٥ بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ٤٦ لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ٤٧ وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ٤٨﴾ [الصافات: ۴۰-۴۸].
«(امروز همه مسؤولند) جز بندگان پاک و با اخلاص خدا، آنان را (در بهشت ابد) (رزق و)روزی معین است، و میوههای گوناگون، وهم آنها بزرگوار و محترمند و در بهشت پرنعمت متنعمند و بر تختهای عالی روبروی یکدیگر نشستهاند (حور و غلمان) جام شراب طهور بر آنان دور میزنند شرابی سپید و روشن که آشامنده لذّت کامل برد که در آن نه خمار و نه دردسری و نه مستی و مدهوشی است و در بزم حضورشان زیباچشمانند که جز به شوهر خود به هیچ کس ننگرند».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ مِنۢ بَعۡدِ مَا قَنَطُواْ وَيَنشُرُ رَحۡمَتَهُۥۚ وَهُوَ ٱلۡوَلِيُّ ٱلۡحَمِيدُ٢٨﴾ [الشورى: ۲۸].
«و اوست خدایی که باران را پس از نومیدی خلق میفرستد و (نعمت و) رحمت خود را فراوان میگرداند و اوست خداوند محبوبالذات و ستوده صفات».
﴿هُوَ ٱلَّذِي يُنَزِّلُ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦٓ ءَايَٰتِۢ بَيِّنَٰتٖ لِّيُخۡرِجَكُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ بِكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ٩﴾ [الحديد: ٩].
«اوست خدایی که بر بندۀ خود (محمد ج) آیات قرآن روشنبیان را نازل گردانید تا شما بندگان را از ظلمات (جهل و عصیان) بیرون آورده و بنور (علم و ایمان) رهبری کند و خدا بسیار در حق شما مشفق و مهربان است».
﴿وَلَلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لَّكَ مِنَ ٱلۡأُولَىٰ٤﴾ [الضحى: ۴].
«وعالم آخرت برای تو بسی بهتر از دنیاست».
﴿إِنَّ عِدَّةَ ٱلشُّهُورِ عِندَ ٱللَّهِ ٱثۡنَا عَشَرَ شَهۡرٗا فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ يَوۡمَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ مِنۡهَآ أَرۡبَعَةٌ حُرُمٞۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُۚ فَلَا تَظۡلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمۡۚ وَقَٰتِلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ كَآفَّةٗ كَمَا يُقَٰتِلُونَكُمۡ كَآفَّةٗۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ٣٦﴾ [التوبة: ۳۶].
«همانا عدد ماهها نزد خدا (که به حساب حقّ و صلاح خلق است) در کتاب (تکوین و تشریع) خدا دوازده ماه است از آن روزی که خدا آسمان و زمین را بیافرید و از آن دوازده ماه چهار ماه ماههای حرام خواهد بود (نزد اکثر مفسّران ذیقعده و ذیحجّه و محرّم و رجب است) این است دستور دین استوار و محکم پس در آن ماهها تعدّی و ستم (به جنگ و خونریزی) در حقّ خود و یکدیگر مکنید و متفقاً همه با مشرکان کارزار کنید چنانکه مشرکان متفقاً باشما به جنگ و خصومت برخیزند و بدانید که خدا با اهل تقوی (یار و یاور) است».
﴿ٱلتَّٰٓئِبُونَ ٱلۡعَٰبِدُونَ ٱلۡحَٰمِدُونَ ٱلسَّٰٓئِحُونَ ٱلرَّٰكِعُونَ ٱلسَّٰجِدُونَ ٱلۡأٓمِرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱلنَّاهُونَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡحَٰفِظُونَ لِحُدُودِ ٱللَّهِۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ١١٢﴾ [التوبة: ۱۱۲].
«توبهکنندگان، عبادت کاران، سپاسگویان، سیاحت کنندگان(در راه خدا ) ، رکوع کنندگان، سجدهآوران، آمران به معروف، نهى کنندگان از منکر، و حافظان حدود (و مرزهاى)الهى، (مؤمنان حقیقىاند)؛ و بشارت ده به (اینچنین) مؤمنان!».
﴿مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَن يَسۡتَغۡفِرُواْ لِلۡمُشۡرِكِينَ وَلَوۡ كَانُوٓاْ أُوْلِي قُرۡبَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمۡ أَنَّهُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ١١٣﴾ [التوبة: ۱۱۳].
«پیغمبر و گروندگان او نباید برای مشرکان هر چند خویشان آنها باشند از خدا آمرزش طلب کنند (و رقّت به حال آنها کنند) بعد از آنکه آنها را اهل دوزخ شناختند».
﴿إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۖ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ٣﴾ [يونس: ۳].
«پروردگار شما، خداوندى است که آسمانها و زمین را در شش روز [= شش دوران] آفرید؛ سپس بر عرش (تخت قدرت) قرار گرفت، و به تدبیر کار (جهان) پرداخت؛ هیچ شفاعت کنندهاى، جز با اذن او نیست؛ این است خداوند، پروردگار شما! پس او را پرستش کنید! آیا متذکّر نمىشوید؟!».
﴿يَوۡمَئِذٖ لَّا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ إِلَّا مَنۡ أَذِنَ لَهُ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَرَضِيَ لَهُۥ قَوۡلٗا١٠٩﴾ [طه: ۱۰٩].
«و در آن روز شفاعت هیچکس سود نبخشد جز آن کس که خدای رحمان به او رخصت شفاعت داده و سخنش پسند او گردیده (چون انبیاء و بندگان خاص)».
﴿يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡ وَلَا يَشۡفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ٱرۡتَضَىٰ وَهُم مِّنۡ خَشۡيَتِهِۦ مُشۡفِقُونَ٢٨﴾ [الأنبياء: ۲۸].
«و هرچه از ازل کرده تا ابد میکنند همه را خدای داند و هرگز آن مقرّبان از احدی جز آن کسی که خدا از او راضی است شفاعت نکنند و دایم از خوف قهر خدا هراسانند».
﴿قُل لِّلَّهِ ٱلشَّفَٰعَةُ جَمِيعٗاۖ لَّهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٤٤﴾ [الزمر: ۴۴].
«بگو شفاعت بر خلق با خداست که سلطان ملک زمین و آسمانهاست و پس از مرگ بازگشت همه شما بسوی اوست».
﴿إِنَّمَا مَثَلُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ مِمَّا يَأۡكُلُ ٱلنَّاسُ وَٱلۡأَنۡعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلۡأَرۡضُ زُخۡرُفَهَا وَٱزَّيَّنَتۡ وَظَنَّ أَهۡلُهَآ أَنَّهُمۡ قَٰدِرُونَ عَلَيۡهَآ أَتَىٰهَآ أَمۡرُنَا لَيۡلًا أَوۡ نَهَارٗا فَجَعَلۡنَٰهَا حَصِيدٗا كَأَن لَّمۡ تَغۡنَ بِٱلۡأَمۡسِۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٢٤﴾ [يونس: ۲۴].
«محققاً مثل زندگانی دنیا به آبی ماند که از آسمان فرو فرستادیم تا به آن باران انواع مختلف گیاه زمین از آنچه آدمیان و حیوانات تغذیه کنند بروید تا آنگاه که زمین را از خرمی و سبزی به خود زیور بسته آرایش کند و مردمش خود را بر آن قادر و متصرف پندارند که ناگهان فرمان ما به شب یا روز در رسد و آن همه زیور زمین را دور کند و چنان خشک شود که گویی دیروز در آن هیچ نبوده است (این حقیقت حال فنای دنیاست) اینگونه خدا آیاتش را روشن برای اهل فکر بیان میکند».
﴿وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ٦١ وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُۚ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ٦٢﴾ [الأنفال: ۶۱-۶۲].
«و اگر دشمنان به صلح و مسالمت تمایل داشتند تو نیز مایل به صلح باش (و از مکر دشمن میندیش) و بر خدا توکل کن و کار خود را به خدا واگذار که خدا شنوای (دعای مؤمنان) و دانا به صلاح خلق است و اگر دشمنان به فکر فریب دادن تو باشند البته مطمئن باش که خدا ترا کفایت کند اوست که به نصرت خود و یاری مؤمنان تو را مؤید و منصور گردانید».
﴿وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا يَوۡمَ ٱلۡفُرۡقَانِ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ٤١﴾ [الأنفال: ۴۱].
«و ای مؤمنان بدانید که هر چه به شما غنیمت و فایده رسد (زیاد یا کم) خمس آن خاص خدا و رسول و خویشان او یتیمان و فقیران و در راه ماندگان است به آنها بدهید اگر به خدا و آنچه بر بندۀ خود (محمد ج) در روز فرقان و روزی که دو سپاه (اسلام و کفر در جنگ بدر) روبرو شدند نازل فرمود ایمان آوردهاید و بدانید که خدا بر هر چیز تواناست».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَنفَالِۖ قُلِ ٱلۡأَنفَالُ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَصۡلِحُواْ ذَاتَ بَيۡنِكُمۡۖ وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ١﴾ [الأنفال: ۱].
«(ای رسول ما) چون امت از حکم انفال (غنایم رسیده بدست مسلمانان بدون جنگ و زحمت از قبیل معادن، بیشه، زمین خرابه بیمالک و قاطیع ملوک و غیره) را بپرسند جواب ده که انفال مخصوص خدا و رسول است (که رسول و جانشینانش به هر کس و هر قدر که صلاح باشد ببخشد) در این صورت شما مؤمنان باید از خدا بترسید (در مورد انفال از طمع و نزاع و تفرقه بپرهیزید) بلکه در ایجاد رضایت و اتحاد بین خودتان بپردازید و مطیع خدا و رسول باشید اگر اهل ایمانید».
﴿فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمۡتُمۡ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٦٩﴾ [الأنفال: ۶٩].
«پس اکنون از هرچه غنیمت بیابید بخورید حلال و گوارای شما باد ولیکن خدا ترس و پرهیزکار باشید که خدا آمرزندۀ خطاها و مهربان به خلق است».
﴿مَّآ أَفَآءَ ٱللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡقُرَىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ كَيۡ لَا يَكُونَ دُولَةَۢ بَيۡنَ ٱلۡأَغۡنِيَآءِ مِنكُمۡۚ وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ٧ لِلۡفُقَرَآءِ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَأَمۡوَٰلِهِمۡ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗا وَيَنصُرُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ٨﴾ [الحشر: ٧-۸].
«و آنچه خدا از اموال کافران دیار به رسول خود غنیمت داد آن متعلق به خدا و رسول و خویشاوندان رسول است و یتیمان و فقیران و راه ماندگان این حکم برای آنست که غنایم دولت توانگران را نیفزاید (بلکه بر مبلّغان دین و فقیران اسلام اختصاص یابد) و شما آنچه رسول حق دستور دهد (منع یا عطا کند) بگیرید و هر چه نهی کند واگذارید و از خدا بترسید که عقاب خدا بسیار سخت است. مقام بلند (یا غنایم) خاص فقیران مهاجر است که آنها را از وطن و اموالشان به دیار غربت راندند در صورتیکه (چشم از خانه و مال پوشیده) در طلب فضل و خشنودی خدا میکوشند و خدا و رسول را یاری می کنند و اینان به حقیقت راستگویان عالمند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمۡ فِئَةٗ فَٱثۡبُتُواْ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٤٥﴾ [الأنفال: ۴۵].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید هر گاه با فوجی از دشمن مقابل شدید پایداری کنید و خدا را پیوسته یاد آرید باشد که پیروز و فاتح گردید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَى ٱلۡقِتَالِۚ إِن يَكُن مِّنكُمۡ عِشۡرُونَ صَٰبِرُونَ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ٦٥ ٱلۡـَٰٔنَ خَفَّفَ ٱللَّهُ عَنكُمۡ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمۡ ضَعۡفٗاۚ فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ صَابِرَةٞ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُمۡ أَلۡفٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفَيۡنِ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ٦٦﴾ [الأنفال: ۶۵-۶۶].
«ای رسول مؤمنان را به جنگ ترغیب کن اگر بیست نفر از شما صبور و پایدار باشید بر دویست نفر از دشمنان پیروز خواهید شد و اگر صد نفر بودید با هزار نفر از کافران برابری توانید کرد و پیروزی بدست خواهید آورد زیرا گروهی بیدانشند (و شما با دین و دانشید لذا توانا و غالب بر آنهائیدهم اکنون خداوند به شما تخفیف داد، و دانست که در شما ضعفى است؛ بنابراین، هرگاه یکصد نفر با استقامت از شما باشند، بر دویست نفر پیروز مىشوند؛ و اگر یکهزار نفر باشند، بر دو هزار نفر به فرمان خدا غلبه خواهند کرد! و خدا با صابران است!».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَا لَكُمۡ إِذَا قِيلَ لَكُمُ ٱنفِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱثَّاقَلۡتُمۡ إِلَى ٱلۡأَرۡضِۚ أَرَضِيتُم بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ فَمَا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ٣٨ إِلَّا تَنفِرُواْ يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا وَيَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيۡٔٗاۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ٣٩﴾ [التوبة: ۳۸-۳٩].
«ای کسانی که ایمان آوردید جهت چیست که چون به شما امر شود که برای جهاد در راه دین بیدرنگ آماده شوید (چون بار گران) به خاک زمین دل بستهاید آیا راضی به زندگانی دنیا عوض حیات ابدی آخرت شدید در صورتی که متاع دنیا در برابر عالم آخرت اندک و ناچیز است بدانید که اگر در راه دین خدا برای جهاد بیرون نشوید خدا شما را به عذابی دردناک معذّب خواهد کرد و قومی دیگر برای جهاد بجای شما برمیگمارد و شما به خدا زیانی نمی رسانید (بلکه خود را زیانکار ابدی کردهاید) و خدا بر هر چیز تواناست».
﴿فَإِذَا ٱنسَلَخَ ٱلۡأَشۡهُرُ ٱلۡحُرُمُ فَٱقۡتُلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡ وَخُذُوهُمۡ وَٱحۡصُرُوهُمۡ وَٱقۡعُدُواْ لَهُمۡ كُلَّ مَرۡصَدٖۚ فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَخَلُّواْ سَبِيلَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٥ وَإِنۡ أَحَدٞ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ ٱسۡتَجَارَكَ فَأَجِرۡهُ حَتَّىٰ يَسۡمَعَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ أَبۡلِغۡهُ مَأۡمَنَهُۥۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡلَمُونَ٦﴾ [التوبة: ۵-۶].
«پس از آن که ماههای حرام (ذیقعده و ذیحجه و محرم و رجب) درگذشت آنگاه مشرکین را هر جا بیابید به قتل رسانید و آنها را دستگیر و محاصره کنید و از هر سو در کمین آنها باشید چنانچه از شرک توبه کرده نماز اسلام بپا داشتند و زکات دادند پس از آنها دست بدارید (و توبه آنان بپذیرید) که خدا آمرزنده و مهربان است و هر گاه یکی از مشرکان به تو پناه آورده از دین آگاه شود بدو پناه ده تا کلام خدا بشنود، پس از شنیدن سخن خدا او را بیهیچ خوف و اندیشه به مأمن و منزلش برسان زیرا که این مشرکان مردم نادانند (اگر ایمن شده آیات خدا بشنوند باشد که ایمان آرند».
﴿قَٰتِلُواْ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ ٱلۡحَقِّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حَتَّىٰ يُعۡطُواْ ٱلۡجِزۡيَةَ عَن يَدٖ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ٢٩﴾ [التوبة: ۲٩].
«(ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده است و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمیدانند و به دین حق (و آئین اسلام) نمیگروند کارزار کنید تا آنگاه که با ذّلت و تواضع به اسلام جزیه دهند».
﴿فَإِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَضَرۡبَ ٱلرِّقَابِ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَثۡخَنتُمُوهُمۡ فَشُدُّواْ ٱلۡوَثَاقَ فَإِمَّا مَنَّۢا بَعۡدُ وَإِمَّا فِدَآءً حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَاۚ ذَٰلِكَۖ وَلَوۡ يَشَآءُ ٱللَّهُ لَٱنتَصَرَ مِنۡهُمۡ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَاْ بَعۡضَكُم بِبَعۡضٖۗ وَٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ٤﴾ [محمد: ۴].
«شما مؤمنان چون (در میدان جنگ) با کافران روبرو شوید باید (شجاعانه) آنها را گردن زنید تا آنگاه که از خونریزی بسیار دشمن را از پا درآورید پس آن گاه اسیران جنگی را محکم به بند کشید تا بعداً او را آزاد گردانید یا فدا گیرید تا (در نتیجه جنگ) سختیهای خود را فرو گذارد این حکم فعلی است و اگر خدا میخواست خود از کافران انتقام میکشید و همه را بیزحمت جنگ شما هلاک میکرد و لیکن (این جنگ کفر و ایمان) برای امتحان خلق به یکدیگر است و آنان که در راه خدا کشته شدند خدا هرگز رنج و اعمالشان را ضایع نگرداند».
﴿وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ يَتَوَفَّى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ٥٠﴾ [الأنفال: ۵۰].
« و اگر ببینى کافران را هنگامى که فرشتگان (مرگ)، جانشان را مىگیرند و بر صورت و پشت آنها مىزنند و (مىگویند:) بچشید عذاب سوزنده را (،به حال آنان تأسف خواهى خورد)!».
﴿وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ ثَقِفۡتُمُوهُمۡ وَأَخۡرِجُوهُم مِّنۡ حَيۡثُ أَخۡرَجُوكُمۡۚ وَٱلۡفِتۡنَةُ أَشَدُّ مِنَ ٱلۡقَتۡلِۚ وَلَا تُقَٰتِلُوهُمۡ عِندَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَٰتِلُوكُمۡ فِيهِۖ فَإِن قَٰتَلُوكُمۡ فَٱقۡتُلُوهُمۡۗ كَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡكَٰفِرِينَ١٩١﴾ [البقرة: ۱٩۱].
«هر جا مشرکان را دریافتید بکُشید و از شهر و دیارشان برانید چنانکه آنان شما را از وطن آواره کردند و فتنهگری که آنها کنند سختتر و فسادش بیشتر از جنگ است در مسجدالحرام با آنان نبرد مکنید مر آنکه پیشدستی کنند در این صورت رواست که آنها را در حرم به قتل رسانید این است کیفر کافران».
﴿وَلَا تَقُولُواْ لِمَن يُقۡتَلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتُۢۚ بَلۡ أَحۡيَآءٞ وَلَٰكِن لَّا تَشۡعُرُونَ١٥٤﴾ [البقرة: ۱۵۴].
«کسی را که در راه خدا کشته شد مرده نپندارید بلکه او زندۀ جاوید است ولیکن شما این حقیقت را در نخواهید یافت».
﴿وَلَئِن مُّتُّمۡ أَوۡ قُتِلۡتُمۡ لَإِلَى ٱللَّهِ تُحۡشَرُونَ١٥٨﴾ [آل عمران: ۱۵۸].
«اگر در راه خدا بمیرید یا کشته شوید (غم مدارید که) برحمت ایزدی پیوسته و بسوی خدا محشور خواهید شد».
﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ١٦٩﴾ [آل عمران: ۱۶٩].
«مپندارید که شهیدان راه خدا مردند بلکه زنده به حیات ابدی شدند و در نزد پروردگارشان متنعم خواهند بود».
﴿فَلۡيُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ يَشۡرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا بِٱلۡأٓخِرَةِۚ وَمَن يُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيُقۡتَلۡ أَوۡ يَغۡلِبۡ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا٧٤﴾ [النساء: ٧۴].
«مؤمنان باید در راه خدا با آنان که حیات مادّی دنیا را بر آخرت گزیدند جهاد کنند و هر کس در جهاد براه خدا کشته شد یا فاتح گردید زود باشد که او را (در بهشت ابدی) اجری عظیم دهیم».
﴿ٱنفِرُواْ خِفَافٗا وَثِقَالٗا وَجَٰهِدُواْ بِأَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٤١﴾ [التوبة: ۴۱].
«برای جنگ با کافران سبکبار و مجهز بیرون شوید (با فوج سواره یا پیاده آسان یا مشکل) و در راه خدا به جان و مال جهاد کنید این کار شما را بسی بهتر خواهد بود اگر مردمی با فکر و دانش باشید».
﴿خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ٢٢﴾ [التوبة: ۲۲].
«در آن بهشت ابدی همیشه متنعم خواهند بود (این مقام را به طاعت از خدا طلب کنید) که طاعت را نزد خدا پاداش بزرگ است».
﴿وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوٓاْ أَوۡ مَاتُواْ لَيَرۡزُقَنَّهُمُ ٱللَّهُ رِزۡقًا حَسَنٗاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ٥٨﴾ [الحج: ۵۸].
«و آنان که در راه رضای خدا از وطن هجرت گزیدهاند و در این راه کشته شدند یا مرگشان فرا رسید البته خدا رزق و روزی نیکوئی (در بهشت ابد) نصیبشان گرداند که همانا خدا بهترین روزیدهندگان است».
﴿وَٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ فِينَا لَنَهۡدِيَنَّهُمۡ سُبُلَنَاۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَمَعَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ٦٩﴾ [العنكبوت: ۶٩].
«و آنان که در راه ما به جان و مال کوشش کردند محققاً آنها را براه (معرفت و لطف خویش) هدایت میکنیم و همیشه خدا یار نیکوکاران است».
﴿وَمَثَلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ ٱلَّذِي يَنۡعِقُ بِمَا لَا يَسۡمَعُ إِلَّا دُعَآءٗ وَنِدَآءٗۚ صُمُّۢ بُكۡمٌ عُمۡيٞ فَهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ١٧١﴾ [البقرة: ۱٧۱].
«و مثل کافران در شنیدن سخن انبیاء و درک نکردن معنای آن چون حیوانی است که آوازش کنند از آن آواز معنائی درک نکرده جز صدایی نشنود و کفار هم از شنیدن و گفتن و دیدن حق کر و لال و کورند زیرا عقل خود را در کار نمیبندند».
﴿وَإِن طَآئِفَتَانِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱقۡتَتَلُواْ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَاۖ فَإِنۢ بَغَتۡ إِحۡدَىٰهُمَا عَلَى ٱلۡأُخۡرَىٰ فَقَٰتِلُواْ ٱلَّتِي تَبۡغِي حَتَّىٰ تَفِيٓءَ إِلَىٰٓ أَمۡرِ ٱللَّهِۚ فَإِن فَآءَتۡ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا بِٱلۡعَدۡلِ وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ٩ إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَ أَخَوَيۡكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ١٠﴾ [الحجرات: ٩-۱۰].
«و اگر دو طایفه از اهل ایمان به قتال و دشمنی برخیزند شما مؤمنان در میان آنها صلح برقرار دارید و اگر یک قوم بر دیگری ظلم کرد با آن طایفه قتال کنید تا به فرمان خدا بازآید (و ترک ستم کند) پس هر گاه حکم حق برگشت با حفظ عدالت میان آنها صلح دهید و همیشه عدالت کنید که خدا بسیار اهل عدل و داد را دوست میدارد به حقیقت مؤمنان همه برادر یکدیگرند پس همیشه بین برادران ایمانی خود (چون نزاعی شود) صلح دهید و خداترس و پرهیزکار باشید که مورد رحمت الهی گردید».
﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَعۡمَٰلُهُمۡ كَسَرَابِۢ بِقِيعَةٖ يَحۡسَبُهُ ٱلظَّمَۡٔانُ مَآءً حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَهُۥ لَمۡ يَجِدۡهُ شَيۡٔٗا وَوَجَدَ ٱللَّهَ عِندَهُۥ فَوَفَّىٰهُ حِسَابَهُۥۗ وَٱللَّهُ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ٣٩ أَوۡ كَظُلُمَٰتٖ فِي بَحۡرٖ لُّجِّيّٖ يَغۡشَىٰهُ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ سَحَابٞۚ ظُلُمَٰتُۢ بَعۡضُهَا فَوۡقَ بَعۡضٍ إِذَآ أَخۡرَجَ يَدَهُۥ لَمۡ يَكَدۡ يَرَىٰهَاۗ وَمَن لَّمۡ يَجۡعَلِ ٱللَّهُ لَهُۥ نُورٗا فَمَا لَهُۥ مِن نُّورٍ٤٠﴾ [النور: ۳٩-۴۰].
«و آنان که کافرند اعمالشان در مثل به سرابی ماند در بیابان هموار بیآب که شخص تشنه آنرا آب پندارد و به جانب آن شتابد چون بدانجا رسد هیچ آب نیابد و آن کافر خدا را حاضر و ناظر اعمال خویش بیند که به حساب کارش تمام کامل برسد (و کیفر کفرش بدهد) و خدا به یک لحظه حساب تمام خلایق میکند یا (مثل اعمال کافران) به ظلمات دریای ژرفی ماند که امواج آن (که شرک و اعمال زشت است) بعضی بالای بعضی دیگر دریا را بپوشاند و ابر تیرۀ کفر نیز بر فراز آن برآید تا تاریکیها ظلماتی یکی برفراز دیگری قرار گیرد که چون دست خود را بیرون آرد هیچ نتواند آن را ببیند و هر که را خدای نور نبخشید هرگز روشنی نخواهد یافت».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَعَنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمۡ سَعِيرًا٦٤ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ لَّا يَجِدُونَ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا٦٥ يَوۡمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ يَقُولُونَ يَٰلَيۡتَنَآ أَطَعۡنَا ٱللَّهَ وَأَطَعۡنَا ٱلرَّسُولَا۠٦٦ وَقَالُواْ رَبَّنَآ إِنَّآ أَطَعۡنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَآءَنَا فَأَضَلُّونَا ٱلسَّبِيلَا۠٦٧ رَبَّنَآ ءَاتِهِمۡ ضِعۡفَيۡنِ مِنَ ٱلۡعَذَابِ وَٱلۡعَنۡهُمۡ لَعۡنٗا كَبِيرٗا٦٨﴾ [الأحزاب: ۶۴-۶۸].
«خدا کافران را لعن کرد و بر آنان آتش دوزخ مهیا گردانید آنان در آن دوزخ برای همیشه معذبند و بر نجات خود هیچ یار و یاوری نخواهند یافت در آن روز صورتهاشان بر آتش همی بگردد (و فریاد پشیمانی از دل برکشند) گویند ای کاش ما (در دنیا) خدا و رسول را اطاعت می کردیم و گویند ای خدا ما اطاعت امر بزرگان و پیشوایان (فاسد) خود کردیم که ما را براه ضلالت کشیدند تو ای خدا عذاب آنان را در برابر گردان و به لعن و غضب شدید گرفتارشان گردان».
﴿كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ قَلۡبِ مُتَكَبِّرٖ جَبَّارٖ﴾ [غافر: ۳۵].
«و همچنین خدا مهر مینهد بر دل هر تکبر کنندۀ جفاکاری».
﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱتَّبَعُواْ مَآ أَسۡخَطَ ٱللَّهَ وَكَرِهُواْ رِضۡوَٰنَهُۥ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ٢٨﴾ [محمد: ۲۸].
«بدین سبب که از بیراهی که موجب خشم خداست رفتند و راه رضا و خشنودی او را نپیمودند خدا هم اعمالشان را محو و نابود گردانید».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَشَآقُّواْ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡٔٗا وَسَيُحۡبِطُ أَعۡمَٰلَهُمۡ٣٢﴾ [محمد: ۳۲].
«آنان که به خدا کافر شدند و راه خدا را به روی خلق بستند با رسول او پس از آن که راه هدایت بر آنها روشن شد باز مخالفت کردند (بدانند که) به خدا ضرری نمیرسانند زیان مخالفت بر خود آنهاست و اعمال آنها را خدا البته محو و نابود گرداند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن جَآءَكُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإٖ فَتَبَيَّنُوٓاْ أَن تُصِيبُواْ قَوۡمَۢا بِجَهَٰلَةٖ فَتُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَا فَعَلۡتُمۡ نَٰدِمِينَ٦﴾ [الحجرات: ۶].
«ای مؤمنان (عالم) هر گاه فاسقی خبری برای شما آورد (تصدیق مکنید تا) تحقیق کنید مبادا از روی نادانی به قومی رنجی رسانید و سخت پشیمان گردید».
﴿وَلَوۡلَآ أَن يَكُونَ ٱلنَّاسُ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ لَّجَعَلۡنَا لِمَن يَكۡفُرُ بِٱلرَّحۡمَٰنِ لِبُيُوتِهِمۡ سُقُفٗا مِّن فِضَّةٖ وَمَعَارِجَ عَلَيۡهَا يَظۡهَرُونَ٣٣ وَلِبُيُوتِهِمۡ أَبۡوَٰبٗا وَسُرُرًا عَلَيۡهَا يَتَّكُِٔونَ٣٤ وَزُخۡرُفٗاۚ وَإِن كُلُّ ذَٰلِكَ لَمَّا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَٱلۡأٓخِرَةُ عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُتَّقِينَ٣٥﴾ [الزخرف: ۳۳-۳۵].
«و اگر نه این بود که همه مردم یک نوع و یک امتند ما آنان که کافر به خدا میشوند (از پستی دنیا و بیقدری آن به مال فراوان) سقف خانههایشان را از نقرۀ خام قرار میدادیم (و چندین طبقه که بر سقف بام) با نردبان بالا روند و نیز بر منزلهایشان درهای بسیار و تختها که بر آن تکیه زنند قرار میدادیم و (عماراتشان) به زر و زیور میاراستیم و اینها همه متاع (پست فانی) دنیاست و آخرت ابدی نزد خدا و مخصوص اهل تقوی است».
﴿وَجَزَٰٓؤُاْ سَيِّئَةٖ سَيِّئَةٞ مِّثۡلُهَاۖ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ٤٠﴾ [الشورى: ۴۰].
«و انتقام بدی مردم بمانند آن بد رواست (نه بیشتر) و باز اگر کسی درگذشته (عفو کند) بین خود و دشمن اصلاح کرد اجر او بر خداست و خدا هیچ ستمکاران را دوست نمیدارد».
﴿وَلَمَنِ ٱنتَصَرَ بَعۡدَ ظُلۡمِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَا عَلَيۡهِم مِّن سَبِيلٍ٤١ إِنَّمَا ٱلسَّبِيلُ عَلَى ٱلَّذِينَ يَظۡلِمُونَ ٱلنَّاسَ وَيَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٤٢﴾ [الشورى: ۴۱-۴۲].
«و هر کس پس از ظلمی که برافروخته برای انتقام یاری طلبد بر او هیچ مؤاخذهای نیست تنها راه مؤاخذه بر آنهایی است که به مردم ظلم کنند و در زمین بناحق شرارت انگیزند بر آنها (در دنیا انتقام و در آخرت) عذاب دردناک است».
﴿وَلَمَنِ ٱنتَصَرَ بَعۡدَ ظُلۡمِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَا عَلَيۡهِم مِّن سَبِيلٍ٤١ إِنَّمَا ٱلسَّبِيلُ عَلَى ٱلَّذِينَ يَظۡلِمُونَ ٱلنَّاسَ وَيَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٤٢﴾ [الشورى: ۴۱-۴۲].
«و هر کس پس از ظلمی که برافروخته برای انتقام یاری طلبد بر او هیچ مؤاخذهای نیست تنها راه مؤاخذه بر آنهایی است که به مردم ظلم کنند و در زمین بناحق شرارت انگیزند بر آنها عذاب دردناک است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِصَاصُ فِي ٱلۡقَتۡلَىۖ ٱلۡحُرُّ بِٱلۡحُرِّ وَٱلۡعَبۡدُ بِٱلۡعَبۡدِ وَٱلۡأُنثَىٰ بِٱلۡأُنثَىٰۚ فَمَنۡ عُفِيَ لَهُۥ مِنۡ أَخِيهِ شَيۡءٞ فَٱتِّبَاعُۢ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَأَدَآءٌ إِلَيۡهِ بِإِحۡسَٰنٖۗ ذَٰلِكَ تَخۡفِيفٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَرَحۡمَةٞۗ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ١٧٨ وَلَكُمۡ فِي ٱلۡقِصَاصِ حَيَوٰةٞ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ١٧٩﴾ [البقرة: ۱٧۸-۱٧٩].
«ای اهل ایمان حکم قصاص کشتگان چنین معین گشت که مردآزاد را در برابر مرد آزاد و بنده را در مقابل بنده و زن را بجای زن قصاص توانید کرد و چون صاحب خون از قاتل که برادر دینی اوست بخواهد درگذرد بدون دیه یا گرفتن دیه کاری است نیکو پس دیه را قاتل در کمال رضا و خشنودی ادا کند در این حکم تحفیف و آسانی امر قصاص و رحمت خداوندی است پس از این دستور هر که از آن سرکشی کند و به قاتل ظلم و تعدی روا دارد او را عذاب سخت خواهد بود خردمندان! حکم قصاص برای حفظ حیات شماست تا مگر از قتل یکدیگر بپرهیزید».
﴿وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ وَتُدۡلُواْ بِهَآ إِلَى ٱلۡحُكَّامِ لِتَأۡكُلُواْ فَرِيقٗا مِّنۡ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ بِٱلۡإِثۡمِ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ١٨٨﴾ [البقرة: ۱۸۸].
« و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید! و براى خوردن بخشى از اموال مردم به گناه، (قسمتى از) آن را (به عنوان رشوه) به قضات ندهید، در حالى که مىدانید (این کار، گناه است)! ».
﴿إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُۗ وَمَا ٱخۡتَلَفَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ١٩﴾ [آل عمران: ۱٩].
«همانا دین پسندیده نزد خدا آئین اسلام است و اهل کتاب در آن راه مخالفت نپیمودند مگر پس از آنکه به حقانیت آن آگاه شدند و این خلاف را از راه رشک و حسد بمیان آوردند هر کس به آیات خدا کافر شود بترسد که محاسبۀ خدا زود خواهد بود».
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰٓ إِلَى ٱلسَّمَآءِ فَسَوَّىٰهُنَّ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٢٩﴾ [البقرة: ۲٩].
«او خدائی است که همۀ موجودات زمین را برای شما خلق کرد پس از آن به خلقت آسمان نظر گماشت و هفت آسمان را بر فراز یکدیگر برافراشت و او بر همه چیز (همه نظام آفرینش) داناست».
﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا فَوۡقَكُمۡ سَبۡعَ طَرَآئِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ ٱلۡخَلۡقِ غَٰفِلِينَ١٧﴾ [المؤمنون: ۱٧].
«همانا مافوق شما (خاکیان) هفت آسمان (عالم پاک) را فراز یکدیگر آفریدیم و لحظهای از توجّه به خلق غافل نبودهایم و نخواهیم بود».
﴿قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٤٧﴾ [آل عمران: ۴٧].
«مریم عرض کرد خدایا مرا چگونه فرزندی تواند بود و حال آن که مردی با من نزدیک نشده، گفت: چنین است کار خدا بینیاز از هر سببی است هر چه خواهد بدون اسباب میآفریند چون مشیت او به خلقت هر چیزی قرار گیرد بهمحض این که گوید موجود باش در دم موجود شود».
﴿بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ١١٧﴾ [البقرة: ۱۱٧].
«او آفرینندۀ آسمانها و زمین است و چون ارادۀ آفریدن چیزی کند به محض آن که گوید موجود باش هماندم موجود خواهد شد».
﴿إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٤٠﴾ [النحل: ۴۰].
«ما به امر نافذ خود هر چه اراده کنیم و گوئیم موجود باش همان لحظه موجود خواهد شد».
﴿إِنَّمَآ أَمۡرُهُۥٓ إِذَآ أَرَادَ شَيًۡٔا أَن يَقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٨٢﴾ [يس: ۸۲].
«فرمان نافذ خدا (در عالم) چون ارادۀ خلقت چیزی را کند به محض این که گوید موجود باش بلافاصله موجود خواهد شد».
﴿ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞ وَزِينَةٞ وَتَفَاخُرُۢ بَيۡنَكُمۡ وَتَكَاثُرٞ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِۖ كَمَثَلِ غَيۡثٍ أَعۡجَبَ ٱلۡكُفَّارَ نَبَاتُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَكُونُ حُطَٰمٗاۖ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٞ شَدِيدٞ وَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٞۚ وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ٢٠﴾ [الحديد: ۲۰].
«(الا ای هوشیاران) بدانید که زندگانی دنیا به حقیقت بازیچهای است طفلانه و لهو و عیاشی آرایش (زنانه) و تفاخر و خودستائی با یکدیگر و حرص افزون مال و فرزندان این حقیقت کار دنیاست و در مثل مانند بارانی است که به موقع ببارد وگیاهی در پی آن از زمین بروید که برزگر یا کفار دنیاپرست را به شگفت آورد و سپس بنگری که زود خشک شود و بپوسد و در عالم آخرت (دنیاطلبان را) عذاب سخت جهنم (و مؤمنان را) آمرزش و خشنودی حق نصیب است و باری بدانید که دنیا جز متاع فریب و غرور چیزی نیست».
﴿وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۖ وَلَلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٣٢﴾ [الأنعام: ۳۲].
«دنیا به جز بازیچۀ کودکانه و هوسرانی بیخردان هیچ نیست و همانا سرای دیگر پرهیزکاران را نیکوتر است آیا تعقل و اندیشه (در این گفتار) به کار نمیبندید؟».
﴿وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ فَأَصۡبَحَ هَشِيمٗا تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقۡتَدِرًا٤٥﴾ [الكهف: ۴۵].
«ای رسول ما برای امت چنین زندگانی تمام دنیا را مَثَل زن (خلق در یک باغ و مزرعه حال دنیا را به چشم مینگرند) که ما آب بارانی از آسمان نازل کردیم و به آن آب درختان و نباتات گوناگون زمین در هم پیچیده و خرّم بروید سپس صبحگاهی همه در هم شکسته و خشک شود و به دست بادهای حوادث زیر و زبر گردد و خدا بر هر چیز در عالم اقتدار کامل دارد».
﴿إِنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ يُؤۡتِكُمۡ أُجُورَكُمۡ وَلَا يَسَۡٔلۡكُمۡ أَمۡوَٰلَكُمۡ٣٦﴾ [محمد: ۳۶].
«(و بدانید که) زندگانی دنیا جز بازیچه و هوسرانی نیست و اگر به خدا ایمان آرید و پرهیزگار شوید پاداش اعمال شما را (در بهشت) خواهد داد و از اموال شما چیزی (مزد هدایت) نمیخواهد».
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۖ وَهُوَ مَعَكُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٤﴾ [الحديد: ۴].
«او کسی است که آسمانها و زمین را در شش روز (شش دوران)آفرید، سپس بر تخت قدرت قرار گرفت (و به تدبیر جهان پرداخت) آنچه را در زمین فرو میرود میداند و آنچه را از آن خارج میشود، و آنچه از آسمان نازل میگردد و آنچه به آسمان بالا میرود، و او با شماست هر جا که باشید و خداوند نسبت به آنچه انجام میدهید بیناست».
﴿إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۢ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٥٤﴾ [الأعراف: ۵۴].
«پروردگار شما، آن خدایی است که آسمانها و زمین را در شش رور خلق کرد. آنگاه بر روی عرش قرار گرفت. روز را به پردۀ شب در پوشاند، که با شتاب در پی آن پوید و خورشید و ماه و ستارگان، به امر او مسخّر گردید. (ای بندگان) آگاه باشید که ملک آفرینش، خاص خداست و حکم نافذ، فرمان اوست که منزه و بلندمرتبه و آفرینندۀ عالمیان است».
﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ ٱلرَّحۡمَٰنُ فَسَۡٔلۡ بِهِۦ خَبِيرٗا٥٩﴾ [الفرقان: ۵٩].
«او خدایی است که اسمانها و زمین و آنچه را در میان این دو است در شش روز (شش دوره) آفرید، سپس بر کرسی قدرت قرار گرفت (و به تدبیر جهان پرداخت) او رحمان است، از او بخواه که از همه چیز آگاه است».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ فَوۡقَهُمۡ صَٰٓفَّٰتٖ وَيَقۡبِضۡنَۚ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱلرَّحۡمَٰنُۚ إِنَّهُۥ بِكُلِّ شَيۡءِۢ بَصِيرٌ١٩﴾ [الملك: ۱٩].
«آیا ندیدند و ننگریستند بسوی مرغان بالای سرشان که گشاینده بالند و فرا میآرند (بال را)، (که) نگاهشان نمیدارد (در هوا) مگر خدای بخشنده همانا او به هر چیز بیناست».
﴿وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ بِسَاطٗا١٩ لِّتَسۡلُكُواْ مِنۡهَا سُبُلٗا فِجَاجٗا٢٠﴾ [نوح: ۱٩-۲۰].
«و خدا گردانید برای شما زمین را گسترده (و فرش). تا راه سپر شوید در آن به راههای گشادۀ آن».
﴿إِنَّا خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَةٍ أَمۡشَاجٖ نَّبۡتَلِيهِ فَجَعَلۡنَٰهُ سَمِيعَۢا بَصِيرًا٢ إِنَّا هَدَيۡنَٰهُ ٱلسَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرٗا وَإِمَّا كَفُورًا٣﴾ [الإنسان: ۲-۳].
«همانا آفریدیم انسان را از نطفۀ درهم آمیخته در حالی که میآزماییم او را پس گردانیدیم او را شنوا و بینا. همانا ما هدایت کردیم او را به راه راست در حالی که یا شکرگزار و یا ناسپاس است».
﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ٢﴾ [الملك: ۲].
«آن که آفرید مرگ و حیات را تا بیازماید شما را کدام شما خوبترید از حیث کردار و او غالب آمرزگار است».
﴿وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِبَاسٗا١٠ وَجَعَلۡنَا ٱلنَّهَارَ مَعَاشٗا١١﴾ [النبأ: ۱۰-۱۱].
«و گردانیدیم شب را پوشش و گردانیدیم روز را وقت کار و معاش».
﴿وَجَعَلۡنَا نَوۡمَكُمۡ سُبَاتٗا٩﴾ [النبأ: ٩].
«و گردانیدیم خواب شما را مایۀ آسایش و رفع خستگی».
﴿وَإِنَّ عَلَيۡكُمۡ لَحَٰفِظِينَ١٠ كِرَامٗا كَٰتِبِينَ١١ يَعۡلَمُونَ مَا تَفۡعَلُونَ١٢﴾ [الانفطار: ۱۰-۱۲].
«و همانا بر شما (گذاشته شده) نگهبانان. گرامی قدر نویسندگان. میدانند آنچه را که بجا میآورید».
﴿إِن كُلُّ نَفۡسٖ لَّمَّا عَلَيۡهَا حَافِظٞ٤﴾ [الطارق: ۴].
«هیچ نفسی نیست مگر که بر اوست نگهبانی».
﴿يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ ٱلۡمَلِكِ ٱلۡقُدُّوسِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ١﴾ [الجمعة: ۱].
«به پاکی یاد میکند و تسبیح گوید خدا را هر آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است (خدایی که) منزه و پاک و مقتدر و داناست».
﴿يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۖ لَهُ ٱلۡمُلۡكُ وَلَهُ ٱلۡحَمۡدُۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ١﴾ [التغابن: ۱].
«به پاکی یاد میکند و تسبیح میکند خدا را هر آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، خاص اوست پادشاهی و خاص اوست ستایش و او بر همه چیز تواناست».
﴿قُلۡ إِنَّ ٱلۡمَوۡتَ ٱلَّذِي تَفِرُّونَ مِنۡهُ فَإِنَّهُۥ مُلَٰقِيكُمۡۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٨﴾ [الجمعة: ۸].
«بگو همانا آن مرگی که میگریزید از آن، هر آینه آن رسنده است به شما پس برگردانیده میشوید بسوی دانندۀ غیب و شهود (و نهان و آشکار) و خبر میدهد شما را به آنچه انجام می دادید».
﴿وَيَرۡزُقۡهُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَحۡتَسِبُۚ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسۡبُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَٰلِغُ أَمۡرِهِۦۚ قَدۡ جَعَلَ ٱللَّهُ لِكُلِّ شَيۡءٖ قَدۡرٗا٣﴾ [الطلاق: ۳].
«و روزی دهد او را از آنجا که گمان نمیبرد و هر که توکل کند بر خدا پس او (خدا) بس است او را بیشک خدا رساننده است کار خود را و امر خود را، به تحقیق مقرر فرموده خدا برای هر چیز اندازهای».
﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَمَن يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ يَهۡدِ قَلۡبَهُۥۚ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ١١﴾ [التغابن: ۱۱].
« هیچ مصیبتى رخ نمىدهد مگر به اذن خدا! و هر کس به خدا ایمان آورد، خداوند قلبش را هدایت مىکند؛ و خدا به هر چیز داناست! ».
﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٨٠﴾ [الأعراف: ۱۸۰]
«و مر خدای راست نامهای نیکو پس بخوانیدش به آن و واگذارید آنان را که کجروی میکنند در نامهای او، بزودی جزا داده خواهند شد آنچه را که میکردند».
﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱللَّهَ أَوِ ٱدۡعُواْ ٱلرَّحۡمَٰنَۖ أَيّٗا مَّا تَدۡعُواْ فَلَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَلَا تَجۡهَرۡ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتۡ بِهَا وَٱبۡتَغِ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلٗا١١٠﴾ [الإسراء: ۱۱۰].
«بگو بخوانید خدا را به اسم الله یا بخوانید به اسم بخشاینده (الرحمن) هر کدام را بخوانید پس او راست نامهای نیکو و بلند مخوان نمازت را و آهسته مکن آن را و بجوی میان این راهی را».
﴿وَٱلۡبَلَدُ ٱلطَّيِّبُ يَخۡرُجُ نَبَاتُهُۥ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَٱلَّذِي خَبُثَ لَا يَخۡرُجُ إِلَّا نَكِدٗاۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَشۡكُرُونَ٥٨﴾ [الأعراف: ۵۸].
«و بلد و شهر پاکیزه بیرون میآید رستنیهایش به فرمان پروردگارش و آنچه ناپاکست بیرون نیاید مگر اندک دور از هم و بیفایده همچنین میگردانیم نشانهها را برای آنان که شکر میکنند».
﴿وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ١١﴾ [الأعراف: ۱۱].
«و هر آینه به تحقیق آفریدیم شما را، پس شکل دادیم شما را، پس گفتیم مر فرشتگان را که سجده کنید مر آدم را، پس سجده کردند مگر ابلیس که نبود از سجده کنندگان».
﴿وَجَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ ٱلۡجِنَّ وَخَلَقَهُمۡۖ وَخَرَقُواْ لَهُۥ بَنِينَ وَبَنَٰتِۢ بِغَيۡرِ عِلۡمٖۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يَصِفُونَ١٠٠﴾ [الأنعام: ۱۰۰].
«آنان براى خدا همتایانى از جنّ قرار دادند، در حالى که خداوند همه آنها را آفریده است؛ و براى خدا، به دروغ و از روى جهل، پسران و دخترانى ساختند؛ منزّه است خدا، و برتر است از آنچه توصیف مىکنند! ».
﴿فَالِقُ ٱلۡإِصۡبَاحِ وَجَعَلَ ٱلَّيۡلَ سَكَنٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ حُسۡبَانٗاۚ ذَٰلِكَ تَقۡدِيرُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡعَلِيمِ٩٦ وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلنُّجُومَ لِتَهۡتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۗ قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٩٧﴾ [الأنعام: ٩۶-٩٧].
«شکافندۀ سپیدهدمان و گردانید شب را آرامگاهی و آفتاب و ماه را برای حساب این است تقدیر غالب دانا و اوست که قرار داد برای شما ستارگان را تا راه یابید به آنها در تاریکیهای بیابان و دریا هر آینه به تحقیق تفصیل دادیم آیتها را برای گروهی که میدانند».
﴿هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٥﴾ [يونس: ۵].
«اوست که گردانید آفتاب را روشنایی و ماه را روشنی و مقرر کردش منزلها تا بدانید شماره سالها و حساب را ، نیافریده است خدا این را مگر براستی بیان میکند نشانهها را برای گروهی که میدانند».
﴿فَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يَهۡدِيَهُۥ يَشۡرَحۡ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِۖ وَمَن يُرِدۡ أَن يُضِلَّهُۥ يَجۡعَلۡ صَدۡرَهُۥ ضَيِّقًا حَرَجٗا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي ٱلسَّمَآءِۚ كَذَٰلِكَ يَجۡعَلُ ٱللَّهُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ١٢٥﴾ [الأنعام: ۱۲۵].
«پس هر که را خواهد خدای که هدایت کند میگشاید سینهاش را برای اسلام و کسی را که بخواهد که گمراه کند میگرداند سینهاش تنگ بسیار تنگ گویا (به تکلف) بالا میرود در آسمان همچنین قرار میدهد خدای بدی عذاب را بر آن که به حقّ نمیگروند».
﴿وَكَذَٰلِكَ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ رُوحٗا مِّنۡ أَمۡرِنَاۚ مَا كُنتَ تَدۡرِي مَا ٱلۡكِتَٰبُ وَلَا ٱلۡإِيمَٰنُ وَلَٰكِن جَعَلۡنَٰهُ نُورٗا نَّهۡدِي بِهِۦ مَن نَّشَآءُ مِنۡ عِبَادِنَاۚ وَإِنَّكَ لَتَهۡدِيٓ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ٥٢﴾ [الشورى: ۵۲].
«و همچنین وحی فرستادیم بسوی تو روح (قرآن) را از امر خود نمیدانستی که چیست کتاب و چیست ایمان و لیکن گردانیدیم آن را روشنی که هدایت میکنیم آن کسی را که خواهیم از بندگان خود و همانا تو هدایت میکنی به راه راست».
﴿وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٖۖ وَمِنَ ٱلۡبَقَرِ وَٱلۡغَنَمِ حَرَّمۡنَا عَلَيۡهِمۡ شُحُومَهُمَآ إِلَّا مَا حَمَلَتۡ ظُهُورُهُمَآ أَوِ ٱلۡحَوَايَآ أَوۡ مَا ٱخۡتَلَطَ بِعَظۡمٖۚ ذَٰلِكَ جَزَيۡنَٰهُم بِبَغۡيِهِمۡۖ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ١٤٦﴾ [الأنعام: ۱۴۶].
«و بر آنانی که یهود شدند حرام کردیم هر حیوان صاحب ناخنی را و از گاو و گوسفند حرام کردیم بر ایشان پیههای آن دو را مگر آنچه را که برداشت پشتهاشان یا رودهها یا آنچه آمیخته باشد به استخوان این است پاداش ما با این حکم آنها را مجازات کردیم چون آنها ستم کردند وما راستگویانیم».
﴿لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ ٱلنَّاسِ عَدَٰوَةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقۡرَبَهُم مَّوَدَّةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنۡهُمۡ قِسِّيسِينَ وَرُهۡبَانٗا وَأَنَّهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ٨٢﴾ [المائدة: ۸۲].
«هر آینه مییابی سختترین مردمان را در دشمنی نسبت به مسلمانان، یهود را و آنان که شرک آوردند و هر آینه مییابی نزدیکترینشان را در دوستی برای آنان که ایمان آورند آنان که گفتند ما نصرانی هستیم این به سبب آن است که از ایشان کشیشان و دانشمند هستند و این که ایشان گردنکشی نمی کنند».
﴿إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمۡ عَدُوّٞ فَٱتَّخِذُوهُ عَدُوًّاۚ إِنَّمَا يَدۡعُواْ حِزۡبَهُۥ لِيَكُونُواْ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ٦﴾ [فاطر: ۶].
«همانا که شیطان شما راست دشمن، پس بگیرید او را دشمن، جز این نیست که میطلبد گروه خود را تا باشند از اهل دوزخ و آتش سوزان».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا٤٨﴾ [النساء: ۴۸].
« خداوند (هرگز) شرک را نمىبخشد! و پایینتر از آن را براى هر کس (بخواهد و شایسته بداند) مىبخشد. و آن کسى که براى خدا، شریکى قرار دهد، گناه بزرگى مرتکب شده است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا١١٦﴾ [النساء: ۱۱۶].
«همانا خدای نمیآمرزد آن را که شرک آرد بر وی و میآمرزد فروتر از آن را بر کسی را که خواهد و کسی که شرک آرد به خدای پس به تحقیق گمراه شد؟ و از سعادت بسیار دور افتاد».
﴿فَبَعَثَ ٱللَّهُ غُرَابٗا يَبۡحَثُ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُرِيَهُۥ كَيۡفَ يُوَٰرِي سَوۡءَةَ أَخِيهِۚ قَالَ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ فَأُوَٰرِيَ سَوۡءَةَ أَخِيۖ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلنَّٰدِمِينَ٣١﴾ [المائدة: ۳۱].
«پس برانگیخت خدای زاغی را که به چنگال گود نماید در زمین تا بنمایدش که چگونه بپوشد جسد برادرش را گفت ای وای بر من آیا ناتوانتر از این هستم که باشم مانند این زاغ پس بپوشانم جسد برادرم را پس گشت از پشیمانان».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ٤ ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٥﴾ [المائدة: ۴-۵].
«میپرسندت چه چیز حلال کرده شد برای ایشان بگو حلال کرده شد برای شما پاکیزهها و آن صیدی که توسط سگان شکاری و مرغان شکاری میآموزانیدشان از آنچه خدای به شما آموخت پس بخورید از آنچه نگاه داشتند برای شما و یاد کنید نام خدای را بر وی و بترسید از خدای همانا خدای زود حساب است. امروز حلال کرده شد برای شما پاکیزهها و خوراک اهل کتاب حلالست برای شما و خوراکتان حلالست برای ایشان و زنان آزاد با ایمان و زنان آزاد از آنان که صاحب کتابند از پیش از شما چون دادیدشان مهرهاشان را پاکیزه بوده و مواظب باشید زناکار نباشد و رفیق و دوست نگرفته باشد و کسی که کافر شد به دین اسلام پس به تحقیق ناچیز شد کردارش و اوست در آخرت از زیانکاران».
﴿فَكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ إِن كُنتُم بَِٔايَٰتِهِۦ مُؤۡمِنِينَ١١٨ وَمَا لَكُمۡ أَلَّا تَأۡكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَقَدۡ فَصَّلَ لَكُم مَّا حَرَّمَ عَلَيۡكُمۡ إِلَّا مَا ٱضۡطُرِرۡتُمۡ إِلَيۡهِۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا لَّيُضِلُّونَ بِأَهۡوَآئِهِم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُعۡتَدِينَ١١٩﴾ [الأنعام: ۱۱۸-۱۱٩].
«پس بخورید از آنچه یاد کرده شد نام خدای بر آن اگر به آیاتش ایمان دارید و چیست شما را که نخورید از آنچه یاد کرده شد نام خدا بر آن و به تحقیق که تفصیل داد برای شما آنچه حرام کرد بر شما مگر آنچه ناچار شوید به آن و همانا بسیاری از روی جهل و به هوای نفس خود و نادانی به گمراهی روند. همانا خدای تو به تجاوزکنندگان از حدود او داناتر است».
﴿وَلَا تَأۡكُلُواْ مِمَّا لَمۡ يُذۡكَرِ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَإِنَّهُۥ لَفِسۡقٞۗ وَإِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ لَيُوحُونَ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِهِمۡ لِيُجَٰدِلُوكُمۡۖ وَإِنۡ أَطَعۡتُمُوهُمۡ إِنَّكُمۡ لَمُشۡرِكُونَ١٢١﴾ [الأنعام: ۱۲۱].
«و مخورید از آنچه یاد کرده نشد نام خدا بر آن و همانا آن فسق و گناهی است و بدرستی که شیاطین میرسانند پنهانی به دوستانشان تا مجادله کنند با شما و اگر اطاعت کنید ایشان را همانا شما هر آینه شرک آورندهاید».
﴿قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَۚ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ٦٠﴾ [المائدة: ۶۰].
«گو: «آیا شما را از کسانى که موقعیت و پاداششان نزد خدا برتر از این است، با خبر کنم؟ کسانى که خداوند آنها را از رحمت خود دور ساخته، و مورد خشم قرار داده، (و مسخ کرده،) و از آنها، میمونها و خوکهایى قرار داده، و پرستش بت کردهاند؛ موقعیت و محل آنها، بدتر است؛ و از راه راست، گمراهترند.».
﴿وَٱللَّهُ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ جَعَلَكُمۡ أَزۡوَٰجٗاۚ وَمَا تَحۡمِلُ مِنۡ أُنثَىٰ وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلۡمِهِۦۚ وَمَا يُعَمَّرُ مِن مُّعَمَّرٖ وَلَا يُنقَصُ مِنۡ عُمُرِهِۦٓ إِلَّا فِي كِتَٰبٍۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٞ١١﴾ [فاطر: ۱۱].
«و خدا آفرید شما را از خاک پس از نطفه پس گردانید شما را جفتها و حامله نمیشود هیچ زنی و نمیزاید مگر به علم او و عمر دراز داده نمیشود هیچ دراز عمری و کم کرده نمیشود از عمرش جز آن که (ثبت است) در کتاب همانا که آن بر خدا آسان است».
﴿وَمَا يَسۡتَوِي ٱلۡبَحۡرَانِ هَٰذَا عَذۡبٞ فُرَاتٞ سَآئِغٞ شَرَابُهُۥ وَهَٰذَا مِلۡحٌ أُجَاجٞۖ وَمِن كُلّٖ تَأۡكُلُونَ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُونَ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٢﴾ [فاطر: ۱۲].
«و یکسان نیستند دو دریا این (یک) شیرین است فرو نشانندۀ تشنگی است (که) خوشگوار است آبش و آن دو دیگر شور تلخ مزۀ زننده است و از هر یک میخورید گوشت تازه و بیرون میآورید زیوری که میپوشید آن را و میبینی کشتیها را در آن شکافندگان آب تا بجویید از فضل و احسانش و باشد که شما شکر کنید».
﴿ٱلنَّبِيُّ أَوۡلَىٰ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَأَزۡوَٰجُهُۥٓ أُمَّهَٰتُهُمۡۗ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ إِلَّآ أَن تَفۡعَلُوٓاْ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِكُم مَّعۡرُوفٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا٦﴾ [الأحزاب: ۶].
« پیغمبر سزاوار است به تصرف امور مؤمنان از خودهاشان (از جان و مال در حکم او مضایقه نکنند) و زنان پیغمبر مادران ایشانند و صاحبان قرابت ارحام بعض ایشان سزاوارترند و نزدیکتر به بعضی در حکم کتاب خدا از مؤمنان دیگر و از مهاجران مگر آن که بکنید به دوستانتان خوبی و نیکویی این (حکم) در کتاب نوشته شده است».
﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ جَاعِلِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ رُسُلًا أُوْلِيٓ أَجۡنِحَةٖ مَّثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۚ يَزِيدُ فِي ٱلۡخَلۡقِ مَا يَشَآءُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ١﴾ [فاطر: ۱].
«ستایش خدایی راست که آفرینندۀ آسمانها و زمین است گرداننده (و قرار دهندۀ) فرشتگان است فرستادگان، صاحبان بالها دو تا دو تا و سه تا سه تا و چهار تا چهار تا میافزاید و در آفرینش آنچه میخواهد همانا خدا بر همه چیز تواناست».
﴿ٱسۡتِكۡبَارٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَكۡرَ ٱلسَّيِّيِٕۚ وَلَا يَحِيقُ ٱلۡمَكۡرُ ٱلسَّيِّئُ إِلَّا بِأَهۡلِهِۦۚ فَهَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ ٱلۡأَوَّلِينَۚ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ ٱللَّهِ تَبۡدِيلٗاۖ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ ٱللَّهِ تَحۡوِيلًا٤٣﴾ [فاطر: ۴۳].
«از راه سرکشی در زمین و حیله اندیشیدن برای کار بد و احاطه نمیکند اندیشیدن بد مگر به اهلش پس آیا انتظار میبرند جز طریقۀ (عقوبت) پیشنیان را پس هرگز نیابی مر سنّت خدا را تغییری و هرگز نیابی مر سنت و دستور خدا را تغییری».
﴿وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ ءَايَتَيۡنِۖ فَمَحَوۡنَآ ءَايَةَ ٱلَّيۡلِ وَجَعَلۡنَآ ءَايَةَ ٱلنَّهَارِ مُبۡصِرَةٗ لِّتَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ وَلِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ وَكُلَّ شَيۡءٖ فَصَّلۡنَٰهُ تَفۡصِيلٗا١٢﴾ [الإسراء: ۱۲].
«و گردانیدیم شب و روز را دو آیت و نشانه پس محو و تاریک کردیم نشانه شب را و گردانیدیم نشانۀ روز را نور دهنده و روشن تا بجویید برتری و افزونی را از پروردگارتان و تا بدانید شمار سالها و حساب را و هر چیزی را بیان کردیم به تفصیل».
﴿أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِيَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٨٦﴾ [النمل: ۸۶].
«آیا ندیدی که ما گردانیدیم شب را تا آرام گیرند در آن و روز را بینش بخش همانا در آن هر آینه آیتهاست از برای گروهی که ایمان میآورند».
﴿قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمُ ٱلَّيۡلَ سَرۡمَدًا إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِضِيَآءٍۚ أَفَلَا تَسۡمَعُونَ٧١ قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمُ ٱلنَّهَارَ سَرۡمَدًا إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِلَيۡلٖ تَسۡكُنُونَ فِيهِۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ٧٢ وَمِن رَّحۡمَتِهِۦ جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٧٣﴾ [القصص: ٧۱-٧۳].
«بگو ببینید (خبر دهید) که اگر گرداند خدا بر شما شب را همیشه تا روز قیامت کیست خدایی بجز الله که بیارد برای شما روشنی را آیا پس نمیشنوید بگو ببینید (خبر بدهید) اگر گرداند خدا بر شما روز را همیشه تا روز قیامت کیست خدایی جز الله که بیارد برای شما شب را تا آرام گیرید در آن آیا پس نمیبینید، و از رحمت اوست که قرار داد برای شما شب و روز را تا بیارامید در آن و تا بجویید از فضلش (در روز) و باشد که شما سپاسگزاری کنید».
﴿يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ١٣﴾ .فاطر:۱۳
«داخل میکند شب را در روز و در میآورد (داخل میکند) روز را در شب و مسخّر ساخت آفتاب و ماه را هر یک میرود به مدتی معین و مقرر این (کنندۀ کارها) خدا پروردگار شماست (که) پادشاهی او راست و آنان که میخوانند بجز او مالک نمیباشند به یک پوستۀ هستۀ خرما».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٤ وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَأَنۡهَٰرٗا وَسُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ١٥ وَعَلَٰمَٰتٖۚ وَبِٱلنَّجۡمِ هُمۡ يَهۡتَدُونَ١٦﴾ [النحل: ۱۴-۱۶].
«و اوست آن که رام کرد دریا را تا بخورید از آن گوشتی تازه و بیرون آورید از آن زیوری را که میپوشید آن را و میبینی کشتی را شکافنده در آن و تا بجویید از بخشش او و باشد که شما سپاسگزاری کنید و افکند در زمین کوهها را مبادا که میل کند به شما و نهرها و راههایی باشد که شما راه یابید و علامتها و به ستاره ایشان راه مییابند».
﴿وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ٥﴾ [النحل: ۵].
« و چهارپایان را آفرید؛ در حالى که در آنها، براى شما وسیله پوشش، و منافع دیگرى است؛ و از گوشت آنها مىخورید! ».
﴿وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ٧ وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ٨﴾ [النحل: ٧-۸].
«و میکِشند بارهای شما را بهسوی شهری که نباشید رسنده به آن مگر به مشقّت جانها همانا پروردگار شما هر آینه مهربان بخشاینده است و اسب ها و استرها و خرها را تا سوار شوید آنها را و آرایش و زینتی و میآفریند (برای سواری شما) آنچه را نمیدانید».
﴿وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ٨٠﴾ [النحل: ۸۰].
«و خدا گردانید برای شما از خانههاتان آرامگاهی و قرار داد برای شما از پوستهای چهارپایان خانهها که سبک برمیدارید آن را روز سفر و کوچکردنتان، کوچتان و روز اقامتتان و از پشمهای آن و کرکهای آن و موهای آنها پوشش و فرش و مایۀ تجارت تا هنگامی مقرر».
﴿وَٱلۡبُدۡنَ جَعَلۡنَٰهَا لَكُم مِّن شَعَٰٓئِرِ ٱللَّهِ لَكُمۡ فِيهَا خَيۡرٞۖ فَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهَا صَوَآفَّۖ فَإِذَا وَجَبَتۡ جُنُوبُهَا فَكُلُواْ مِنۡهَا وَأَطۡعِمُواْ ٱلۡقَانِعَ وَٱلۡمُعۡتَرَّۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرۡنَٰهَا لَكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٣٦ لَن يَنَالَ ٱللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَآؤُهَا وَلَٰكِن يَنَالُهُ ٱلتَّقۡوَىٰ مِنكُمۡۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمۡ لِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰكُمۡۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُحۡسِنِينَ٣٧﴾ [الحج: ۳۶-۳٧].
«نحر شتران فربه را از شعایر حج مقرّر داشتیم که در آن قربانی شما را خیر و صلاح است پس هنگام ذبح آن بر پا ایستاده نام خدا را یاد کنید و چون پهلویش به زمین افتاد (ذبح کامل شود) از گوشت آن تناول و به فقیر و سائل اطعام کنید. خدا این بهائم را مسخّر و مطیع شما ساخته تا شکر نعمتهای خدا را بجای آرید و بدانید که هرگز گوشت این قربانیها نزد خدا به درجۀ قبول نمیرسد لیکن تقوای شما است که به پیشگاه قبول او خواهد رسید و این بهائم را مسخّر شما ساخته است تا خدا را که شما را هدایت فرموده تسبیح و تکبیر گویید و مژده ده نیکوکاران را».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا خَلَقۡنَا لَهُم مِّمَّا عَمِلَتۡ أَيۡدِينَآ أَنۡعَٰمٗا فَهُمۡ لَهَا مَٰلِكُونَ٧١ وَذَلَّلۡنَٰهَا لَهُمۡ فَمِنۡهَا رَكُوبُهُمۡ وَمِنۡهَا يَأۡكُلُونَ٧٢ وَلَهُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ وَمَشَارِبُۚ أَفَلَا يَشۡكُرُونَ٧٣﴾ [يس: ٧۱-٧۳].
«آیا ندیدند کافران که ما آفریدیم برای ایشان بدست قدرت خود چهارپایان را پس ایشان آنان را مالکند و رام ساختیم آنها را برای ایشان پس بعضی از آنها وسیلۀ سواری ایشان است و از بعض آنها میخورند و مر ایشان را در آن است سودها و آشامیدنیها آیا پس شکر نمیکنند».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡعَٰمَ لِتَرۡكَبُواْ مِنۡهَا وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ٧٩ وَلَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ وَلِتَبۡلُغُواْ عَلَيۡهَا حَاجَةٗ فِي صُدُورِكُمۡ وَعَلَيۡهَا وَعَلَى ٱلۡفُلۡكِ تُحۡمَلُونَ٨٠﴾ [غافر: ٧٩-۸۰].
«خداست آن که آفرید برای شما چهارپایان را تا سوار شوید برخی از آنها را و برخی از آنها را بخورید و مر شما راست در آنها سودها و تا برسید سوار شده بر آنها به مقصدی که دلهاتان دارید و بر کشتیها در آن سوار و بار حمل کنید».
﴿لِتَسۡتَوُۥاْ عَلَىٰ ظُهُورِهِۦ ثُمَّ تَذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ رَبِّكُمۡ إِذَا ٱسۡتَوَيۡتُمۡ عَلَيۡهِ وَتَقُولُواْ سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِينَ١٣﴾ [الزخرف: ۱۳].
«تا قرار گیرید بر پشتهای آن پس یاد کنید نعمت پروردگارتان را چون قرار گیرید بر آن و بگویید پاک است آن (ذاتی) که مسخّر ساخت برای ما این را و نبودیم مر آن را توانا».
﴿وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ٤٩﴾ [النحل: ۴٩].
«و مر خدای را سجده میکند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از جنبنده و فرشتگان و ایشان سرکشی نمیکنند».
﴿تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبۡعُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفۡقَهُونَ تَسۡبِيحَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا غَفُورٗا٤٤﴾ [الإسراء: ۴۴].
«تبسیح میکند او را آسمانهای هفتگانه و زمین و هر که در آنهاست و نیست هیچ چیز مگر که تسبیح میکند به ستایش او و لیکن در نمییابید تسبیح ایشان را همانا که اوست بردبار آمرزنده».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يَسۡجُدُۤ لَهُۥۤ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ وَٱلنُّجُومُ وَٱلۡجِبَالُ وَٱلشَّجَرُ وَٱلدَّوَآبُّ وَكَثِيرٞ مِّنَ ٱلنَّاسِۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيۡهِ ٱلۡعَذَابُۗ وَمَن يُهِنِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن مُّكۡرِمٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَفۡعَلُ مَا يَشَآءُ۩١٨﴾ [الحج: ۱۸].
«آیا ندیدی که خدا را سجده میکند هر که در آسمانها و هر که در زمین است و آفتاب و ماه و ستارگان و کوهها و درختان و جانوران و بسیاری از مردمان و بسیاری که ثابت شد بر او عذاب و هر که را خوار سازد خدا پس نیست او را هیچ عزّت دهنده همانا خدای میکند آنچه میخواهد».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُۥ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱلطَّيۡرُ صَٰٓفَّٰتٖۖ كُلّٞ قَدۡ عَلِمَ صَلَاتَهُۥ وَتَسۡبِيحَهُۥۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِمَا يَفۡعَلُونَ٤١﴾ [النور: ۴۱].
«مگر نمیدانی که هر کس در آسمان و زمین است، با مرغان گشوده بال، تسبیح خدا میکنند؟ آری هر کدام دعا و تسبیح خود را دانند، و خدا هم داناست به آنچه آنان انجام میدهند».
﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ٢٦ وَٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ٢٧ وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ٢٨ فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ٢٩﴾ [الحجر: ۲۶-۲٩].
«ما انسان را از گِل خشکیدهاى (همچون سفال) که از گِل بد بوى (تیره رنگى) گرفته شده بود آفریدیم! و جن را پیش از آن، از آتش گرم و سوزان خلق کردیم! (به خاطر بیاور) هنگامى که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من بشرى را از گل خشکیدهاى که از گل بدبویى گرفته شده، مىآفرینم هنگامى که کار آن را به پایان رساندم، و در او از روح خود دمیدم، همگى براى او سجده کنید! ».
﴿ثُمَّ جَعَلَ نَسۡلَهُۥ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن مَّآءٖ مَّهِينٖ٨ ثُمَّ سَوَّىٰهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِن رُّوحِهِۦۖ وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفِۡٔدَةَۚ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ٩﴾ [السجدة: ۸-٩].
«پس گردانید نسلش را از عصاره و مایهای از آب بیقدر و پست. پس راست و درست اندام کرد او را و دمید در وی از روحش و گردانید برای شما گوش و چشمها و قلب و هوش باز اندکی شکر میکنید».
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ مِنۡ عَلَقَةٖ ثُمَّ يُخۡرِجُكُمۡ طِفۡلٗا ثُمَّ لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡ ثُمَّ لِتَكُونُواْ شُيُوخٗاۚ وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّىٰ مِن قَبۡلُۖ وَلِتَبۡلُغُوٓاْ أَجَلٗا مُّسَمّٗى وَلَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ٦٧﴾ [غافر: ۶٧].
«اوست که آفرید شما را از خاک باز از منی باز از خون بسته پس بیرون میآورد شما را کودکی پس (باقی میگذارد شما را) تا برسید به کمال خود باز تا بشوید پیران و بعضی از شما کسی است که میرانیده میشود از پیش (یعنی جلوتر) و (باقی میگذارد) تا برسید به مدتی معین (برای مرگ) و تا شاید دریابید به عقل (دلایل قدرت خدا را)».
﴿خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ كَٱلۡفَخَّارِ١٤ وَخَلَقَ ٱلۡجَآنَّ مِن مَّارِجٖ مِّن نَّارٖ١٥﴾ [الرحمن: ۱۴-۱۵].
«آفرید انسان را از گِل خشکی مانند سفال پخته. و آفرید جن را از شعلۀ خالص آتش».
﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن طِينٖ١٢ ثُمَّ جَعَلۡنَٰهُ نُطۡفَةٗ فِي قَرَارٖ مَّكِينٖ١٣ ثُمَّ خَلَقۡنَا ٱلنُّطۡفَةَ عَلَقَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡعَلَقَةَ مُضۡغَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡمُضۡغَةَ عِظَٰمٗا فَكَسَوۡنَا ٱلۡعِظَٰمَ لَحۡمٗا ثُمَّ أَنشَأۡنَٰهُ خَلۡقًا ءَاخَرَۚ فَتَبَارَكَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِينَ١٤﴾ [المؤمنون: ۱۲-۱۴].
«ما انسان را از عصارهای از گل آفریدیم. سپس آن را نطفهای در قرارگاه مطمئن (رحم) قرار دادیم. و سپس نطفه را به صورت خون بسته و آن را به صورت گوشت جویده و آن را به صورت استخوانها درآوردیم و بعد به استخوانها لباسی از گوشت پوشانیدیم و از آن پس آن را با آفرینش تازهای ایجاد کردیم، پس بزرگ است خدایی که بهترین آفرینندگان میباشد».
﴿إِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن طِينٖ٧١ فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ٧٢﴾ [ص: ٧۱-٧۲].
«چون گفت پروردگارت فرشتگان را همانا من آفرینندهام انسانی را از گِل. پس چون درست کنم او را و بِدَمم در وی از روحم بر وی درافتید پیش او سجدهکنان».
﴿خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ ثُمَّ جَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۚ يَخۡلُقُكُمۡ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ خَلۡقٗا مِّنۢ بَعۡدِ خَلۡقٖ فِي ظُلُمَٰتٖ ثَلَٰثٖۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَهُ ٱلۡمُلۡكُۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ٦﴾ [الزمر: ۶].
«آفرید شما را از نفسی واحد (که یکی بود) باز آفرید از آن جفتش را و فرو فرستاد برای شما از چهارپایان هشت نوع نر و ماده میآفریند شما را در شکمهای مادرانتان آفریدنی (یک نوع) بعد از آفریدن (دیگری) در تاریکیهای سهگانه این (کنندۀ کارها) خداست پروردگار شما مر او راست پادشاهی نیست خدایی جز او پس کجا سرگردان میشوید و به کجا میروید؟».
﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ٥٦﴾ [الذاريات: ۵۶].
«و نیافریدیم جن و انس را مگر آن که بپرستند مرا (و برای پرستش بشناسند مرا».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي رَفَعَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُم بِلِقَآءِ رَبِّكُمۡ تُوقِنُونَ٢﴾ [الرعد: ۲].
«خداست که برافراشت آسمانها را بی ستونها که میبینید آنها را سپس قرار گرفت بر عرش و رام کرد خورشید و ماه را همه میروند تا وقت مقرر تدبیر میکند کار عالم را بیان میکند نشانهها را باشد که شما به رسیدن جزای پروردگارتان یقین کنید».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي رَفَعَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُم بِلِقَآءِ رَبِّكُمۡ تُوقِنُونَ٢﴾
«خداست که برافراشت آسمانها را بی ستونها که میبینید آنها را سپس قرار گرفت بر عرش و رام کرد خورشید و ماه را همه میروند تا وقت مقرر تدبیر میکند کار عالم را بیان میکند نشانهها را باشد که شما به رسیدن جزای پروردگارتان یقین کنید».
﴿هُوَ ٱلَّذِي يُرِيكُمُ ٱلۡبَرۡقَ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَيُنشِئُ ٱلسَّحَابَ ٱلثِّقَالَ١٢ وَيُسَبِّحُ ٱلرَّعۡدُ بِحَمۡدِهِۦ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ مِنۡ خِيفَتِهِۦ وَيُرۡسِلُ ٱلصَّوَٰعِقَ فَيُصِيبُ بِهَا مَن يَشَآءُ وَهُمۡ يُجَٰدِلُونَ فِي ٱللَّهِ وَهُوَ شَدِيدُ ٱلۡمِحَالِ١٣﴾ [الرعد: ۱۲-۱۳].
«اوست آن که مینمایاند به شما برق را برای بیم دادن و امیدوار گردانیدن و پدید میآورد ابرهای گرانبار را و تسبیح میگوید رعد به ستایش او و فرشتگان از ترس او و میفرستد صاعقهها را پس میرساند آن را به هر که میخواهد و ایشان جدال میکنند در شأن خدای و او سخت عقوبت است».
﴿إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ٩٦ فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ٩٧﴾ [آل عمران: ٩۶-٩٧].
«همانا نخست خانهای نهاده شد برای مردمان هر آینه آن است که به مکه است خجستهای و رهنمونی مر جهانیان را در آن است نشانههایی روشن ایستادن جای ابراهیم و هر که در آن جا داخل شود ایمن باشد و مردم را حج و زیارت آن خانه واجب است بر هر کسی که توانایی رسیدن بدانجا را دارد و هر که کافر شود به خود زیان رسانیده وگرنه خدا از اطاعت خلق بینیاز است».
﴿وَإِذۡ جَعَلۡنَا ٱلۡبَيۡتَ مَثَابَةٗ لِّلنَّاسِ وَأَمۡنٗا وَٱتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبۡرَٰهِۧمَ مُصَلّٗىۖ وَعَهِدۡنَآ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيۡتِيَ لِلطَّآئِفِينَ وَٱلۡعَٰكِفِينَ وَٱلرُّكَّعِ ٱلسُّجُودِ١٢٥﴾ [البقرة: ۱۲۵].
«و هنگامی که گردانیدیم خانه را بازگشت جایی برای مردم و جای امنی و بگیرید از مقام ابراهیم نمازگاهی و عهد کردیم به ابراهیم و اسماعیل که پاک سازید خانۀ مرا برای طواف کنندگان و مقیمان و رکوع کنندگان سجدهکنندگان».
﴿قَدۡ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجۡهِكَ فِي ٱلسَّمَآءِۖ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبۡلَةٗ تَرۡضَىٰهَاۚ فَوَلِّ وَجۡهَكَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَحَيۡثُ مَا كُنتُمۡ فَوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ شَطۡرَهُۥۗ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَيَعۡلَمُونَ أَنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا يَعۡمَلُونَ١٤٤﴾ [البقرة: ۱۴۴].
«به تحقیق میبینیم گشتن روی تو را در آسمان پس هر آینه بگردانیم تو را به قبلهای که میپسندی آن را پس بگردان رویت را سوی مسجدالحرام و هرجا که باشید پس بگردانید رویهاتان را سوی او و همانا آنان که داده شدند کتاب هر آینه دانند همانا آن راست است از پروردگارشان و نیست خدای ناآگاه از آنچه میکنند».
﴿وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِۧمُ رَبِّ أَرِنِي كَيۡفَ تُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ قَالَ أَوَ لَمۡ تُؤۡمِنۖ قَالَ بَلَىٰ وَلَٰكِن لِّيَطۡمَئِنَّ قَلۡبِيۖ قَالَ فَخُذۡ أَرۡبَعَةٗ مِّنَ ٱلطَّيۡرِ فَصُرۡهُنَّ إِلَيۡكَ ثُمَّ ٱجۡعَلۡ عَلَىٰ كُلِّ جَبَلٖ مِّنۡهُنَّ جُزۡءٗا ثُمَّ ٱدۡعُهُنَّ يَأۡتِينَكَ سَعۡيٗاۚ وَٱعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ٢٦٠﴾ [البقرة: ۲۶۰].
«و چون گفت ابراهیم ای پروردگار من بنمای مرا چگونه زنده میگردانی مردگان را گفت آیا باور نداری گفت آری و لیکن تا بیارامد دلم گفت پس چهار عدد از پرندگان بگیر و گوشت آنها را بهم مخلوط کن پس بنه بر هر کوهی از ایشان پارهای پس فراخوان ایشان را بیایند تو را باشتاب و بدان همانا خدای غالب درست کردار درست گفتار است».
﴿وَٱللَّهُ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ ٱلرِّيَٰحَ فَتُثِيرُ سَحَابٗا فَسُقۡنَٰهُ إِلَىٰ بَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَحۡيَيۡنَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَاۚ كَذَٰلِكَ ٱلنُّشُورُ٩﴾ [فاطر: ٩].
«و خدا آنست که فرستاد بادها را، پس برمیانگیزد ابر را؛ پس راندیم آن را به سوی شهر و زمین مرده، پس زنده گردانیدیم به آن زمین را پس از مردن آن؛ همچنین است دوباره زنده کردن».
﴿وَضَرَبَ لَنَا مَثَلٗا وَنَسِيَ خَلۡقَهُۥۖ قَالَ مَن يُحۡيِ ٱلۡعِظَٰمَ وَهِيَ رَمِيمٞ٧٨ قُلۡ يُحۡيِيهَا ٱلَّذِيٓ أَنشَأَهَآ أَوَّلَ مَرَّةٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ خَلۡقٍ عَلِيمٌ٧٩﴾ [يس: ٧۸-٧٩].
«و زد برای ما مثلی و فراموش کرد آفرینش خود را گفت چه کسی زنده میگرداند استخوانها را در حالی که پوسیده باشند بگو زنده می کند آنها را آن کس که آفرید آنها را نخستین بار و او به هر (قسم) آفرینش داناست».
﴿وَمَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينٗا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٨٥﴾ [آل عمران: ۸۵].
«و هر که بجوید جز اسلام دینی پس هرگز پذیرفته نشود از وی و اوست در آن جهان از زیانکاران».
﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ٧٦ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ٧٧﴾ [آل عمران: ٧۶-٧٧].
«آری آن که وفا کند به پیمان خود و بپرهیزد پس همانا خدای دوست میدارد پرهیزکاران را، و همانا آنان که داد و ستد میکنند به پیمان خدای و سوگندهایشان بهایی اندک، آن گروه نیست بهرهای مر ایشان را در آن جهان و نه سخن میگوید با ایشان خدای و نه نگاه میکند به سوی ایشان روز رستخیر و نه پاک میگرداند ایشان را مر ایشان راست عذابی دردناک».
﴿قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ٢٦ تُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَتُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۖ وَتُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَتُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّۖ وَتَرۡزُقُ مَن تَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ٢٧﴾ [آل عمران: ۲۶-۲٧].
«بگو بار خدایا خداوند پادشاهی میدهی پادشاهی را به آن که خواهی و باز میگیری پادشاهی را از آن که خواهی و عزیز میگردانی آن را که خواهی و خوار میگردانی آن را که خواهی به دست تو است نیکی، همانا تو بر همه چیزی توانایی. درمیآوری شب را در روز و در میآوری روز را در شب و میبرآری زنده را از مرده و برمی آری مرده را از زنده و روزی میدهی آن را که میخواهی بیشمار».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيۡنٍ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى فَٱكۡتُبُوهُۚ وَلۡيَكۡتُب بَّيۡنَكُمۡ كَاتِبُۢ بِٱلۡعَدۡلِۚ وَلَا يَأۡبَ كَاتِبٌ أَن يَكۡتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ ٱللَّهُۚ فَلۡيَكۡتُبۡ وَلۡيُمۡلِلِ ٱلَّذِي عَلَيۡهِ ٱلۡحَقُّ وَلۡيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُۥ وَلَا يَبۡخَسۡ مِنۡهُ شَيۡٔٗاۚ فَإِن كَانَ ٱلَّذِي عَلَيۡهِ ٱلۡحَقُّ سَفِيهًا أَوۡ ضَعِيفًا أَوۡ لَا يَسۡتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلۡيُمۡلِلۡ وَلِيُّهُۥ بِٱلۡعَدۡلِۚ وَٱسۡتَشۡهِدُواْ شَهِيدَيۡنِ مِن رِّجَالِكُمۡۖ فَإِن لَّمۡ يَكُونَا رَجُلَيۡنِ فَرَجُلٞ وَٱمۡرَأَتَانِ مِمَّن تَرۡضَوۡنَ مِنَ ٱلشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحۡدَىٰهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحۡدَىٰهُمَا ٱلۡأُخۡرَىٰۚ وَلَا يَأۡبَ ٱلشُّهَدَآءُ إِذَا مَا دُعُواْۚ وَلَا تَسَۡٔمُوٓاْ أَن تَكۡتُبُوهُ صَغِيرًا أَوۡ كَبِيرًا إِلَىٰٓ أَجَلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِ وَأَقۡوَمُ لِلشَّهَٰدَةِ وَأَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَرۡتَابُوٓاْ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً حَاضِرَةٗ تُدِيرُونَهَا بَيۡنَكُمۡ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَلَّا تَكۡتُبُوهَاۗ وَأَشۡهِدُوٓاْ إِذَا تَبَايَعۡتُمۡۚ وَلَا يُضَآرَّ كَاتِبٞ وَلَا شَهِيدٞۚ وَإِن تَفۡعَلُواْ فَإِنَّهُۥ فُسُوقُۢ بِكُمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ وَيُعَلِّمُكُمُ ٱللَّهُۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٢٨٢﴾ [البقرة: ۲۸۲].
«اى کسانى که ایمان آوردهاید! هنگامى که بدهى مدّتدارى (به خاطر وام یا داد و ستد) به یکدیگر پیدا کنید، آن را بنویسید! و باید نویسندهاى از روى عدالت، (سند را) در میان شما بنویسد! و کسى که قدرت بر نویسندگى دارد، نباید از نوشتن -همان طور که خدا به او تعلیم داده- خوددارى کند! پس باید بنویسد، و آن کس که حق بر عهده اوست، باید املا کند، و از خدا که پروردگار اوست بپرهیزد، و چیزى را فروگذار ننماید! و اگر کسى که حق بر ذمه اوست، سفیه (یا از نظر عقل) ضعیف (و مجنون) است، یا (به خاطر لال بودن،) توانایى بر املاکردن ندارد، باید ولىّ او (به جاى او،) با رعایت عدالت، املا کند! و دو نفر از مردان (عادل) خود را (بر این حقّ) شاهد بگیرید! و اگر دو مرد نبودند، یک مرد و دو زن، از کسانى که مورد رضایت و اطمینان شما هستند، انتخاب کنید! (و این دو زن، باید با هم شاهد قرار گیرند،) تا اگر یکى انحرافى یافت، دیگرى به او یادآورى کند. و شهود نباید به هنگامى که آنها را (براى شهادت) دعوت مىکنند، خوددارى نمایند! و از نوشتن (بدهىِ خود،) چه کوچک باشد یا بزرگ،ملول نشوید (هر چه باشد بنویسید)! این، در نزد خدا به عدالت نزدیکتر، و براى شهادت مستقیم تر، و براى جلوگیرى از تردید و شک (و نزاع و گفتگو) بهتر مىباشد؛ مگر اینکه داد و ستد نقدى باشد که بین خود، دست به دست مىکنید. در این صورت، گناهى بر شما نیست که آن را ننویسید. ولى هنگامى که خرید و فروش (نقدى) مىکنید، شاهد بگیرید! و نباید به نویسنده و شاهد، (به خاطر حقگویى،) زیانى برسد (و تحت فشار قرار گیرند)! و اگر چنین کنید، از فرمان پروردگار خارج شدهاید. از خدا بپرهیزید! و خداوند به شما تعلیم مىدهد؛ خداوند به همه چیز داناست.».
﴿وَإِن كَانَ ذُو عُسۡرَةٖ فَنَظِرَةٌ إِلَىٰ مَيۡسَرَةٖۚ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٢٨٠﴾ [البقرة: ۲۸۰].
«اگر از کسی که طلبکار هستید تنگدست شود بدو مهلت دهید تا توانگر گردد و اگر به هنگام تنگدستی به او ببخشید برای شما بهتر است اگر به صلاح خود دانا باشید».
﴿مَّن ذَا ٱلَّذِي يُقۡرِضُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا فَيُضَٰعِفَهُۥ لَهُۥٓ أَضۡعَافٗا كَثِيرَةٗۚ وَٱللَّهُ يَقۡبِضُ وَيَبۡصُۜطُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٢٤٥﴾ [البقرة: ۲۴۵].
«کیست که وام دهد خدای را وامی نیکو پس دوچندان کند آن را برای او و دو چندانهای بسیار و خدای است که میگیرد و میدهد و همه بسوی او بازگردانیده شوید ».
﴿لَّيۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلۡكِتَٰبِ وَٱلنَّبِيِّۧنَ وَءَاتَى ٱلۡمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ ذَوِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَٱلسَّآئِلِينَ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْۖ وَٱلصَّٰبِرِينَ فِي ٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَحِينَ ٱلۡبَأۡسِۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ١٧٧﴾ [البقرة: ۱٧٧].
«نیکوکاری به آن نیست که بگردانید رویهایتان را جانب مشرق و مغرب و لیکن نیکوکار کسی است که ایمان بیاورد به خدای و روز بازپسین و فرشتگان و کتابها و پیغامبران و بدهد مال را بر دوستی او خویشاوندان را و یتیمان را و درویشان را و در راه ماندهگان را و فقیران را و در آزاد کردن بردهها و بپای دارد نماز را و بدهد زکات را و وفا کند به عهدش هنگامی که پیمان میبندد و صبور باشد در سختی و تنگی و گاه کارزار، ایشان آنانند که راست گفتند و ایشانند پرهیزکاران».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خُلَّةٞ وَلَا شَفَٰعَةٞۗ وَٱلۡكَٰفِرُونَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ٢٥٤﴾ [البقرة: ۲۵۴].
«ای آنان که گرویدید انفاق کنید از آنچه روزی دادیم شما را از پیش آن که بیاید روزی که نتوانید برای آسایش خود چیزی بخرید نه دوستی و نه شفاعتی بکار آید و کافران بر خود ستم کردهاند».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلۡ مَآ أَنفَقۡتُم مِّنۡ خَيۡرٖ فَلِلۡوَٰلِدَيۡنِ وَٱلۡأَقۡرَبِينَ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۗ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٞ٢١٥﴾ [البقرة: ۲۱۵].
«میپرسند تو را چه چیز در راه خدا انفاق کنیم بگو هر چه از مال خود به نیکی انفاق کنید برای پدر و مادر است و خویشاوندان و یتیمان و درویشان و راهگذران درمانده و آنچه میکنید از نیکی پس همانا خدای به آن داناست».
﴿ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ٧﴾ [فصلت: ٧].
«آنان که هرگز زکات به فقیران نمیدهند به عالم آخرت بکلی کافرند».
﴿إِنَّ رَبَّكَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا٣٠﴾ [الإسراء: ۳۰].
«همانا که پروردگارت فراخ میکند روزی را که برای هر که میخواهد و تنگ میگرداند همانا که اوست به بندگانش آگاه بینا ».
﴿مَّا يَفۡتَحِ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ مِن رَّحۡمَةٖ فَلَا مُمۡسِكَ لَهَاۖ وَمَا يُمۡسِكۡ فَلَا مُرۡسِلَ لَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ٢﴾ [فاطر: ۲].
«هر رحمتى را خدا به روى مردم بگشاید، کسى نمىتواند جلو آن را بگیرد؛ و هر چه را امساک کند، کسى غیر از او قادر به فرستادن آن نیست؛ و او عزیز و حکیم است!».
﴿وَجَعَلَ فِيهَا رَوَٰسِيَ مِن فَوۡقِهَا وَبَٰرَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَآ أَقۡوَٰتَهَا فِيٓ أَرۡبَعَةِ أَيَّامٖ سَوَآءٗ لِّلسَّآئِلِينَ١٠﴾ [فصلت: ۱۰].
«و گردانید در زمین کوههای استوار و انواع برکات و منابع بسیار در آن قرار داد و ارزاق اهل زمین را در چهار روز مقدّر فرمود و کامل گردانید برای خواهندگان».
﴿وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ رِزۡقُهَا وَيَعۡلَمُ مُسۡتَقَرَّهَا وَمُسۡتَوۡدَعَهَاۚ كُلّٞ فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ٦﴾ [هود: ۶].
«و نیست هیچ جنبدهای در زمین مگر بر خداست روزی او و میداند قرارگاهش و آرامگاهش را به جملگی در کتاب روشن است».
﴿أَوَ لَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٥٢﴾ [الزمر: ۵۲].
«آیا ندانستند که خدا فراخ میگرداند روزی را برای هر که خواهد و تنگ میگرداند (برای هر که خواهد) همانا در این نشانهها و عبرتهاست برای قومی که ایمان میآورند».
﴿وَإِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَۖ وَإِن يُرِدۡكَ بِخَيۡرٖ فَلَا رَآدَّ لِفَضۡلِهِۦۚ يُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ١٠٧﴾ [يونس: ۱۰٧].
«و اگر برساند تو را خدای زیانی پس نیست دفع کنندهای آن را مگر او و اگر بخواهد برای تو نیکی کسی نمیتواند فضل ونیکی او را دفع کند و از فضلش میرساند آن را که خواهد از بندگانش و او آمرزندۀ مهربان است».
﴿ٱللَّهُ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ وَفَرِحُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا مَتَٰعٞ٢٦﴾ [الرعد: ۲۶].
«خدای میگستراند روزی را برای هر که میخواهد و تنگ میگیرد، و شاد شدند به زندگانی دنیا و نیست زندگانی دنیا در قبال آخرت مگر متاع ناچیزی».
﴿ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞ وَزِينَةٞ وَتَفَاخُرُۢ بَيۡنَكُمۡ وَتَكَاثُرٞ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِۖ كَمَثَلِ غَيۡثٍ أَعۡجَبَ ٱلۡكُفَّارَ نَبَاتُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَكُونُ حُطَٰمٗاۖ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٞ شَدِيدٞ وَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٞۚ وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ٢٠﴾ [الحديد: ۲۰].
«بدانید همانا که زندگانی دنیا بازی است و تماشا و آرایش و خودستایی است در میانتان و زیادهطلبی است در اموال و در اولاد و فرزندان مانند بارانی که به شگفت آورد کفّار را رستنیش پس خشک شود پس بینی آن را زرد شده پس میشود در هم شکسته ریزه ریزه (پایمال) و در آخرت عذاب سخت است و نیز آمرزش از خدا و خشنودی و نیست زندگانی دنیا مگر مایۀ فریب».
﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ زَهۡرَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا لِنَفۡتِنَهُمۡ فِيهِۚ وَرِزۡقُ رَبِّكَ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰ١٣١﴾ [طه: ۱۳۱].
«ای رسول ما هرگز به متاع ناچیزی که به قوم کافر در جلوۀ حیات دنیای فانی برای امتحان دادهایم آرزوی مگشای که در آن روزی پروردگارت بهتر و پایندهتر است».
﴿ٱللَّهُ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَيَقۡدِرُ لَهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٦٢﴾ [العنكبوت: ۶۲].
«خدا فراخ میگرداند روزی را برای هر یک از بندگان که بخواهد و تنگ میگرداند برای او، همانا خدای به همه چیز داناست».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٣٧﴾ [الروم: ۳٧].
«آیا ندیدند که خدا میگشاید روزی را برای آن که میخواهد و تنگ میسازد (بر هر که میخواهد) همانا در این (کار) هرآینه نشانهها است برای گروهی که میگروند».
﴿قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ٣٦﴾ [سبأ: ۳۶].
«بگو همانا پروردگار من فراخ میکند روزی را برای آن که میخواهد و تنگ میگرداند و لیکن اکثر مردمان نمیدانند».
﴿وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ١٨﴾ [لقمان: ۱۸].
«و متاب به تکبّر رویت را از مردمان و راه مرو در زمین از روی افتخار و مباهات همانا خدا دوست نمیدارد هر متکبّر خرامنده و به خود نازنده را».
﴿مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنۢبَتَتۡ سَبۡعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنۢبُلَةٖ مِّاْئَةُ حَبَّةٖۗ وَٱللَّهُ يُضَٰعِفُ لِمَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ٢٦١ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ثُمَّ لَا يُتۡبِعُونَ مَآ أَنفَقُواْ مَنّٗا وَلَآ أَذٗى لَّهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ٢٦٢﴾ [البقرة: ۲۶۱-۲۶۲].
«داستان آنان که انفاق کنند مالهایشان را در راه خدای همانند دانهای است که برویاند هفت خوشه در هر خوشهای صد دانه و خدای دو چندان کند برای کسی که خواهد خدای فراخ بخشش داناست. آنان که انفاق کنند مالهاشان را در راه خدای وآنچه را انفاق کردهاند با منّت واذیت وآزار دنبال نکنند مر ایشان راست مزدشان نزد پروردگارشان و نیست بیمی بر ایشان و نه ایشان اندوهگین شوند».
﴿لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ٩٢﴾ [آل عمران: ٩۲].
«هرگز نیابید نیکی را تا انفاق نکنید از آنچه دوست میدارید و آنچه انفاق کنید از چیزی پس همانا خدای به آن داناست».
﴿وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن رِّبٗا لِّيَرۡبُوَاْ فِيٓ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ فَلَا يَرۡبُواْ عِندَ ٱللَّهِۖ وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن زَكَوٰةٖ تُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُضۡعِفُونَ٣٩﴾ [الروم: ۳٩].
«و آن سودی که شما به رسم ربا دادید که بر اموال نزد رباخوار بیفزائید پس افزون نمیشود نزد خدا و آنچه دادید از صدقه و زکات که میخواهید رضای خدا را پس این گروه ایشانند صاحبان افزایش».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡمُشۡرِكُونَ نَجَسٞ فَلَا يَقۡرَبُواْ ٱلۡمَسۡجِدَ ٱلۡحَرَامَ بَعۡدَ عَامِهِمۡ هَٰذَاۚ وَإِنۡ خِفۡتُمۡ عَيۡلَةٗ فَسَوۡفَ يُغۡنِيكُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦٓ إِن شَآءَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٢٨﴾ [التوبة: ۲۸].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید جز این نیست که مشرکان نجس و پلیدند پس نباید که نزدیک شوند به مسجدالحرام پس از این سال و اگر میترسید از فقر و درویشی پس بینیاز خواهد کرد شما را خدا از لطفش اگر خواهد بدرستی خدا دانای فرزانه است».
﴿لَآ إِكۡرَاهَ فِي ٱلدِّينِۖ قَد تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ مِنَ ٱلۡغَيِّۚ فَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلطَّٰغُوتِ وَيُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ لَا ٱنفِصَامَ لَهَاۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٢٥٦﴾ [البقرة: ۲۵۶].
«نیست اجباری در دین به تحقیق پیدا شده راه راست از گمراهی پس آن که کافر شود به طاغوت و بگرود به خدای به تحقیق چنگ زد به دستاویزی استوار نیست شکسته شدنی آن را و خدای شنوای داناست».
﴿وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ عُزَيۡرٌ ٱبۡنُ ٱللَّهِ وَقَالَتِ ٱلنَّصَٰرَى ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ ٱللَّهِۖ ذَٰلِكَ قَوۡلُهُم بِأَفۡوَٰهِهِمۡۖ يُضَٰهُِٔونَ قَوۡلَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَبۡلُۚ قَٰتَلَهُمُ ٱللَّهُۖ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ٣٠ ٱتَّخَذُوٓاْ أَحۡبَارَهُمۡ وَرُهۡبَٰنَهُمۡ أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُوٓاْ إِلَٰهٗا وَٰحِدٗاۖ لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ سُبۡحَٰنَهُۥ عَمَّا يُشۡرِكُونَ٣١ يُرِيدُونَ أَن يُطۡفُِٔواْ نُورَ ٱللَّهِ بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَيَأۡبَى ٱللَّهُ إِلَّآ أَن يُتِمَّ نُورَهُۥ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡكَٰفِرُونَ٣٢﴾ [التوبة: ۳۰-۳۲].
«یهود گفتند: «عزیر پسر خداست!» و نصارى کفتند: «مسیح پسر خداست!» این سخنى است که با زبان خود مىگویند، که همانند گفتار کافران پیشین است؛ خدا آنان را بکشد، چگونه از حق انحراف مىیابند؟!(آنها) دانشمندان و راهبان خویش را معبودهایى در برابر خدا قرار دادند، و (همچنین) مسیح فرزند مریم را؛ در حالى که دستور نداشتند جز خداوند یکتائى را که معبودى جز او نیست، بپرستند، او پاک و منزه است از آنچه همتایش قرار مىدهند! آنها مىخواهند نور خدا را با دهان خود خاموش کنند؛ ولى خدا جز این نمىخواهد که نور خود را کامل کند، هر چند کافران ناخشنود باشند!».
﴿مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ١٠٦ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ١٠٧ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ١٠٨﴾ [النحل: ۱۰۶-۱۰۸].
«آنان که پس از ایمان به خدا کافر شدند مگر کسانی که مجبور به این کار شدهاند ولی دلشان به ایمان آرامش دارد، ولکن آنها که سینۀ خود را برای پذیرش کفر گشودهاند، خشم خدا بر آنها و عذاب عظیمی در انتظارشان است. این به سبب آن است که ایشان دوست دارند زندگانی این جهان را بر آخرت و همانا که خدای رهنمونی نمیکند گروه کافران را آن گروه آنانند که مُهر نهاده است خدا بر دلهاشان و گوشهاشان و چشمهاشان و آن گروه بیخبرانند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُوٓاْ ءَابَآءَكُمۡ وَإِخۡوَٰنَكُمۡ أَوۡلِيَآءَ إِنِ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡكُفۡرَ عَلَى ٱلۡإِيمَٰنِۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ٢٣﴾ [التوبة: ۲۳].
«ای آنان که ایمان آوردهاید پدرانتان را و برادرانتان را نباشد دوست بدارید اگر برگزیدند کفر را بر ایمان و هر که دوست گیرد ایشان را از شما پس چنین افرادی از ستمکارانند».
﴿يُثَبِّتُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡقَوۡلِ ٱلثَّابِتِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَيُضِلُّ ٱللَّهُ ٱلظَّٰلِمِينَۚ وَيَفۡعَلُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُ٢٧﴾ [إبراهيم: ۲٧].
«خدای اهل ایمان را با عقیدۀ ثابت در دنیا و آخرت پایدار میدارد و وامیگذارد خدای ستمکاران را و میکند خدای آنچه میخواهد».
﴿وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ١١﴾ [العنكبوت: ۱۱].
«و البته خدا هم به احوال اهل ایمان داناست و هم از درون منافقان آگاه است».
﴿قُلۡ مَن رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ قُلِ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ لَا يَمۡلِكُونَ لِأَنفُسِهِمۡ نَفۡعٗا وَلَا ضَرّٗاۚ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡبَصِيرُ أَمۡ هَلۡ تَسۡتَوِي ٱلظُّلُمَٰتُ وَٱلنُّورُۗ أَمۡ جَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ خَلَقُواْ كَخَلۡقِهِۦ فَتَشَٰبَهَ ٱلۡخَلۡقُ عَلَيۡهِمۡۚ قُلِ ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُوَ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّٰرُ١٦﴾ [الرعد: ۱۶].
«بگو کیست پروردگار آسمانها و زمین بگو خداست بگو آیا گرفتید بجز او دوستانی که در دست ندارند از برای خودهاشان سودی و نه زیانی بگو آیا یکسانست نابینا و بینا یا آیا برابر است تاریکیها و روشنی آیا قرار دادند برای خدا شریکان آیا آنها هم مثل خدا چیزی خلق کردهاند بر ایشان بگو خدای آفریننده هر چیز است و اوست یگانه بسیار غالب».
﴿أَفَمَنۡ هُوَ قَآئِمٌ عَلَىٰ كُلِّ نَفۡسِۢ بِمَا كَسَبَتۡۗ وَجَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ قُلۡ سَمُّوهُمۡۚ أَمۡ تُنَبُِّٔونَهُۥ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَم بِظَٰهِرٖ مِّنَ ٱلۡقَوۡلِۗ بَلۡ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ مَكۡرُهُمۡ وَصُدُّواْ عَنِ ٱلسَّبِيلِۗ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ٣٣﴾ [الرعد: ۳۳].
«آیا پس کسی که او نگهبانست بر هر نفسی به آنچه کسب کرده (با غیر او یکسانست؟) و قرار دادند با خدا شریکان بگو نام ببرید آنان را، آیا خبر میدهید او را به آنچه نمیداند در زمین یا فریفته میشود به ظاهری از سخن سرسری، بلکه آراسته شده است برای آنان که کافر شدند مکر وحیلهی آنها، و بازداشته شدند از راه، و هر که را خدای واگذاشت، پس نباشد مر او را راهنمایی».
﴿وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ٢٠﴾ [النحل: ۲۰].
«و آنان را که خدا میخوانند جز الله ، نمیآفرینند چیزی را و ایشان آفریده میشوند».
﴿إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ٢٢﴾ ﴿إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ٢٢﴾ [النحل: ۲۲].
«خداوند شما خدایی است یگانه پس آنان که ایمان ندارند به روز رستاخیر و به آخرت دلهاشان ناشناس است و ایشان سرکشانند».
﴿وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ٢٧ فِي سِدۡرٖ مَّخۡضُودٖ٢٨ وَطَلۡحٖ مَّنضُودٖ٢٩ وَظِلّٖ مَّمۡدُودٖ٣٠ وَمَآءٖ مَّسۡكُوبٖ٣١ وَفَٰكِهَةٖ كَثِيرَةٖ٣٢ لَّا مَقۡطُوعَةٖ وَلَا مَمۡنُوعَةٖ٣٣ وَفُرُشٖ مَّرۡفُوعَةٍ٣٤ إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ٣٥ فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡكَارًا٣٦ عُرُبًا أَتۡرَابٗا٣٧ لِّأَصۡحَٰبِ ٱلۡيَمِينِ٣٨ ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ٣٩ وَثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِينَ٤٠ وَأَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ٤١ فِي سَمُومٖ وَحَمِيمٖ٤٢ وَظِلّٖ مِّن يَحۡمُومٖ٤٣ لَّا بَارِدٖ وَلَا كَرِيمٍ٤٤ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُتۡرَفِينَ٤٥ وَكَانُواْ يُصِرُّونَ عَلَى ٱلۡحِنثِ ٱلۡعَظِيمِ٤٦ وَكَانُواْ يَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ٤٧ أَوَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ٤٨ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَوَّلِينَ وَٱلۡأٓخِرِينَ٤٩ لَمَجۡمُوعُونَ إِلَىٰ مِيقَٰتِ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ٥٠ ثُمَّ إِنَّكُمۡ أَيُّهَا ٱلضَّآلُّونَ ٱلۡمُكَذِّبُونَ٥١ لَأٓكِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ٥٢ فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ٥٣ فَشَٰرِبُونَ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِيمِ٥٤ فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِيمِ٥٥ هَٰذَا نُزُلُهُمۡ يَوۡمَ ٱلدِّينِ٥٦ نَحۡنُ خَلَقۡنَٰكُمۡ فَلَوۡلَا تُصَدِّقُونَ٥٧ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تُمۡنُونَ٥٨ ءَأَنتُمۡ تَخۡلُقُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡخَٰلِقُونَ٥٩ نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَيۡنَكُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ٦٠ عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَكُمۡ وَنُنشِئَكُمۡ فِي مَا لَا تَعۡلَمُونَ٦١ وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَكَّرُونَ٦٢ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَحۡرُثُونَ٦٣ ءَأَنتُمۡ تَزۡرَعُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلزَّٰرِعُونَ٦٤ لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَكَّهُونَ٦٥ إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ٦٦ بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ٦٧ أَفَرَءَيۡتُمُ ٱلۡمَآءَ ٱلَّذِي تَشۡرَبُونَ٦٨ ءَأَنتُمۡ أَنزَلۡتُمُوهُ مِنَ ٱلۡمُزۡنِ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنزِلُونَ٦٩ لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡكُرُونَ٧٠ أَفَرَءَيۡتُمُ ٱلنَّارَ ٱلَّتِي تُورُونَ٧١ ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشُِٔونَ٧٢﴾ [الواقعة: ۲٧-٧۲].
«و یاران جانب راست چه (خوباند) در سایۀ درختان سدر پرمحصول بیخار و درختان پر برگ سایهدار و در طرف نهر آبهای زلال و میوۀ فراوان، (که) نه تمام شود و نه منع شده است. و فرشهای گرانقدر و بلندقیمت (و برافراشته) همانا ما آفریدیم حوران را آفریدنی (نیکو) پس ساختیم ایشان را دوشیزه. که طنّازان که محبوبه به شوهرند همسال اصحاب یمین گروهی از پیشینیاناند و گروهی از پسینیان و اصحاب شقاوت چگونهاند. در آتش نفوذ کننده سوزان و آب جوشاناند و سایه از دود سیاه نه (جای) سرد و نه پسندیده همانا ایشان بودند پیش از این خودسر و خوشحال به ناز و نعمت و بودند که اصرار میکردند بر گناه (و قسم) بزرگ و میگفتند آیا چون بمیریم و بشویم خاکی و استخوانها آیا ما بار دیگر برانگیخته شویم؟ و آیا پدران پیشینیان ما نیز (برانگیخته شوند)؟ بگو حقا که پیشنیان و پسینیان. همگی فراهم آیند به وعدۀ روزی مقرر و معین پس همانا شمائید ای گمراهان تکذیب کنندگان. البته خورندهاید از درختی که (آن) از زقوم است پس پُر کنندگان از آن شکمها را پس نوشندگانید بر (روی) آن از آب جوشان پس آشامندهاید مانند نوشیدن شتر تشنگیزده این است ما حضر و مهمانیشان روز جزا ما آفریدیم شما را پس چرا تصدیق نمیکنید آیا پس خبر دهید آن نطفه که میریزید آیا شما میآفرینید آن را یا ما آفرینندهایم؟ ما مقرر کردیم در میان شما مرگ را و نیستیم ما عاجز شده و از حکم ما پیشی نگیرید. بر این که بَدَل آریم (بجای شما) اَمثالِ شما را و برانگیزانیم شما را در آنچه ندانید. و به تحقیق که دانستید آن آفرینش نخستین را پس چرا پند نمیگیرید؟ آیا پس خبر دهید آنچه میکارید آیا شما میرویانید آن را یا مائیم رویاننده؟ اگر بخواهیم هر آینه آن را گردانیدیم خشک پس تمام روز تأسف خورید (گویید که ما تاوان زدگانیم. بلکه ما بیبهرگانیم و محرومان آیا پس خبر دهید آبی را که میآشامید آیا شما آن را نازل کردهاید از ابر یا ما فرود آرندگانیم؟ اگر بخواهیم گردانیم آن را شور تلخ مزه پس چرا شکر نمیکنید؟ آیا پس خبر دهید: آن آتش را که میافروزید. آیا شما پدید آوردهاید درختش را یا ما پدید آرندگانیم؟».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٞ فَٱسۡتَمِعُواْ لَهُۥٓۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَن يَخۡلُقُواْ ذُبَابٗا وَلَوِ ٱجۡتَمَعُواْ لَهُۥۖ وَإِن يَسۡلُبۡهُمُ ٱلذُّبَابُ شَيۡٔٗا لَّا يَسۡتَنقِذُوهُ مِنۡهُۚ ضَعُفَ ٱلطَّالِبُ وَٱلۡمَطۡلُوبُ٧٣﴾ [الحج: ٧۳].
«ای مردمان زده شد مثلی پس بشنوید آن را همانا آنان را که میپرستید و میخوانید به غیر از خدا هرگز نتوانند آفرید مگسی را و اگر چه جمع شوند برای آن و اگر بِرُباید از ایشان مگس چیزی را رها نتوانند کرد آن را از آن (مگس) ناتوان و بدانید که طالب و مطلوب (یعنی بت و بتپرست) هر دو ناچیز و ناتوانند».
﴿وَقَالَ إِنَّمَا ٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡثَٰنٗا مَّوَدَّةَ بَيۡنِكُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكۡفُرُ بَعۡضُكُم بِبَعۡضٖ وَيَلۡعَنُ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّٰصِرِينَ٢٥﴾ [العنكبوت: ۲۵].
«و گفت جز این نیست که فرا گرفتید از غیر خدا بُتانی را به جهت دوستی بین خودتان در زندگانی دنیا پس (در) روز قیامت انکار خواهد کرد بعضی از شما بعضی را و لعنت کنند بعضیتان بعضی را و جایگاهتان آتش است و نباشد مر شما هیچ یاری کنندگان».
﴿قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ شُرَكَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُواْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِ أَمۡ لَهُمۡ شِرۡكٞ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَمۡ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ كِتَٰبٗا فَهُمۡ عَلَىٰ بَيِّنَتٖ مِّنۡهُۚ بَلۡ إِن يَعِدُ ٱلظَّٰلِمُونَ بَعۡضُهُم بَعۡضًا إِلَّا غُرُورًا٤٠﴾ [فاطر: ۴۰].
«مشرکان را بگو که خدای یگانه را رها کرده و بتان را شریک خدا خواندید و با من بگویید و نشان دهید که این بتان چیزی در زمین آفریدهاند یا شرکتی در خلقت آسمانها با خدا داشتهاند و یا کتاب و حجّتی بر آنها از جانب خدا آمده هیچ یک از اینها نبوده بلکه مشرکان را حجّتی جز وعدۀ دروغی که به آن یکدیگر را میفریبند چیزی در دست نیست».
﴿لَهُۥ مُعَقِّبَٰتٞ مِّنۢ بَيۡنِ يَدَيۡهِ وَمِنۡ خَلۡفِهِۦ يَحۡفَظُونَهُۥ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡۗ وَإِذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ سُوٓءٗا فَلَا مَرَدَّ لَهُۥۚ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَالٍ١١﴾ [الرعد: ۱۱].
«مر او را فرشتگانند از پیش روی او و از پشت سر او نگاه میدارند او را از فرمان خدا همانا که خدا تغییر نمیدهد حال هیچ قومی را تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند (از نیکی به بدی شتابند) و هرگاه خدا اراده کند قومی را به بدی اعمالشان عقاب کند هیچ راه دفاعی نداشته و هیچ کس را جز خدا یارای آن که آن بلا را بگرداند نیست».
﴿وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَجۡعَلُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ١٠٠﴾ [يونس: ۱۰۰].
«هیچ یک از نفوس بشر را تا خدا اجازه ندهد ایمان نیاورد و پلیدی و کفر را خدا برای مردمی که عقل را بکار نبندند مقرّر میدارد».
﴿وَٱلَّذِينَ كَسَبُواْ ٱلسَّئَِّاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةِۢ بِمِثۡلِهَا وَتَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖۖ كَأَنَّمَآ أُغۡشِيَتۡ وُجُوهُهُمۡ قِطَعٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مُظۡلِمًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢٧﴾ [يونس: ۲٧].
«و آنان را که کسب کردند بدیها را پاداش و جزای بدی است به مانند آن و فرا میگیرد ایشان را ذلت وخواری از خدا هیچ نگهدارنده برای آنها نیست گوئیا پوشیده شده است روهاشان به پارهای از شب تاریک، آن گروه اهل آتشند ایشان در آن جاویدانند ».
﴿أَلَمۡ تَرَ كَيۡفَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا كَلِمَةٗ طَيِّبَةٗ كَشَجَرَةٖ طَيِّبَةٍ أَصۡلُهَا ثَابِتٞ وَفَرۡعُهَا فِي ٱلسَّمَآءِ٢٤ تُؤۡتِيٓ أُكُلَهَا كُلَّ حِينِۢ بِإِذۡنِ رَبِّهَاۗ وَيَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَذَكَّرُونَ٢٥ وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٖ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ ٱجۡتُثَّتۡ مِن فَوۡقِ ٱلۡأَرۡضِ مَا لَهَا مِن قَرَارٖ٢٦﴾ [إبراهيم: ۲۴-۲۶].
«آیا ندیدی چگونه زد خدا مثل کلمۀ پاکیزه را مانند درخت پاکیزه که اصلش ثابت است و شاخۀ آن در آسمان است میدهد میوههای خود را هر هنگام به فرمان پروردگار خود و میزند خدای مَثَلها را برای مردم باشد که ایشان پند گیرند و مثل کلمۀ پلید و ناپاک همچون درخت ناپاک است که ریشهکن شده باشد از بالایِ زمین که نباشد مر آن را هیچ قراری».
﴿إِنۡ أَحۡسَنتُمۡ أَحۡسَنتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡۖ وَإِنۡ أَسَأۡتُمۡ فَلَهَا﴾ [الإسراء: ٧].
«اگر نیکویی کنید نیکویی کردهاید برای خودهاتان و اگر بد کردید به خود کردهاید ».
﴿مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا١٥﴾ ﴿مَّنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبۡعَثَ رَسُولٗا١٥﴾ [الإسراء: ۱۵].
«هر که هدایت یافت پس جز این نیست که راه یافته برای خودش و هر که گُم شد پس جز این نیست که گمراه میشود بر خودش و برندارد هیچ بردارندهای بار گناه دیگری را و نباشیم ما عذابکنندگان و شکنجه کننده تا آن که بفرستیم رسول و پیغامبری را».
﴿مَنۡ عَمِلَ سَيِّئَةٗ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَاۖ وَمَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ يُرۡزَقُونَ فِيهَا بِغَيۡرِ حِسَابٖ٤٠﴾ [غافر: ۴۰].
«هر که بدی کند پس جزا داده نمیشود مگر برابر و مانند آن و هر که نیکویی و کار شایسته کند از مرد یا زن در حالی کهایمان داشته باشد پس آنها داخل میشوند در بهشت و روزی داده میشوند در آن بیشمار».
﴿قَالَتۡ رُسُلُهُمۡ أَفِي ٱللَّهِ شَكّٞ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يَدۡعُوكُمۡ لِيَغۡفِرَ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرَكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ قَالُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا تُرِيدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتُونَا بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ١٠﴾ [إبراهيم: ۱۰].
«رسولان آنها گفتند: «آیا در خدا شکّ است؟! خدایى که آسمانها و زمین را آفریده؛ او شما را دعوت مىکند تا گناهانتان را ببخشد، و تا موعد مقرّرى شما را باقى گذارد!» آنها گفتند: «(ما اینها را نمىفهمیم! همین اندازه مىدانیم که) شما انسانهایى همانند ما هستید، مىخواهید ما را از آنچه پدرانمان مىپرستیدند بازدارید؛ شما دلیل و معجزه روشنى براى ما بیاورید!»
﴿وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّن نَّزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ مَوۡتِهَا لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ٦٣﴾ [العنكبوت: ۶۳].
«اگر از این مشرکین و منکران خدا بپرسی که چه کسی از آسمان باران میآورد به وسیلۀ آن زمین را پس از مردن زنده میکند حتماً جواب میدهند : الله ، بگو ستایش مخصوص خداست بلکه بیشتر آنان ندانند».
﴿إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ١٩٠﴾ [آل عمران: ۱٩۰].
«هر آینه در آفرینش آسمانها و زمین و رفت و آمد شب و روز نشانههایی است برای خردمندان».
﴿قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُكُمْ غَوْرًا فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِمَاءٍ مَعِينٍ٣٠﴾ ﴿قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَصۡبَحَ مَآؤُكُمۡ غَوۡرٗا فَمَن يَأۡتِيكُم بِمَآءٖ مَّعِينِۢ٣٠﴾ [الملك: ۳۰].
«(ای پیغمبر) بگو اگر صبحگاهی دیدی این آب (که مایۀ حیات شماست) به زمین فرو رود پس چه کسی (جز خدا برای شما مجدداً آب پدید آورد؟».
﴿أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ فَوۡقَهُمۡ صَٰٓفَّٰتٖ وَيَقۡبِضۡنَۚ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱلرَّحۡمَٰنُۚ إِنَّهُۥ بِكُلِّ شَيۡءِۢ بَصِيرٌ١٩﴾ [الملك: ۱٩].
«آیا مرغ هوا را نمینگرند که بالای سرشان گاهی بیحرکت و گاهی با حرکت بال پرواز میکنند؟ کسی جز خدای مهربان آنها را در فضا نگه نمیدارد همانا او به همه چیز کاملا بیناست».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي مَدَّ ٱلۡأَرۡضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَٰسِيَ وَأَنۡهَٰرٗاۖ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ جَعَلَ فِيهَا زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٣﴾ [الرعد: ۳].
«و اوست خدایی که بساط زمین را بگسترد و در آن کوهها برافراشت و نهرهای جاری به وجود آورد و (از درختان) همه گونه میوهها را در زمین را جفت آفرید و شب تاریک را به روز روشن بپوشانید، همانا در این امور متفکران را دلایل روشنی بر قدرت آفریدگار است».
﴿بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ١١٧﴾ [البقرة: ۱۱٧].
«او آفرینندۀ آسمانها و زمین است و چون ارادۀ آفریدن چیزی کند به محض این که گوید موجود باش پس فوراً موجود خواهد شد».
﴿كَيۡفَ تَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَكُنتُمۡ أَمۡوَٰتٗا فَأَحۡيَٰكُمۡۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٢٨﴾ [البقرة: ۲۸].
«چگونه به خداوند کفر میورزید (و او را منکر میشوید) در حالی که شما در ابتدا مرده و معدوم بودید؟ پس شما را زنده کرد سپس شما را میمیراند و مجدداً شما را (روز قیامت) زنده میگرداند و سپس بسوی او بازگشت میکنید».
﴿اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ﴾ [البقرة: ۲۵۵].
«خدایی نیست مگر آن خداوند یکتا که زنده و پاینده و ابدی است».
﴿لَوۡ كَانَ فِيهِمَآ ءَالِهَةٌ إِلَّا ٱللَّهُ لَفَسَدَتَاۚ فَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلۡعَرۡشِ عَمَّا يَصِفُونَ٢٢﴾ [الأنبياء: ۲۲].
«اگر غیر از خداوند یکتا در آن دو تا (آسمان و زمین) خدای دیگری بود هر آینه کار آنها به فساد و تباهی میکشید پس (از نظم ثابت عالم) بدانید که مالک ملکِ وجود خدای یکتاست و از اوصاف مشرکان جاهل پاک و منزه است».
﴿ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ فَٱعۡبُدُوهُۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ١٠٢﴾ [الأنعام: ۱۰۲].
«این است وصف پروردگار شما که جز او هیچ خدایی نیست، و آفرینندۀ هر چیزی اوست؛ پس او را پرستش کنید، و او نگهبان همۀ موجودات است».
﴿قُلۡ أَتَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗا﴾ [المائدة: ٧۶].
«(ای رسول ما) بگو آیا شما کسی را به غیر خدا میپرستید که برای شما نه زیانی دارد و نه سودی میرساند».
﴿وَلَا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتُلۡقَىٰ فِي جَهَنَّمَ مَلُومٗا مَّدۡحُورًا﴾ [الإسراء: ۳٩].
«هرگز با خداوند یکتا کس دیگری را به خدایی پرستش مکن وگرنه ملامت شده و مردود به دوزخ خواهی افتاد».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ مِنۢ بَعۡدِ مَا قَنَطُواْ وَيَنشُرُ رَحۡمَتَهُۥۚ وَهُوَ ٱلۡوَلِيُّ ٱلۡحَمِيدُ٢٨﴾ [الشورى: ۲۸].
«و اوست که باران را پس از نا امیدی خلق میفرستد و رحمت (و نعمت) خود را فراوان میگرداند و اوست خداوند محبوبالذّات و ستوده شده».
﴿ذَٰلِكَ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ٦﴾ [السجدة: ۶].
«این است همان خدایی که بر غیب و شهود عالم دانا و بر جهانیان مقتدر و مهربان است».
﴿يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَيَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعۡلِنُونَۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ٤﴾ [التغابن: ۴].
«آنچه در آسمانها و زمین است خدا میداند و هر چه را که شما مخفی دارید یا آشکار کنید میداند و خداوند به اسرار دلهای خلق آگاهست».
﴿وَلِلَّهِ ٱلۡمَشۡرِقُ وَٱلۡمَغۡرِبُۚ فَأَيۡنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجۡهُ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ١١٥﴾ [البقرة: ۱۱۵].
«مشرق و مغرب هر دو ملک خداست پس به هر طرف که رو کنید بسوی خدا رو آوردهاید، خدا به همه چیز محیط و داناست».
﴿ بَل لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ كُلّٞ لَّهُۥ قَٰنِتُونَ﴾ [البقرة: ۱۱۶].
«بلکه هر چه در آسمانها و زمین است ملک اوست و همه مطیع و فرمانبردار اویند».
﴿وَعِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَۚ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۚ وَمَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَلَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَلَا رَطۡبٖ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ٥٩﴾ [الأنعام: ۵٩].
«و کلید خزاین غیب در نزد خداست و غیر از او کسی که به غیب آگاه نیست، و میداند آنچه را که در خشکی و دریا وجود دارد و برگی از درخت نمیافند مگر این که خدا به آن آگاهست و یک دانهای در تاریکیهای زمین هم از او پوشیده نیست و تر و خشکی نیست مگر این که در لوح محفوظ (علم الهی) نوشته شده است».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ١٩﴾ [إبراهيم: ۱٩].
«(ای بشر) ندانستی که خداوند آسمانها و زمین را بحق آفریده (برای مقصودی خلق کرده نه به بازیچه)، اگر بخواهد شما را میبرد و خلقی دیگر از نو میآفریند».
﴿أَلَا لِلَّهِ ٱلدِّينُ ٱلۡخَالِصُ﴾ [الزمر: ۳].
«آگاه باش که برای خداوند است دین پاک و خالص».
﴿قَالَتِ ٱلۡأَعۡرَابُ ءَامَنَّاۖ قُل لَّمۡ تُؤۡمِنُواْ وَلَٰكِن قُولُوٓاْ أَسۡلَمۡنَا وَلَمَّا يَدۡخُلِ ٱلۡإِيمَٰنُ فِي قُلُوبِكُمۡۖ وَإِن تُطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ لَا يَلِتۡكُم مِّنۡ أَعۡمَٰلِكُمۡ شَيًۡٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ١٤﴾ [الحجرات: ۱۴].
«اعراب (که به تو منت گذارده) و گفتند (بدون جنگ) ایمان آوردیم، بگو هرگز ایمان نیاوردهاید بلکه بگویید اسلام آوردیم چون ایمان داخل قلب شما نشده است و اگر از خدا و رسولش اطاعت کنید، چیزى از پاداش کارهاى شما را فروگذار نمىکند، خداوند، آمرزنده مهربان است.»
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِن قَبۡلُ﴾ [النساء: ۱۳۶].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید (به ظاهر و به زبان)، ایمان آورید (حقیقتاً از روی قلب) به خدا و پیغمبر او و به قرآنی که بر رسولش نازل کرده و به کتابهای آسمانی پیشین».
﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَبِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَمَا هُم بِمُؤۡمِنِينَ٨ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَمَا يَخۡدَعُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ٩﴾ [البقرة: ۸-٩].
«و عدهای از مردم میگویند که ما به خدا و روز قیامت ایمان آوردیم و در حالی که ایمان نیاوردهاند و (به نظر خودشان) خدا و مؤمنین را گول میزنند و گول نمیزنند مگر خودشان را ولی نمیدانند».
﴿ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَطۡمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ٢٨﴾ [الرعد: ۲۸].
«کسانی که ایمان آوردهاند و قلوب آنها از ذکر خدا آرامش مییابد، آگاه باشید که تنها یاد خدا آرامبخش دلهاست».
﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٨٢﴾ [البقرة: ۸۲].
«و کسانی که ایمان آورده و کارهای نیک انجام دهند ایشان اهل بهشت هستند، ایشان در آن جا همیشگی خواهند بود (لازمة ایمان عمل صالح است)».
﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١ ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ٢ وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنِ ٱللَّغۡوِ مُعۡرِضُونَ٣ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ٤ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ٥ إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ٦ فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ٧ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ٨ وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَوَٰتِهِمۡ يُحَافِظُونَ٩﴾ [المؤمنون: ۱-٩].
«به تحقیق مؤمنان رستگار شدند؛آنها که در نمازشان خشوع دارند؛و آنها که از لغو و بیهودگى روىگردانند؛و آنها که زکات را انجام مىدهند؛و آنها که دامان خود را (از آلودهشدن به بىعفتى) حفظ مىکنند؛تنها آمیزش جنسى با همسران و کنیزانشان دارند، که در بهرهگیرى از آنان ملامت نمىشوند؛و کسانى که غیر از این طریق را طلب کنند، تجاوزگرند! و آنها که امانتها و عهد خود را رعایت مىکنند؛و آنها که بر نمازهایشان مواظبت مىنمایند؛».
﴿فَٱعۡبُدِ ٱللَّهَ مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّينَ﴾ [الزمر: ۲].
«پس پرستش کن خدای را خالص و پاک کننده از برای او دین خود را آگاه باش که طاعت او باید خالص باشد».
﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ﴾ [البينة: ۵].
«مأمور نشدند (اهل کتاب) مگر به جهت آن که پرستش کنند خدای را در حالی که دین خود را خالص گردانند».
﴿فَإِذَا رَكِبُواْ فِي ٱلۡفُلۡكِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ إِذَا هُمۡ يُشۡرِكُونَ٦٥﴾ [العنكبوت: ۶۵].
«که چون (اهل شرک) بر کشتی سوار شدند و در گرداب خطر افتند از روی اخلاص خدا را میخوانند و هنگامی که آنها را خداوند از آن ورطه نجات دهد و به خشکی برساند باز مشرک میشوند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ ذِكۡرٗا كَثِيرٗا٤١ وَسَبِّحُوهُ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلًا٤٢﴾ [الأحزاب: ۴۱-۴۲].
«ای اهل ایمان خدا را بسیار یاد کنید و برای او تسبیح بگویید (یا نماز گذارید) بامداد و شبانگاه».
﴿فَٱذۡكُرُونِيٓ أَذۡكُرۡكُمۡ﴾ [البقرة: ۱۵۲].
«مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم».
﴿ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ١٩١﴾ [آل عمران: ۱٩۱].
«کسانی که خداوند را در همه حال (ایستاده و نشسته و خوابیده به پهلوهایشان) یاد میکنند آفرینش آسمانها و زمین تفکر نموده و میگویند ای خدای ما اینها را بیهوده نیافریدهای ای خدای پاک پس ما را از عذاب آتش نگهدار».
﴿وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ١٢٤﴾ [طه: ۱۲۴].
«کسی که از یادآوری و (عبادت) من اعراض کند پس برای اوست یک زندگی سخت و ناگوار و روز قیامت هم او را نابینا به محشر میآورم».
﴿وَلَا تُطِعۡ مَنۡ أَغۡفَلۡنَا قَلۡبَهُۥ عَن ذِكۡرِنَا﴾ [الكهف: ۲۸].
«از کسی که دل او را از یاد خود غافل کردیم پیروی مکن».
﴿فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَذِكۡرِكُمۡ ءَابَآءَكُمۡ أَوۡ أَشَدَّ ذِكۡرٗا﴾ [البقرة: ۲۰۰].
«خدا را زیاد یاد کنید مانند یاد کردن از پدرتان یا سختتر».
﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا﴾ [الأنفال: ۲].
«کسانی که موقع یادآوری خدا دلهای آنها میترسد و موقعی که آیات الهی خوانده شود باعث زیاد شدن ایمان آنها میگردد».
﴿وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ٢٠٥﴾ [الأعراف: ۲۰۵].
«در قلب خود پروردگارت با را حالت زاری و ترس و آهسته یاد کن و از غافلان مباش».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِكُمۡ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ﴾ [المنافقون: ٩]
«ای کسانی که ایمان آوردهاید نباید اموال و اولاد شما از ذکر خدا شما را بازدارند».
﴿رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَإِيتَآءِ ٱلزَّكَوٰةِ يَخَافُونَ يَوۡمٗا تَتَقَلَّبُ فِيهِ ٱلۡقُلُوبُ وَٱلۡأَبۡصَٰرُ٣٧﴾ [النور: ۳٧].
«مردانى که نه تجارت و نه معاملهاى آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و اداى زکات غافل نمىکند؛ آنها از روزى مىترسند که در آن، دلها و چشمها زیر و رو مىشود.».
﴿مَّن يُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَ﴾ [النساء: ۸۰].
«هر کسی پیروی پیغمبر را کند و به دستورات او عمل کند پس حقیقتاً خدا را اطااعت کرده است».
﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا﴾ [الأحزاب: ٧۱].
«و کسی که اطاعت خدا و پیغمبرش را بکند پس به یک خیر و پیروزی بزرگ نائل شده است».
﴿تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا﴾ [النساء: ۱۳].
«و کسی که اطاعت خدا و پیغمبرش را نماید خداوند او را داخل بهشتی میکند از زیر درختان باغهای آن نهرها جاری است و در آن جا همیشگی و جاویدان خواهد ماند».
﴿إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [المائدة: ۲٧].
«خداوند هر عملی را فقط از پرهیزکاران (که ریا نمیکنند) میپذیرد».
﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ٤ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ٥ ٱلَّذِينَ هُمۡ يُرَآءُونَ٦ وَيَمۡنَعُونَ ٱلۡمَاعُونَ٧﴾ [الماعون: ۴-٧].
«پس وای بر نمازگزاران، آنان کسانی هستند که در نمازشان غفلت و سستی میکنند، و کسانی هستند که در طاعت خود ریا نموده و مردم را از (زکات یا وسائل مورد نیاز) منع میکنند».
﴿يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ وَلَا يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ إِلَّا قَلِيلٗا﴾ [النساء: ۱۴۲].
«(منافقین) به مردم ریا میکنند و خدا را یاد نمیکنند مگر کمی».
﴿وَإِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُواْ كُسَالَىٰ يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ﴾[النساء: ۱۴۲].
«وقتی که برای نماز برمیخواستند با تنبلی و کسالت و از روی ریا بلند میشدند».
﴿وَٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ﴾ [النساء: ۳۸].
«و کسانی که بخشش میکنند اموالشان را برای ریای مردم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبۡطِلُواْ صَدَقَٰتِكُم بِٱلۡمَنِّ وَٱلۡأَذَىٰ كَٱلَّذِي يُنفِقُ مَالَهُۥ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ﴾ [البقرة: ۲۶۴].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید صدقات خودتان را با منت گذاشتن و اذیت کردن باطل نکنید (اگر کسی چنین کند) مانند کسی میشود که مالش را به منظور ریای مردم انفاق کرده و به خدا و روز قیامت ایمان نیاورده باشد».
﴿وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ٤٧﴾ [الأنفال: ۴٧].
«(شما ای مؤمنان) مباشید مانند کسانی که آنها یا برای هوس و غرور و یا برای تظاهر و ریا از دیارشان خارج شدند و از راه خدا مردم را منحرف میکنند و (بترسید که) علم خدا به هر چه که انجام دهند گسترده است».
﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٢﴾ [الفاتحة: ۲].
«ستایش و حمد مخصوص پروردگار جهانیان است».
﴿فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَرَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٣٦﴾ [الجاثية: ۳۶].
«پس برای خداست تمام ستایشها خداوندی که پروردگار آسمانها و زمین و تمام جهانیان است».
﴿وَٱشۡكُرُواْ لِي وَلَا تَكۡفُرُونِ﴾ [البقرة: ۱۵۲].
«مرا (نسبت به نعمتهای بیشماری که به شما دادهام) شکر کنید و ناسپاسی و عصیان مکنید».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشۡكُرُونَ﴾ [البقرة: ۲۴۳].
«هر آینه خداوند برای مردم صاحب فضل است ولی بیشتر مردم شکر این نعمت را بجا نمیآورند».
﴿ٱعۡمَلُوٓاْ ءَالَ دَاوُۥدَ شُكۡرٗاۚ وَقَلِيلٞ مِّنۡ عِبَادِيَ ٱلشَّكُورُ﴾ [سبأ: ۱۳].
«ای آل داود شما مرا شکر کنید که بندگان شکرگزار من کمند».
﴿وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكُمۡ لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ وَلَئِن كَفَرۡتُمۡ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٞ٧﴾ [إبراهيم: ٧].
«و به یاد آرید که پروردگارتان به شما اعلام کرد که اگر بر نعمتهای من شکر کنید من آنها را به شما افزون می کنم و اگر ناسپاسی کنید در این صورت عذاب من بسیار سخت و شدید است».
﴿وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا لُقۡمَٰنَ ٱلۡحِكۡمَةَ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِلَّهِۚ وَمَن يَشۡكُرۡ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٞ١٢﴾ [لقمان: ۱۲].
«ما لقمان را حکمت دادیم و او را گفتیم (بر نعمتی که به تو کرامت کردهایم) خدای را شکر گوی و هر که خدای را شکر میکند جز این نیست که برای خود شکر میکند و هر که ناسپاسی (بر نعمتهای خدا) کند پس خداوند بینیاز و ستوده است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ وَٱشۡكُرُواْ لِلَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ١٧٢﴾ [البقرة: ۱٧۲].
«ای اهل ایمان از آن روزیهای پاکیزه که به شما دادهایم بخورید و خدا را هم شکر کنید اگر به حقیقت او را میپرستید».
﴿وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِيٓ أَذۡهَبَ عَنَّا ٱلۡحَزَنَۖ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٞ شَكُورٌ٣٤﴾ [فاطر: ۳۴].
«و گویند حمد خدای را که حزن و اندوه را از ما برد همانا خدای ما بسیار بخشنده و پاداش دهندۀ سپاس (شکرگزاران) است».
﴿وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ﴾ [البقرة: ۱۸٩].
«از خدا بترسید داشته باشید شاید رستگار شوید».
﴿وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰ﴾ [البقرة: ۱٩٧].
«و (برای سفر آخرت از اعمال صالحه) توشه بردارید و بهترین توشهها تقوا است».
﴿وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مَخۡرَجٗا﴾ [الطلاق: ۲].
«و کسی که نسبت به خداوند تقوا داشته باشد خدا نیز برای او راه خروج (از گرفتاریها) را قرار میدهد».
﴿إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ٤٥﴾ [الحجر: ۴۵].
«البته اهل تقوا را (در بهشت) باغها و چشمههای جاری خواهد بود».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا٧٠﴾ [الأحزاب: ٧۰].
«ای اهل ایمان خدا ترس باشید و همیشه به حق و صواب سخن بگویید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلۡتَنظُرۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ لِغَدٖۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ١٨﴾ [الحشر: ۱۸].
«ای اهل ایمان پرهیزگار شوید و هر نفسی باید بنگرد تا چه عملی برای فردای قیامت پیش از خود فرستاده است و از خدا بترسید که او به همۀ کردار شما آگاه است».
﴿وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يُكَفِّرۡ عَنۡهُ سَئَِّاتِهِۦ وَيُعۡظِمۡ لَهُۥٓ أَجۡرًا﴾ [الطلاق: ۵].
«و هر که از خدا بترسد خدا گناهان او را بپوشد و او را پاداش بزرگ (بهشت ابدی) عطا میکند».
﴿طسٓۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡقُرۡءَانِ وَكِتَابٖ مُّبِينٍ١ هُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ٢ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ٣﴾ [النمل: ۱-۳].
«طس - این آیات قرآن و کتاب مبین است،وسیله هدایت و بشارت براى مؤمنان است؛همان کسانى که نماز را برپا مىدارند، و زکات را ادا مىکنند، و آنان به آخرت یقین دارند».
﴿وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [البقرة: ۱٩۴].
« از خدا بترسید و بدانید که خدا با پرهیزکاران است».
﴿وَأَنۡ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱتَّقُوهُۚ وَهُوَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ٧٢﴾ [الأنعام: ٧۲].
«و این که نماز بپا دارید و از او تقوی داشته باشید و او همان کسی است که بسوی او محشور میشوید».
﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ وَٱسۡمَعُواْ وَأَطِيعُواْ وَأَنفِقُواْ خَيۡرٗا لِّأَنفُسِكُمۡ﴾ [التغابن: ۱۶].
«پس تا میتوانید پرهیزکار و خداترس باشید و سخن حق را بشنوید و اطاعت خدا کنید و از مال خود برای (ذخیرۀ آخرت) به فقراء انفاق کنید».
﴿فَمَنِ ٱتَّقَىٰ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ﴾ [الأعراف: ۳۵].
«پس هر که تقوا پیشه کرد و کار شایسته انجام داد پس هیچگونه ترس و اندوهی برای آنان نخواهد بود».
﴿تِلۡكَ ٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ نَجۡعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوّٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فَسَادٗاۚ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ٨٣﴾ [القصص: ۸۳].
«ما این سرای آخرت را برای آنان که در زمین ارادۀ علو و فساد و سرکشی ندارند مخصوص میگردانیم، و حسن عاقبت خاص پرهیزکاران است».
﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ٥﴾ [الفاتحة: ۵].
«فقط تو را عبادت میکنیم و فقط از تو طلب یاری میکنیم».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَوَكِّلِينَ﴾ [آل عمران: ۱۵٩].
«خداوند کسانی را که به او توکل کنند دوست دارد».
﴿وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسۡبُهُۥٓ﴾ [الطلاق: ۳].
«هر که به خداوند توکل کند پس خدا او را کفایت میکند».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا﴾ [النساء: ۸۱].
«در کارها به خدا توکل کن که خداوند برای مدد و نگهبانی کافی است».
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١٣﴾ [التغابن: ۱۳].
«غیر از خداوند یکتا خدایی نیست و مؤمنین باید بر خداوند توکل کنند».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلرَّحِيمِ٢١٧ ٱلَّذِي يَرَىٰكَ حِينَ تَقُومُ٢١٨ وَتَقَلُّبَكَ فِي ٱلسَّٰجِدِينَ٢١٩﴾ [الشعراء: ۲۱٧-۲۱٩].
«و همیشه توکل بر خداوند مقتدر و مهربان کن، آن خدایی که چون به نماز برخیزی تو را مینگرد و همچنین به قیام و قعود تو در بین اهل سجود آگاه است».
﴿وَأُفَوِّضُ أَمۡرِيٓ إِلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ﴾ [غافر: ۴۴].
«و من کارهایم را به خدا واگذار میکنم زیرا که خداوند به امور بندگانش بینا و آگاه است».
﴿إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُسْلِمِينَ٨٤ فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا﴾ [يونس: ۸۴-۸۵].
«(موسی به قوم خود گفت) اگر شما به خدا ایمان آوردید پس بر او توکل کنید، پس قوم گفتند به خدا توکل کردیم».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡحَيِّ ٱلَّذِي لَا يَمُوتُ﴾ [الفرقان: ۵۸].
«و توکل کن بر خداوندی که او همیشه زنده است و ساحت پاکش از مرگ و نابودی منزه است».
﴿حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ﴾ [آل عمران: ۱٧۳].
«(موقعی که حضرت ابراهیم را به آتش میانداختند گفت) خدا ما را کفایت میکند و چه وکیل خوبی است».
﴿إِنَّهُۥ لَيۡسَ لَهُۥ سُلۡطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ٩٩﴾ [النحل: ٩٩].
«نیست او را (شیطان را) تسلط و غلبه بر آنان که ایمان آورده و بر خدای خود توکل مینمایند».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُ ثُمَّ ٱسۡتَقَٰمُواْ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ١٣﴾ [الأحقاف: ۱۳].
«به درستی آن کسانی که گفتند پروردگار ما خداست سپس هم (بر سر این حرف) استقامت کردند پس برای آنان ترسی نیست و اندوهگین هم نمیشوند».
﴿وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ١٥٥﴾ [البقرة: ۱۵۵].
«و البته شما را به سختیها مانند ترس و گرسنگی و کاهش دارایی و نفوس و میوهها (آفات زراعت) آزمایش میکنیم و به شکیبایان (به قضای خدا) مژده بده».
﴿فَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُن كَصَاحِبِ ٱلۡحُوتِ إِذۡ نَادَىٰ وَهُوَ مَكۡظُومٞ٤٨﴾ [القلم: ۴۸].
«به حکم خداوندت صبر کن و مانند یونس مباش که در عذاب امت تعجیل کرد و پشیمان شد و در تاریکی شکم ماهی، خدا را برای نجات خود خواند».
﴿وَمَا رَمَيۡتَ إِذۡ رَمَيۡتَ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ رَمَىٰ وَلِيُبۡلِيَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡهُ بَلَآءً حَسَنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ﴾ [الأنفال: ۱٧].
«(ای رسول ما) چون تو تیر افکندی نه تو بلکه خدا افکند و خواست که مؤمنین را به یک آزمایش خوبی امتحان کند خداوند شنوا و داناست».
﴿إِنَّ أَجَلَ ٱللَّهِ إِذَا جَآءَ لَا يُؤَخَّرُ﴾ [نوح: ۴].
«هر آینه که اجل الهی (که مقدر است) چون وقتش برسد به تأخیر نیفتد».
﴿إِنَّمَا يَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْ﴾ [فاطر: ۲۸].
«از بندگان خداوند فقط دانشمندان از خداوند میترسند».
﴿فَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَوۡهُ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ﴾ [التوبة: ۱۳].
«خداوند سزاوارتر است این که شما از او بترسید اگر ایمان آوردهاید».
﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَخۡشَ ٱللَّهَ وَيَتَّقۡهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَآئِزُونَ٥٢﴾ [النور: ۵۲].
«و کسی که خدا و پیغمبرش را اطاعت کند و بترسد از خدا و پرهیز کند از خشم او پس چنین اشخاصی رستگار خواهند بود».
﴿وَلِمَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ جَنَّتَانِ٤٦﴾ [الرحمن: ۴۶].
«و برای کسی که از مقام پروردگارش بترسد (از محل ایستادن در حضور او بترسد) دو بهشت است».
﴿وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ٤٠﴾ [النازعات: ۴۰].
«و اما هر کس از حضور در پیشگاه حضرت حق ترسیده باشد و نفس خود را از ارتکاب هوی و هوس بازداشته باشد پس حتماً جایگاه او بهشت خواهد بود».
﴿هُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ هُمۡ لِرَبِّهِمۡ يَرۡهَبُونَ﴾ [الأعراف: ۱۵۴].
«هدایت و رحمت برای کسانی است که از پروردگار خود ترسانند».
﴿رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَشِيَ رَبَّهُۥ﴾ [البينة: ۸].
«خدا از ایشان خشنود و ایشان هم از خدا خشنودند و این رتبه برای کسی است که از خداوندش ترسان باشد».
﴿إِنَّهُمۡ كَانُواْ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِ وَيَدۡعُونَنَا رَغَبٗا وَرَهَبٗاۖ وَكَانُواْ لَنَا خَٰشِعِينَ﴾ [الأنبياء: ٩۰].
«هر آینه آنان (زکریا و همسرش و فرزندش یحیی) در کارهای خیر تعجیل میکردند و در حال امید و ترس ما را میخواندند و همیشه به درگاه ما خشوع مینمودند».
﴿وَبَشِّرِ ٱلۡمُخۡبِتِينَ٣٤ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَٱلصَّٰبِرِينَ عَلَىٰ مَآ أَصَابَهُمۡ وَٱلۡمُقِيمِي ٱلصَّلَوٰةِ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ٣٥﴾ [الحج: ۳۴-۳۵].
«و مژده بده به خشوع کنندگان، کسانی که موقع یادآوری خدا قلبشان هراسان و به آنچه به آنها میرسد شکیبا هستند و نماز میخوانند و از روزیهایی که به آنها دادهایم انفاق میکنند».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ١٢﴾ [الملك: ۱۲].
«همانا آنان که از خدای خود در پنهانی میترسند آنها را آمرزش و پاداش بزرگ خواهد بود».
﴿ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ وَهُم مِّنَ ٱلسَّاعَةِ مُشۡفِقُونَ٤٩﴾ [الأنبياء: ۴٩].
«(پرهیزکاران) کسانی هستند که از خدای خود در نهان (و آشکار) میترسند و از ساعت قیامت و روز جزا سخت هراسانند».
﴿كَتَبَ رَبُّكُمۡ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَ﴾ [الأنعام: ۵۴].
«خداوند شما برای خودش رحمت را نوشته است».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّئَِّاتِ وَيَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ٢٥﴾ [الشورى: ۲۵].
«او چنان خدایی است که از بندگانش توبه را میپذیرد و گناهان را میبخشد و میداند آنچه را که شما میکنید».
﴿قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ٥٣﴾ [الزمر: ۵۳].
«(ای رسول ما) بگو ای بندگان من که بر نفس خود اسراف کردهاند از رحمت خداوند ناامید مباشید زیرا که خداوند تمام گناهان را میبخشد و البته او بسیار آمرزنده و مهربان است».
﴿ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ﴾ [النجم: ۳۲].
«کسانی که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری کنند مگر آن که لممی باشد (گناه کوچکی از آنها سر زند) هر آینه مغفرت پروردگار تو بسیار وسیع است».
﴿فَإِنَّهُۥ كَانَ لِلۡأَوَّٰبِينَ غَفُورٗا﴾ [الإسراء: ۲۵].
«خداوند هر که را که با نیت پاک به درگاه او تضرع کند البته خواهد بخشید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةٗ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَئَِّاتِكُمۡ وَيُدۡخِلَكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ﴾ [التحريم: ۸].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید به خداوند توبۀ نصوح (با خلوص عقیده و دائمی) کنید که شاید پروردگارتان گناهان شما را بپوشاند (ببخشد) و شما را در باغهای بهشت که زیر درختانش نهرها جاری است داخل کند».
﴿إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾ [الأعراف: ۵۶].
«براستی رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است».
﴿وَأَنِيبُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَأَسۡلِمُواْ لَهُۥ مِن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ٥٤﴾ [الزمر: ۵۴].
«و به درگاه پروردگارتان به توبه و انابه بازگردید و تسلیم امر او شوید پیش از آن که عذاب خدا فرا رسد و آن زمان هیچگونه کمک و نجاتی نیابید».
﴿فَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ لَكُنتُم مِّنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ﴾ [البقرة: ۶۴].
«پس اگر فضل و رحمت الهی برای شما نبود هر آینه شما جزو زیانکاران بودید».
﴿وَمَن تَابَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَإِنَّهُۥ يَتُوبُ إِلَى ٱللَّهِ مَتَابٗا٧١﴾ [الفرقان: ٧۱].
«و هر کسی توبه کند و نیکوکار باشد البته توبهاش به درگاه خدا خواهد رسید».
﴿وَٱسۡتَعِينُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى ٱلۡخَٰشِعِينَ٤٥﴾ [البقرة: ۴۵].
«از خداوند به صبر و نماز یاری جوئید که امری بسیار دشوار است مگر برای خاشعین».
﴿وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱرۡكَعُواْ مَعَ ٱلرَّٰكِعِينَ٤٣﴾ [البقرة: ۴۳].
«و نماز را بپا دارید و زکات را بدهید و با روکوع کنندگان رکوع کنید (اشاره به نماز جماعت است».
﴿وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَۖ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ تَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِۗ وَلَذِكۡرُ ٱللَّهِ أَكۡبَرُ﴾ [العنكبوت: ۴۵].
«و نماز را بپادار که براستی نماز از فحشاء و منکر نهی میکند و بازمیدارد و هرآینه ذکر خدا بزرگتر از (اندیشۀ خلق) است».
﴿أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا٧٨﴾ [الإسراء: ٧۸].
«نماز رو وقت زوال خورشید تا اول تاریکی شب بپا دار (نماز ظهر و عصر را از اول ظهر و نماز مغرب و عشا را از اول تاریکی شب) و نماز صبح را نیز بجای آر که آن به حقیقت مشهود و بیشتر مورد توجه است».
﴿وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ عَسَىٰٓ أَن يَبۡعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامٗا مَّحۡمُودٗا٧٩﴾ [الإسراء: ٧٩].
«و مقداری از شب را (ای پیغمبر ما) بیدار و متهجّد باش که تهجّد خاص توست، باشد که پروردگارت به مقام محمود (شفاعت) مبعوث گرداند (اشاره به نماز شب است)».
﴿وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ ٱلۡغُرُوبِ٣٩ وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَسَبِّحۡهُ وَأَدۡبَٰرَ ٱلسُّجُودِ٤٠﴾ [ق: ۳٩-۴۰].
«و به حمد و ستایش پروردگارت پیش از طلوع خورشید و قبل از غروب آن تسبیحگو باش و باز مقداری از شب و در عقب سجدهها به تسبیح خدا مشغول باش (نماز پنجگانه)».
﴿رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَإِيتَآءِ ٱلزَّكَوٰةِ يَخَافُونَ يَوۡمٗا تَتَقَلَّبُ فِيهِ ٱلۡقُلُوبُ وَٱلۡأَبۡصَٰرُ٣٧﴾ [النور: ۳٧].
«مردانی هستند که هیچ نوع کسب و تجارت آنها را از ذکر خدا و اقامۀ نماز و دادن زکات مشغول نمیکند و از روزی که دلها و دیدهها در آن روز مضطرب هستند هراسان و ترسانند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱرۡكَعُواْ وَٱسۡجُدُواْۤ وَٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمۡ وَٱفۡعَلُواْ ٱلۡخَيۡرَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ۩٧٧﴾ [الحج: ٧٧].
«ای اهل ایمان در نماز رکوع و سجود آورید و از روی اخلاص پروردگارتان را بپرستید و نیکی کنید شاید که رستگار شوید».
﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ٤ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ٥﴾ [الماعون: ۴-۵].
«پس وای بر نمازگزارانی که در نمازهایشان غفلت میکنند و سهلانگاری مینمایند».
﴿قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ٤٣﴾ [المدثر: ۴۳].
«وقتی از اهل جهنم میپرسند چه چیز شما را در دوزخ انداخت؟ میگوید ما جزو نمازگزاران نبودیم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ١٨٣﴾ [البقرة: ۱۸۳].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید برای شما روزه نوشته شد (واجب گشت) همچنان که به امتهای پیش از شما نوشته شده بود شاید شما پرهیزکار باشید».
﴿أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۚ وَعَلَى ٱلَّذِينَ يُطِيقُونَهُۥ فِدۡيَةٞ طَعَامُ مِسۡكِينٖۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَهُوَ خَيۡرٞ لَّهُۥۚ وَأَن تَصُومُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ١٨٤﴾ [البقرة: ۱۸۴].
«روزهای شمرده شده و معیّنی (به ماه رمضان) روزه دارید و هر کس از شما مریض و مسافر باشد (و روزهاش را بخورد) به تعداد روزهای بیماری و مسافرت در غیر ماه رمضان روزه بگیرد و برای اشخاصی هم که روزه گرفتن تکلیف شاق باشد (مانند پیرمردان ـ زنان حامله و شیرده و غیره) میتوانند عوض روزۀ یک روز یک گرسنهای را سیر کنند پس هر کس به نیکی اضافه کند (بیش از یک گرسنه سیر کند) این برای او بسی بهتر است و بی تعلّل روزه داشتن برای شما بهتر خواهد بود اگر سود آن دانا باشید».
﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُ﴾ [البقرة: ۱۸۵].
«ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل پس هر کسی این ماه را دریابد باید روزه بگیرد».
﴿وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّيَامَ إِلَى ٱلَّيۡلِ﴾ [البقرة: ۱۸٧].
«و بخورید و بیاشامید تا آنگاه که سفیدی روز از سیاهی شب در سپیدهدم پدیدار گردد (طلوع فجر) و پس از آن روزه را تا اول شب به پایان برسانید (اشاره به وقت روزه است)».
﴿إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ٩٦﴾ [آل عمران: ٩۶].
«همانا اول خانهای که برای محل عبادت مردم بنا شده همان خانۀ مکه است که در آن برکت و هدایت خلایق است».
﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾ [آل عمران: ٩٧].
«و خداوند را بر مردم حقی است از نظر زیارت بیتالله الحرام برای کسانی که استطاعت دارند و هر که کفر ورزد پس خداوند از همۀ عالمیان بینیاز است».
﴿وَأَذِّن فِي ٱلنَّاسِ بِٱلۡحَجِّ يَأۡتُوكَ رِجَالٗا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٖ يَأۡتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٖ٢٧﴾ [الحج: ۲٧].
«(ای رسول ما) مردم را به اداء مناسک حج اعلام کن تا پیاده و سواره از هر راه دور بسوی تو جمع آیند».
﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَيۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا﴾ [البقرة: ۱۵۸].
«سعی بین صفا و مروه از شعائر دین خداست پس هر کس حج خانۀ کعبه یا اعمال مخصوص عمره بجای آورد باکی بر او نیست که سعی صفا و مروه نیز بجا آورد».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَهِلَّةِۖ قُلۡ هِيَ مَوَٰقِيتُ لِلنَّاسِ وَٱلۡحَجِّ﴾ [البقرة: ۱۸٩].
«(ای پیغمبر) در مورد بدر و هلال ماه از تو سوال میکنند بگو که در آن تعیین اوقات عبادت حج و سایر اعمال مردم است (مانند روزۀ ماه رمضان)».
﴿كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِتَالُ وَهُوَ كُرۡهٞ لَّكُمۡ﴾ [البقرة: ۲۱۶].
«جنگ با دشمنان بر شما نوشته شده (واجب گشت) در حالی که شما از آن اکراه دارید».
﴿وَجَٰهِدُواْ فِي ٱللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِۦ﴾ [الحج: ٧۸].
«و در راه خدا جهاد کنید و حقّ آن را ادا نمایید».
﴿وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ﴾ [الأنفال: ۶۰].
«(ای مسلمانان) آماده کنید برای آنها آنچه مقدور شماست از هر نیرویی و اسبان پا بسته بترسانید به واسطۀ آن نیروهای جنگی دشمن خدا و دشمن خودتان را».
﴿وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ﴾ [المائدة: ۳۵].
«و جنگ و کشتار کنید در راه خدا و بدانید که هر آینه خداوند شنوا و داناست».
﴿فَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ دَرَجَةٗۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَفَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا﴾ [النساء: ٩۵].
«خداوند جهادکنندگان را بر سایرین (که در رزم شرکت نمیکنند) به اجر و پاداش بزرگ برتری داده است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَيُقۡتَلُونَۖ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ وَٱلۡقُرۡءَانِۚ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِۚ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١١١﴾ [التوبة: ۱۱۱].
«خداوند جان و مال مؤمنین را به بهای بهشت خریداری کرده که آنها در راه خدا جهاد کنند تا دشمنان دین را به قتل رسانند یا خود کشته شوند و این وعده قطعی است بر خدا و عهدی است که در (۳ دفتر آسمانی که دفتردارشان حضرات موسی و عیسی و محمدج هستند) تورات و انجیل و قرآن یاد فرموده است و چه کسی از خدا به وفای عهد باوفاتر است؟ ای اهل ایمان به خودتان در این معامله بشارت دهید که این معاهده با خدا حقیقتاً سعادت و فیروزی بزرگی است».
﴿وَلَئِن قُتِلۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوۡ مُتُّمۡ لَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَحۡمَةٌ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ١٥٧﴾ [آل عمران: ۱۵٧].
«و اگر در راه خدا کشته شده یا بمیرید (در آن جهان) به آمرزش و رحمت خدا نایل میشوید و آن بهتر از هر چیزی است که در دنیا جمعآوری کردهاید».
﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ١٦٩﴾ [آل عمران: ۱۶٩].
«البته چنان مپندارید که آنان که در راه خدا کشته شدهاند مردگانند، بلکه آنان زنده به حیات ابدی شدند و در نزد خداوند متنعّم خواهند بود».
﴿وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ٦١﴾ [الأنفال: ۶۱].
«و اگر دشمنان تو (ای پیغمبر) به صلح و مسالمت تمایل داشتند تو نیز به صلح مایل باش و بر خدا توکل کن که خدا (به آنچه صلاح خلق است) شنوا و داناست».
﴿وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ١٩﴾ [الذاريات: ۱٩].
«و در مال و دارایی خود حقی معین و معلوم گردانند تا به سائلان و محرومین بدهند».
﴿وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ﴾ [البقرة: ۱۱۰].
«و زکات بدهید و آنچه را که برای خودتان از خیر پیش میفرستید آن را در نزد خداوند بازمییابید و هر آینه خداوند به آنچه میکنید آگاه است».
﴿وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن زَكَوٰةٖ تُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُضۡعِفُونَ﴾ [الروم: ۳٩].
«و آنچه شما برای رضای خدا (بدون ریا) از زکات دادید چندین برابر میشود و همین زکات دهندگان هستند که داراییشان را افزون میکنند».
﴿وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ﴾ ﴿وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بَِٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ﴾ [الأعراف: ۱۵۶].
«و رحمت واسعۀ من همۀ موجودات را فراگرفته پس برای کسانی که تقوی پیشه گیرند و زکات بدهند و همچنین به کسانی که به آیات ما ایمان آورند آن رحمت را حتم و لازم خواهم نمود».
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ٤﴾ [المؤمنون: ۴].
«از جملۀ صفات مؤمنان رستگار شده آن است که زکات مال خود را به مستحقین میدهند».
﴿خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَتُزَكِّيهِم بِهَا﴾ [التوبة: ۱۰۳].
«(ای رسول ما) از اموال آنان زکات بگیر تا هم دارایی آنها و هم نفوسشان را پاکیزه و تطهیر کنی».
﴿كُلُواْ مِن ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَءَاتُواْ حَقَّهُۥ يَوۡمَ حَصَادِهِۦ﴾ [الأنعام: ۱۴۱].
«شما از آن میوه هر وقت برسد بخورید و حقّ زکات فقیران را هم به روز درو کردن بدهید».
﴿ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ٣﴾ [النمل: ۳].
«کسانی که نماز بپا میدارند و زکات میدهند و همانها هستند که به روز قیامت یقین دارند».
﴿ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ﴾ [النحل: ۱۲۵].
«مردم را به راه پروردگارت بخوان با حکمت و پند و اندرز و نیک مجادله کن با آنها به نحو شایسته و خوب».
﴿وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٠٤﴾ [آل عمران: ۱۰۴].
«و باید از شما امتی باشد که مردم را به خیر وسعادت دعوت کنند و به نیکیها امر کنند و از زشتیها باز دارند و آنها رستگارانند».
﴿أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٤٤﴾ [البقرة: ۴۴].
«آیا مردم را به نیکی دستور میدهید و خودتان آن را فراموش میکنید در حالی که شما کتاب را میخوانید مگر عقل ندارید؟ (اشاره به یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر است که شخص آمر باید اول خودش موضوع را رعایت نماید)».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفۡعَلُونَ٢ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفۡعَلُونَ٣﴾ [الصف: ۲-۳].
«ای اهل ایمان چرا میگویید چیزی را که خودتان عمل نمیکنید گناه بزرگی است در نزد خدا این که بگویید و عمل نکنید».
﴿يَٰبُنَيَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ﴾ [لقمان: ۱٧].
«(لقمان به فرزندش میگوید) ای پسرک من نماز را بپا دار و امر بهمعروف و نهی از منکر کن».
﴿وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ﴾ [التوبة: ٧۱].
«مردان مؤمن و زنان مؤمنه برخی از آنها برای عدۀ دیگر دوستانند که امر میکنند به معروف و نهی میکنند از منکر».
﴿يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ١١٤﴾ [آل عمران: ۱۱۴].
«ایمان میآورند به خداوند و روز قیامت و (مردم را) امر میکنند به نیکی و باز میدارند از زشتی و میشتابند در خیرات و همانها از اشخاص شایستهاند».
﴿كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ﴾ [آل عمران: ۱۱۰].
«شما بهترین امتی هستید که برای اصلاح بشر به آن قیام کردید که مردم را به کارهای خوب وادار کنید و از کارهای زشت بازدارید و به خداوند ایمان آرید».
﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ﴾ [الحجرات: ۱۰].
«فقط مؤمنان (در راه خداپرستی) با همدیگر بردارند».
﴿إِنۡ أَوۡلِيَآؤُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُتَّقُونَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ﴾ [الأنفال: ۳۴].
«دوستان خدا نیستند مگر پرهیزکاران ولکن اکثر مردم نادانند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمۡ أَوۡلِيَآءَ﴾ [الممتحنة: ۱].
«ای اهل ایمان هرگز با کافران که دشمن من و شما هستند دوستی نکنید».
﴿قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٣١﴾ [آل عمران: ۳۱].
«ای پیغمبر بگو اگر شما خدا را دوست بدارید مرا پیروی کنید؛ تا خدا شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد که خداوند آمرزنده و مهربان است».
﴿مَثَلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَ كَمَثَلِ ٱلۡعَنكَبُوتِ ٱتَّخَذَتۡ بَيۡتٗاۖ وَإِنَّ أَوۡهَنَ ٱلۡبُيُوتِ لَبَيۡتُ ٱلۡعَنكَبُوتِ﴾ [العنكبوت: ۴۱].
«مَثَل آنان که غیرخدا را به دوستی گرفتهاند (این دوستی که در سستی و بیبنیادی) مانند خانهای است که عنکبوت درست کرده است و البته سستترین خانهها، خانۀ عنکبوت است».
﴿يَعۡلَمُونَ ظَٰهِرٗا مِّنَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ عَنِ ٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ غَٰفِلُونَ٧﴾ [الروم: ٧].
«(این مردم کوردل) به امور ظاهری زندگی دنیا آگاهند و از عالم آخرت (وعدۀ ثواب و عقاب) بکلی بیخبرند».
﴿وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۖ وَلَلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٣٢﴾ [الأنعام: ۳۲].
«این زندگانی دنیا چیزی غیر از لهو و بازیچه نیست و هرآینه سرای آخرت بهتر است برای پرهیزکاران آیا عقل ندارید؟».
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ١٥ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٦﴾ [هود: ۱۵-۱۶].
«کسانی که طالب زندگی مادی و زینت و شهوات دنیوی هستند ما مزد کوشش آنها را در دنیا بطور کامل میدهیم و از اجر عملشان هیچ کم نمیشود، اما هم اینان هستند که در سرای آخرت بهرهای جز آتش دوزخ ندارند و همۀ افکار و اعمالشان در راه دنیا ضایع و باطل میگردد».
﴿وَمَآ أُوتِيتُم مِّن شَيۡءٖ فَمَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتُهَاۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٦٠﴾ [القصص: ۶۰].
«و آنچه از نعمتهای این جهان به شما داده شده است همین متاع و زیور بیارزش دنیاست و آنچه نزد خداست بهتر و باقیتر است آیا عقل ندارید؟»
﴿إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ﴾ [لقمان: ۳۳].
«البته وعدۀ خدا حق و حتمی است پس زنهار شما را زندگانی دنیا فریب ندهد و از عقاب خدا هم (به علت عفو و کرمش) شیطان شما را مغرور نکند».
﴿وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ فَأَصۡبَحَ هَشِيمٗا تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقۡتَدِرًا٤٥﴾ [الكهف: ۴۵].
«(ای پیامبر) این چنین مَثَل بزن که زندگانی دنیا مانند آبی است که ما از آسمان نازل کردیم که به وسیلۀ آن نباتات زمین در هم پیچیده و نموّ کند سپس صبحگاهی همه در هم شکسته و خشک شود و بدست بادها (حوادث) زیر و رو گردند و خداوند بر هر چیز اقتدار کامل دارد».
﴿إِنَّا جَعَلۡنَا مَا عَلَى ٱلۡأَرۡضِ زِينَةٗ لَّهَا لِنَبۡلُوَهُمۡ أَيُّهُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا٧ وَإِنَّا لَجَٰعِلُونَ مَا عَلَيۡهَا صَعِيدٗا جُرُزًا٨﴾ [الكهف: ٧-۸].
«ما آنچه را که در زمین است (کلیۀ وسایل مادی زندگی) زینت و آرایش ملک زمین قرار دادیم تا مردم را به آن آزمایش کنیم که کدام یک در طاعت خدا عملشان بهتر است و ما آنچه را که زیور زمین گردانیدیم باز همه را به دست ویرانی و فنا میدهیم».
﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ زَهۡرَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا لِنَفۡتِنَهُمۡ فِيهِۚ وَرِزۡقُ رَبِّكَ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰ١٣١﴾ [طه: ۱۳۱].
«ای رسول ما) هرگز با چشم حسرت به متاع ناچیزی که در حیات دنیای فانی برای امتحان به قومی (منافق و جاهل) دادهایم نگاه مَکن و رزق (پاکیزه) خدای تو بسیار بهتر و پایندهتر است».
﴿فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا٢٩﴾ ﴿فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا٢٩﴾ [النجم: ۲٩].
«از هر کسی که از یاد ما (یا از احکام قرآن ما) روگردانید و جز زندگانی دنیای فانی را نخواست بکلی اعراض کن».
﴿بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا١٦ وَٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ١٧﴾ [الأعلى: ۱۶-۱٧].
«بلکه مردم (با این همه مذمّت دنیا) از جهل و غفلت زندگی دنیوی را ترجیح میدهند در صورتی که منزل آخرت بسی بهتر و پایندهتر از (دنیای چند روزه) است».
﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ٢﴾ [الملك: ۲].
«خدایی که مرگ و زندگی را آفرید که شما بندگان را امتحان و آزمایش کند تا کدام یکی از شماها کِردارش نیکوتر است و او عزیز و آمرزنده است».
﴿كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَنَبۡلُوكُم بِٱلشَّرِّ وَٱلۡخَيۡرِ فِتۡنَةٗۖ وَإِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ٣٥﴾ [الأنبياء: ۳۵].
«هر نفسی (شرب تلخ) مرگ را خواهد چشید و ما شما را به بد و نیک مبتلا میکنیم تا بیازماییم و (هنگام مرگ) بسوی ما بازمیگردید».
﴿إِنَّكَ مَيِّتٞ وَإِنَّهُم مَّيِّتُونَ٣٠﴾ [الزمر: ۳۰].
«(ای رسول ما) هم تو و هم سایرین همه خواهند مرد».
﴿وَمَا جَعَلۡنَا لِبَشَرٖ مِّن قَبۡلِكَ ٱلۡخُلۡدَۖ أَفَإِيْن مِّتَّ فَهُمُ ٱلۡخَٰلِدُونَ٣٤﴾ [الأنبياء: ۳۴].
«(ای پیغمبر) ما به هیچ کس پیش از تو عمر ابدی ندادیم (تا به تو بدهیم) آیا با این که تو هم (که از همه محبوبتری) خواهی مرد دیگران به دنیا زنده مانند؟»
﴿فَهَلۡ تَرَىٰ لَهُم مِّنۢ بَاقِيَةٖ٨﴾ [الحاقة: ۸].
«آیا هیچ بینی که به روزگار اثری از آنان باقی باشد».
﴿أَيۡنَمَا تَكُونُواْ يُدۡرِككُّمُ ٱلۡمَوۡتُ وَلَوۡ كُنتُمۡ فِي بُرُوجٖ مُّشَيَّدَةٖ﴾ [النساء: ٧۸].
«هر کجا باشید مرگ شما را دریافت میکند ولو در قلعههای محکم قرار بگیرید».
﴿قُلۡ إِنَّ ٱلۡمَوۡتَ ٱلَّذِي تَفِرُّونَ مِنۡهُ فَإِنَّهُۥ مُلَٰقِيكُمۡۖ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٨﴾ [الجمعة: ۸].
«(ای پیغمبر به یهودیها) بگو هر آینه از مرگی که شما فرار میکنید پس آن شما را ملاقات خواهد کرد و بعد از مرگ به سوی خدایی که دانای پنهان و آشکار است بازمیگردید پس او شما را از آنچه عمل کردهاید آگاهتان میکند».
﴿نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَيۡنَكُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ٦٠﴾ [الواقعة: ۶۰].
«ما مرگ را برای همۀ مخلوقات (بر اختلاف وضع و سن) مقدر ساختیم و هیچ کس بر قدرت ما سبقت نتواند برد».
﴿وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗا﴾ [آل عمران: ۱۴۵].
«و هیچ کس جز به فرمان خدا نخواهد مرد که اجل هر کس در لوح قضای الهی به وقت معین ثبت شده است».
﴿وَمَا تَدۡرِي نَفۡسٞ مَّاذَا تَكۡسِبُ غَدٗاۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسُۢ بِأَيِّ أَرۡضٖ تَمُوتُ﴾ [لقمان: ۳۴].
«و هیچ کس نمیداند در کدام نقطۀ زمین خواهد مرد».
﴿ٱقۡتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمۡ وَهُمۡ فِي غَفۡلَةٖ مُّعۡرِضُونَ١﴾ [الأنبياء: ۱].
«حساب مردم (در روز قیامت) نزدیک شده در حالی که آنها در غفلت بوده و اعراض کنندهاند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ إِنَّ زَلۡزَلَةَ ٱلسَّاعَةِ شَيۡءٌ عَظِيمٞ١﴾ [الحج: ۱].
«ای مردم بترسید از پروردگارتان زیرا زلزلۀ ساعت (قیامت) بسیار امر بزرگی است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَلَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيًۡٔا﴾ [لقمان: ۳۳].
«ای مردم از خدا بترسید و هراسناک باشید از آن روزی که هیچ پدری را به جای فرزند و هیچ فرزندی را به جای پدر پاداش و کیفر نکنند».
﴿فَلَنَسَۡٔلَنَّ ٱلَّذِينَ أُرۡسِلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَنَسَۡٔلَنَّ ٱلۡمُرۡسَلِينَ٦﴾ [الأعراف: ۶].
«(در روز قیامت موقع حساب مردم) پس هم از امتها که برایشان پیغمبر فرستادیم خواهیم پرسید و هم از خود پیغمبران خواهیم پرسید».
﴿أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَلَّن نَّجۡمَعَ عِظَامَهُۥ٣ بَلَىٰ قَٰدِرِينَ عَلَىٰٓ أَن نُّسَوِّيَ بَنَانَهُۥ٤﴾ [القيامة: ۳-۴].
«آیا انسان چنین خیال میکند که ما هرگز استخوانهای او را جمع نخواهیم کرد بلی ما قدرت داریم که حتی سرانگشتان او را مثل او درست درآوریم».
﴿أَفَحَسِبۡتُمۡ أَنَّمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ عَبَثٗا وَأَنَّكُمۡ إِلَيۡنَا لَا تُرۡجَعُونَ١١٥﴾ [المؤمنون: ۱۱۵].
«آیا چنین میپندارید که ما شما را برای بازیچه و کار بیهوده خلق کردهایم و شما بسوی ما بازگشت نخواهید نمود؟».
﴿وَضَرَبَ لَنَا مَثَلٗا وَنَسِيَ خَلۡقَهُۥۖ قَالَ مَن يُحۡيِ ٱلۡعِظَٰمَ وَهِيَ رَمِيمٞ٧٨ قُلۡ يُحۡيِيهَا ٱلَّذِيٓ أَنشَأَهَآ أَوَّلَ مَرَّةٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ خَلۡقٍ عَلِيمٌ٧٩﴾ [يس: ٧۸-٧٩].
«(عربی استخوان پوسیدهای را حضور پیغمبر اکرم آورد و گفت آیا شما میگویید این استخوان در روز قیامت زنده میشود بلافاصله آیۀ شریفه جواب عرب را چنین داد) و برای ما مَثَلی زد و خلقت خود را فراموش کرد و گفت چه کسی این استخوانها را زنده میکند در حالی که آنها پوسیدهاند؟ ای پیغمبر بگو همان کسی آنها را زنده میکند که دفعۀ اول آنها را بوجود آورد و او بر هرگونه آفرینشی تواناست».
﴿وَٱتَّقُواْ يَوۡمٗا لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ عَن نَّفۡسٖ شَيۡٔٗا وَلَا يُقۡبَلُ مِنۡهَا شَفَٰعَةٞ وَلَا يُؤۡخَذُ مِنۡهَا عَدۡلٞ وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ٤٨﴾ [البقرة: ۴۸].
«و بترسید از روزی که کسی به جای دیگری جزا نمیبیند و هیچ شفاعتی از کسی پذیرفته نمیشود واز هیچ کس فدیه وبدلی پذیرفته نمیشود و به کسی هم کمک کرده نمیشود».
﴿وَيَوۡمَ يُعۡرَضُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ عَلَى ٱلنَّارِ أَلَيۡسَ هَٰذَا بِٱلۡحَقِّۖ قَالُواْ بَلَىٰ وَرَبِّنَاۚ قَالَ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ٣٤﴾ [الأحقاف: ۳۴].
«در آن روز کسانی که در دنیا کفر ورزیدند به آتش جهنم نشان داده میشوند و میپرسند آیا این آتش حقیقت ندارد؟ میگویند بلی پروردگار ما حق است، خدا فرماید پس بچشید این عذاب را که نتیجۀ کفر شماست».
﴿فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ٣٣ يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ٣٤ وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ٣٥ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ٣٦﴾ [عبس: ۳۳-۳۶].
«آنگاه که ندای قیامت به گوش همۀ مردم میرسد روزی است که مرد از برادر و مادر و پدر و زن و فرزند خود میگریزد».
﴿إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتۡ مِرۡصَادٗا٢١ لِّلطَّٰغِينَ مََٔابٗا٢٢﴾ [النبأ: ۲۱-۲۲].
«همانا دوزخ در انتظار بدکاران است و جای مردم سرکش و ستمگر است».
﴿لَن تَنفَعَكُمۡ أَرۡحَامُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡۚ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَفۡصِلُ بَيۡنَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٣﴾ [الممتحنة: ۳].
«هرگز در روز قیامت خویشان و فرزندان شما برایتان سودی نخواهند داشت که در آن روز میان شما بکلی جدایی میافتد و خداوند به هر چه عمل کنید آگاه است».
﴿ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بَِٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ٥١﴾ [الأعراف: ۵۱].
«آنان که دین خدا را افسون و بازیچه گرفته و متاع فریبندۀ حیات دنیا آنها را مغرور و غافلگیر کرد ما هم امروز آنها را فراموش میکنیم (به نظر رحمت نگاه نمیکنیم) چنان که آنان چنین روزی را به خاطر نیاوردند و آیات ما را انکار کردند».
﴿إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ٤٥ ٱدۡخُلُوهَا بِسَلَٰمٍ ءَامِنِينَ٤٦﴾ [الحجر: ۴۵-۴۶].
«و اهل تقوی را در بهشت باغات و نهرهای جاری خواهد بود و (به آنها خطاب میشود) که درود باد بر شما و با کمال ایمنی و احترام وارد بهشت میشوند».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ يَهۡدِيهِمۡ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمۡۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ٩﴾ [يونس: ٩].
«آنان که ایمان به خدا آورده و نیکوکار شدند خدا به سبب همان ایمان آنها را به راه سعادت و بهشت رهبری کند که نهرها زیر درختانش جاری است و متنعم گردند».
﴿قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُونَ وَٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ﴾ [الزمر: ٩].
«بگو آیا کسانی که میدانند با کسانی که نمیدانند برابرند؟».
﴿يَرۡفَعِ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ دَرَجَٰتٖ﴾ [المجادلة: ۱۱].
«خداوند مرتبۀ هر کسی از شما را که اهل ایمان باشند و همچنین درجات دانشمندان را بلند میگرداند».
﴿وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا﴾ [الإسراء: ۸۵].
«و به شما بهرهای از علم داده نشده است مگر کمی».
﴿وَيَرَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ ٱلۡحَقَّ﴾ [سبأ: ۶].
«اشخاصی که اهل دانش و معرفت هستند دیدند که قرآنی که بر تو نازل شده از جانب پروردگار تو به حق نازل شده است».
﴿هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٥﴾ [يونس: ۵].
«اوست خدایی که به خورشید روشنیهای (ذاتی که با حرارت توأم است) و به ماه روشنی (اکتسابی) داد و سیر ماه را در منازلی برای تعیین شمارۀ ایام سال قرار داد و اینها را خداوند روی نظم و ترتیب و به حق آفریده (نه به بازیچه) و آیات و نشانههای خود را مفصّلاً برای دانشمندان و صاحبان علم بیان میکند».
﴿وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٖ٤﴾ [القلم: ۴].
«و در حقیقت تو (ای پیغمبر ما) برای یک خُلقی بزرگ آراستهای».
﴿فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ﴾ [آل عمران: ۱۵٩].
«مرحمت خدا بود (ای پیغمبر) که این حُسن خلق و خوی خوش را به تو داد و اگر تندخو و سخت دل بودی مردم از اطراف تو پراکنده میشدد پس (چون امت به نادانی در باره تو بد کنند) از آنها درگذر و برای ایشان طلب مغفرت و آمرزش کن».
﴿وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا﴾ [البقرة: ۸۳].
«و با مردم به زبان خوش تکلم کنید».
﴿ إِنَّ ٱللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٞ﴾ [الحج: ۶۰].
«بدرستی که خداوند عفوکننده و آمرزنده است».
﴿خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِينَ١٩٩﴾ [الأعراف: ۱٩٩].
«عفو را پیشه کن و به نیکی امر کن و از مردم جاهل و نادان رو گردان».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّئَِّاتِ﴾ [الشورى: ۲۵].
«و او چنان خدایی است که توبه را از بندگانش قبول میکند و از بدیهای آنها در میگذرد».
﴿وَلۡيَعۡفُواْ وَلۡيَصۡفَحُوٓاْۗ أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَكُمۡ﴾ [النور: ۲۲].
«باید عفو کنند و ببخشند آیا دوست ندارید این که خداوند هم شما را ببخشاید».
﴿وَمَآ أَصَٰبَكُم مِّن مُّصِيبَةٖ فَبِمَا كَسَبَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖ٣٠﴾ [الشورى: ۳۰].
«هرگونه مصیبت و گرفتاری و پیشامدی که به شما میرسد مولود اعمال خود شماست و در عین حال خدا بسیاری از اعمال شما را مورد عفو قرار میدهد».
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلِ ٱلۡعَفۡوَۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَتَفَكَّرُونَ﴾ [البقرة: ۲۱٩].
«(ای پیامبر) و از تو میپرسند چه انفاق کنند؟ بگو عفو و بخشش، همین طور خداوند برای شما آیات را بیان میکند شاید که شما تفکر کنید».
﴿فَأُوْلَٰٓئِكَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَعۡفُوَ عَنۡهُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَفُوًّا غَفُورٗا٩٩﴾ [النساء: ٩٩].
«پس آنها (مستضعفین) امیدوار به عفو و بخشش خداوند هستند که خدای (مهربان) گناهشان را ببخشاید و خداوند بخشاینده و آمرزنده است».
﴿وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴾ ﴿وَإِن تَعۡفُواْ وَتَصۡفَحُواْ وَتَغۡفِرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ﴾ [التغابن: ۱۴].
«و اگر از آنها (بعضی از زنان و فرزندانتان که دشمن شما هستند) عفو و آمرزش و چشمپوشی کنید خدا هم (در بارۀ شما) بسیار آمرزنده و مهربان است».
﴿إِن تُبۡدُواْ خَيۡرًا أَوۡ تُخۡفُوهُ أَوۡ تَعۡفُواْ عَن سُوٓءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوّٗا قَدِيرًا١٤٩﴾ [النساء: ۱۴٩].
«و اگر در بارۀ مردم به آشکار یا پنهانی نیکی کنید یا از بدی دیگران درگذرید پس خدا هم از بدیهای شما درگذرد با این که بر انتقام بدان تواناست».
﴿وَجَزَٰٓؤُاْ سَيِّئَةٖ سَيِّئَةٞ مِّثۡلُهَاۖ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِ﴾ [الشورى: ۴۰].
«و جزای کار بد مثل آن بدی است پس هر که عفو کند و سازش نماید در این صورت مزد و پاداش او بر خداست».
﴿لَن تَنَالُواْ ٱلۡبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ﴾ [آل عمران: ٩۲].
«هرگز به نیکی و خیر نمیرسیید مگر موقعی که از آنچه خودتان دوست دارید برای نیازمندان انفاق کنید».
﴿وَمَآ أَنفَقۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَهُوَ يُخۡلِفُهُۥۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ﴾ [سبأ: ۳٩].
«و شما هر چه در راه خدا انفاق کنید به شما عوض میدهد و او بهترین روزیدهندههاست».
﴿وَأَنفِقُواْ خَيۡرٗا لِّأَنفُسِكُمۡۗ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ﴾ [التغابن: ۱۶]
«و از مال خود (برای ذخیرۀ آخرت) بخشش کنید و کسانی که از بخل نفس خود محفوظ بمانند پس آنها رستگارانند».
﴿وَأَمَّا ٱلسَّآئِلَ فَلَا تَنۡهَرۡ١٠﴾ [الضحى: ۱۰].
«(اگر نیازمندی از تو چیزی بخواهد بده) و بر سائل بانگ مزن».
﴿ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ٢٧٤﴾ [البقرة: ۲٧۴].
«کسانی که اموال و داراییشان را در شب و روز (در راه خدا و برای جلب رضای او) انفاق میکنند و این انفاق ممکن است در پنهانی یا آشکار باشد برای آنان نزد پروردگارشان اجر و پاداشی است و هیچگونه خوف و هراسی نداشته و اندوهگین نمیگردند».
﴿فَٱصۡبِرۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ﴾ [الروم: ۶۰].
«ای پیغمبر بر آنچه می گویند تو شکیبا باش که همانا وعده ی خداوند راست وحتمی است».
﴿وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَٱهۡجُرۡهُمۡ هَجۡرٗا جَمِيلٗا١٠﴾ [المزمل: ۱۰].
«ای پیغمبر بر آنچه میگویند تو شکیبا باش و به طرزی نیکو از آنان دوری گزین».
﴿فَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعۡ مِنۡهُمۡ ءَاثِمًا أَوۡ كَفُورٗا٢٤﴾ [الإنسان: ۲۴].
«ای پیغمبر بر اطاعت فرمان پروردگارت شکیبا باش و از مردم گنهکار و بدکیش اطاعت مکن».
﴿وَإِنَّ ٱللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٞ﴾ [الحج: ۵٩].
«بدرستیکه خداوند هر آینه دانا و حلیم است».
﴿إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّٰهٞ مُّنِيبٞ٧٥﴾ [هود: ٧۵].
«هر آینه ابراهیم حلیم و رئوف بود و از خداوند برای خود و دیگران آمرزش میطلبید».
﴿ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ٤٢﴾ [النحل: ۴۲].
«کسانی که شکیبایی میکنند و بر پروردگارشان توکل دارند».
﴿وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ١٢٦﴾ [النحل: ۱۲۶].
«اگر به شما مسلمانان کسی عقوبت و ستمی رسانید شما هم به همان مقدار انتقام کنید و اگر صبر کنید هر آینه این بهتر است برای صابرین».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٢٠٠﴾ [آل عمران: ۲۰۰].
«ای اهل ایمان در کار دین صبور و شکیبا باشید و یکدیگر را به صبر و مقاومت توصیه کنید و آمادۀ کار دشمن بوده و تقوی پیشه کنید شاید شما رستگار شوید».
﴿وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّٰبِرِينَ﴾ [آل عمران: ۱۴۶].
«خدا شکیبایان را دوست دارد».
﴿فَٱصۡبِرۡ كَمَا صَبَرَ أُوْلُواْ ٱلۡعَزۡمِ مِنَ ٱلرُّسُلِ﴾ [الأحقاف: ۳۵].
«(ای پیامبر ما) صبر کن همچنان که پیغمبران اولواالعزم صبر کردند».
﴿إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَيۡرِ حِسَابٖ﴾ [الزمر: ۱۰].
«هر آینه پاداش شکیبایان بطور کامل و بدون حساب داده خواهد شد».
﴿سَلَٰمٌ عَلَيۡكُم بِمَا صَبَرۡتُمۡۚ فَنِعۡمَ عُقۡبَى ٱلدَّارِ٢٤﴾ [الرعد: ۲۴].
«(هنگام ورود صابرین به بهشت فرشتگان گویند) سلامتی ودرود باد بر شما به سبب آن که صبر کردید و چه خوب است سرای آخرت».
﴿إِنَّا وَجَدۡنَٰهُ صَابِرٗاۚ نِّعۡمَ ٱلۡعَبۡدُ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٞ﴾ [ص: ۴۴].
«ما او را (ایوب را) بنده صابری یافتیم چه نیکو بندهای بود که دائم توجهش به درگاه ما بود».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا٧٠﴾ [الأحزاب: ٧۰].
«ای اهل ایمان خداترس باشید و همیشه به صدق و صواب سخن گویید».
﴿وَٱذۡكُرۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ إِسۡمَٰعِيلَۚ إِنَّهُۥ كَانَصَادِقَ ٱلۡوَعۡدِ وَكَانَ رَسُولٗا نَّبِيّٗا٥٤﴾ [مريم: ۵۴].
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَكُونُواْ مَعَ ٱلصَّٰدِقِينَ١١٩﴾ [التوبة: ۱۱٩].
«ای اهل ایمان از خداوند بترسید و همیشه با راستگویان باشید».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا﴾ [النساء: ۵۸].
«هر آینه خداوند دستور میدهد به شما که امانات را به صاحبانش برگردانید».
﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ٨﴾ .المؤمنون:۸
«و کسانی که به اماناتشان و همچنین به عهد و پیمان خود وفا میکنند».
﴿فَإِنۡ أَمِنَ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا فَلۡيُؤَدِّ ٱلَّذِي ٱؤۡتُمِنَ أَمَٰنَتَهُۥ وَلۡيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُۥ﴾ [البقرة: ۲۸۳].
«و اگر بعضی از شما برخی دیگر را امین داند و امانتی به او بسپارد باید آن شخص امین از خدایش بترسد و امانت را رد نماید».
﴿قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡ﴾ [المائدة: ۱۱٩].
«خداوند در روز قیامت فرماید امروز روزی است که صداقت و راستی راستگویان به آنها سود و فایده میرساند».
﴿وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّ﴾ [الأحزاب: ۵۳].
«خداوند از بیان حقیقت و اظهار حق حیاء نمیکند».
﴿وَلۡيَسۡتَعۡفِفِ ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغۡنِيَهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ﴾ [النور: ۳۳].
«و کسانی که به عللی (نداشتن وضع خوب از جهت مالی یا چیزهای دیگر) عقد نکاح ننمودهاند باید عفیف بوده و پاکدامنی را ملزم باشند تا خداوند از فضل خود آنها را مستغنی گرداند».
﴿وَلَا تَتَّبِعِ ٱلۡهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ﴾ [ص: ۲۶].
«پیروی هوای نفس مکن که از راه خدا گمراهت میکند».
﴿أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ٢٤﴾ [النجم: ۲۴].
«آیا برای آدمی هرچه آرزو کند حاصل میشود».
﴿فَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلۡهَوَىٰٓ أَن تَعۡدِلُواْ﴾ [النساء: ۱۳۵].
«پیرو هوای نفس مشوید تا عدالت نگهدارید».
﴿وَلَا تَتَمَنَّوۡاْ مَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بِهِۦ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ﴾ [النساء: ۳۲].
«آرزو و توقع بیمورد در فضیلت و مزیتی که خدا به آن بعضی را به بعضی برتری داده است مکنید (زیرا انسان فقط ظاهر امر را میبیند و از باطن امور بیخبر است بنابراین نمیتواند هیچگونه اظهارنظری که منطبق با حقیقت مطلب داشته باشد بکند».
﴿وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ٤٠ فَإِنَّ ٱلۡجَنَّةَ هِيَ ٱلۡمَأۡوَىٰ٤١﴾ [النازعات: ۴۰-۴۱].
«و اما کسی که (در صدد انجام معصیتی است و یک مرتبه به یاد خدا میافتد) از ایستادن در پیشگاه خداوند (در روز کیفر و حساب) بترسد و نفس خود را از هوی و هوس بازدارد پس محل چنین کسی بهشت است».
﴿وَمَنۡ أَضَلُّ مِمَّنِ ٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ بِغَيۡرِ هُدٗى﴾ [القصص: ۵۰].
«و کیست گمراهتر از آن که بدون رهبری خداوند پیروی هوای نفس نماید؟».
﴿أَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيۡهِ وَكِيلًا٤٣﴾ [الفرقان: ۴۳].
«البته دیدی کسی که هوای نفس خود را خدای خود قرار داده است آیا تو بر او وکیل هستی؟».
﴿بَلِ ٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٖ﴾ [الروم: ۲٩].
«(مردم ستمکار و نادان در اثر غفلت و جهالت) از روی جهل و نادانی (عوض پیروی از احکام شرع) هوای نفس خود را پیروی کردند».
﴿قَدۡ أَفۡلَحَ مَن زَكَّىٰهَا٩ وَقَدۡ خَابَ مَن دَسَّىٰهَا١٠﴾ [الشمس: ٩-۱۰].
«هر کس نفس خود را از پلیدی پاک دارد رستگار خواهد شد و هر که تابع هوی شده و او را به کفر و گناه پلید سازد زیانکار خواهد گردید».
﴿وَبَشِّرِ ٱلۡمُخۡبِتِينَ﴾ [الحج: ۳۴].
«(ای رسول ما) متواضعان و خاشعین را مژده بده».
﴿وَعِبَادُ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلَّذِينَ يَمۡشُونَ عَلَى ٱلۡأَرۡضِ هَوۡنٗا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ ٱلۡجَٰهِلُونَ قَالُواْ سَلَٰمٗا٦٣﴾ [الفرقان: ۶۳].
«و بندگان (خاص) خدای رحمان کسانی هستند که بر روی زمین به تواضع و فروتنی راه میروند و هر گاه مورد خطاب اشخاص نادان قرار بگیرند با سلامت نفس و (زبان خوش) جواب میدهند».
﴿وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ١٩﴾ [لقمان: ۱٩].
«در راه رفتن میانهرو باش و صدایت را آهسته در بیاور زیرا که زشتترین صداها هر آینه صدای الاغ است».
﴿وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ١٩﴾ [لقمان: ۱٩].
«ای پیامبر پر و بال تواضع و مرحمت را بر تمام پیروان با ایمانت بگستران».
﴿وَٱجۡتَنِبُواْ قَوۡلَ ٱلزُّورِ﴾ [الحج: ۳۰].
«از قول باطل دوری گزینید».
﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ﴾ [البقرة: ۳٩].
«و کسانی که کفر ورزیدند و آیات ما را دروغ پنداشتند پس همانا اهل جهنم هستند».
﴿إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ١٠٥﴾ [النحل: ۱۰۵].
«فقط دروغ را کسانی به خدا میبندند که به ایات خدا ایمان نیاوردند و همین کافران هستند که خودشان مردمی دروغگویند».
﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا﴾ [الأنعام: ۲۱].
« و در دنیا ستمکارتر از کسی که به خدا دروغ ببندد کیست »؟
﴿بَشِّرِ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ بِأَنَّ لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمًا١٣٨﴾ [النساء: ۱۳۸].
«و به مردم منافق مژده بده که برایشان عذاب دردناکی آماده است».
﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يُعۡجِبُكَ قَوۡلُهُۥ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَيُشۡهِدُ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا فِي قَلۡبِهِۦ وَهُوَ أَلَدُّ ٱلۡخِصَامِ٢٠٤﴾ [البقرة: ۲۰۴].
«بعضی مردم (ای پیامبر ما) تو را از گفتار دلفریب و دروغ خود به شگفتی میآورند (و مقصودشان این است) که بدین وسیله به متاع دنیا رسند و از نفاق و نادرستی هم خدا را بر گفتار خود شاهد میگیرند و چنین مردمی از بدترین دشمنان است».
﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ﴾ [النساء: ۱۴۲].
«هر آینه مردم منافق (به نظر خودشان) خدا را گول میزنند در حالی که خدا آنها را گول زده است (مقصود از گول زدن خدا این است که نقشههایی را که منافقین برای فریب دادن پیغمبر به کار میبرند خدا آنها را خنثی مینماید».
﴿إِذَا جَآءَكَ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ قَالُواْ نَشۡهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُۥ وَٱللَّهُ يَشۡهَدُ إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ لَكَٰذِبُونَ١﴾ [المنافقون: ۱].
«(ای پیامبر ما) چون منافقین پیش تو آمده و گفتند که ما شهادت میدهیم که تو پیامبر خدا هستی (فریب آنان را مخور) البته خداوند میداند که تو پیغمبر اویی و باز خداوند گواهی می دهد بر این که منافقین دروغ میگویند».
﴿وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٩٥﴾ [يونس: ٩۵].
«و مانند کسانی مباش که به آیات خداوند (ایمان نیاورده و) آن را تکذیب کردند (اگر چنین کنی) تو هم از زیانکاران محسوب میشوی».
﴿وَٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُواْ هُمۡ يَغۡفِرُونَ٣٧﴾ [الشورى: ۳٧].
«و آنان که از زشتکاری و گناهان بزرگ میپرهیزند و چون بر کسی خشم و غضب کنند بر او میبخشند».
﴿وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِ﴾ [آل عمران: ۱۳۴].
«خشم و غضب خود را فرو مینشاند و از بدیهای مردم در گذرند».
﴿فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَٱعۡتَدُواْ عَلَيۡهِ بِمِثۡلِ مَا ٱعۡتَدَىٰ عَلَيۡكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [البقرة: ۱٩۴].
«پس هر که به ستمکاری بر شما تعدّی کند شما هم به همان مقدار برای او مقابله کنید و از خدا بترسید و بدانید که خداوند با پرهیزکاران است».
﴿وَيۡلٞ لِّكُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ١﴾ [الهمزة: ۱].
«وای بر هر شخص عیبجو و هرزهزبان».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞۖ وَ لَا تَجَسَّسُواْ وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٞ رَّحِيمٞ١٢﴾ [الحجرات: ۱۲].
«ای اهل ایمان از بسیاری از پندارها در بارۀ یکدیگر اجتناب کنید که برخی از این گمانها و پندارها (چون مقرون به حقیقت نیست) گناه است و نیز هرگز در بارۀ یکدیگر (برای کشف عیوب هم) به جستوجو نپردازید و نباید یکی از شما غیبت دیگری را بنماید آیا شما دوست دارید که گوشت برادر مردۀ خود را بخورید البته از آن کراهت دارید پس از خداوند بترسید که خدا توبهپذیر و مهربان است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ﴾ [الحجرات: ۱۱].
«ای اهل ایمان هرگز گروهی گروه دیگری را مسخره نکنند شاید آنهایی را که مسخره میکنند بهتر از مسخرهکنندگان باشند».
﴿وَلَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِ﴾ [الحجرات: ۱۱].
«و هرگز عیبجویی خود نکنید و به نام و لقبهای زشت همدیگر را مخوانید».
﴿وَمَا يَمۡكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمۡ﴾ [الأنعام: ۱۲۳].
«و حیله نمیکردند مگر به خودشان».
﴿يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ﴾ [النساء: ۱۴۲].
«آنها به خداوند خدعه و حیله میکردند در حالی که خداوند به آنها خدعه نمود».
﴿وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ٥٤﴾ .آل عمران:۵۴
«آنها مکر کردند و خدا هم مکر نمود و خداوند بهترین مکرکنندگان است (جزای کردار ایشان را نمود)».
﴿وَقَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَلِلَّهِ ٱلۡمَكۡرُ جَمِيعٗا﴾ [الرعد: ۴۲].
«آنان که پیش از اینان مکر کردند (مکر ایشان هیچ اثری نکرد) پس خداوند تمامی حیلهها را برمیگرداند».
﴿وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي كَيۡدَ ٱلۡخَآئِنِينَ﴾ [يوسف: ۵۲].
«و خداوند هرگز خیانتکاران را به وسیلۀ مکر و حیلهشان به مقصود نمیرساند».
﴿أَفَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلَا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ٩٩﴾ .الأعراف:٩٩
«آیا آنان از مکر خدا خاطر جمع شدند؟ (از عذاب خدا) از مکر خداوند ایمن و خاطر جمع نمیشوند مگر آنان که زیانکار هستند».
﴿وَٱلَّذِينَ يَمۡكُرُونَ ٱلسَّئَِّاتِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞۖ وَمَكۡرُ أُوْلَٰٓئِكَ هُوَ يَبُورُ﴾ [فاطر: ۱۰]
«و برای آنان که به مکر و تزویر اعمال بد کنند عذاب سختی خواهد بود و نقشۀ مزدورانۀ آنها نیز نقش بر آب خواهد شد».
﴿وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُ﴾ [الأنفال: ۶۲]
«اگر دشمنان به فکر و حیله و فریب تو باشند البته خداوند تو را (از شرّ آنها) کفایت میکند».
﴿وَإِذۡ يَمۡكُرُ بِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيُثۡبِتُوكَ أَوۡ يَقۡتُلُوكَ أَوۡ يُخۡرِجُوكَۚ وَيَمۡكُرُونَ وَيَمۡكُرُ ٱللَّهُۖ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلۡمَٰكِرِينَ٣٠﴾ [الأنفال: ۳۰].
«(ای پیامبر) کافران در کشتن تو حیله کردند و مکری بکار بردند و خدا هم مکری بکار برد و خداوند بهترین مکرکنندگان است. (اشاره به خروج شبانه پیامبر اکرم از مکه به سوی مدینه است».
﴿وَأُحۡضِرَتِ ٱلۡأَنفُسُ ٱلشُّحَّ﴾ [النساء: ۱۲۸].
«و نفوس را بخل فرا گرفته است».
﴿قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا١٠٠﴾ [الإسراء: ۱۰۰].
«(ای رسول ما به این مردم بخیل) بگو که اگر شما دارای گنجهای رحمت خدا هم شوید باز از ترس فقر از انفاق آنها بخل خواهید ورزید که انسان ذاتاً بخیل است».
﴿إِن يَسَۡٔلۡكُمُوهَا فَيُحۡفِكُمۡ تَبۡخَلُواْ وَيُخۡرِجۡ أَضۡغَٰنَكُمۡ٣٧﴾ [محمد: ۳٧].
«و اگر از مال شما خدا چیزی هم به اصرار بخواهد باز بخل میورزید و کینۀ شما را آشکار میسازد».
﴿هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تُدۡعَوۡنَ لِتُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبۡخَلُۖ وَمَن يَبۡخَلۡ فَإِنَّمَا يَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦۚ وَٱللَّهُ ٱلۡغَنِيُّ وَأَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُۚ وَإِن تَتَوَلَّوۡاْ يَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُونُوٓاْ أَمۡثَٰلَكُم٣٨﴾ [محمد: ۳۸].
«آرى، شما همان گروهى هستید که براى انفاق در راه خدا دعوت مىشوید، بعضى از شما بخل مىورزند؛ و هر کس بخل ورزد، نسبت به خود بخل کرده است؛ و خداوند بىنیاز است و شما همه نیازمندید؛ و هرگاه سرپیچى کنید، خداوند گروه دیگرى را جاى شما مىآورد پس آنها مانند شما نخواهند بود (و سخاوتمندانه در راه خدا انفاق مىکنند)».
﴿ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ وَيَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبُخۡلِ وَيَكۡتُمُونَ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ﴾ [النساء: ۳٧].
«کسانی که علاوه بر خودشان که بخل میورزند سایر مردم را نیز به بخل وادار میکنند و آنچه را که خداوند از فضل خود به آنها داده است کتمان میکنند».
﴿وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ﴾ [الحشر: ٩].
«و هر کس که نفس خود را از بخل نگه دارد پس چنین اشخاصی رستگارانند».
﴿وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ٥﴾ [الفلق: ۵].
«(پناه میبرم به خدا) از شر حسد کنندهای موقعی که رشک برد».
﴿وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ﴾ [آل عمران: ۱۸۰].
«آنان که بخل میورزند و حقوق فقیران را از مالی که خداوند به فضل خویش به آنها داده اداء نمیکنند گمان نکنند که این کار به سود آنان است بلکه به ضرر آنهاست زیرا در روز قیامت به آنچه که بخل کردهاند زنجیر آتشینی در گردن آنها خواهد بود».
﴿قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾ [المائدة: ۲٧].
«(چون قربانی هابیل قبول شد و قربانی قابیل مردود گردید قابیل نسبت به برادر خود هابیل حسد نمود و) گفت البته من تو را خواهم کشت (هابیل گفت مرا گناهی نیست) خداوند فقط از پرهیزکاران میپذیرد».
﴿إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡتَكۡبِرِينَ﴾ [النحل: ۲۳].
«و او (خداوند) متکبران را دوست ندارد».
﴿وَلَا تُصَعِّرۡ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٖ١٨﴾ [لقمان: ۱۸].
«به تکبّر و ناز از مردم رخ متاب و در روی زمین با غرور و تکبّر راه مرو که خداوند هرگز متکبّر خودستا را دوست نمیدارد».
﴿وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ﴾ [الأنفال: ۴٧].
«و شما مانند منافقان نباشید که آنها از دیار خود برای غرور و ریاء خارج شدند».
﴿ٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ﴾ [الزمر: ٧۲]
«داخل شوید از درهای دوزخ که آنجا همیشه خواهید ماند و چه جای بدی است جای متکبّران».
﴿كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ قَلۡبِ مُتَكَبِّرٖ جَبَّارٖ﴾ [غافر: ۳۵].
«خداوند اینگونه بر دل هر متکبّر ستمکاری مهر شقاوت میزند».
﴿وَمَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعًا﴾ .النساء:۱٧۲
«و هر که از بندگی خدا سرپیچی کند و تکبّر نماید زود باشد که خداوند همه را بسوی خود محشور سازد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغۡيُكُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُم﴾ [يونس: ۲۳].
«ای مردم شما هرچه ظلم و ستم کنید ضررش متوجه خودتان است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ ٱلنَّاسَ شَيۡٔٗا وَلَٰكِنَّ ٱلنَّاسَ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ٤٤﴾ [يونس: ۴۴].
«البته خداوند به مردم هیچگونه ظلمی نمیکند ولیکن این خود مردمانند که به خودشان ستم میکنند».
﴿وَسَيَعۡلَمُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَيَّ مُنقَلَبٖ يَنقَلِبُونَ﴾ [الشعراء: ۲۲٧].
«و آنان که ظلم و ستم می کردند بزودی خواهند دانست که به چه کیفرگاهی بازگشت میکنند».
﴿وَٱلظَّٰلِمِينَ أَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمَۢا﴾ [الإنسان: ۳۱].
«و (خداوند) برای ستمکاران عذاب دردناکی مهیّا ساخته است».
﴿لَّا يُحِبُّ ٱللَّهُ ٱلۡجَهۡرَ بِٱلسُّوٓءِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ﴾ [النساء: ۱۴۸].
«خداوند دوست ندارد کسی به گفتار زشت صدایش را بلند گرداند مگر موقعی که برای او ستمی شده باشد. (در چنین موقعی اگر به صدای بلند داد زند و حقش را بخواهد مجاز است».
﴿إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ﴾ [الشورى: ۴۰].
«البته او (خداوند) ستمگران را دوست ندارد».
﴿وَنَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلنَّارِ ٱلَّتِي كُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ﴾ [سبأ: ۴۲].
« و ما روز قیامت به ستمگران میگوییم بچشید عذاب آتشی را که وقوع آن را شما تکذیب کرده و دروغ میپنداشتید ».
﴿قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِ﴾ [الأعراف: ۲٩].
«(ای پیغمبر) بگو پروردگار من شما را به عدالت و درستی امر کرده است».
﴿وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ﴾ [الحجرات: ٩].
«و عدالت کنید که خداوند عدالت کنندگان را دوست دارد».
﴿وَإِذَا قُلۡتُمۡ فَٱعۡدِلُواْ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ﴾ [الأنعام: ۱۵۲].
«و هر گاه سخنی گویید به عدالت گرایید هرچند که در بارۀ خویشاوندان باشد (اگر به ضرر و علیه خویشاوندان هم باشد عدالت کنید)».
﴿وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِ﴾ [النساء: ۵۸].
«و موقعی که بین مردم داوری میکنید عدالت را در نظر داشته بین آنها حکم کنید».
﴿ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰ﴾ [المائدة: ۸].
«عدالت پیشه کنید که آن به تقوی و پرهیزکاری نزدیکتر است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنََٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْ﴾ [المائدة: ۸]
«ای اهل ایمان در راه خدا پایدار و استوار بوده و بر عدالت و درستی گواه باشید و وبغض وکینه شما را وادار نسازد که نسبت به آنها عدالت روا ندارید (بی عدالتی کنید».
﴿وَأُمِرۡتُ لِأَعۡدِلَ بَيۡنَكُمُ﴾ [الشورى: ۱۵].
«به من امر شده است (از جانب خداوند) که میان شما با عدالت رفتار کنم».
﴿وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡ﴾ [الكهف: ۲٩].
«(ای پیغمبر) بگو حق همان است که از جانب پروردگار شما آمد».
﴿فَوَقَعَ ٱلۡحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١١٨﴾ [الأعراف: ۱۱۸].
«پس حق ظاهر گشت و آنچه آنها میدانستند باطل گردید».
﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَفِي خُسۡرٍ٢ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡحَقِّ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ٣﴾ [العصر: ۲-۳].
«البته انسان (بطور کلی) در زیانکاری است مگر کسانی که ایمان آورده و اعمال شایسته انجام دهند و یکدیگر را به پیروی از حق و صبر کردن سفارش کنند».
﴿هَلۡ جَزَآءُ ٱلۡإِحۡسَٰنِ إِلَّا ٱلۡإِحۡسَٰنُ٦٠﴾ [الرحمن: ۶۰]
«آیا پاداش نیکی جز نیکی چیز دیگری هست؟».
﴿وَأَحۡسِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾ [البقرة: ۱٩۵].
«و نیکی کنید که خداوند نیکوکاران را دوست دارد».
﴿وَأَحۡسِن كَمَآ أَحۡسَنَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَ﴾ [القصص: ٧٧].
«و به مردم نیکی کن همچنان که خداوند به تو احسان کرده است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ﴾ [النحل: ٩۰]
«هر آینه خداوند امر میکند به عدالت و احسان».
﴿وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآ﴾ [النساء: ۸۶].
«هر گاه شما را ستایشی کردند شما آنرا به نحوه ای نیکوتر از آن یا به همان صورت پاسخ دهید».
﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ﴾ [المائدة: ۲].
«و برای کار نیک و پرهیزکاری به همدیگر کمک کنید و در مورد گناه و تعدّی (و تجاوز به حقوق دیگران) به هم کمک نکنید».
﴿وَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ﴾ [البقرة: ۱۵۸].
«و هر که به راه خیر و نیکی شتابد خدا پاداش وی را خواهد داد که او به همۀ امور عالم است».
﴿لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞ﴾ [النحل: ۳۰].
«برای آنان که نیکوکارند هم در دنیا نیکی میدهیم و هم در آخرت خوشی دارند».
﴿لَّا خَيۡرَ فِي كَثِيرٖ مِّن نَّجۡوَىٰهُمۡ إِلَّا مَنۡ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوۡ مَعۡرُوفٍ أَوۡ إِصۡلَٰحِۢ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ﴾ [النساء: ۱۱۴].
«هیچ فایدهای در سخن سرّی آنها نیست مگر این که کسی در صدقه دادن یا نیکی به خلق یا سازش و اصلاح بین مردم سخن سرّی بگوید».
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيۡرٞ مِّنۡهَا﴾ [النمل: ۸٩].
«هر کسی احسان یا خیری کند پاداش بهتر از آن یابد».
﴿مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنۢبَتَتۡ سَبۡعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنۢبُلَةٖ مِّاْئَةُ حَبَّةٖۗ وَٱللَّهُ يُضَٰعِفُ لِمَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ٢٦١﴾ [البقرة: ۲۶۱].
«مَثَل کسانی که اموالشان را در راه خداوند انفاق میکنند مثل دانهای است که (کاشته شود) هفت سنبل از آن میروید که هر سنبلی دارای یکصد دانه است و خداوند به هر که بخواهد همین مقدار را هم چند برابر میکند زیرا که وسعت دهنده و داناست».
﴿وَإِذَا رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ يَخُوضُونَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦۚ وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَلَا تَقۡعُدۡ بَعۡدَ ٱلذِّكۡرَىٰ مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ٦٨﴾ [الأنعام: ۶۸].
«چون گروهی را دیدی که برای (طعن و خردهگیری) به آیات ما گفتوگو میکنند پس از آنان دوری گزین تا در سخن دیگری وارد شوند و اگر شیطان فراموشت ساخت (وارد مجمع آنها شدی) بعد از آن متوجه ذکر خدا شدی دیگر با ستمکاران مجالست مکن».
﴿وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡخُلَطَآءِ لَيَبۡغِي بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٍ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَقَلِيلٞ مَّا هُمۡ﴾ [ص: ۲۴].
«بسیاری از معاشران و شریکان در حق یکدیگر ظلم و ستم میکنند مگر کسانی که اهل ایمان باشند و عمل صالح انجام دهند که آنها هم بسیار کمند».
﴿ٱلۡأَخِلَّآءُ يَوۡمَئِذِۢ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوٌّ إِلَّا ٱلۡمُتَّقِينَ٦٧﴾ [الزخرف: ۶٧].
«دوستان و رفقا در روز قیامت دشمن یکدیگر میشوند مگر پرهیزکاران (زیرا اشخاصی که با هم دوستی میکنند اگر تقوی نداشته باشند همدیگر را به انجام اعمال ناشایست و حتی محرمات وادار میکنند مثلا کسی که با قمارباز یا شرابخوار دوستی کند در اثر معاشرت با دوست فاسق او هم مبتلا به فسق و فجور خواهد شد لذا در قیامت نسبت به هم کینه داشته و دشمن هم خواهند بود)».
﴿وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا٣٦﴾ [النساء: ۳۶].
«خدای یگانه را بپرستید و چیزی را شریک او قرار ندهید و نسبت به پدر و مادر و خویشان و فقیران و همسایۀ قوم خویش و همسایۀ بیگانه و دوست پهلویی و رهگذران و بندگان و کنیزانی که زیردست شما هستند در حق همه نیکی و مهربانی کنید که خداوند مردم خودپسند و متکبّر را دوست ندارد».
﴿وَشَاوِرۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِۖ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ﴾ [آل عمران: ۱۵٩].
«(ای پیامبر ما) در کارها با انان مشورت کن و پس از شور و تحقیق چون تصمیم گرفتی آنگاه بر خداوند توکل کن».
﴿وَٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِرَبِّهِمۡ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَمۡرُهُمۡ شُورَىٰ بَيۡنَهُمۡ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ٣٨﴾ [الشورى: ۳۸].
«و آنان که امر خدا را اطاعت کرده و نماز بپا داشتند و (در حفظ دین خود از شر کفار) کارشان را به مشورت یکدیگر انجام داده و از آنچه به آنها روزی دادهایم به فقیران و نیازمندان انفاق میکنند».
﴿قَالَتۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ أَفۡتُونِي فِيٓ أَمۡرِي مَا كُنتُ قَاطِعَةً أَمۡرًا حَتَّىٰ تَشۡهَدُونِ٣٢﴾ [النمل: ۳۲].
«(بلقیس به مشورت) گفت ای رجال کشور به کار من رأی دهید که من تاکنون بیحضور شما به هیچ کاری تصمیم نگرفتهام».
﴿وَبِعَهۡدِ ٱللَّهِ أَوۡفُواْ﴾ [الأنعام: ۱۵۲].
«و به عهد و پیمانی که با خدا بستهاید وفا کنید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَوۡفُواْ بِٱلۡعُقُودِ﴾ [المائدة: ۱].
«ای اهل ایمان هر عهد و پیمانی که (با خدا و مردم) بستهاید وفا کنید».
﴿وَعۡدَ ٱللَّهِ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ ٱلۡمِيعَادَ﴾ [الزمر: ۲۰].
«(این بهشت) وعدۀ خداست و خداوند خلاف وعده نمیکند».
﴿وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ كَانَ مَسُۡٔولٗا﴾ [الإسراء: ۳۴].
«و به عهد خود باید وفا کنید که البته (در قیامت) از عهد و پیمان سؤال خواهد شد».
﴿وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِمَا عَٰهَدَ عَلَيۡهُ ٱللَّهَ فَسَيُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا﴾ [الفتح: ۱۰].
«و هر کس به عهدی که با خدا بسته است وفا کند بزودی خداوند به او پاداش بزرگ عطا خواهد نمود».
﴿وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْ﴾ [البقرة: ۱٧٧].
«و به عهد و پیمانشان وفا کنندهاند موقعی که عهد میکنند».
﴿مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ﴾ .الأحزاب:۲۳
«بعضی از آن مؤمنان مردانی هستند که به عهد و پیمانی که با خدا بستهاند کاملاً وفا نمودند».
﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ٧٦﴾ [آل عمران: ٧۶].
«آری هر کس به عهد خود وفا کند و خداترس شود خداوند پرهیزکاران را دوست دارد».
﴿وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ﴾ [الإسراء: ۲۶].
«و حق نزدیکان را ادا کن».
﴿وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِي تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَ﴾ [النساء: ۱].
«و بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر مسئلت میکنید و در بارۀ ارحام کوتاهی نکنید».
﴿قُل لَّآ أَسَۡٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًا إِلَّا ٱلۡمَوَدَّةَ فِي ٱلۡقُرۡبَىٰ﴾ [الشورى: ۲۳].
«(ای پیامبر) بگو من از شما اجر و پاداشی نمیخواهم مگر دوستی در مورد نزدیکان من».
﴿وَٱلَّذِينَ يَصِلُونَ مَآ أَمَرَ ٱللَّهُ بِهِۦٓ أَن يُوصَلَ وَيَخۡشَوۡنَ رَبَّهُمۡ وَيَخَافُونَ سُوٓءَ ٱلۡحِسَابِ٢١﴾ [الرعد: ۲۱].
«و کسانی که در مورد آنچه خداوند دستور داده است صلۀ رحم میکنند و از پروردگارشان و همچنین از بدی اعمال و حساب آنها میترسند».
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡيَتَٰمَىٰۖ قُلۡ إِصۡلَاحٞ لَّهُمۡ خَيۡرٞ﴾ [البقرة: ۲۲۰].
«و از تو (ای پیامبر) در بارۀ یتیمان سؤال کنند بگو که به اصلاح حال آنها و مصلحت اموال ایشان بکوشید بهتر است».
﴿وَءَاتُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰٓ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَتَبَدَّلُواْ ٱلۡخَبِيثَ بِٱلطَّيِّبِۖ وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَهُمۡ إِلَىٰٓ أَمۡوَٰلِكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حُوبٗا كَبِيرٗا٢﴾ [النساء: ۲].
«و اموال یتیمان را پس از بلوغ به دست آنها بدهید و مال (بد) خود را با مالهای (خوب آنها) تبدیل مکنید و اموال آنها را به ضمیمۀ اموال خود مخورید که آن گناه بزرگی است».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥ﴾ [الأنعام: ۱۵۲].
«و به مال یتیم نزدیک نشوید مگر آن که راه بهتری (به نفع یتیم) در نظر داشته باشید تا آن که به حد بلوغ و رشد برسد».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلۡيَتَٰمَىٰ ظُلۡمًا إِنَّمَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ نَارٗاۖ وَسَيَصۡلَوۡنَ سَعِيرٗا١٠﴾ [النساء: ۱۰].
«کسانی که اموال یتیمان را به ستمگری میخورند در حقیقت به شکمشان آتش جهنم را میریزند و بزودی در آتش فروزان جهنم خواهند افتاد».
﴿أَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي يُكَذِّبُ بِٱلدِّينِ١ فَذَٰلِكَ ٱلَّذِي يَدُعُّ ٱلۡيَتِيمَ٢﴾ [الماعون: ۱-۲].
«(ای رسول ما) آیا دیدی آن کس را (ولیدبن مغیره) که روز جزا را انکار میکرد این همان شخص است که یتیم را از درِ خود (به قهر) میراند».
﴿يَتِيمٗا ذَا مَقۡرَبَةٍ١٥﴾ [البلد: ۱۵].
«(و احسان کردن) به یتیمی از قوم خویشان».
﴿أَلَمۡ يَجِدۡكَ يَتِيمٗا فََٔاوَىٰ٦﴾ [الضحى: ۶].
«(ای پیامبر) آیا تو یتیمی نبودی که خداوند تو را در پناه خویش جای داد».
﴿فَأَمَّا ٱلۡيَتِيمَ فَلَا تَقۡهَرۡ٩﴾ [الضحى: ٩].
«پس هزگز یتیمی را آزرده خاطر مکن».
﴿وَأَنفِقُواْ مِن مَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُن مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ١٠﴾ [المنافقون: ۱۰].
«و از آنچه روزی شما کردیم در راه خدا انفاق کنید پیش از آن که مرگ به یکی از شما فرا رسد و در آن حال (به حسرت و تأسف گوید پروردگارا اجل مرا اندکی به تأخیر انداز تا صدقه و احسان کنم و از نیکوکاران باشم».
﴿وَلَن يُؤَخِّرَ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِذَا جَآءَ أَجَلُهَاۚ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ١١﴾ [المنافقون: ۱۱].
«و خداوند هرگز اجل کسی را که رسیده باشد به تأخیر نمیاندازد و خدا به آنچه شما میدانید آگاه است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خُلَّةٞ وَلَا شَفَٰعَةٞ﴾ [البقرة: ۲۵۴].
«ای اهل ایمان از آنچه به شما روزی کردیم انفاق کنید پیش از آن روزی که نه کسی برای آسایش خود چیزی تواند خرید و نه دوستی ونه شفاعت بکار آید».
﴿وَمَن جَٰهَدَ فَإِنَّمَا يُجَٰهِدُ لِنَفۡسِهِۦٓ﴾ [العنكبوت: ۶]
«و هر که مجاهدت و کوشش کند فقط برای نفس خود کوشش کرده است».
﴿وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ٣٩ وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ٤٠﴾ [النجم: ۳٩-۴۰].
«و برای آدمیزاد جز آن که سعی و کوشش کند چیزی دیگر نخواهد بود و البته انسان پاداش سعی خود را (چه در دنیا و چه در آخرت) خواهد دید».
﴿مَّنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَآءَ فَعَلَيۡهَا﴾ [فصلت: ۴۶].
«هر که کار شایستهای انجام دهد و یا مرتکب سیئهای گردد در هر صورت برای خود کرده است و پاداش و کیفر آن متوجّه خودش خواهد بود».
﴿كُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا كَسَبَتۡ رَهِينَةٌ٣٨﴾ [المدثر: ۳۸].
«هر نفسی در گرو عمل انجام دادۀ خود است».
﴿وَلَا تَكۡسِبُ كُلُّ نَفۡسٍ إِلَّا عَلَيۡهَا﴾ [الأنعام: ۱۶۴].
«و هیچ کس چیزی نیندوخت مگر برای خود».
﴿وَٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ فِينَا لَنَهۡدِيَنَّهُمۡ سُبُلَنَا﴾ [العنكبوت: ۶٩].
«کسانی که در راه ما کوشش کنند ما هم آنها را به راه خودمان هدایت میکنیم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً عَن تَرَاضٖ مِّنكُمۡ﴾ [النساء: ۲٩].
«ای اهل ایمان مال یکدیگر را بین خودتان بناحق مخورید مگر این که تجارتی از روی رضا و رغبت انجام دهید».
﴿فَإِذَا قُضِيَتِ ٱلصَّلَوٰةُ فَٱنتَشِرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ﴾ [الجمعة: ۱۰].
«(پس از آن که) نماز جماعت تمام شد (جهت کسب روزی) در زمین پراکنده شوید و از فضل و کرم خداوند روزیهای خود را جستوجو کنید».
﴿وَإِذَا رَأَوۡاْ تِجَٰرَةً أَوۡ لَهۡوًا ٱنفَضُّوٓاْ إِلَيۡهَا وَتَرَكُوكَ قَآئِمٗاۚ قُلۡ مَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ مِّنَ ٱللَّهۡوِ وَمِنَ ٱلتِّجَٰرَةِۚ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ١١﴾ [الجمعة: ۱۱].
«(ای پیامبر) و هر موقع که تجارتی یا کار لهوی ببینند پراکنده میشوند به طرف آن و تو را در حال قیام رها میکنند بگو آنچه نزد خداست بهتر از هر لهو و هر تجارتی است و خداوند بهترین روزی دهندگانست».
﴿قَوۡلٞ مَّعۡرُوفٞ وَمَغۡفِرَةٌ خَيۡرٞ مِّن صَدَقَةٖ يَتۡبَعُهَآ أَذٗىۗ وَٱللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٞ٢٦٣﴾ [البقرة: ۲۶۳].
«سخن نیک و بخشش بهتر از صدقهای است که دنبال آن اذیتی باشد و خداوند بینیاز و بردبار است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبۡطِلُواْ صَدَقَٰتِكُم بِٱلۡمَنِّ وَٱلۡأَذَىٰ﴾ [البقرة: ۲۶۴].
«ای اهل ایمان صدقات خود را با منّت گذاشتن و اذیّت کردن تباه مکنید».
﴿إِنَّ ٱلۡمُصَّدِّقِينَ وَٱلۡمُصَّدِّقَٰتِ وَأَقۡرَضُواْ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا يُضَٰعَفُ لَهُمۡ وَلَهُمۡ أَجۡرٞ كَرِيمٞ١٨﴾ [الحديد: ۱۸].
«مردان و زنانی که صدقه و قرضالحسنه میدهند خداوند اجر آنها را چندین برابر سازد و برای آنها پاداش با لطف و کرامت است».
﴿أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَأۡخُذُ ٱلصَّدَقَٰتِ﴾ [التوبة: ۱۰۴].
«آیا ندانستند که خداوند چنان خدایی است که توبه را از بندگانش میپذیرد و صدقهها را میگیرد؟».
﴿وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا٢٩﴾ [الإسراء: ۲٩].
«و نه هرگز دست خود را (در احسان به خلق) محکم بستهدار و نه بسیار گشاده دار که هر کدام کنی به نکوهش و حسرت خواهی نشست».
﴿وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرۡ تَبۡذِيرًا٢٦﴾ [الإسراء: ۲۶].
«(ای رسول ما تو خود و امتت) حقوق خویشاوندان و ارحام خود را ادا کن و فقیران و رهگذران بیچاره را به حق خودشان برسان و هرگز اسراف روا مدار».
﴿وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ١٩﴾ [لقمان: ۱٩].
«در رفتارت میانهروی اختیار کن و سخن به آرامی بگو نه با فریاد بلند، زیرا که منکر و زشتترین صداها صوت الاغ است».
﴿يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ٣١﴾ [الأعراف: ۳۱].
«ای فرزندان آدم زیورهای خود را در مقام عبادت به خود برگیرید و هم از نعمتهای خدا بخورید و بیاشامید ولی اسراف مکنید که خدا مسرفان را (که اندازه نگه ندارند) دوست نمیدارد».
﴿وَٱلَّذِينَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمۡ يُسۡرِفُواْ وَلَمۡ يَقۡتُرُواْ وَكَانَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ قَوَامٗا٦٧﴾ [الفرقان: ۶٧].
«و(بندگان حقیقی خداوند بسیار بخشنده) آنان هستند که هنگام انفاق به مسکینان اسراف نکرده و بخل هم نورزند و بلکه در احسان میانهرو و معتدل باشند».
﴿إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱلۡفُلۡكِ ٱلَّتِي تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِمَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن مَّآءٖ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖ وَتَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ وَٱلسَّحَابِ ٱلۡمُسَخَّرِ بَيۡنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ١٦٤﴾ [البقرة: ۱۶۴].
«هر آینه در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد شب و روز و کشتی که در دریا به نفع مردم در حرکت است و آنچه خداوند از آسمان نازل میکند از آب که زمین مرده را با آن آب زنده میکند و پراکنده میکند در روی زمین از هر نوع جنبندهای را و گردانیدن بادها و ابرهای تسخیر شده بین آسمان و زمین (همۀ اینها) نشانههایی است برای کسانی که تعقّل میکنند ».
﴿وَمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَهۡوٞ وَلَعِبٞۚ وَإِنَّ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ لَهِيَ ٱلۡحَيَوَانُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ٦٤﴾ [العنكبوت: ۶۴].
«و این زندگانی چند روزه (اگر در پرستش حق و سعادت آخرت صرف نشود) سرگرمی و بازیچهای بیش نیست و زندگانی اگر مردم بدانند دار آخرتست (که حیاتش جاوید و نعمتش بیرنج است)».
﴿لَوۡ أَرَدۡنَآ أَن نَّتَّخِذَ لَهۡوٗا لَّٱتَّخَذۡنَٰهُ مِن لَّدُنَّآ إِن كُنَّا فَٰعِلِينَ١٧﴾ [الأنبياء: ۱٧].
«اگر میخواستیم به بازی بگیریم و کنندۀ این کار بودیم، از نزد خود میگرفتیم».
﴿بَلۡ نَقۡذِفُ بِٱلۡحَقِّ عَلَى ٱلۡبَٰطِلِ فَيَدۡمَغُهُۥ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٞۚ وَلَكُمُ ٱلۡوَيۡلُ مِمَّا تَصِفُونَ١٨﴾ [الأنبياء: ۱۸].
«بلکه ما (علاوه بر آن که کار باطل نکنیم) همیشه حق را بر باطل غالب و پیروزی میگردانیم تا باطل را محو و نابود سازیم و وای بر شما که خدا را به وصف کار باطل و بازیچه متّصف میگردانیم».
﴿ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بَِٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ٥١﴾ [الأعراف: ۵۱].
«آنهایی که دین خدا را فسون و بازیچه گرفته و متاع و زندگانی دنیا آنها را مغرور و غافل کرد. امروز ما هم آنها را به رحمت در نظر نمیآوریم چنان که آنان این روزشان را بهخاطر نیاوردند و آیات ما را (راجع به ثواب و عقاب قیامت) انکار کردند».
﴿لَا تَقۡرَبُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمۡ سُكَٰرَىٰ﴾ [النساء: ۴۳].
«موقعی که مست هستید به نماز نزدیک نشوید (البته معنی آیه چنان که بعضیها تصور می کنند این نیست که موقع نماز خواندن مست نباشند مثلاً در سایر موارد اشکالی نخواهد داشت بلکه آیاتی که مربوط به حرمت خَمر است بسته به اوضاع و احوال اعراب بتدریج نازل شده است بهطوری که در آیات بعدی صریحاً به حرمت آن اشاره گردیده و برای ابد از شُرب خَمر نهی شده است».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَا﴾ [البقرة: ۲۱٩].
«ای پیغمبر از تو دربارهی شرب خمر و قمار میپرسند بگو در آن دو گناه بزرگی است و منافعی هم از لحاظ اقتصادی برای مردم دارد اما گناه آن دو خیلی بیشتر از سودشان است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٩٠﴾ [المائدة: ٩۰].
«ای اهل ایمان هر آینه شراب و قمار و انصاب و ازلام ناپاکی است و از کارهای شیطانی است پس شما از چنین اعمالی اجتناب کنید شاید رستگار شوید».
﴿إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ٩١﴾ [المائدة: ٩۱].
«هر آینه شیطان قصد آن دارد که به وسیلۀ شراب و قمار میان شما عداوت و کینه برانگیزد تا شما را از ذکر خدا و نماز بازدارد پس آیا شما از آن دست برمیدارید؟».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلزِّنَىٰٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ﴾ [الإسراء: ۳۲].
«هرگز به عمل زنا نزدیک نشوید که کاری بسیار زشت است».
﴿وَلَا يَزۡنُونَۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ يَلۡقَ أَثَامٗا٦٨ يُضَٰعَفۡ لَهُ ٱلۡعَذَابُ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَيَخۡلُدۡ فِيهِۦ مُهَانًا٦٩﴾ [الفرقان: ۶۸-۶٩].
«و(بندگان حقیقی خداوند بسیار بخشنده) هرگز گرد عمل زنا نمیگردند که هر که این عمل کند کیفرش را خواهد یافت و عذابش در قیامت مضاعف شود و با ذلت و خواری در دوزخ داخل گردد».
﴿ٱلزَّانِي لَا يَنكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوۡ مُشۡرِكَةٗ وَٱلزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَآ إِلَّا زَانٍ أَوۡ مُشۡرِكٞۚ وَحُرِّمَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ٣﴾ [النور: ۳].
«مرد زناکار جز با زن زناکار و مشرک نکاح نمیکند و زن زانیه هم جز با مرد زناکار و مشرک نکاح نمیکند و این کار بر مؤمنین حرام شده است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِينَ وَيُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِينَ﴾ [البقرة: ۲۲۲].
«خداوند توبهکنندگان و پاکیزگان را دوست دارد».
﴿وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ طَهُورٗا﴾ [الفرقان: ۴۸].
«و ما از آسمان برای شما آب پاکیزهای (آب باران) نازل میکنیم».
﴿وَأَسۡقَيۡنَٰكُم مَّآءٗ فُرَاتٗا﴾ [المرسلات: ۲٧].
«و شما را با آب شیرین سیراب میکنیم».
﴿وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْ﴾ [الأعراف: ۳۱].
«بخورید و بیاشامید و اسراف مکنید».
﴿وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا١٣ ٱقۡرَأۡ كِتَٰبَكَ كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا١٤﴾ [الإسراء: ۱۳-۱۴].
«و ما مقدّرات و نتیجۀ اعمال نیک و بد هر انسانی را طوق گردن او ساختیم (که ملازم و قرین همیشگی او باشد) و روز قیامت کتاب اعمال او را بیرون آریم در حالی که آن نامه چنان باز باشد که همۀ اوراق آن را یک مرتبه ملاحظه کند. خطاب رسد کتاب اعمالت را بخوان که تو تنها برای رسیدگی به حساب خویش کافی هستی».
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ١٥ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٦﴾ [هود: ۱۵-۱۶].
«کسانی که طالب تعیّش مادی و زینت و شهوات دنیوی هستند ما مزد سعی آنها را به کار دنیا کاملاً میدهیم و هرگز از اجر عملشان کم نخواهد شد. (ولی) اینان هستند که دیگر در آخرت نصیبی جز آتش دوزخ ندارند و همۀ افکار و اعمالشان در راه دنیا باطل و ضایع میگردد».
﴿ٱلَّذِينَ يَسۡتَحِبُّونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلِۢ بَعِيدٖ٣﴾ [إبراهيم: ۳].
«(کافران و) آنان که زندگانی دنیا را محبوب و مقدم دارند بر آخرت و خلق را از راه خدا برگردانند و آن راه راست را به شک و شبهات کج کنند آنان در گمراهی و (از سعادت و رحمت خدا) دورند».
﴿مَّن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡعَاجِلَةَ عَجَّلۡنَا لَهُۥ فِيهَا مَا نَشَآءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلۡنَا لَهُۥ جَهَنَّمَ يَصۡلَىٰهَا مَذۡمُومٗا مَّدۡحُورٗا١٨﴾ [الإسراء: ۱۸].
«هر کس به سعی و کوشش خود متاع عاجل و (لذات فانی دنیا) را طالب است متاع دنیا را به او میدهیم (لیکن باز) به هر که خواهیم و هر چه مشیّت ازلی ما باشد سپس در عالم آخرت و دوزخ را نصیب او کنیم که با نکوهش و مردودی به جهنم درآید».
﴿وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةِۢ بَطِرَتۡ مَعِيشَتَهَاۖ فَتِلۡكَ مَسَٰكِنُهُمۡ لَمۡ تُسۡكَن مِّنۢ بَعۡدِهِمۡ إِلَّا قَلِيلٗاۖ وَكُنَّا نَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثِينَ٥٨﴾ [القصص: ۵۸].
«چه بسیار شده که ما اهل دیاری را که به هوسرانی و خوشگذرانی پرداختند هلاک کردیم. پس این خانههای ویران آنها است که بعد از آنان جز عده قلیلی در آن دیار سکونت نیافت و تنها ما وارث دیار آنها بودهایم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ٥﴾ [فاطر: ۵].
«ای مردم البته وعدۀ (قیامت) خدا حق است پس مبادا که زندگانی دنیای فانی تو را مغرور سازد و مبادا سرگرم عصیان شوید و شیطان فریبنده از قهر و انتقام حق به عفو خدا مغرورتان گرداند».
﴿وَمَآ أُوتِيتُم مِّن شَيۡءٖ فَمَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتُهَاۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٦٠﴾ [القصص: ۶۰].
«پس آنچه از نعمتهای این عالم به شما داده شده متاع و زیور بیقدر زندگانی دنیا است (اما) آنچه در نزد خداست برای شما بسیار بهتر و باقیتر است اگر فهم و عقل بکار بندید».
﴿وَمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَهۡوٞ وَلَعِبٞۚ وَإِنَّ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ لَهِيَ ٱلۡحَيَوَانُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ٦٤﴾ [العنكبوت: ۶۴].
«و این زندگانی چند روزه دنیا (اگر در پرستش حق و سعادت آخر صرف نشود) سرگرمی و بازیچهای بیش نیست و زندگانی اگر مردم بدانند دار آخرتست (که حیاتش جاوید و نعمتش بیرنج است)».
﴿وَمَنۡ أَرَادَ ٱلۡأٓخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعۡيَهَا وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ كَانَ سَعۡيُهُم مَّشۡكُورٗا١٩﴾ [الإسراء: ۱٩].
«و کسانی که طالب حیات آخرت باشند و بدین منظور سعی و کوشش نموده و به خدا ایمان داشته باشند پس سعی آنها مقبول و مأجور (مقام قرب الهی خواهد بود)».
﴿تِلۡكَ ٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ نَجۡعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوّٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فَسَادٗاۚ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ٨٣﴾ [القصص: ۸۳].
«ما این دار (بهشت ابدی) آخرت را برای آنان که در زمین ارادۀ علو و فساد و سرکشی ندارند مخصوص می گردانیم و حُسن عاقبت خاص پرهیزکاران است».
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ حَرۡثَ ٱلۡأٓخِرَةِ نَزِدۡ لَهُۥ فِي حَرۡثِهِۦۖ وَمَن كَانَ يُرِيدُ حَرۡثَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِن نَّصِيبٍ٢٠﴾ [الشورى: ۲۰].
«هر کس حاصل مزرعۀ آخرت را بخواهد بر تخمی که کاشته میافزاییم و هر که تنها حاصل کشت دنیا را بخواهد او را هم از آن با نصیب می کنیم ولی در آخرت (از نعمت ابدی آن) نصیبی نخواهد یافت».
﴿قَالَ وَمَن يَقۡنَطُ مِن رَّحۡمَةِ رَبِّهِۦٓ إِلَّا ٱلضَّآلُّونَ٥٦﴾ [الحجر: ۵۶].
«(ابراهیم) گفت آری بجز مردم (نادان و) و گمراه کسی از لطف خدا نومید نیست».
﴿وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ١٨﴾ [النحل: ۱۸].
«اگر بخواهید که نعمتهای بیحد و حساب خدا را شماره کنید هرگز نتوانید که خدا در حق بندگان بسیار غفور و مهربان است».
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّي وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا٨٥﴾ [الإسراء: ۸۵].
«(ای رسول ما) تو را از حقیقت روح میپرسند جواب ده که روح به فرمان خداست (و شما پی به حقیقت آن نمیبرید زیرا) آنچه از علم به شما داده شده اندک است».
﴿إِذۡ يَتَلَقَّى ٱلۡمُتَلَقِّيَانِ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِيدٞ١٧ مَّا يَلۡفِظُ مِن قَوۡلٍ إِلَّا لَدَيۡهِ رَقِيبٌ عَتِيدٞ١٨﴾ [ق: ۱٧-۱۸].
«هنگامی که دو ملک (رقیب و عتید) به مراقبت او از راست و از چپ نشستهاند. سخنی از خیر و شر بر زبان نیاورده جز آن که رقیب و عتید بر آن آمادهاند».
﴿إِنَّا كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ٤٩﴾ [القمر: ۴٩].
«البته ما هر چیزی که آفریدیم به اندازه آفریدیم».
﴿سَنَفۡرُغُ لَكُمۡ أَيُّهَ ٱلثَّقَلَانِ٣١﴾ [الرحمن: ۳۱].
«بزودی به حساب شما خواهیم پرداخت ای گروه جن و انس».
﴿سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ١﴾ [الحديد: ۱].
«تسبیح گویند و ستایش میکنند هر چه در آسمانها و زمین است خدای یکتا را که مقتدر و حکیم است».
﴿فَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ ٱلۡغُرُوبِ٣٩ وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَسَبِّحۡهُ وَأَدۡبَٰرَ ٱلسُّجُودِ٤٠﴾ [ق: ۳٩-۴۰].
«پس تو (ای رسول بر تکذیب منکران) صبر کن و به حمد و ستایش خدا تسبیح گو پیش از طلوع خورشید (به نماز صبح) و پیش از غروب آن (بعد از ظهر و عصر) و باز برخی از شب را (به نماز مغرب و عشاء) و هم در عقب سجدهها به تسبیح خدا پرداز».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن ذَكَرٖ وَأُنثَىٰ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ شُعُوبٗا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْۚ إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٞ١٣﴾ [الحجرات: ۱۳].
«ای مردم، همانا ما شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آنگاه شعبههای بسیار و فِرَق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، بزرگوارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست، البته خدا از حال شما کاملاً آگاه است».
﴿وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلَّذِينَ ٱعۡتَدَوۡاْ مِنكُمۡ فِي ٱلسَّبۡتِ فَقُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِِٔينَ٦٥﴾ [البقرة: ۶۵].
«محققاً دانستهاید جماعتی از شما که عصیان ورزیده حرمت روز شنبه را نگاه نداشتند آنان را مسخ کردیم و گفتیم (دور از مقام انسانیت) بوزینه شوید».
﴿فَلَمَّا عَتَوۡاْ عَن مَّا نُهُواْ عَنۡهُ قُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِِٔينَ١٦٦﴾ [الأعراف: ۱۶۶].
«آنگاه که سرکشی و تکبّر کرده و آنچه ممنوع بود مرتکب شدند (ما هم آنها را مسخ کردیم) و گفتیم به شکل بوزینه شوید و دور و بازمانده از رحمت خدا باشید».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَاۗ وَيَسَۡٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلِ ٱلۡعَفۡوَۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَتَفَكَّرُونَ٢١٩﴾ [البقرة: ۲۱٩].
«(ای رسول) از تو از حکم شراب و قمار میپرسند بگو این دو عمل گناه بسیار بزرگی است، گرچه به ظاهر سودهایی به مردم دارد ولی گناه آن بیش از سود آنها است، و سؤال میکنند از تو که چه در راه خدا انفاق کنند جواب بده آنچه زاید بر ضروری زندگانی است بدین روشنی خدا آیات خود را برای شما بیان میکند باشد که تفکر کرده و عقل خود را بهکار بندید».
﴿يَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَهِلَّةِۖ قُلۡ هِيَ مَوَٰقِيتُ لِلنَّاسِ وَٱلۡحَجِّۗ وَلَيۡسَ ٱلۡبِرُّ بِأَن تَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنِ ٱتَّقَىٰۗ وَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِنۡ أَبۡوَٰبِهَاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ١٨٩﴾ [البقرة: ۱۸٩].
«(ای پیامبر) اگر از تو سؤال کنند که سبب بدر و هلال ماه چیست؟ جواب ده که در آن تعیین اوقات عبادات و حج و معاملات مردم است و نیکوکاری به آن نیست از پشت دیوار به خانه درآیید چرا که این کار ناشایسته است و نیکویی در آن است که پارسا باشید، و به خانهها (و به هر کار) از راه و درب آن داخل شوید و تقوا پیشه کنید، باشد که رستگار شوید».
﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۗ يُرِيدُ ٱللَّهُ بِكُمُ ٱلۡيُسۡرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ ٱلۡعُسۡرَ وَلِتُكۡمِلُواْ ٱلۡعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰكُمۡ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ١٨٥﴾ [البقرة: ۱۸۵].
«ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل پس هر کس دریابد ماه رمضان را باید تمام آن ماه را روزه بدارد و هر کسی هم که مریض و یا در سفر باشد به شمارۀ آنچه روزۀ خورده است از ماههای دیگر روزه بدارد که خداوند برای شما حکم آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته و برای این عدد روزه را تکمیل کرده و خدا را به عظمت یاد کنید که شما را به دین اسلام هدایت فرموده باشد که از این نعمت بزرگ سپاسگزار گردید».
﴿وَٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۗ وَمَن يَكُنِ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَهُۥ قَرِينٗا فَسَآءَ قَرِينٗا٣٨﴾ [النساء: ۳۸].
«آنان که اموال خود را به قصد ریا میبخشند و به خدا و روز قیامت ایمان نمیآورند (آنان یاران شیطانند) و هرکه را شیطان یار است وی یار بسیار بدی خواهد داشت».
﴿قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا١٠٠﴾ [الإسراء: ۱۰۰].
«ای رسول ما (به این مردم بخیل و پست نظر) بگو که شما اگر دارای گنجهای رحمت خدا شوید باز همه از ترس فقر و خوف درویشی بخل از انفاق خواهید کرد که انسان (طبعاً) بسیار ممسک و بخیل است».
﴿وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ لَا تَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَانٗا وَذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنكُمۡ وَأَنتُم مُّعۡرِضُونَ٨٣﴾ [البقرة: ۸۳].
«و یاد آورید هنگامی که از بنیاسرائیل عهد گرفتیم که جز خدای را نپرستند و نیکی کنید در بارۀ پدر و مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان و به زبان خوش با مردم تکلم کنید و نماز به پای دارید و زکات مال خویش را بدهید سپس (شما طایفۀ یهود) روی گردانیدید جز عدۀ کمی (که در ایمان ثابت ماندند) و شمایید که از حکم حق و عهد خدا برگشتید».
﴿وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا٣٦﴾ [النساء: ۳۶].
«تنها خدای یکتا را بپرستید و هیچ چیز را شریک وی نگیرید و نسبت به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران و همسایۀ خویش و همسایۀ بیگانه و دوستان موافق و رهگذران و بندگان و کنیزانی که زیردست شما هستند در حق همه نیکی و مهربانی کنید که خداوند شخص خودپسند و متکبر را دوست ندارد».
﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١ ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ٢﴾ [المؤمنون: ۱-۲].
«همانا اهل ایمان به پیروزی و رستگاری رسیدند (اینها) آنانند که در نمازشان خاضع و خاشعند».
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنِ ٱللَّغۡوِ مُعۡرِضُونَ٣ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ٤ وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ٥﴾ [المؤمنون: ۳-۵].
«و آنانند که از لغو و سخن باطل اعراض و احتراز میکنند و آنانند که زکات مال خود به فقرا میدهند و آنانند که فروج و اندامشان را از عمل حرام نگاه میدارند».
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ٨ وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَوَٰتِهِمۡ يُحَافِظُونَ٩﴾ [المؤمنون: ۸-٩].
«(مؤمنان) آنانند که به امانتها و عهد و پیمان خود کاملاً وفا میکنند و آنانند که بر نمازهاشان محافظت دارند».
﴿فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٠٢﴾ .المؤمنون:۱۰۲]
«پس در آن روز هر که اعمال خیرش سنگینتر بود آنان رستگارانند».
﴿فَأَمَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَعَسَىٰٓ أَن يَكُونَ مِنَ ٱلۡمُفۡلِحِينَ٦٧﴾ [القصص: ۶٧].
«اما آن کس که در دنیا توبه کرده و ایمان به خدا آورده و عمل صالح انجام داده و امید دارد که از رستگاران باشد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِكُمۡ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ٩﴾ [المنافقون: ٩].
«(آگاه باشید) ای اهل ایمان هرگز مبادا شما را اموال و فرزندانتان از یاد خدا غافل سازد و کسانی که با اشتغال به امور دنیا از یاد خدا غافل شوند آنان به حقیقت زیانکاران عالمند».
﴿فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُمۡ وَٱسۡمَعُواْ وَأَطِيعُواْ وَأَنفِقُواْ خَيۡرٗا لِّأَنفُسِكُمۡۗ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفۡسِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٦﴾ [التغابن: ۱۶].
«پس تا بتوانید خداترس و پرهیزکار باشید و سخن حق بشنوید و اطاعت کنید و از مال خود برای (ذخیرۀ آخرت) خویش به فقیران انفاق کنید و کسانی که از خوی لئامت و بخل نفس خود محفوظ مانند آنان رستگاران دو عالمند».
﴿سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّكَ ٱلۡأَعۡلَى١﴾ [الأعلى: ۱].
«(ای رسول ما) به نام خدای خود که برتر و بالاتر از همۀ موجودات است به تسبیح مشغول باش».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلۡتَنظُرۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ لِغَدٖۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ١٨ وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ نَسُواْ ٱللَّهَ فَأَنسَىٰهُمۡ أَنفُسَهُمۡۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ١٩﴾ [الحشر: ۱۸-۱٩].
«ای اهل ایمان خداترس شوید و بنگرید که هر نفسی چه عملی برای فردای قیامت خود از پیش میفرستد و از خدا بترسید که او به همۀ کردارتان بخوبی آگاه است و شما مؤمنان مانند آنان نباشید که بکلی خدا را فراموش کردند و خدا هم (حظّ روحانی) نفوس آنها را از یادشان برد آنان به حقیقت بدکاران عالمند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ٢١ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٢٢﴾ [البقرة: ۲۱-۲۲].
«ای مردم بپرستید پروردگارتان را که آفرید شما را و همۀ کسانی که پیش از شما بودند باشد که شما بپرهیزید. آن (خدایی) که زمین را برای شما بگستراند و آسمان را برافراشت و فرو فرستاد از آسمان آب را، پس بیرون آورد به وسیلۀ آن آب انواع میوهها و روزی برای شما پس قرار ندهید برای خدا همتایانی، در حالی که میدانید (خدا بیهمتاست)».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَلَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٌ١٦٨﴾ [البقرة: ۱۶۸].
«ای مردم از آنچه در زمین است و حلال و پاکیزه میباشد تناول کنید و از وسوسههای شیطان پیروی نکنید محققاً شیطان برای شما دشمن آشکاری است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ١٠٢ وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ كُنتُمۡ أَعۡدَآءٗ فَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِكُمۡ فَأَصۡبَحۡتُم بِنِعۡمَتِهِۦٓ إِخۡوَٰنٗا وَكُنتُمۡ عَلَىٰ شَفَا حُفۡرَةٖ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنۡهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ١٠٣﴾ [آل عمران: ۱۰۲-۱۰۳].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید از خدا بترسید چنان که شایستۀ خداترس بودن است، و نمیرید جز به دین مبین اسلام و همگی به رشتۀ دین خدا چنگ زده و به راههای متفرّق مدعیّان دینساز نروید و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با همدیگر دشمن بودید و خدا در دلهای شما الفت و مهربانی انداخت و به نعمت و لطف خداوند برادر دینی یکدیگر شدید در صورتی که بر پرتگاه آتش بودید و خدا شما را نجات داد، بدینگونه خداوند آیاتش را برای راهنمایی شما بیان میکند باشد که به مقام سعادت هدایت شوید».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِۚ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا٥٨﴾ [النساء: ۵۸].
«همانا خداوند به شما امر میکند البته امانات را به صاحبانش باز دهید، و چون حاکم بین مردم شوید هرآینه به عدالت داوری کنید، البته خدا شما را پند نیکو دهد همانا خدا شنوا و به هر چیز آگاه و بصیر است».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۖ وَإِذَا قُلۡتُمۡ فَٱعۡدِلُواْ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰۖ وَبِعَهۡدِ ٱللَّهِ أَوۡفُواْۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ١٥٢﴾ [الأنعام: ۱۵۲]
«و هرگز به مال یتیم نزدیک نشوید تا آن که به حد احسن کمال و رشد رسد، و براستی کیل و وزن را تمام دهید (و خیانت و کم فروشی و گران فروشی را ترک نمایید) ما هیچ کس را جز بقدرر توانایی تکلیف نکردهایم، و هرگاه سخنی گویید به عدالت گرایید هرچند در بارۀ خویشاوندان باشد و به عهد خدا وفا کنید، (اوامر و نواهی خدا را اطاعت کنید) این است سفارش خدا به شما، باشد که متذکّر و هوشمند شوید».
﴿وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّكَ لَن تَخۡرِقَ ٱلۡأَرۡضَ وَلَن تَبۡلُغَ ٱلۡجِبَالَ طُولٗا٣٧ كُلُّ ذَٰلِكَ كَانَ سَيِّئُهُۥ عِندَ رَبِّكَ مَكۡرُوهٗا٣٨﴾ [الإسراء: ۳٧-۳۸].
«و هرگز در زمین به کبر و ناز مرو ( و غرور و نخوت مفروش) که به نیرو زمین را نتوانی شکافت و در سربلندی، به بلندی کوه نخواهی رسید که این قبیل کارها و اندیشههای بد همه نزد خدا ناپسند خواهد بود».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ وَلَهُ ٱخۡتِلَٰفُ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ٨٠﴾ [المؤمنون: ۸۰].
«و اوست خدایی که خلق را زنده گرداند و بمیراند و اختلاف (رفت و آمد و بلند و کوتاهی) شب و روز بامر اوست، آیا عقل خود را به کار نمیبندید؟»
﴿مُنِيبِينَ إِلَيۡهِ وَٱتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ٣١ مِنَ ٱلَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمۡ وَكَانُواْ شِيَعٗاۖ كُلُّ حِزۡبِۢ بِمَا لَدَيۡهِمۡ فَرِحُونَ٣٢﴾ [الروم: ۳۱-۳۲].
«(شما ای اهل ایمان با پیروی از همین دین فطرت) به درگاه خدا بازگردید و از او بترسید و نماز بپا دارید (و هرگز از طریقۀ توحید بیرون نروید) و از فرقۀ مشرکان نباشید. از آن فرقۀ (نادانی که دین و فطرت خود را متفرّق و پراکنده ساختند و فرقه فرقه شدند و هر گروهی به اوهام باطل و عقیده و خیالات فاسد خود دلشاد بودند».
﴿فََٔاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ٣٨﴾ [الروم: ۳۸].
«حقوق ارحام و خویشان و مسکینان و در راه ماندگان را ادا کن که صلۀ رحم و احسان به فقیران برای آنان که مشتاق لقای خدا هستند بهترین کار است اینان رستگاران عالماند».
﴿فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَٱشۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ١١٤﴾ [النحل: ۱۱۴].
«پس (شما مؤمنان از آنها عبرت گیرید) و از آنچه خدا روزی حلال و پاکیزه بر شما قرار داده تناول کنید و شکر نعمتش بجای آرید اگر حقیقتاً خدا را میپرستید تا بر نعمت شما بیفزاید».
﴿وَقُلۡنَا يَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ وَكُلَا مِنۡهَا رَغَدًا حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ٣٥﴾ [البقرة: ۳۵].
«و گفتیم که ای آدم تو با جفت خود در بهشت جای گزیده، و در آن جا از هر نعمتی که بخواهید بدون زحمت برخوردار شوید ولی نزدیک نشوید به این درخت که از ستمکاران خواهید بود».
﴿وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ١٩﴾ [الأعراف: ۱٩].
«و ای آدم تو با جفت خود در بهشت منزل گزینید و از هر چه بخواهید تناول کنید لیکن نزدیک این درخت نروید، که بد عمل شده بر خویش ستم خواهید کرد».
﴿إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱلۡفُلۡكِ ٱلَّتِي تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِمَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن مَّآءٖ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖ وَتَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ وَٱلسَّحَابِ ٱلۡمُسَخَّرِ بَيۡنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ١٦٤﴾ [البقرة: ۱۶۴].
«محققاً در خلقت آسمانها و زمین و رفت و آمد شب و روز و کشتیها که بروی آب برای انتفاع مردم در حرکتند و بارانی که خدا از بالا فرو فرستاد تا با آن آب زمین را بعد از مردن و (نابود شدن گیاه آن زنده کرد و سبز وخرم گردانید و در برانگیختن انواع حیوانات در زمین و در وزیدن بادها به هر طرف و در خلقت ابر که میان آسمان و زمین مسخّر است در همۀ این امور عالم ادلۀ واضح است برای عاقلان».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ نَبَاتَ كُلِّ شَيۡءٖ فَأَخۡرَجۡنَا مِنۡهُ خَضِرٗا نُّخۡرِجُ مِنۡهُ حَبّٗا مُّتَرَاكِبٗا وَمِنَ ٱلنَّخۡلِ مِن طَلۡعِهَا قِنۡوَانٞ دَانِيَةٞ وَجَنَّٰتٖ مِّنۡ أَعۡنَابٖ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُشۡتَبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٍۗ ٱنظُرُوٓاْ إِلَىٰ ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَيَنۡعِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكُمۡ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٩٩﴾ [الأنعام: ٩٩].
«و اوست آن خدایی که از آسمان باران نازل کند تا گیاهان را به وسیلۀ آن و همه چیز مانند درختان را برویانیم و سبزهها را بیرون آریم و در آن سبزهها دانههایی که بر روی هم چیده شده پدید آریم، و از نخل خرما خوشههای پیوسته به هم و باغهای انگور و زیتون و انار که برخی شبیه هم و برخی نامشابه به هم است خلق کنیم شما در آن باغها هنگامی که میوۀ آن پدید آید و برسد به چشم تعقّل بنگرید که در آن آیات و نشانههای قدرت خدا برای اهل ایمان هویداست».
﴿إِنَّ فِي ٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَّقُونَ٦﴾ [يونس: ۶].
«به حقیقت رفت و آمد شب و روز و بلکه در هر چیز که خدا در آسمانها و زمین خلق فرموده برای اهل تقوا علامت و نشانههای قدرت خدا پدیدار است».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِي مَدَّ ٱلۡأَرۡضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَٰسِيَ وَأَنۡهَٰرٗاۖ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ جَعَلَ فِيهَا زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٣ وَفِي ٱلۡأَرۡضِ قِطَعٞ مُّتَجَٰوِرَٰتٞ وَجَنَّٰتٞ مِّنۡ أَعۡنَٰبٖ وَزَرۡعٞ وَنَخِيلٞ صِنۡوَانٞ وَغَيۡرُ صِنۡوَانٖ يُسۡقَىٰ بِمَآءٖ وَٰحِدٖ وَنُفَضِّلُ بَعۡضَهَا عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلۡأُكُلِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ٤﴾ [الرعد: ۳-۴].
«و او کسى است که زمین را گسترد؛ و در آن کوهها و نهرهایى قرار داد؛ و در آن از تمام میوهها دو جفت آفرید؛ (پرده سیاه) شب را بر روز مىپوشاند؛ در اینها آیاتى است براى گروهى که تفکر مىکنند! و در روى زمین، قطعاتى در کنار هم قرار دارد که با هم متفاوتند؛ و (نیز) باغهایى از انگور و زراعت و نخلها، (و درختان میوه گوناگون) که گاه بر یک پایه مىرویند و گاه بر دو پایه؛ (و عجیبتر آنکه) همه آنها از یک آب سیراب مىشوند! و با این حال، بعضى از آنها را از جهت میوه بر دیگرى برترى مىدهیم؛ در اینها نشانههایى است براى گروهى که عقل خویش را به کار مىگیرند!».
﴿يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ١١ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ١٢ وَمَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ١٣﴾ [النحل: ۱۱-۱۳].
«و هم زراعتهای شما از آن آب باران بروید و درختان زیتون و خرما و انگور و از هستۀ انواع میوهجات بپرورد و در آن کار آیت و نشانۀ قدرت الهی برای اهل فکر پدیدار است و هم شب و روز و خورشید و ماه را برای زندگانی شما در گردون مسخّر ساخت و ستارگان آسمان را به فرمان خویش مسخّر کرد (تا به هر جانب آسمان حکمت او فرمان دهد حرکت کنند) در این کار آیت و نشانههای قدرت خدا برای اهل خرد پدیدار است و آنچه برای شما در زمین آفرید به انواع گوناگون و اشکال رنگارنگ درآورد، البته در این کار هم آیت و نشانۀ الهیّت بر مردم هشیار پدیدار است».
﴿وَقَوۡمَ نُوحٖ لَّمَّا كَذَّبُواْ ٱلرُّسُلَ أَغۡرَقۡنَٰهُمۡ وَجَعَلۡنَٰهُمۡ لِلنَّاسِ ءَايَةٗۖ وَأَعۡتَدۡنَا لِلظَّٰلِمِينَ عَذَابًا أَلِيمٗا٣٧﴾ [الفرقان: ۳٧].
«و نیز قوم نوح چون رسولان حق را تکذیب کردند ما آنها را به طوفان هلاک سپردیم و آیت عبرت مردم قرار دادیم، و برای ستمکاران عذاب دردناک مهیّا گردانیدیم».
﴿فَأَنجَيۡنَٰهُ وَأَصۡحَٰبَ ٱلسَّفِينَةِ وَجَعَلۡنَٰهَآ ءَايَةٗ لِّلۡعَٰلَمِينَ١٥﴾ [العنكبوت: ۱۵].
«و تنها خود نوح را با اصحاب کشتی او از غرق شدن نجات دادیم و آن کشتی را برای خلق عالم آیت قرار دادیم».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱلۡفُلۡكَ تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنۡ ءَايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ٣١﴾ [لقمان: ۳۱].
«نمیبینی که چگونه کشتی در دریا به لطف و احسان خدا سیر میکند تا به شما بعضی از آیات قدرت خویش را بنمایاند که همانا در این کار عجایب حکمتهای خدا به هر شخص صبور و شکرگذار در بلا و نعمت پدیدار است».
﴿وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ٦٥ وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ٦٦ وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ٦٧﴾ [النحل: ۶۵-۶٧].
«و خدا از آسمان باران را فرستاد تا زمین را پس از مرگ زنده کرد البته در این کار آیت و قدرت و حکمت الهی است بر آنان که سخن بشنوند. و البته برای شما (هوشمندان) ملاحظۀ حال چهارپایان (از شیر گاو و گوسفند) همه عبرت و حکمت است که ما از شکم آنها از میان (دو جسم ناپاک) سرگین و خون، شیر خالص و پاکیزه شما را مینوشانیم که در طبع همۀ نوشندگان گواراست و هم از میوههای درختان خرما و انگور که از آنها نوشابههای شیرین و رزق حلال نیکو بدست آرید البته در این کار نیز آیت قدرت حق برای خردمندان پدیدار است».
﴿أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٧٩﴾ [النحل: ٧٩].
«آیا در مرغان هوا نمینگرند که جو آسمان مسخر آنها است و به جز الله کسی نگهبان آنها نیست البته در این امر برای اهل ایمان نشانی از قدرت حق پدیدار است».
﴿ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مَهۡدٗا وَسَلَكَ لَكُمۡ فِيهَا سُبُلٗا وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّن نَّبَاتٖ شَتَّىٰ٥٣ كُلُواْ وَٱرۡعَوۡاْ أَنۡعَٰمَكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلنُّهَىٰ٥٤﴾ [طه: ۵۳-۵۴].
«همان خدایی که زمین را آسایشگاه شما قرار داد و در آن راهها برای روابط و سفر و حوایج خلق پدید آورد و هم از آسمان آب نازل کرد و به آن آب آسمانی انواع نباتات مختلف از زمین رویانیدیم. (ای بندگان) تا شما از آن نعمتها تناول کنید و چهارپایانتان را هم بچرانید که همانا در این کار ربوبیّت برای خردمندان پدیدار است».
﴿وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ كَثِيرَةٞ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ٢١﴾ [المؤمنون: ۲۱].
«و همانا برای شما در مطالعۀ حال چهارپایان و حیوانات اهلی عبرت خواهد بود که از شیر و گوشت و پوست خود بر شما بهره دهند و منفعتهای بیشمار دیگری برای شما دارند و از گوشت و شیر آنها (غذاهای مأکول دیگر) تناول میکنید».
﴿وَلَقَدۡ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكُمۡ ءَايَٰتٖ مُّبَيِّنَٰتٖ وَمَثَلٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ٣٤﴾ [النور: ۳۴].
«همانا برای هدایت و سعادت شما آیاتی روشن نازل گردانیدیم و مثالی هم از داستان آنانی که پیش از شما درگذشتند برای عبرت خلق و موعظه برای اهل تقوا فرستادیم».
﴿وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مِّنۡهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ١٣﴾ [الجاثية: ۱۳].
«و آنچه در آسمانها و زمین بود همۀ آنها را مسخر شما گردانید، البته در این کار نیز برای مردم با فکرت آیات قدرت خدا کاملاً پدیدار است».
﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَسَلَكَهُۥ يَنَٰبِيعَ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ يُخۡرِجُ بِهِۦ زَرۡعٗا مُّخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَجۡعَلُهُۥ حُطَٰمًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكۡرَىٰ لِأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ٢١﴾ [الزمر: ۲۱].
«آیا نمیبینی که خدا از آسمان آب باران نازل گردانید و در روی نهرها روان ساخت و نیز انواع نباتات گوناگون بدان برویاند باز (از سبزی و خرّمی) رو به خزان آرد و نخست بنگری که زرد شود و آن گاه خداوند آنها را (چوب و علف) خشک گرداند و در آن صاحبان عقل متذکّر (قدرت الهی) شوند».
﴿أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ٣٦﴾ [الزمر: ۳۶].
«آیا خدای (مهربان) برای بندهاش کافی نیست که مردم تو را از قدرت غیرخدا میترسانند و هر که را خدا گمراه کند او را هیچ راهنمایی نخواهد بود».
﴿ٱللَّهُ يَتَوَفَّى ٱلۡأَنفُسَ حِينَ مَوۡتِهَا وَٱلَّتِي لَمۡ تَمُتۡ فِي مَنَامِهَاۖ فَيُمۡسِكُ ٱلَّتِي قَضَىٰ عَلَيۡهَا ٱلۡمَوۡتَ وَيُرۡسِلُ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٤٢﴾ [الزمر: ۴۲].
«خداست که به وقت مرگ ارواح خلق را می گیرد و آن را که هنوز مرگش فرا نرسیده نیز در حال خواب روحش را قبض میکند سپس آن را که حکم به مرگش کرده جانش را نگه میدارد و آن را که نکرده به بدنش میفرستد تا وقت معین مرگ، البته در این کار نیز ادلۀ قدرت الهی برای متفکران پدیدار است».
﴿وَءَايَةٞ لَّهُمُ ٱلۡأَرۡضُ ٱلۡمَيۡتَةُ أَحۡيَيۡنَٰهَا وَأَخۡرَجۡنَا مِنۡهَا حَبّٗا فَمِنۡهُ يَأۡكُلُونَ٣٣﴾ [يس: ۳۳].
«و یک برهان (بر این که ما مردگان را زنده میکنیم) آن است که ما زمین مرده را (به باران رحمت) زنده کرده و از آن دانه که قوت و روزی مردم شود میرویانیم».
﴿وَءَايَةٞ لَّهُمُ ٱلَّيۡلُ نَسۡلَخُ مِنۡهُ ٱلنَّهَارَ فَإِذَا هُم مُّظۡلِمُونَ٣٧﴾ [يس: ۳٧].
«و برهان دیگر برای خلق در اثبات قدرت حق وجود شب است که ما چون (پردۀ) روز را از آن برگیریم ناگهان همه را تاریکی فراگیرد».
﴿وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ٤١ مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ٤٢ وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ٤٣﴾ [الذاريات: ۴۱-۴۳].
«و در قوم عاد بر خلق عبرتی است هنگامی که بادی هلاک کننده بر آنها فرستادیم که آن باد هلاک به چیزی نمیگذشت جز آن که او را مانند استخوان پوسیده میگردانید. و در قوم ثمود هم بر خلق عبرتی است که به آنان گفته شد سرگرم تعیش و تمتّع حیوانی باشید تا هنگام معیّن».
﴿وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ٤٩﴾ [الذاريات: ۴٩].
«و از هر چیزی دو نوع (نر و ماده) بیافریدیم تا مگر متذکر حکمت خدا شوید».
﴿إِنَّا لَمَّا طَغَا ٱلۡمَآءُ حَمَلۡنَٰكُمۡ فِي ٱلۡجَارِيَةِ١١ لِنَجۡعَلَهَا لَكُمۡ تَذۡكِرَةٗ وَتَعِيَهَآ أُذُنٞ وَٰعِيَةٞ١٢﴾ [الحاقة: ۱۱-۱۲].
«همانا ما آن گاه که طوفان و آب دریا طغیان کرد شما (مردم فرزندان توحید را) به کشتی نشاندیم. تا غرق کفار و نجات شما را) مایۀ عبرت و پند شما مردم قرار دادیم و لیکن گوش شنوای هوشمندان این پند و تذکر را تواند شنید».
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِي يَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ كُرۡسِيُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا ئَُودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡعَظِيمُ٢٥٥ لَآ إِكۡرَاهَ فِي ٱلدِّينِۖ قَد تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ مِنَ ٱلۡغَيِّۚ فَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلطَّٰغُوتِ وَيُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ لَا ٱنفِصَامَ لَهَاۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٢٥٦﴾ [البقرة: ۲۵۵-۲۵۶].
«خدای یکتاست که جز او خدایی نیست، زنده و پاینده است هرگز او را کسالت خواب فرا نگیرد و اصلاً به خواب نمیرود، اوست مالک آسمانها و زمین، که را آن جرأت است که در پیشگاه او به شفاعت برخیزد مگر به فرمان او، و علم او محیط است به آنچه که پیش نظر خلق آمده و آنچه سپس خواهد آمد و خلق به هیچ مرتبه علم او احاطه نتوانند کرد مگر به آنچه او خواهد و قلمرو کرسی او از آسمانها و زمین فراتر است، و حفظ و نگهبانی زمین و آسمان بر او آسان و بیزحمت است چه او دانای بزرگوار و توانای با عظمت است».
﴿ٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تَحۡمِلُ كُلُّ أُنثَىٰ وَمَا تَغِيضُ ٱلۡأَرۡحَامُ وَمَا تَزۡدَادُۚ وَكُلُّ شَيۡءٍ عِندَهُۥ بِمِقۡدَارٍ٨﴾ [الرعد: ۸].
«تنها خدا میداند که بار حمل آبستنان عالم چیست؟ و رحمها چه نقصان و چه زیادت خواهد یافت و مقدار همه چیز در علم ازلی خدا معین است».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ لِتَجۡرِيَ فِي ٱلۡبَحۡرِ بِأَمۡرِهِۦۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡهَٰرَ٣٢﴾ [إبراهيم: ۳۲].
«خداست آن که آسمانها و زمین را بیافرید و باران را از آسمان فروبارید تا انواع میوهها و حبوبات را برای روزی شما برویاند و کشتیها را به امر خود بر روی دریا برای شما مسخّر نمود و نهرها را بر روی زمین به اختیار شما جاری گردانید و خورشید و ماه و شب و روز را برای شما مسخّر کرد. و از انواع نعمتهایی که از او درخواست کردید بهشما عطا فرمود که اگر نعمتهای بیانتهای خدا را بخواهید به شماره اورید هرگز حساب آن نتوانید کرد (با این همه لطف و رحمت خدا باز) انسان سخت کفر و ستمگر است».
﴿إِنَّمَآ إِلَٰهُكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ وَسِعَ كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمٗا٩٨﴾ [طه: ٩۸].
«تنها خدای شما آن یگانه خدایی است که جز او خدایی نیست وعلمش به همۀ ذرات هستی وجود احاطه کامل دارد».
﴿ٱللَّهُ نُورُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ مَثَلُ نُورِهِۦ كَمِشۡكَوٰةٖ فِيهَا مِصۡبَاحٌۖ ٱلۡمِصۡبَاحُ فِي زُجَاجَةٍۖ ٱلزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوۡكَبٞ دُرِّيّٞ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٖ مُّبَٰرَكَةٖ زَيۡتُونَةٖ لَّا شَرۡقِيَّةٖ وَلَا غَرۡبِيَّةٖ يَكَادُ زَيۡتُهَا يُضِيٓءُ وَلَوۡ لَمۡ تَمۡسَسۡهُ نَارٞۚ نُّورٌ عَلَىٰ نُورٖۚ يَهۡدِي ٱللَّهُ لِنُورِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَيَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَٰلَ لِلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٣٥ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ ٱللَّهُ أَن تُرۡفَعَ وَيُذۡكَرَ فِيهَا ٱسۡمُهُۥ يُسَبِّحُ لَهُۥ فِيهَا بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ٣٦﴾ [النور: ۳۵-۳۶].
«خداوند نور آسمانها و زمین است؛ مثل نور خداوند همانند چراغدانى است که در آن چراغى (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابى قرار گیرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنى افروخته مىشود که از درخت پربرکت زیتونى گرفته شده که نه شرقى است و نه غربى؛ (روغنش آنچنان صاف و خالص است که) نزدیک است بدون تماس با آتش شعلهور شود؛ نورى است بر فراز نورى؛ و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت مىکند، و خداوند به هر چیزى داناست. این چراغ پرفروغ) در خانههایى قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهاى آن را بالا برند (تا از دستبرد شیاطین و هوسبازان در امان باشد)؛ خانههایى که نام خدا در آنها برده مىشود، و صبح و شام در آنها تسبیح او مىگویند...».
﴿يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۚ وَهُوَ ٱلرَّحِيمُ ٱلۡغَفُورُ٢﴾ [سبأ: ۲].
«او هر چه درون زمین رود و هر چه از زمین بدر آید (از درختان حبوبات و چشمهها و معادن) و هر چه از آسمان فرود آید (از فرشتگان و ارواح) و هرچه بر آسمان بالا رود (اعمال صالح و ارواح پاک) همه را میداند و اوست که بر بندگان مهربان و بخشاینده است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ أَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُ إِلَى ٱللَّهِۖ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ١٥ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ١٦ وَمَا ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ بِعَزِيزٖ١٧﴾ [فاطر: ۱۵-۱٧].
«ای مردم شما همه به خدا فقیر و محتاجید و تنها خداست که بینیاز و غنی بالذات و ستوده صفات است و اگر بخواهد همۀ شما را به دیار عدم فرستد و خلقی از نو به عرصۀ وجود آورد و هیچ این کار بر خدا دشوار نیست».
﴿هُوَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِۖ هُوَ ٱلرَّحۡمَٰنُ ٱلرَّحِيمُ٢٢ هُوَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡمَلِكُ ٱلۡقُدُّوسُ ٱلسَّلَٰمُ ٱلۡمُؤۡمِنُ ٱلۡمُهَيۡمِنُ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡجَبَّارُ ٱلۡمُتَكَبِّرُۚ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يُشۡرِكُونَ٢٣ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡخَٰلِقُ ٱلۡبَارِئُ ٱلۡمُصَوِّرُۖ لَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ يُسَبِّحُ لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ٢٤﴾ [الحشر: ۲۲-۲۴].
«اوست خدای یکتایی که غیر از او خدایی نیست و داننده عالم نهان و آشکار است و او خدای بخشنده و مهربان (بر بندگان) است. و اوست آن خدای یکتایی که جز او خدایی نیست، سلطان مقتدر عالم و پاک و منزه از هر آلایش، و سالم از هر نقص، ایمنی بخش، نگهبان جهان و جهانیان غالب و قاهر با جبروت و عظمت و بزرگوار زهی منزه و پاک خدای از هر چه برای او شریک پندارند و اوست خدای آفرینندۀ عالم و پدید آرندۀ جهان و جهانیان نگارندۀ صورت مخلوقات، او را نامهای نیکوتر بسیار است و آنچه در آسمانها و زمین است همه به تسبیح و ستایش او مشغولند و او مقتدر و حکیم است».
﴿وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ١٥٥﴾ [البقرة: ۱۵۵].
«و البته شما را بسختیها چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازماییم و مژدۀ آسایش از آن سختیها صابران را است».
﴿إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥۚ وَتِلۡكَ ٱلۡأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَلِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمۡ شُهَدَآءَۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ١٤٠﴾ [آل عمران: ۱۴۰].
«اگر به شما (در جنگ اُحُد) آسیبی رسید به حقیقت به دشمنان شما نیز (در بدر) شکست و آسیب سخت رسید و این روزگار را به اختلاف احوال(گاهی فتح و گاهی مغلوبیّت) میان مردم میگردانیم که مقام اهل ایمان به امتحان معلوم شود تا از شما مؤمنان آن را که ثابت در دین است گواه دیگران کند و خدا ستمگران را دوست ندارد».
﴿لَتُبۡلَوُنَّ فِيٓ أَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ وَلَتَسۡمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗاۚ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ١٨٦﴾ [آل عمران: ۱۸۶].
«محققاً شما را به جان و مال آزمایش خواهند کرد و بر شما از زخمزبان آنها که پیش از شما بر آنها کتاب آسمانی نازل شده بود و نیز از کسانی که مشرک هستند آزار بسیار خواهد رسید و اگر صبر پیشه کرده و پرهیزکار باشید (البته ظفر یابید) که ثبات و تقوا سبب نیرومندی و اراده در کارهاست».
﴿وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَأَوۡلَٰدُكُمۡ فِتۡنَةٞ وَأَنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ٢٨﴾ [الأنفال: ۲۸].
«و بدانید که شما را اموال و فرزندان (در دنیا) فتنه و ابتلایی بیش نیست و در حقیقت اجر عظیم (و سعادت حقیقی در آخرت) و نزد خداست».
﴿إِنَّا جَعَلۡنَا مَا عَلَى ٱلۡأَرۡضِ زِينَةٗ لَّهَا لِنَبۡلُوَهُمۡ أَيُّهُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا٧﴾ [الكهف: ٧].
«ما آنچه در زمین جلوهگر است زینت و آرایش ملک زمین قرار دادیم تا مردم را به آن امتحان کنیم که کدامیک در طاعت خدا عملشان نیکوتر خواهد بود».
﴿كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَنَبۡلُوكُم بِٱلشَّرِّ وَٱلۡخَيۡرِ فِتۡنَةٗۖ وَإِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ٣٥﴾ [الأنبياء: ۳۵].
«هر نفسی در عالم رنج و سختی مرگ را میچشد و ما شما را با ابتلاء به بد و نیک میآزماییم و هنگام مرگ بسوی ما باز میگردید».
﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا قَبۡلَكَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّآ إِنَّهُمۡ لَيَأۡكُلُونَ ٱلطَّعَامَ وَيَمۡشُونَ فِي ٱلۡأَسۡوَاقِۗ وَجَعَلۡنَا بَعۡضَكُمۡ لِبَعۡضٖ فِتۡنَةً أَتَصۡبِرُونَۗ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرٗا٢٠﴾ [الفرقان: ۲۰].
«و هیچ رسولی پیش از تو بهسوی خلق نفرستادیم مگر آن که آنها هم مانند تو غذا میخوردند و در میان کوچه و بازارها راه میرفتند (پس امت به این عذر تکذیب رسالت تو نتوانند کرد) و ما بعضی از بندگان را سبب آزمایش بعضی دیگر میگردانیم (و همه را مورد آزمایش قرار می دهیم که) آیا صبر در طاعت خدا خواهید کرد؟ و پروردگار تو به احوال و اعمال همۀ خلق آگاه است».
﴿لِيَمِيزَ ٱللَّهُ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِ وَيَجۡعَلَ ٱلۡخَبِيثَ بَعۡضَهُۥ عَلَىٰ بَعۡضٖ فَيَرۡكُمَهُۥ جَمِيعٗا فَيَجۡعَلَهُۥ فِي جَهَنَّمَۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ٣٧﴾ [الأنفال: ۳٧].
«تا آن که خدا پلید را از پاکیزه جدا سازد و پلیدان را بعضی با بعضی دیگر درآمیزد و با هم گرد آورد آن گاه همه را در آتش دوزخ افکند که آنها زیانکاران عالمند».
﴿إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقًّاۚ إِنَّهُۥ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ٤﴾ [يونس: ۴].
«بازگشت همه شما بسوى اوست! خداوند وعده حقّى فرموده؛ او آفرینش را آغاز مىکند، سپس آن را بازمىگرداند، تا کسانى را که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادهاند، بعدالت جزا دهد؛ و براى کسانى که کافر شدند، نوشیدنى از مایع سوزان است؛ و عذابى دردناک، بخاطر آنکه کفر مىورزیدند!».
﴿أَحَسِبَ ٱلنَّاسُ أَن يُتۡرَكُوٓاْ أَن يَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا وَهُمۡ لَا يُفۡتَنُونَ٢ وَلَقَدۡ فَتَنَّا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡكَٰذِبِينَ٣﴾ [العنكبوت: ۲-۳].
«آیا مردم میپندارند تنها به این که ما به خدا ایمان آوردهایم رهایشان کنند و بر این دعوی امتحانشان نکنند؟ (هرگز چنین نیست) و ما اممی که پیش از اینان بودند به امتحان و آزمایش آوردیم تا خدا دروغگویان را از راستگویان کاملاً معلوم کند. (و مقام منافق و مؤمن پاک را از هم جدا سازد)».
﴿أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٍ١٠٧﴾ [البقرة: ۱۰٧].
«آیا نمیدانند که پادشاهی و مالکیت آسمانها و زمین مختص خداوند است و شما را به غیر از خدا یار و یاوری نخواهد بود».
﴿ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡلِيَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ يُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِۗ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢٥٧﴾ [البقرة: ۲۵٧].
«خدا یار اهل ایمان است آنان را از تاریکیهای جهان بیرون آرد و به عالم نور بَرَد و آنان که راه کفر گزیدند یار ایشان شیطان است که آنها را از عالم نور به تاریکیهای گمراهی درافکنند، این گروه اهل آتش دوزخ و در آن جاوید خواهند بود».
﴿بَلِ ٱللَّهُ مَوۡلَىٰكُمۡۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلنَّٰصِرِينَ١٥٠﴾ [آل عمران: ۱۵۰].
«بلی (ای مسلمین) از کافران یاری مجوئید که خدا یار شما است و او بهترین یاری کنندگان است».
﴿وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَسۡتَطِيعُونَ نَصۡرَكُمۡ وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ١٩٧ وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَسۡمَعُواْۖ وَتَرَىٰهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ وَهُمۡ لَا يُبۡصِرُونَ١٩٨﴾ [الأعراف: ۱٩٧-۱٩۸].
«و آنهایى را که جز او مىخوانید، نمىتوانند یاریتان کنند، و نه (حتى) خودشان را یارى دهند؛و اگر آنها را به هدایت فرا خوانید، سخنانتان را نمىشنوند! و آنها را مىبینى (که با چشمهاى مصنوعیشان) به تو نگاه مىکنند، اما در حقیقت نمىبینند!».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۚ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ١١٦﴾ [التوبة: ۱۱۶].
«منحصراً خدا مالک آسمانها و زمین است و اوست که زنده کند و بمیراند، و شما (بندگان و جهانیان) را جز خدا نگهدار و یاوری نخواهد بود».
﴿وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلرَّحِيمِ٢١٧﴾ [الشعراء: ۲۱٧].
«و توکل بر خدای مقتدر و مهربان کن».
﴿وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِۖ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ٢٢﴾ [العنكبوت: ۲۲].
«و شما (مخلوق عاجز) نه خدای (قادر مطلق) را عاجز در زمین و آسمان خواهید کرد و نه جز خدا (در آسمان و زمین) نگهبان و یاوری دارید».
﴿قُلۡ مَن ذَا ٱلَّذِي يَعۡصِمُكُم مِّنَ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ سُوٓءًا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ رَحۡمَةٗۚ وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا١٧﴾ [الأحزاب: ۱٧].
«بگو کیست آن که تأمین بخشد شما را از مشیت و ارادۀ خدا، اگر خدا به شما ارادۀ بلا و شری کند یا ارادۀ لطف و مرحمتی فرماید کیست که شما را از ارادۀ خدا به خیر یا شر منع تواند کرد و هرگز خلق را جز خدا هیچ یار و یاوری نخواهد بود».
﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٞ تَنتَشِرُونَ٢٠ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا لِّتَسۡكُنُوٓاْ إِلَيۡهَا وَجَعَلَ بَيۡنَكُم مَّوَدَّةٗ وَرَحۡمَةًۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٢١ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفُ أَلۡسِنَتِكُمۡ وَأَلۡوَٰنِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡعَٰلِمِينَ٢٢ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ مَنَامُكُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱبۡتِغَآؤُكُم مِّن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ٢٣ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ يُرِيكُمُ ٱلۡبَرۡقَ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَيُنَزِّلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَيُحۡيِۦ بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ٢٤ وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن تَقُومَ ٱلسَّمَآءُ وَٱلۡأَرۡضُ بِأَمۡرِهِۦۚ ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمۡ دَعۡوَةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ إِذَآ أَنتُمۡ تَخۡرُجُونَ٢٥ وَلَهُۥ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ كُلّٞ لَّهُۥ قَٰنِتُونَ٢٦ وَهُوَ ٱلَّذِي يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَهُوَ أَهۡوَنُ عَلَيۡهِۚ وَلَهُ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ٢٧﴾ [الروم: ۲۰-۲٧].
«و باز یکی از آیات الهی آن است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در برِ او آرامش یافته و با هم انس گیرید (و هم چنین) میان شما رأفت و مهربانی قرار فرمود، و در این امر برای مردم با فکرت ادلۀ علم و حکمت آشکار است و یکی از آیات قدرت الهی خلقت آسمانها و زمین است و یکی دیگر اختلاف زبانها و رنگهای شما آدمیان است که در این امور نیز ادلۀ صنع حکمت حق برای دانشمندان آشکار است و یکی از نشانههای حق همین که شما در شب و روز به خواب رفته (و بیدار میشوید) و از فضل خدا طلب میکنید البته در این امر هم ادلۀ قدرتش برای قومی که سخن حق بشنوند پدیدار است. و یکی از آیات الهی همان (قوۀ رعد و) برق است که هم شما را از صاعقۀ عذاب میترساند و هم به رحمت باران آسمان زمین را پس از مرگ زنده می کند (و امیدوار میگرداند) در این امر نیز ادلۀ قدرت پروردگار برای اهل خرد آشکار است. و یکی از آیات قدرت خدا آن که آسمان و زمین را به فرمان خود برپا داشته است (و در این نظم آسمان و زمین شما آدمیان را از خاک برمیانگیزد و باز به حاک میبرد) و سپس که در محشر شما را از خاک زنده خواهد کرد همگی سر از قبرها بیرون میآورید. و هر کس در آسمانها و زمین هست همه بندۀ او و با کمال خضوع و خشوع مطیع فرمان اوست. و او خدایی است که نخست خلایق را از عالم بیافریند و آنگاه بدان عالم معاد بازگرداند و این اعاده بر او سهل و آسان است و آن ذات یکتا را در آسمان و زمین (مظهر و) مثالی عالیتر (از حد وصف و تعقل) است، و مقتدر کامل و دانا به حقایق امور تنها او است».
﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن يُرۡسِلَ ٱلرِّيَاحَ مُبَشِّرَٰتٖ وَلِيُذِيقَكُم مِّن رَّحۡمَتِهِۦ وَلِتَجۡرِيَ ٱلۡفُلۡكُ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٤٦﴾ [الروم: ۴۶].
«و از جملۀ آیات قدرت الهی آن است که بادهای بشارتآور میفرستد که شما را به چیزی از رحمت بیانتهای خود بهرهمند کند و کشتی (در دریا برای منافع شما) به امر او سیر میکند تا از فضل و کرمش (انواع نعمتها و روزی) تحصیل کنید باشد شکر نعمتش بجای آرید».
﴿وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَآبَّةٖۚ وَهُوَ عَلَىٰ جَمۡعِهِمۡ إِذَا يَشَآءُ قَدِيرٞ٢٩﴾ [الشورى: ۲٩].
«و از جمۀ آیات قدرت او خلقت آسمانها و زمین است و هم آنچه در آنهاست از انواع جنبندگان پراکنده است او بر جمعآوری موجوداتی که در آنها است هر وقت بخواهد قادر است».
﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۖ وَهُوَ مَعَكُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٤ لَّهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ٥ يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۚ وَهُوَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ٦﴾ [الحديد: ۴-۶].
«اوست خدایی که آسمانها و زمین را در شش روز بیافرید و آنگاه بر روی عرش قرارگرفت و او هر چه در زمین فرود آید و آنچه که از آن خارج شود و آنچه که از آسمان نازل شود و آنچه که بالا رود همه را میداند و هر کجا باشید او با شماست و به هر چه کنید بهخوبی آگاه و بینا است. ملک اوست آسمانها و زمین، و رجوع تمام امور عالم بسوی اوست. شب را در (پردۀ زرین) روز نهان کند و روز را در (خیمۀ سیاه) شب پنهان سازد و او به اسرار دلهای خلق آگاه است».
﴿خُلِقَ ٱلۡإِنسَٰنُ مِنۡ عَجَلٖۚ سَأُوْرِيكُمۡ ءَايَٰتِي فَلَا تَسۡتَعۡجِلُونِ٣٧﴾ [الأنبياء: ۳٧]
«(آرى،) انسان از عجله آفریده شده؛ ولى عجله نکنید؛ بزودى آیاتم را به شما نشان خواهم داد!».
﴿وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ٧٣﴾ [النمل: ٧۳].
«و همانا خدای تو در بارۀ خلق دارای فضل و رحمت است و لیکن اکثر مردم شکر نعمتی بجای نیاورند».
﴿وَإِذَا مَسَّ ٱلنَّاسَ ضُرّٞ دَعَوۡاْ رَبَّهُم مُّنِيبِينَ إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَآ أَذَاقَهُم مِّنۡهُ رَحۡمَةً إِذَا فَرِيقٞ مِّنۡهُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ٣٣﴾ [الروم: ۳۳].
«و مردم آنگاه که رنج و اَلَمی سخت بر آنها برسد در آن حال خدای را به دعا می خوانند و به درگاه او با تضرّع و اخلاص روی میکنند و پس از آن که خدا رحمت خود را به آنها چشانید (و از آن سختی نجاتشان داد) بازگروهی از آنان به خدای خود مشرک میشوند».
﴿وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ فَرِحُواْ بِهَاۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡ إِذَا هُمۡ يَقۡنَطُونَ٣٦﴾ [الروم: ۳۶].
«و هر گاه ما با لطف خود رحمتی به مردم بچشانیم شاد شوند و اگر رنج و بلایی از گناهان خود که به دستهای خود انجام دادهاند به ایشان برسد در آن حال از رحمت خدا نومید شوند».
﴿وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَا رَبَّهُۥ مُنِيبًا إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُۥ نِعۡمَةٗ مِّنۡهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدۡعُوٓاْ إِلَيۡهِ مِن قَبۡلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادٗا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِۦۚ قُلۡ تَمَتَّعۡ بِكُفۡرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ٨﴾ [الزمر: ۸].
«و هر گاه انسان را فقر و مصیبت و رنجی پیش آید در آن حال به دعا و توبه و انابه به درگاه خدا رود و چون نعمت و ثروت به او عطا کند خدایی را که پیش از این میخواند بکلی فراموش سازد و برای خدای (یکتا) شریک و همتا قرار دهد تا خلق را از راه خدا گمراه سازد (ای رسول) با چنین کسی بگو (ای بدبخت) کمتر به کفر و عصیان لذت و آسایش بجو که عاقبت از اهل آتش دوزخ خواهی شد».
﴿فَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ مِّنَّا قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۢۚ بَلۡ هِيَ فِتۡنَةٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ٤٩﴾ [الزمر: ۴٩].
«آری آدمی چون درد و رنجی به او رسد ما را به دعا میخواند و باز چون نعمت و دولت به او دادیم گوید این نعمت دانسته (به استحقاق) نصیب من گردید (چنین نیست) بلکه امتحان وی است ولیکن اکثر مردم آگاه نیستند».
﴿لَّا يَسَۡٔمُ ٱلۡإِنسَٰنُ مِن دُعَآءِ ٱلۡخَيۡرِ وَإِن مَّسَّهُ ٱلشَّرُّ فَئَُوسٞ قَنُوطٞ٤٩ وَلَئِنۡ أَذَقۡنَٰهُ رَحۡمَةٗ مِّنَّا مِنۢ بَعۡدِ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُ لَيَقُولَنَّ هَٰذَا لِي وَمَآ أَظُنُّ ٱلسَّاعَةَ قَآئِمَةٗ وَلَئِن رُّجِعۡتُ إِلَىٰ رَبِّيٓ إِنَّ لِي عِندَهُۥ لَلۡحُسۡنَىٰۚ فَلَنُنَبِّئَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِمَا عَمِلُواْ وَلَنُذِيقَنَّهُم مِّنۡ عَذَابٍ غَلِيظٖ٥٠ وَإِذَآ أَنۡعَمۡنَا عَلَى ٱلۡإِنسَٰنِ أَعۡرَضَ وَنََٔابِجَانِبِهِۦ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ فَذُو دُعَآءٍ عَرِيضٖ٥١﴾ [فصلت: ۴٩-۵۱].
«آدمی حریص از خدا دایم به دعای تمنای خیر می کند و هرگز خسته هم نمیشود و اگر شر و آسیبی رسد (از رحمت الهی زود) مأیوس و ناامید میگردد. و اگر ما به انسان پس از رنج و آسیبی که به او رسیده نعمت و رحمتی نصیب کنیم خواهد گفت که این نعمت برای من است و گمان نمیکنم که قیامتی برپا شود و به فرض آن که بسوی خدا برگردیم باز هم برای من نزد خدا بهترین نعمت خواهد بود، ما البته کافران را به کیفر اعمالشان آگاه میسازیم، و عذابی بسیار سخت بر آنان میچشانیم و ما هرگاه به انسان نعمتی عطا کردیم (کفران کرد) و رو بگردانید و (از شکر خدا) دوری جست و هر گاه شر و بلایی به او روی آورد آنگاه زبان به دعا گشود (و اظهار عجز نمود)».
﴿وَلَوۡ بَسَطَ ٱللَّهُ ٱلرِّزۡقَ لِعِبَادِهِۦ لَبَغَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٖ مَّا يَشَآءُۚ إِنَّهُۥ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرُۢ بَصِيرٞ٢٧﴾ [الشورى: ۲٧].
«و اگر خدا روزی بندگان را وسیع و فراوان گرداند در روی زمین ظلم و طغیان بسیار کنند، لیکن روزی خلق را به اندازهای که بخواهد نازل میگرداند که خدا بر بندگانش بصیر و آگاه است».
﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا١٩ إِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ جَزُوعٗا٢٠ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلۡخَيۡرُ مَنُوعًا٢١﴾ [المعارج: ۱٩-۲۱].
«همانا انسان مخلوقی طبعاً سخت حریص و بیصبر است. چون شر و زیانی به او رسد سخت بیقراری کند و هنگامى که خوبى به او رسد مانع دیگران مىشود (و بخل مىورزد)».
﴿بَلِ ٱلۡإِنسَٰنُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ بَصِيرَةٞ١٤﴾ [القيامة: ۱۴].
«بلکه انسان بر نیک و بد خویش بخوبی آگاه است».
﴿أَيَحۡسَبُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَن يُتۡرَكَ سُدًى٣٦﴾ [القيامة: ۳۶].
«آیا پندارد آدمی که او را از تکلیف ثواب و عقاب مهمل گذارند (و غرضی منظور ندارند)».
﴿قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا١٠٠﴾ [الإسراء: ۱۰۰].
«ای رسول ما (به این مردم بخیل و پست نظر) بگو که شما اگر دارای گنجهای رحمت خدا شوید باز همه از ترس فقر و خود درویشی بخل از انفاق خواهید کرد که انسان (طبعاً) بسیار ممسک و بخیل است».
﴿وَيَدۡعُ ٱلۡإِنسَٰنُ بِٱلشَّرِّ دُعَآءَهُۥ بِٱلۡخَيۡرِۖ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ عَجُولٗا١١﴾ [الإسراء: ۱۱].
«انسان با شوق و رغبتی که خیر و منفعت خود را می جوید به نادانی با همان شوق و رغبت شر و زیان خود را میطلبد و انسان بسیار بیصبر و شتابکار است».
﴿وَيَسۡتَجِيبُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضۡلِهِۦۚ وَٱلۡكَٰفِرُونَ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞ٢٦﴾ [الشورى: ۲۶].
«و مستجاب میگرداند دعای آنان که به خدا ایمان آورده و نیکوکار شدند و از فضل و کرم خود بر ثواب آنها میافزاید اما برای کافران عذابی سخت خواهد بود».
﴿وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ إِذَا كِلۡتُمۡ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلٗا٣٥﴾ [الإسراء: ۳۵].
«و هر چه را به ترازو یا وزن میسنجید تمام بپیمایید (کم و گران نفروشید) و همه چیز را با ترازوی عدالت بسنجید که این کاری بهتر و عاقبتش نیکوتر است».
﴿أَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُخۡسِرِينَ١٨١ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِ١٨٢ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ١٨٣﴾ [الشعراء: ۱۸۱-۱۸۳].
«ای مردم آنچه میفروشید سنگ تمام بدهید و از کمفروشی و گرانفروشی کناره گیرید و اجناس را با میزان صحیح و ترازوی درست بسنجید و آنچه به مردم میفروشید تمام بدهید از وزن و پیمانه کم نگذارید و در روی زمین به ظلم و فسادکاری برنخیزید».
﴿وَأَقِيمُواْ ٱلۡوَزۡنَ بِٱلۡقِسۡطِ وَلَا تُخۡسِرُواْ ٱلۡمِيزَانَ٩﴾ [الرحمن: ٩].
«و هر چیزی را به ترازوی عدل و انصاف بسنجید و در میزان عدل کمفروشی و نادرستی نکنید».
﴿وَيۡلٞ لِّلۡمُطَفِّفِينَ١ ٱلَّذِينَ إِذَا ٱكۡتَالُواْ عَلَى ٱلنَّاسِ يَسۡتَوۡفُونَ٢ وَإِذَا كَالُوهُمۡ أَو وَّزَنُوهُمۡ يُخۡسِرُونَ٣ أَلَا يَظُنُّ أُوْلَٰٓئِكَ أَنَّهُم مَّبۡعُوثُونَ٤﴾ [المطففين: ۱-۴].
«وای به حال کمفروشان آنان که چون به ترازو چیزی از مردم بستانند تمام بستانند و چون چیزی بدهند در ترازو به مردم کم دهند. آیا آنها نمیدانند (روزی برای حساب) برانگیخته میشوند؟»
﴿ٱلۡمَالُ وَٱلۡبَنُونَ زِينَةُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱلۡبَٰقِيَٰتُ ٱلصَّٰلِحَٰتُ خَيۡرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابٗا وَخَيۡرٌ أَمَلٗا٤٦﴾ [الكهف: ۴۶].
«مال و فرزندان زیب و زینت زندگانی دنیا است (ولیکن) اعمال صالح تا قیامت باقی است (مانند نماز و تهجّد ذکر خدا و صدقات موقوفات و خیرات در راه خدا وسایر اعمال صالحه...) نزد پروردگار بهتر و عاقبت آن نیکوتر است».
﴿وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ١٢٤﴾ [طه: ۱۲۴].
«و هر کس از یاد من اعراض کند همانا (در دنیا) معیشتاش تنگ شود و روز قیامتش نابینا محشورش کنیم».
﴿وَمَن يَعۡشُ عَن ذِكۡرِ ٱلرَّحۡمَٰنِ نُقَيِّضۡ لَهُۥ شَيۡطَٰنٗا فَهُوَ لَهُۥ قَرِينٞ٣٦ وَإِنَّهُمۡ لَيَصُدُّونَهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ٣٧ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَنَا قَالَ يَٰلَيۡتَ بَيۡنِي وَبَيۡنَكَ بُعۡدَ ٱلۡمَشۡرِقَيۡنِ فَبِئۡسَ ٱلۡقَرِينُ٣٨ وَلَن يَنفَعَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ إِذ ظَّلَمۡتُمۡ أَنَّكُمۡ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ٣٩﴾ [الزخرف: ۳۶-۳٩].
«و هر که از یاد خدا (و قرآن) رخ بتابد شیطانی را برانگیزیم تا یار و همنشین دایم وی باشد. و آن شیاطین همیشه آن مردم از خدا غافل را از راه خدا بازدارند و به ضلالت افکنند در صورتی که گمان میبرند که هدایت یافتهاند. (و سرگرم دنیا شده) تا وقتی که از دنیا بسوی ما بازآید آن گاه (با نهایت حسرت) گوید ای کاش میان من و آن شیطان فاصلهای همچون فاصله میان مشرق و مغرب بود که او یار بسیار بدی بود و هرگز در آن روز (پیشمانی) به حال شما سودی ندارد زیرا در دنیا ظلم کردید و امروز با شیاطین البته در عذاب دوزخ شریک هستید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِن كُنتُمۡ فِي رَيۡبٖ مِّنَ ٱلۡبَعۡثِ فَإِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ مِنۡ عَلَقَةٖ ثُمَّ مِن مُّضۡغَةٖ مُّخَلَّقَةٖ وَغَيۡرِ مُخَلَّقَةٖ لِّنُبَيِّنَ لَكُمۡۚ وَنُقِرُّ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ مَا نَشَآءُ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى ثُمَّ نُخۡرِجُكُمۡ طِفۡلٗا ثُمَّ لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡۖ وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّىٰ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡلَا يَعۡلَمَ مِنۢ بَعۡدِ عِلۡمٖ شَيۡٔٗاۚ وَتَرَى ٱلۡأَرۡضَ هَامِدَةٗ فَإِذَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡهَا ٱلۡمَآءَ ٱهۡتَزَّتۡ وَرَبَتۡ وَأَنۢبَتَتۡ مِن كُلِّ زَوۡجِۢ بَهِيجٖ٥﴾ [الحج: ۵].
«ای مردم اگر شما در وقوع قیامت و قدرت خدا بر بعث مردگان شک و ریبی دارید (توجه کنید و بدانید) که ما شما را نخست از خاک آفریدیم آنگاه از آب نطفه و سپس از خون بسته و بعداً از پارهای گوشت تمام و ناتمام، تا در این انتقال و تحولات قدرت خودمان را بر شما آشکار سازیم و از نطفهها آنچه را مشیّت ما تعلق گیرد در رحمها قرار دهیم تا به وقتی معین طفلی چون (گوهر از صدف) رحم بیرون آوریم تا زیست کرده به حد بلوغ و کمال برسد و برخی از شما در این بین بمیرد و برخی از شما هم به سن پیری و دوران ضعف و ناتوانی عمر برسد تا آن جا که پس از دانش و هوش خِرِف شود و هیچ چیزی فهم نکند (و دلیل دیگر قدرت خدا آن که) زمین را بنگری وقتی خشک و بیگیاه است، آنگاه باران بر او فرو باریم تا سبز و خرّم شده و تخمها در آن نمو کرده و انواع نباتات زیبا برویاند».
﴿لِّلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ يَهَبُ لِمَن يَشَآءُ إِنَٰثٗا وَيَهَبُ لِمَن يَشَآءُ ٱلذُّكُورَ٤٩ أَوۡ يُزَوِّجُهُمۡ ذُكۡرَانٗا وَإِنَٰثٗاۖ وَيَجۡعَلُ مَن يَشَآءُ عَقِيمًاۚ إِنَّهُۥ عَلِيمٞ قَدِيرٞ٥٠﴾ [الشورى: ۴٩-۵۰].
«خداست تنها مالک آسمانها و زمین، هرچه را که بخواهد میآفریند، به هر که خواهد اناث (دختر) و به هر که خواهد فرزند ذکور (پسر) عطا میکند. یا در یک رحم دو فرزند پسر و دختر قرار میدهد و هر که را بخواهد عقیم (نازاینده) میگرداند زیرا او (به صلاح خلق) دانا (و به هر چه خواهد) تواناست».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ بُيُوتِكُمۡ حَتَّىٰ تَسۡتَأۡنِسُواْ وَتُسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَهۡلِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ٢٧ فَإِن لَّمۡ تَجِدُواْ فِيهَآ أَحَدٗا فَلَا تَدۡخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤۡذَنَ لَكُمۡۖ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ٱرۡجِعُواْ فَٱرۡجِعُواْۖ هُوَ أَزۡكَىٰ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ٢٨ لَّيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ مَسۡكُونَةٖ فِيهَا مَتَٰعٞ لَّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا تَكۡتُمُونَ٢٩﴾ [النور: ۲٧-۲٩].
«ای اهل ایمان هرگز به هیچ خانه دیگران (مگر خانۀ خودتان) وارد نشوید تا این که با صاحبش انس یافته و اجازه بگیرید و چون رخصت یافته و داخل شدید به اهل آن خانه سلام کنید (و آداب تحیّت و ادب و انسانیّت بجا آرید) که شما را بهتر است، باشد که متذکر شؤون یکدیگر شوید. (اگر به خانهای مراجعه کردید) و کسی را نیافتید باز وارد آن خانه نشوید تا اجازه یافته و سپس وارد شوید و اگر گفته شود که برگردید پس بزودی بازگردید و این بر تنزیه و پاکی شما بهتر است، و خدا به هر چه میکنید دانا است. باکی بر شما نیست که به خانۀ غیرمسکونی که در آن متاعی دارید بیاجازه درآیید (بدانید که) خداوند به همه کار آشکار و پنهان شما آگاه است».
﴿قُل لِّلۡمُؤۡمِنِينَ يَغُضُّواْ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِمۡ وَيَحۡفَظُواْ فُرُوجَهُمۡۚ ذَٰلِكَ أَزۡكَىٰ لَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا يَصۡنَعُونَ٣٠﴾ [النور: ۳۰].
«(ای رسول ما) مردان مؤمن را بگو چشمها را از نگاه ناروا بپوشند و زنان نیز فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند که این بر پاکیزگی (جسم و جان) شما اصلح است و البته خدا به هر چه که میکنید آگاه است».
﴿أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَتَكُونَ لَهُمۡ قُلُوبٞ يَعۡقِلُونَ بِهَآ أَوۡ ءَاذَانٞ يَسۡمَعُونَ بِهَاۖ فَإِنَّهَا لَا تَعۡمَى ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَلَٰكِن تَعۡمَى ٱلۡقُلُوبُ ٱلَّتِي فِي ٱلصُّدُورِ٤٦﴾ [الحج: ۴۶].
«آیا این کافران در روی زمین سیر نمیکنند تا دلهاشان بینش و هوش یابد یا گوششان (به پند و اندرزها) شنوا گردد، این کافران را گرچه چشم در سرشان کور نیست لیکن چشم باطن و دیدۀ دلها کور است».
﴿كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ٥٩﴾ [الروم: ۵٩].
«این چنین خدا بر دلهای اهل جهل (پس از اتمام حجت) مهر نهد (که هیچ سخن حق را نپذیرند)».
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ رَبِّ ٱرۡجِعُونِ٩٩ لَعَلِّيٓ أَعۡمَلُ صَٰلِحٗا فِيمَا تَرَكۡتُۚ كَلَّآۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَآئِلُهَاۖ وَمِن وَرَآئِهِم بَرۡزَخٌ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ١٠٠﴾ [المؤمنون: ٩٩-۱۰۰].
«(کافران جاهل و غافل) آن گاه که وقت مرگ هر فرد رسد در آن وقت آگاه و نادم شده گویند بارالها مرا به دنیا بازگردان تا شاید (به تدارک گذشته) عملی صالح بجای آرم. به او خطاب شود این خواسته هرگز نخواهد شد و این کلمه (ارجعونی را) از حسرت همی گوید (دیگر اثری نمیبخشد) و از عقب آنها عالم برزخ است تا روزی که برانگیخته شوند (و در عرصۀ محشر جمع آیند)».
﴿فَلَوۡ أَنَّ لَنَا كَرَّةٗ فَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ١٠٢﴾ [الشعراء: ۱۰۲].
«ای کاش که بار دیگر به دنیا باز میگشتیم تا به خدای یگانه ایمان میآوردیم».
﴿إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا٢٧﴾ [الإسراء: ۲٧].
«البته مسرفان (که مال و عمر خود را صرف خیالات باطل و شیطانی میکنند) برادران شیطانند، و شیطان است که سخت کفران نعمت پروردگار خود کرد».
﴿وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا٢٩﴾ [الإسراء: ۲٩].
«و نه هرگز دست خود را (در احسان به خلق) محکم بسته دار و نه بسیار گشاده دار که هر کدام کنی به نکوهش و حسرت خواهی نشست».
﴿وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ٦١﴾ [النحل: ۶۱].
«و اگر خدا از ظلم و ستمکاریهای خلق انتقام کشد جنبندهای در روی زمین نخواهد گذاشت و لیکن (او در عقوبت تعجیل نمیکند) و از راه لطف تأخیر میافکند تا وقتی معین (که مقتضای مصلحت و حکمت است) ولی آنگاه که اجل آنها در رسد دیگر یک لحظه مقدم و مؤخر نخواهد شد».
﴿وَرَبُّكَ ٱلۡغَفُورُ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۖ لَوۡ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُواْ لَعَجَّلَ لَهُمُ ٱلۡعَذَابَۚ بَل لَّهُم مَّوۡعِدٞ لَّن يَجِدُواْ مِن دُونِهِۦ مَوۡئِلٗا٥٨﴾ [الكهف: ۵۸].
«خدای تو دارای آمرزش و رحمت است و اگر بخواهد تا خلق را به کردارشان مؤاخده کند همانا در عذابشان تعجیل نماید و لیکن برای آن عذاب وقت معین (در عالم قیامت) است که از آن هرگز پناه و گریزگاهی نخواهید یافت».
﴿وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِمَا كَسَبُواْ مَا تَرَكَ عَلَىٰ ظَهۡرِهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِعِبَادِهِۦ بَصِيرَۢا٤٥﴾ [فاطر: ۴۵].
«اگر خداوند بهدلیل کردار زشت خلق، أنها را مؤاخذه کند در پشت زمین هیچ جنبدهای باقی نگذارد ولیکن کیفر خلق را به تأخیر میافکند تا به وقت معین (که اقتضاء کند) و چون هنگام اجل مردمی فرا رسد خدا به احوال بندگانش کاملاً آگاه است».
﴿وَأَوۡحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحۡلِ أَنِ ٱتَّخِذِي مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا يَعۡرِشُونَ٦٨ ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ٦٩﴾ [النحل: ۶۸-۶٩].
«و خدا به زنبور عسل وحی کرد که از کوهها و درختان و سقفهای رفیع منزل گیرند. سپس از میوههای شیرین (و حلاوت گلهای خوشبو) تغذیه کنید و راه پروردگارتان را با طاعت بپوئید آنگاه از درون آنها شربت شیرینی به رنگهای مختلف بیرون آید که در آن شفای مردمان است، البته در این کار نیز آیت قدرت خدا برای متفکران پند است».
﴿وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ٥٥﴾ [الذاريات: ۵۵].
«و امت را تذکر و پندی ده (اگر کافران را نفع ندهد) مؤمنان را سودمند افتد».
﴿يَمُنُّونَ عَلَيۡكَ أَنۡ أَسۡلَمُواْۖ قُل لَّا تَمُنُّواْ عَلَيَّ إِسۡلَٰمَكُمۖ بَلِ ٱللَّهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ أَنۡ هَدَىٰكُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ١٧﴾ [الحجرات: ۱٧].
«آنها بر تو به مسلمان شدن خود منت میگذارند بگو شما بر اسلام خود بر من منت منهید بلکه خدا بر شما منت دارد که شما را به سوی ایمان هدایت فرموده است، اگر شما از راستگویان هستید».
﴿وَءَاتَيۡنَٰهُم بَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِۖ فَمَا ٱخۡتَلَفُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ١٧﴾ [الجاثية: ۱٧].
«و نیز به آن قوم آیات و معجزات روشن در امر دین (و نظم دنیا) عطا نمودیم و آنها خلاف کردند بخاطر حسد مگر دانسته برای ظلم و تعدّی به حقوق یکدیگر، البته پروردگار تو بین نزاع و اختلاف آنها روز قیامت حکم خواهد کرد».
﴿هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تُدۡعَوۡنَ لِتُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبۡخَلُۖ وَمَن يَبۡخَلۡ فَإِنَّمَا يَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦۚ وَٱللَّهُ ٱلۡغَنِيُّ وَأَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُۚ وَإِن تَتَوَلَّوۡاْ يَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُونُوٓاْ أَمۡثَٰلَكُم٣٨﴾ [محمد: ۳۸].
«آری شما همان مردمید که برای انفاق در راه (تبلیغ دین) خدا دعوت میشدید باز بعضی از شما بخل میورزند و هر که در انفاق بخل کند نتیجۀ بخالت به ضرر خود اوست وگرنه خدا از خلق بینیاز وغنی است و شما فقیر و نیازمندید و اگر شما روی (از دین حق بگردانید خدا قومی غیر که مانند شما بخیل نیستند بجای شما پدید آرد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَلَا نِسَآءٞ مِّن نِّسَآءٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهُنَّۖ وَلَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِۖ بِئۡسَ ٱلِٱسۡمُ ٱلۡفُسُوقُ بَعۡدَ ٱلۡإِيمَٰنِۚ وَمَن لَّمۡ يَتُبۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ١١﴾ [الحجرات: ۱۱].
«ای اهل ایمان هرگز نباید قومی قوم دیگر را مسخره و استهزاء کند شاید آن قوم که مسخره میکنید بهترین مؤمنین باشند و نیز بین زنان با ایمان قومی دیگری را مسخره نکنند که بسا آن قوم بهترین آن زنانند و هرگز عیبجویی (از هم دینان) خود مکنید و ملقب نسازید همدیگر را با نامها و لقبهای زشت پس از ایمان آوردن به خدا (که بسیار زشت است و هر که از این کار توبه نکند بسیار ظالم و ستمکار است».
﴿إِنَّهُمۡ لَن يُغۡنُواْ عَنكَ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡٔٗاۚ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۖ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُتَّقِينَ١٩﴾ [الجاثية: ۱٩].
«آن چنین مردم هرگز از ارادۀ خدا بینیاز نکنند و ستمکاران عالم در ظلم و ستم دوستدار و مددکار یکدیگرند و خدا دوستدار اهل تقوا است».
﴿مَثَلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَ كَمَثَلِ ٱلۡعَنكَبُوتِ ٱتَّخَذَتۡ بَيۡتٗاۖ وَإِنَّ أَوۡهَنَ ٱلۡبُيُوتِ لَبَيۡتُ ٱلۡعَنكَبُوتِۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ٤١﴾ [العنكبوت: ۴۱].
«مثل حال آنان که (خدا را فراموش کرده) و غیر از خدا را بدوستی برگرفتند (در سستی و بیبنیادی) مانند مَثَل خانۀ عنکبوت است، که بنیاد کند و اگر بدانید سستترین خانهها خانۀ عنکبوت است (که به کمترین باد و حادثه خراب می گردد)».
﴿وَلِكُلّٖ دَرَجَٰتٞ مِّمَّا عَمِلُواْۖ وَلِيُوَفِّيَهُمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ١٩﴾ [الأحقاف: ۱٩].
«و برای تمام (مردم مؤمن و کافر) به مقتضای اعمالشان درجاتی معین است و همه به پاداش اعمال خود کاملاً میرسند و هیچ ستمی به آنها نخواهد شد».
﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلَىٰ مُحَمَّدٖ وَهُوَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡ كَفَّرَ عَنۡهُمۡ سَئَِّاتِهِمۡ وَأَصۡلَحَ بَالَهُمۡ٢﴾ [محمد: ۲].
«و آنان که به خدا گرویدند و اعمال شایسته و نیکو انجام دادند و به قرآنی که بر محمد نازل شده که البته بر حق و از جانب خدا بود ایمان آورند ، خدا از گناهانشان درگذشت و امر (دنیا و دینشان را) اصلاح فرمود».
﴿فَٱنظُرۡ إِلَىٰٓ ءَاثَٰرِ رَحۡمَتِ ٱللَّهِ كَيۡفَ يُحۡيِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ٥٠﴾ [الروم: ۵۰].
«پس دیده باز کن و آثار رحمت نامنتهای الهی را مشاهده کن که چگونه زمین را پس از مرگ و دستبرد خزان باز (به نفس باد بهار زنده می گرداند) محققاً (بدان) همان خدا است که مردگان را پس از مرگ باز زنده میکند و او به قدرت کاملۀ ذاتی بر هر چیز عالم توانا است».
﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشۡتَرِي لَهۡوَ ٱلۡحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ٦﴾ [لقمان: ۶].
«و از مردمان (فاسد و فتنهانگیز) کسانی هستند که خریدار گفتار و سخنان لغو و باطل (مانند قصههای دروغ و شهوتانگیز) هستند تا به این وسیله خلق را از راه خدا به جهالت گمراه سازد و قرآن را به تمسخر و استهزاء می گیرد و این مردمان فاسد به عذابی با خواری و ذلت گرفتار میشوند».
﴿أَئِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ٥٥﴾ [النمل: ۵۵].
«آیا شما با مردان شهوترانی کرده و زنان را ترک میکنید؟ آری شما مردمی بسیار جهالتپیشه (گمراهی) هستید».
﴿وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ٥٨﴾ [النمل: ۵۸].
«و بر سر آنها (که بایستی به کیفر برسند سنگباران هلاک باراندیم که بر آن قوم بدکار بسیار بد هلاکتی بود».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِيَسۡتَٔۡذِنكُمُ ٱلَّذِينَ مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ وَٱلَّذِينَ لَمۡ يَبۡلُغُواْ ٱلۡحُلُمَ مِنكُمۡ ثَلَٰثَ مَرَّٰتٖۚ مِّن قَبۡلِ صَلَوٰةِ ٱلۡفَجۡرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ ٱلظَّهِيرَةِ وَمِنۢ بَعۡدِ صَلَوٰةِ ٱلۡعِشَآءِۚ ثَلَٰثُ عَوۡرَٰتٖ لَّكُمۡۚ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ وَلَا عَلَيۡهِمۡ جُنَاحُۢ بَعۡدَهُنَّۚ طَوَّٰفُونَ عَلَيۡكُم بَعۡضُكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٥٨ وَإِذَا بَلَغَ ٱلۡأَطۡفَٰلُ مِنكُمُ ٱلۡحُلُمَ فَلۡيَسۡتَٔۡذِنُواْ كَمَا ٱسۡتَٔۡذَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٥٩﴾ [النور: ۵۸-۵٩].
«ای کسانی که به خدا ایمان آوردهاید (بدانید که) بندگان ملکی شما (موقع ورود به خانه) و نیز اطفالی که هنوز به وقت احتلام و زمان بلوغ نرسیدهاند باید شبانهروزی سه مرتبه از شما اجازه بخواهند یک بار پیش از نماز صبح که شما لباسهای خود را درآوردهاید و دیگری در وقت ظهر (و سومی) هم بعد از نماز خفتن که این سه وقت هنگام عورت و خلوت شما است (اکثراً برهنه و یا در لباس کوتاهید) و بعد از این سه بار اجازه، دیگر باکی بر شما و آنها نیست که بیدستور با بندگان و اطفال خود گرد یکدیگر جمع شوید و هر ساعت در کارها به شما مراجعه کنند، خدا این گونه آیاتش را بر شما روشن بیان می کند، و خدا به کار خلق دانا و محکمکار است. و آن گاه که اطفال شما به حد بلوغ و احتلام رسیدند باید مانند سایر بالغان با اجازه وارد اطاق شما شوند، خدا بدین روشنی آیات خود را برای شما بیان میکند که او (به صلاح بندگان) دانا و (در وضع تکلیف) محکم کار است».
﴿وَٱللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَآبَّةٖ مِّن مَّآءٖۖ فَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰ بَطۡنِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰ رِجۡلَيۡنِ وَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰٓ أَرۡبَعٖۚ يَخۡلُقُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ٤٥﴾ [النور: ۴۵].
«و خدا هر حیوان و هر جنبندهای را از آب آفرید (و آنها را به انواع گوناگون ساخت) که بعضی (مانند مارها) بر روی شکم بخزند و برخی دیگر مانند انسان بر روی دو پای و برخی (مانند اسب و گاو و شتر) با چهار پای راه میروند، و خدا هر چه خواهد بیافریند، همانا خدا بر همه چیز توانا است».
﴿وَمَن جَٰهَدَ فَإِنَّمَا يُجَٰهِدُ لِنَفۡسِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ٦﴾ [العنكبوت: ۶].
«و هر که (در راه ایمان) جهد و کوشش کند به سود شخص خود میکند، البته خدا (از اطاعت و عبادت) عالمیان بینیاز است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتَ ٱلنَّبِيِّ إِلَّآ أَن يُؤۡذَنَ لَكُمۡ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيۡرَ نَٰظِرِينَ إِنَىٰهُ وَلَٰكِنۡ إِذَا دُعِيتُمۡ فَٱدۡخُلُواْ فَإِذَا طَعِمۡتُمۡ فَٱنتَشِرُواْ وَلَا مُسۡتَٔۡنِسِينَ لِحَدِيثٍۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ يُؤۡذِي ٱلنَّبِيَّ فَيَسۡتَحۡيِۦ مِنكُمۡۖ وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ وَإِذَا سَأَلۡتُمُوهُنَّ مَتَٰعٗا فَسَۡٔلُوهُنَّ مِن وَرَآءِ حِجَابٖۚ ذَٰلِكُمۡ أَطۡهَرُ لِقُلُوبِكُمۡ وَقُلُوبِهِنَّۚ وَمَا كَانَ لَكُمۡ أَن تُؤۡذُواْ رَسُولَ ٱللَّهِ وَلَآ أَن تَنكِحُوٓاْ أَزۡوَٰجَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦٓ أَبَدًاۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ عِندَ ٱللَّهِ عَظِيمًا٥٣﴾ [الأحزاب: ۵۳].
«ای کسانی که به خدا ایمان آوردید به خانۀ پیغمبر داخل نشوید مگر آن که بر شما اذن دهد و بر سفرۀ طعامش دعوت کند در آن حال هم نباید زودتر از وقت آمده و به ظروف غذا چشم انتظار گشایید بلکه به موقعی که دعوت شدهاید بیایید و چون غذا تناول کردید زود متفرق شوید و نه آنجا به سرگرمی و سخنرانی پردازید، که این کارِ شما پیغمبر را آزار میدهد و او از شرم به شما اظهار نمیدارد ولی خدا را از شما بر اظهار حق خجالتی نیست، و هرگاه از زنان رسول متاعی میطلبید از پس پرده طلب کنید که حجاب برای آن که دلهای شما و دلهای آنها را پاک و پاکیزه نماید بهتر است و نباید شما رسول خدا را (در زندگانی) بیازارید و نه پس از وفات هیچگاه زنانش را به نکاح خود درآورید، که این کار نزد خدا (گناهی) بسیار بزرگ است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا٥٦ إِنَّ ٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابٗا مُّهِينٗا٥٧﴾ [الأحزاب: ۵۶-۵٧].
«همانا خدا و فرشتگانش بر روان پاک این پیغمبر درود میفرستند ای اهل ایمان بر او صلوات و درود بفرستید و با تعظیم بر او سلام گویید و تسلیم فرمان او شوید. آنان که خدا و رسول او را به عصیان و مخالفت آزار و اذیت میکنند خدا آنها را در دنیا و آخرت لعن کرده (و از رحمت خود دور فرموده و) بر انان عذابی با ذلت و خواری مهیا ساخته است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَرۡفَعُوٓاْ أَصۡوَٰتَكُمۡ فَوۡقَ صَوۡتِ ٱلنَّبِيِّ وَلَا تَجۡهَرُواْ لَهُۥ بِٱلۡقَوۡلِ كَجَهۡرِ بَعۡضِكُمۡ لِبَعۡضٍ أَن تَحۡبَطَ أَعۡمَٰلُكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ٢ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصۡوَٰتَهُمۡ عِندَ رَسُولِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱمۡتَحَنَ ٱللَّهُ قُلُوبَهُمۡ لِلتَّقۡوَىٰۚ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٌ٣﴾ [الحجرات: ۲-۳].
«ای اهل ایمان (به یا محمد و یا احمد) فوق صوت پیغمبر صدای خود را بلند نکنید و آوازتان را بر رسول خدا بلند مسازید همچون بلند آوازی که برخی از شما به برخی دیگر میکنید، که در این صورت اعمال شما تباه میشود و شما نمیفهمید و آنان که با صدای آرام و آهسته نزد رسول خدا سخن گویند آنها هستند که در حقیقت خدا دلهایشان را برای مقام رفیع تقوا آزموده و بر آنان آمرزش و اجر عظیم نصیب فرموده است».
﴿كَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِيكُمۡ رَسُولٗا مِّنكُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِنَا وَيُزَكِّيكُمۡ وَيُعَلِّمُكُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمۡ تَكُونُواْ تَعۡلَمُونَ١٥١﴾ [البقرة: ۱۵۱].
«چنانچه رسول گرامی خود را از میان خود شما به جانب شما فرستادیم که آیات ما را برای شما تلاوت کند و نفوس شما را از پلیدی و آلودگی و جهل و شرک پاک و منزه گرداند و تعلیم شریعت و حکمت دهد و از او هر چه را نمیدانید بیاموزید».
﴿هُوَ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلۡهُدَىٰ وَدِينِ ٱلۡحَقِّ لِيُظۡهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّينِ كُلِّهِۦ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُشۡرِكُونَ٣٣﴾ [التوبة: ۳۳].
«اوست خدایی که رسول خود (محمد مصطفی) را با دین حق به هدایت خلق فرستاد تا بر همۀ ادیان عالم تسلط و برتری دهد هر چند مشرکان و کافران ناراضی و مخالف باشند».
﴿هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ حَٰجَجۡتُمۡ فِيمَا لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيۡسَ لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ٦٦ مَا كَانَ إِبۡرَٰهِيمُ يَهُودِيّٗا وَلَا نَصۡرَانِيّٗا وَلَٰكِن كَانَ حَنِيفٗا مُّسۡلِمٗا وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ٦٧﴾ [آل عمران: ۶۶-۶٧].
«گیرم شما را در آنچه میدانید مجادله روا باشد، چرا در آنچه عالم نیستید باز جدال و گفتوگو میکنید، و خداست که همه چیز را میداند و شما نمیدانید نبود ابراهیم به آیین یهود و نه نصاری و لکن وی به دین حنیف توحید و اسلام بود و هرگز از آنان که به خدا شرک آرند نبود».
﴿إِنَّ مَثَلَ عِيسَىٰ عِندَ ٱللَّهِ كَمَثَلِ ءَادَمَۖ خَلَقَهُۥ مِن تُرَابٖ ثُمَّ قَالَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٥٩﴾ [آل عمران: ۵٩].
«همانا مَثَل خلقت عیسی (در خارقالعاده بودن) به امر خدا همانند خلقت آدم ابوالبشر است که او را از خاک بساخت و سپس گفت بشری به حد کمال باش که همان دم موجود شد».
﴿ثُمَّ قَفَّيۡنَا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم بِرُسُلِنَا وَقَفَّيۡنَا بِعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡإِنجِيلَۖ وَجَعَلۡنَا فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ رَأۡفَةٗ وَرَحۡمَةٗۚ وَرَهۡبَانِيَّةً ٱبۡتَدَعُوهَا مَا كَتَبۡنَٰهَا عَلَيۡهِمۡ إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ رِضۡوَٰنِ ٱللَّهِ فَمَا رَعَوۡهَا حَقَّ رِعَايَتِهَاۖ فََٔاتَيۡنَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنۡهُمۡ أَجۡرَهُمۡۖ وَكَثِيرٞ مِّنۡهُمۡ فَٰسِقُونَ٢٧﴾ [الحديد: ۲٧].
«و از پی نوح و ابراهیم باز رسولان دیگر و سپس عیسیبن مریم را فرستادیم و به او کتاب آسمانی انجیل را عطا کردیم و در دلهای پیروان حقیقی او رأفت و مهربانی نهادیم و لیکن رهبانیّت (ترک دنیا) را از پیش خود بدعت برانگیختند ما بر آنها جز آن که خشنودی و رضای خدا را طلبند در کتاب انجیل ننوشتیم و باز آنها چنان که باید و شاید مراعات آن را نکردند ما هم به آنان که ایمان آوردند پاداش و اجرشان را عطا کردیم (لیکن) از آنها بسیاری به راه فسق و تبهکاری شتافتند».
﴿وَرَسُولًا إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنِّي قَدۡ جِئۡتُكُم بَِٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ أَنِّيٓ أَخۡلُقُ لَكُم مِّنَ ٱلطِّينِ كَهَيَۡٔةِ ٱلطَّيۡرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ وَأُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأۡكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ٤٩﴾ [آل عمران: ۴٩].
«و او را به رسالت بسوی بنیاسرائیل فرستد که به آنان گوید من از طرف خدای شما معجزی آوردهام و آن معجزه این است که از گِل مجسمۀ مرغی ساخته و بر آن مجسمۀ گلی نفس قدسی بدمم تا به امر خدا مرغی گردیده پرواز کند، و کور مادرزاد و مبتلایان به مرض برص را شفا دهم و مردگان را به امر خدا زنده کنم، و به شما از غیب خبر دهم که در خانههاتان چه میخورید و چه چیزهایی ذخیره میکنید و این معجزات برای شما حجّت و نشانه حقّانیّت من است اگر اهل ایمان هستید».
﴿إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱذۡكُرۡ نِعۡمَتِي عَلَيۡكَ وَعَلَىٰ وَٰلِدَتِكَ إِذۡ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ تُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗاۖ وَإِذۡ عَلَّمۡتُكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَۖ وَإِذۡ تَخۡلُقُ مِنَ ٱلطِّينِ كَهَيَۡٔةِ ٱلطَّيۡرِ بِإِذۡنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِيۖ وَتُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ تُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ كَفَفۡتُ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَنكَ إِذۡ جِئۡتَهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ١١٠﴾ [المائدة: ۱۱۰].
«(ای پیغمبر مردم را متذکر حالات عیسی گردان) که خدا عیسی پسر مریم را گفت به خاطر آر نعمتی را که به تو و مادرت عطا کردیم آنگاه که تو را به تأیید روح قدسی توانا ساختیم که در گهواره و درهنگام بزرگی با مردم سخن گفتی و آنگاه تو را تعلیم کتاب و حکمت کردیم و به تو علم تورات و انجیل را آموختیم و هنگامی که از گِل پیکرۀ مرغی را به امر من ساخته و در آن دمیدی تا به امر من مرغی گردید، و آنگاه که کور مادرزاد و نیز مبتلا به مرض پیش را به امر من شفا دادی و مردگان را به امر من از قبر بیرون آوردی و آنگاه که دست ستم بنیاسرائیل را از سر تو کوتاه کردم، آنگاه که تو با معجزات روشن به هدایت آنها آمدی و کافران بنیاسرائیل (با انکار کردن نبوّت تو) گفتند این معجزات عجیب او جز سحری آشکار نخواهد بود».
﴿إِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٖ مِّنۡهُ ٱسۡمُهُ ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ وَجِيهٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ٤٥ وَيُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗا وَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ٤٦ قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ٤٧﴾ [آل عمران: ۴۵-۴٧].
«چون فرشتگان گفتند که ای مریم همانا خدا تو را که به کلمهای که نامش مسیح عیسی ابن مریم است بشارت میدهد که او در دنیا و آخرت آبرومند و از مقرّبان درگاه خداست و با خلق در گهواره سخن میگوید بدانگونه که در سنین بزرگی، و او از جملۀ نیکویان جهان است. (مریم ) عرض کرد پروردگارا مرا چگونه فرزندی تواند بود و حال آنکه به من مردی نزدیک نشده، خطاب شده چنین است کار خدا، میآفریند هر چه بخواهد، و چون مشیّت او به خلقت هر چیزی قرار گیرد به محض این که گوید موجود باش همان دم موجود شود».
﴿قَالَ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا٦٧ وَكَيۡفَ تَصۡبِرُ عَلَىٰ مَا لَمۡ تُحِطۡ بِهِۦ خُبۡرٗا٦٨ قَالَ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ صَابِرٗا وَلَآ أَعۡصِي لَكَ أَمۡرٗا٦٩ قَالَ فَإِنِ ٱتَّبَعۡتَنِي فَلَا تَسَۡٔلۡنِي عَن شَيۡءٍ حَتَّىٰٓ أُحۡدِثَ لَكَ مِنۡهُ ذِكۡرٗا٧٠ فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا رَكِبَا فِي ٱلسَّفِينَةِ خَرَقَهَاۖ قَالَ أَخَرَقۡتَهَا لِتُغۡرِقَ أَهۡلَهَا لَقَدۡ جِئۡتَ شَيًۡٔا إِمۡرٗا٧١ قَالَ أَلَمۡ أَقُلۡ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا٧٢ قَالَ لَا تُؤَاخِذۡنِي بِمَا نَسِيتُ وَلَا تُرۡهِقۡنِي مِنۡ أَمۡرِي عُسۡرٗا٧٣ فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا لَقِيَا غُلَٰمٗا فَقَتَلَهُۥ قَالَ أَقَتَلۡتَ نَفۡسٗا زَكِيَّةَۢ بِغَيۡرِ نَفۡسٖ لَّقَدۡ جِئۡتَ شَيۡٔٗا نُّكۡرٗا٧٤ ۞قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكَ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا٧٥ قَالَ إِن سَأَلۡتُكَ عَن شَيۡءِۢ بَعۡدَهَا فَلَا تُصَٰحِبۡنِيۖ قَدۡ بَلَغۡتَ مِن لَّدُنِّي عُذۡرٗا٧٦ فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَيَآ أَهۡلَ قَرۡيَةٍ ٱسۡتَطۡعَمَآ أَهۡلَهَا فَأَبَوۡاْ أَن يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارٗا يُرِيدُ أَن يَنقَضَّ فَأَقَامَهُۥۖ قَالَ لَوۡ شِئۡتَ لَتَّخَذۡتَ عَلَيۡهِ أَجۡرٗا٧٧ قَالَ هَٰذَا فِرَاقُ بَيۡنِي وَبَيۡنِكَۚ سَأُنَبِّئُكَ بِتَأۡوِيلِ مَا لَمۡ تَسۡتَطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرًا٧٨ أَمَّا ٱلسَّفِينَةُ فَكَانَتۡ لِمَسَٰكِينَ يَعۡمَلُونَ فِي ٱلۡبَحۡرِ فَأَرَدتُّ أَنۡ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَآءَهُم مَّلِكٞ يَأۡخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصۡبٗا٧٩ وَأَمَّا ٱلۡغُلَٰمُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤۡمِنَيۡنِ فَخَشِينَآ أَن يُرۡهِقَهُمَا طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗا٨٠ فَأَرَدۡنَآ أَن يُبۡدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيۡرٗا مِّنۡهُ زَكَوٰةٗ وَأَقۡرَبَ رُحۡمٗا٨١ وَأَمَّا ٱلۡجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَٰمَيۡنِ يَتِيمَيۡنِ فِي ٱلۡمَدِينَةِ وَكَانَ تَحۡتَهُۥ كَنزٞ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَٰلِحٗا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبۡلُغَآ أَشُدَّهُمَا وَيَسۡتَخۡرِجَا كَنزَهُمَا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ وَمَا فَعَلۡتُهُۥ عَنۡ أَمۡرِيۚ ذَٰلِكَ تَأۡوِيلُ مَا لَمۡ تَسۡطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرٗا٨٢﴾ [الكهف: ۶٧-۸۲].
«آن عالم پاسخ داد که تو (ای موسی) ظرفیّت نداری که تحمل و با من صبر پیشه کنی. و چگونه صبر توانی کرد بر چیزی که اصلاً از آن آگهی نیافتهای. موسی باز گفت به خواست خدا مرا با صبر و تحمل خواهی یافت و هرگز در هیچ امر با تو مخالفت نخواهم کرد. آن عالم باز گفت پس اگر تابع من شدی دیگر از هر چه من کنم هیچ سؤال از چیزی مکن تا وقتی که از آن راز من خود تو را آگاه کنم. (موسی قبول شرط کرد) و سپس هر دو با هم برفتند تا وقتی که سوار در کشتی شدند آن عالم در میان دریا کشتی را شکست موسی گفت چرا کشتی را شکستی تا اهل آن را به دریا غرق کنی؟! بسیار کار زشتی بجا آوردی آن عالم به موسی گفت آیا من با تو نگفتم که تو هرگز ظرفیّت و توانایی آن که با من صبر کنی نداری؟ (موسی متذکّر شرط خود شد) و گفت (این یک بار) بر من مگیر که شرط خود را فراموش کردم (و فراموشی اختیاری نیست) و مرا تکلیف طاقتفرسا مفرما. (او عذرش را پذیرفت) و باز هم روان شدند (از دریا گذشته در ساحل) به پسری برخوردند او پسر را بیگفتوگو به قتل رسانید باز موسی (شرط خود را فراموش کرده) گفت آیا نفس محترمی که کسی را نکشته بود بیگناه کشتی همانا کار بسیار منکر و ناپسندی کردی. (باز آن عالم به موسی) گفت آیا من با تو نگفتم که تو هرگز (ظرفیت نداری) بر اسرار کار من صبری کنی و توانایی نخواهی داشت. موسی گفت (این دفعه را هم ببخش) اگر بار دیگر از تو اعتراضی کردم از آن به بعد با من ترک صحبت و رفاقت کن که از تقصیر من عذر موجّه بر متارکۀ دوستی خواهی داشت. (خضر عذر موسی را پذیرفت) باز هم با هم روان شدند تا وارد بر قریهای شدند و از اهل آن شهر طعام خواستند مردم از طعام دادن و مهمانی آنها ابا کردند آنها هم از شهر خارج شدند و به دیواری که نزدیک به انهدام بود رسیدند. خضر به استحکام و تعمیر آن پرداخت. باز موسی گفت روا بود که تو این زحمت به خود دادی جایی این تعمیر را میکردی که بر آن اجرتی میگرفتی. خضر گفت (این سه بار کم ظرفیتی و بیصبری و اعتراض) عذر مفارقت بین من و تو است و من همین ساعت تو را بر اسرار کارهایم که بر فهم آن صبر و ظرفیت نداشتی آگاه میسازم. اما آن کشتی را که بشکستم صاحبش خانوادۀ فقیری بود که از آن کسب و ارتزاق می کردند خواستم چون کشتیهای بیعیب را پادشاه به غصب میگرفت این کشتی را ناقص کنم (تا برای آن فقیران باقی بماند). و اما آن غلام (را که به قتل رساندم چون کافر بود و) پدر و مادر او مؤمن بودند از آن باک داشتم که آن پسر آنها را فریفتۀ خود سازد و بهخوی طغیان و کفر خود درآورد، خواستم تا بهجای او خداوند فرزندی بهتر و صالحتر و با محبت تر به آن پدر و مادر بدهد. و اما آن دیوار را که تعمیر کردم در این شهر بدین جهت بود که در زیر آن گنجی برای دو طفل یتیمی که پدر صالح داشتند نهفته بود خدا خواست تا آن اطفال به حدّ رشد رسند (و گنج تا آن زمان زیر دیوار بر آنان بماند) تا به لطف خدا خودشان گنج را استخراج کنند و من این کارها را نه از پیش خود (بلکه به امر خدا) کردم. این است مآل و باطن کارهایی که تو طاقت و ظرفیّت بر انجام آن نداشتی».
﴿وَإِذۡ قَالَ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُم مُّصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيَّ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَمُبَشِّرَۢا بِرَسُولٖ يَأۡتِي مِنۢ بَعۡدِي ٱسۡمُهُۥٓ أَحۡمَدُۖ فَلَمَّا جَآءَهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ قَالُواْ هَٰذَا سِحۡرٞ مُّبِينٞ٦﴾ [الصف: ۶].
«و باز (ای پیامبر) یاد آور هنگامی که عیسی پسر مریم به بنیاسرائیل گفت من همانا رسول خدا بسوی شما هستم و حقّانیّت کتاب تورات را که مقابل من است تصدیق میکنم و نیز شما را مژده میدهم که بعد از من رسول بزرگواری که نامش در انجیل من احمد است بیاید چون آن رسول با معجزات بسوی خلق آمد گفتند این معجزات (و قرآن او) سحری آشکار است».
﴿وَقُلۡنَا يَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ وَكُلَا مِنۡهَا رَغَدًا حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ٣٥﴾ [البقرة: ۳۵].
«و گفتیم ای آدم، تو با همسرت در بهشت سکونت کن و از (نعمتهای) آن گوارا هرچه می خواهید بخورید (اما) نزدیک این درخت نشوید که از ستمگران خواهید شد».
﴿وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ١٩﴾ [الأعراف: ۱٩].
«و ای آدم، تو و همسرت در بهشت ساکن شوید و از هر جا که خواستید بخورید؛ اما به این درخت نزدیک نشوید که از ستمکاران خواهید شد».
﴿حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ قُلۡنَا ٱحۡمِلۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ وَمَنۡ ءَامَنَۚ وَمَآ ءَامَنَ مَعَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٞ٤٠ ۞وَقَالَ ٱرۡكَبُواْ فِيهَا بِسۡمِ ٱللَّهِ مَجۡرٜىٰهَا وَمُرۡسَىٰهَآۚ إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ٤١ وَهِيَ تَجۡرِي بِهِمۡ فِي مَوۡجٖ كَٱلۡجِبَالِ وَنَادَىٰ نُوحٌ ٱبۡنَهُۥ وَكَانَ فِي مَعۡزِلٖ يَٰبُنَيَّ ٱرۡكَب مَّعَنَا وَلَا تَكُن مَّعَ ٱلۡكَٰفِرِينَ٤٢ قَالَ سََٔاوِيٓ إِلَىٰ جَبَلٖ يَعۡصِمُنِي مِنَ ٱلۡمَآءِۚ قَالَ لَا عَاصِمَ ٱلۡيَوۡمَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَۚ وَحَالَ بَيۡنَهُمَا ٱلۡمَوۡجُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُغۡرَقِينَ٤٣﴾ [هود: ۴۰-۴۳].
«(نوح به ساختن کشتی پرداخت و قوم به تمسخر پرداختندا آن زمان که فرمان ما فرا رسید، و تنور جوشیدن گرفت؛ (به نوح) گفتیم: «از هر جفتى از حیوانات (از نر و ماده) یک زوج در آن (کشتى) حمل کن! همچنین خاندانت را (بر آن سوار کن) -مگر آنها که قبلاً وعده هلاک آنان داده شده [= همسر و یکى از فرزندانت]- و همچنین مؤمنان را!» اما جز عده کمى همراه او ایمان نیاوردند! او گفت: «به نام خدا بر آن سوار شوید! و هنگام حرکت و توقف کشتى، یاد او کنید، که پروردگارم آمرزنده و مهربان است! و آن کشتى، آنها را از میان امواجى همچون کوهها حرکت میداد؛ (در این هنگام،) نوح فرزندش را که در گوشهاى بود صدا زد: «پسرم! همراه ما سوار شو، و با کافران مباش! گفت: «بزودى به کوهى پناه میبرم تا مرا از آب حفظ کند!» (نوح) گفت: «امروز هیچ نگهدارى در برابر فرمان خدا نیسست؛ مگر آن کس را که او رحم کند!» در این هنگام، موج در میان آن دو حایل شد؛ و او در زمره غرقشدگان قرار گرفت!».
﴿وَقِيلَ يَٰٓأَرۡضُ ٱبۡلَعِي مَآءَكِ وَيَٰسَمَآءُ أَقۡلِعِي وَغِيضَ ٱلۡمَآءُ وَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَٱسۡتَوَتۡ عَلَى ٱلۡجُودِيِّۖ وَقِيلَ بُعۡدٗا لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ٤٤﴾ [هود: ۴۴].
«و به زمین خطاب شد که فوراً آب را فرو برد و به آسمان امر شد که باران را قطع کند و آب به یک لحظه خشک شد و حکم (قهر الهی) انجام یافت و کشتی بر کوه جودی قرار گرفت و فرمان هلاک ستمکاران در رسید».
﴿فَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا جَعَلۡنَا عَٰلِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهَا حِجَارَةٗ مِّن سِجِّيلٖ مَّنضُودٖ٨٢﴾ [هود: ۸۲].
«چون صبح شد فرمان قهر ما دیار آن قوم نابکار را ویران و زیر و رو ساخت و بر سر آنها مرتّب از آسمان سنگ هلاک ریختیم».
﴿وَقَالَ نِسۡوَةٞ فِي ٱلۡمَدِينَةِ ٱمۡرَأَتُ ٱلۡعَزِيزِ تُرَٰوِدُ فَتَىٰهَا عَن نَّفۡسِهِۦۖ قَدۡ شَغَفَهَا حُبًّاۖ إِنَّا لَنَرَىٰهَا فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ٣٠ فَلَمَّا سَمِعَتۡ بِمَكۡرِهِنَّ أَرۡسَلَتۡ إِلَيۡهِنَّ وَأَعۡتَدَتۡ لَهُنَّ مُتَّكَٔٗا وَءَاتَتۡ كُلَّ وَٰحِدَةٖ مِّنۡهُنَّ سِكِّينٗا وَقَالَتِ ٱخۡرُجۡ عَلَيۡهِنَّۖ فَلَمَّا رَأَيۡنَهُۥٓ أَكۡبَرۡنَهُۥ وَقَطَّعۡنَ أَيۡدِيَهُنَّ وَقُلۡنَ حَٰشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا مَلَكٞ كَرِيمٞ٣١ قَالَتۡ فَذَٰلِكُنَّ ٱلَّذِي لُمۡتُنَّنِي فِيهِۖ وَلَقَدۡ رَٰوَدتُّهُۥ عَن نَّفۡسِهِۦ فَٱسۡتَعۡصَمَۖ وَلَئِن لَّمۡ يَفۡعَلۡ مَآ ءَامُرُهُۥ لَيُسۡجَنَنَّ وَلَيَكُونٗا مِّنَ ٱلصَّٰغِرِينَ٣٢﴾ [يوسف: ۳۰-۳۲].
«زنان مصر از قضیّه آگاه شدند و زبان به ملامت زلیخا گشودند که زن عزیز مصر (خاطرخواه یوسف شده) و قصد مراوده با غلام خویش داشته، حُب یوسف وی را شیفته و فریفتۀ خود ساخته و ما او را از فرط محبّت کاملاً در ضلالت میبینیم. چون (زلیخا) ملامت زنان مصری را در بارۀ خود شنید کسی را فرستاد و از آنها دعوت کرد و مجلسی بیاراست و به احترام هر یک بالش و تکیهگاهی بگسترد و به دست هر یک کاردی (و ترنجی) داد (آنگاه با زیب و زیور و لباس فاخر یوسف را نیکو بیاراست و) از یوسف تقاضا نمود که به مجلس این زنان در آید. چون یوسف را زنان مصری دیدند (در جمال او حیران و بر حسنش) زبان به تکبیر گشودند و دستها را (بجای ترنج) بریده و گفتند تبارکالله که این پسر نه آدمی است بلکه فرشتۀ حسن و زیبایی است. (چون زلیخا زنان را همه در جمال یوسف واله و حیران دید روی به آنها کرده) گفت این است غلامی که مرا در محبّتش ملامت میکردید آری من خود از وی تقاضای مراوده کردم و او عفّت ورزید و اگر از این پس هم خواهش مرا رد کند البته زندانی شود و خوار و ذلیل گردد (این سخن را گفت که شاید یوسف را به تهدید به خود رام سازد)».
﴿وَدَخَلَ مَعَهُ ٱلسِّجۡنَ فَتَيَانِۖ قَالَ أَحَدُهُمَآ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَعۡصِرُ خَمۡرٗاۖ وَقَالَ ٱلۡأٓخَرُ إِنِّيٓ أَرَىٰنِيٓ أَحۡمِلُ فَوۡقَ رَأۡسِي خُبۡزٗا تَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِنۡهُۖ نَبِّئۡنَا بِتَأۡوِيلِهِۦٓۖ إِنَّا نَرَىٰكَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ٣٦﴾ [يوسف: ۳۶].
«و با یوسف دو جوان دیگر هم (از ندیمان و خاصّان شاه) زندانی شدند (آن دو جوان در سیمای یوسف آثار دانش و هوش دیدند شب در زندان خوابی دیده و تعبیرش را از یوسف خواستند یکی از آنها گفت من در خواب دیدم که انگور (برای شراب) میافشرم، دیگری گفت من دیدمی که بر بالای سرِ خویش طبق نانی میبرم و مرغان هوا از آن به منقار میخوردند تو ما را از تعبیر آن آگاه کن که تو را از نیکوکاران و دانشمندان جهان میبینیم».
﴿يَٰصَٰحِبَيِ ٱلسِّجۡنِ أَمَّآ أَحَدُكُمَا فَيَسۡقِي رَبَّهُۥ خَمۡرٗاۖ وَأَمَّا ٱلۡأٓخَرُ فَيُصۡلَبُ فَتَأۡكُلُ ٱلطَّيۡرُ مِن رَّأۡسِهِۦۚ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ ٱلَّذِي فِيهِ تَسۡتَفۡتِيَانِ٤١﴾ [يوسف: ۴۱].
«(یوسف پس از آن که دو رفیق زندانی را به دین حق دعوت کرد و حقایق توحید را با ادلۀ روشن بیان فرمود آنگاه به تعبیر خواب آنها پرداخت و) گفت ای دو رفیق زندان من اما یکی از شما ساقی شراب شاه خواهد شد و اما آن دیگری به دار آویخته شود تا مرغان مغز سر او را بخورند (آن مرد برای رهایی از خطر منکر خواب شد) یوسف گفت در قضای الهی راجع به امری که سؤال کردید چنین حکم شده است».
﴿ذَٰلِكَ ٱلَّذِي يُبَشِّرُ ٱللَّهُ عِبَادَهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِۗ قُل لَّآ أَسَۡٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًا إِلَّا ٱلۡمَوَدَّةَ فِي ٱلۡقُرۡبَىٰۗ وَمَن يَقۡتَرِفۡ حَسَنَةٗ نَّزِدۡ لَهُۥ فِيهَا حُسۡنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ شَكُورٌ٢٣﴾ [الشورى: ۲۳].
«این همان بهشت ابدی است که خداوند آن را به بندگانی که به خدا ایمان آورده و نیکوکار شدهاند بشارت داده است (ای رسول به امّت بگو) من از شما اجر رسالت جز این نخواهم که مودت و محبت مرا در حق خویشاوندان منظور دارید».
﴿وَنَادَىٰ فِرۡعَوۡنُ فِي قَوۡمِهِۦ قَالَ يَٰقَوۡمِ أَلَيۡسَ لِي مُلۡكُ مِصۡرَ وَهَٰذِهِ ٱلۡأَنۡهَٰرُ تَجۡرِي مِن تَحۡتِيٓۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ٥١ أَمۡ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡ هَٰذَا ٱلَّذِي هُوَ مَهِينٞ وَلَا يَكَادُ يُبِينُ٥٢ فَلَوۡلَآ أُلۡقِيَ عَلَيۡهِ أَسۡوِرَةٞ مِّن ذَهَبٍ أَوۡ جَآءَ مَعَهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ مُقۡتَرِنِينَ٥٣ فَٱسۡتَخَفَّ قَوۡمَهُۥ فَأَطَاعُوهُۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ٥٤﴾ [الزخرف: ۵۱-۵۴].
«و فرعون در میان قومش (بر علیه موسی) آواز بلند کرد که ای مردم آیا کشور با عظمت مصر از من نیست و این چنین نهرها از زیر قصر من جاری نیست، آیا عزّت و جلال مرا در عالم به چشم مشاهده نمیکنید؟ آیا من (به ریاست و سلطنت بهترم) یا این مرد فقیر و خواری که هیچ منطق و بیان روشنی ندارد. (و اگر موسی رسول خداست) او را دستگاهی نیست و طوق زرّین بر دست ندارد، یا چرا فرشتگان آسمان با او همراه نیستند. و با این تبلیغات دروغ و باطل قومش را ذلیل و زبون داشت تا همه مطیع وی شدند که آنها مردم فاسق و نابکار بودند».
﴿مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ أَشِدَّآءُ عَلَى ٱلۡكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَيۡنَهُمۡۖ تَرَىٰهُمۡ رُكَّعٗا سُجَّدٗا يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗاۖ سِيمَاهُمۡ فِي وُجُوهِهِم مِّنۡ أَثَرِ ٱلسُّجُودِۚ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِۚ وَمَثَلُهُمۡ فِي ٱلۡإِنجِيلِ كَزَرۡعٍ أَخۡرَجَ شَطَۡٔهُۥ فََٔازَرَهُۥ فَٱسۡتَغۡلَظَ فَٱسۡتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِۦ يُعۡجِبُ ٱلزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ ٱلۡكُفَّارَۗ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِنۡهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمَۢا٢٩﴾ [الفتح: ۲٩].
«محمد فرستادۀ خداست و یاران او بر کافران بسیار سختدل و با یکدیگر بسیار مهربان و مشفق هستند، آنان را در حال رکوع و سجود و نماز بسیار بنگری که فضل و رحمت خدا و خشنودی او را به دعا میطلبند. بر رخسارهایشان از اثر سجده نشانهای (نورانیّت) پدیدار است این وصف حال آنها در کتاب تورات و مَثَل آنها در کتاب انجیل به دانهای ماند که چون نخست سر از خاک برآرد، شاخهای نازک و ضعیف باشد پس از آن قوّت یابد تا آن که سطبر و قوی گردد و بر ساق خود راست و محکم بایستد و دهقانان در تماشای آن حیران بمانند همچنین اصحاب محمد از ضعف به قوت رسیدند و کافران را به خشم آورند، خدا وعده فرموده که هر کس از آنها با ایمان ثابت نیکوکار شوند گناهانشان را ببخشد و اجر عظیم عطا کند».
﴿وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰٓ أُمِّ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَرۡضِعِيهِۖ فَإِذَا خِفۡتِ عَلَيۡهِ فَأَلۡقِيهِ فِي ٱلۡيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحۡزَنِيٓۖ إِنَّا رَآدُّوهُ إِلَيۡكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ٧﴾ [القصص: ٧].
«و به مادر موسی وحی کردیم که طفلت را شیر بده و چون از آسیب فرعونیان بر او ترسان شوی به دریا افکن و دیگر بر او هیچ مترس و محزون مباش که ما او را به تو بازآوریم و هم از پیغمبران مرسلش گردانیم. (مادر موسی از ترس قتل بچّهاش او را در صندوقی گذاشته و به دریا افکند».
﴿إِنَّ فِرۡعَوۡنَ عَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَجَعَلَ أَهۡلَهَا شِيَعٗا يَسۡتَضۡعِفُ طَآئِفَةٗ مِّنۡهُمۡ يُذَبِّحُ أَبۡنَآءَهُمۡ وَيَسۡتَحۡيِۦ نِسَآءَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ٤﴾ [القصص: ۴].
«همانا فرعون در زمین مصر، تکبّر و گردنکشی آغاز کرد و در میان اهل آن سرزمین تفرقه و اختلاف افکند و طایفۀ بنیاسرائیل را سخت ضعیف و ذلیل کرد. پسرانشان را می کشت و زنانشان را زنده می گذاشت (که به خدمت پردازند) و همانا فرعون مردی مفسد و بداندیش بود».
﴿إِنَّ قَٰرُونَ كَانَ مِن قَوۡمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيۡهِمۡۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ مِنَ ٱلۡكُنُوزِ مَآ إِنَّ مَفَاتِحَهُۥ لَتَنُوٓأُ بِٱلۡعُصۡبَةِ أُوْلِي ٱلۡقُوَّةِ إِذۡ قَالَ لَهُۥ قَوۡمُهُۥ لَا تَفۡرَحۡۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡفَرِحِينَ٧٦ وَٱبۡتَغِ فِيمَآ ءَاتَىٰكَ ٱللَّهُ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَۖ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ ٱلدُّنۡيَاۖ وَأَحۡسِن كَمَآ أَحۡسَنَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ وَلَا تَبۡغِ ٱلۡفَسَادَ فِي ٱلۡأَرۡضِۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ٧٧ قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمٍ عِندِيٓۚ أَوَ لَمۡ يَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ قَدۡ أَهۡلَكَ مِن قَبۡلِهِۦ مِنَ ٱلۡقُرُونِ مَنۡ هُوَ أَشَدُّ مِنۡهُ قُوَّةٗ وَأَكۡثَرُ جَمۡعٗاۚ وَلَا يُسَۡٔلُ عَن ذُنُوبِهِمُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ٧٨ فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوۡمِهِۦ فِي زِينَتِهِۦۖ قَالَ ٱلَّذِينَ يُرِيدُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا يَٰلَيۡتَ لَنَا مِثۡلَ مَآ أُوتِيَ قَٰرُونُ إِنَّهُۥ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٖ٧٩ وَقَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ وَيۡلَكُمۡ ثَوَابُ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لِّمَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗاۚ وَلَا يُلَقَّىٰهَآ إِلَّا ٱلصَّٰبِرُونَ٨٠ فَخَسَفۡنَا بِهِۦ وَبِدَارِهِ ٱلۡأَرۡضَ فَمَا كَانَ لَهُۥ مِن فِئَةٖ يَنصُرُونَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُنتَصِرِينَ٨١ وَأَصۡبَحَ ٱلَّذِينَ تَمَنَّوۡاْ مَكَانَهُۥ بِٱلۡأَمۡسِ يَقُولُونَ وَيۡكَأَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَيَقۡدِرُۖ لَوۡلَآ أَن مَّنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡنَا لَخَسَفَ بِنَاۖ وَيۡكَأَنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡكَٰفِرُونَ٨٢﴾ [القصص: ٧۶-۸۲].
«همانا قارون یکی از ثروتمندان قوم موسی بود که بر آنها طغیان کرد و ما آن قدر به او گنج و مال دادیم که بر دوش بردن کلیدهای آن گنجها از گرانی و سنگینی صاحبان قوّت را خسته میکرد، هنگامی که قومش به او گفتند آن قدر مغرور و شادمان (به ثروت خود) مباش که خدا هرگز مردم پرغرور و نشاط را دوست ندارد، بکوش تا به هر چیزی که خدا به تو عطا کرده (از قوای ظاهر و باطن و مال و سایر نعمتهای دنیا) ثواب و سعادت دار آخرت را تحصیل کنی و لیکن بهرهات را هم از لذّات (و نعم حلال) دنیا فراموش مکن تا توانی (به خلق) نیکی کن و احسان کرده و هرگز در روی زمین فتنه و فساد بر میانگیز که خدا مفسدان را ابداً دوست نمیدارد. قارون گفت من این ثروت فراوان را به علم و تدبیر خود بدست آوردهام. آیا ندانست که خدا پیش از او چه بسیار امم و طوایفی را که قوّت و ثروتشان بیشتر از او بوده و جمعیتشان زیادتر بود هلاک کرد و آیا هیچ از گناه بدکاران سؤال نخواهد شد؟ آنگاه قارون روزی که با زیور و تجمّل بسیار بر قومش درآمد مردم (دنیاطلب) که او را دیدند گفتند ای کاش همان قدر که به قارون از مال دنیا دادند به ما هم عطا میشد که وی بهرۀ بزرگ و حظّ وافری را داراست. اما صاحبان مقام علم و معرفت آن دنیاپرستان را گفتند وای بر شما ثواب خدا برای آن کس که به خدا ایمان آورده و اعمال نیکو انجام داده بسیار بهتر است ولی هیچکس جز صابران بدان ثواب نخواهند رسید. پس (از اندک زمانی قارون را با خانه و گنج و دارائیاش؟ به زمین فرو بردیم که هیچ حزب و جمعیتی جز خدا نتوانست او را یاری کند (و از جانب خدا هم) هیچ کمک و نصرت نیافت. صبحگاه هم آنان که روز گذشته ثروت و مقام او را آرزو میکردند با خود میگفتند: ای وای بر ما (و آرزوهای ما) گویی خداست که هر که را خواهد روزی فراوان دهد و هر که را خواهد تنگروزی کند و اگر نه این بود خدا بر ما منّت گذاشت (و غرور و ثروت قارون نداد) ما را هم (مثل او) به زمین فرو میبرد. ای وای که کافران را هرگز رستگاری نیست».
﴿وَحُشِرَ لِسُلَيۡمَٰنَ جُنُودُهُۥ مِنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ وَٱلطَّيۡرِ فَهُمۡ يُوزَعُونَ١٧﴾ [النمل: ۱٧].
«و سپاهیان سلیمان از گروه جنّ و انس و مرغان هر سپاهی تحت فرمان رئیس خود در رکابش حاضر آمدند».
﴿قَالَ عِفۡرِيتٞ مِّنَ ٱلۡجِنِّ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبۡلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَۖ وَإِنِّي عَلَيۡهِ لَقَوِيٌّ أَمِينٞ٣٩ قَالَ ٱلَّذِي عِندَهُۥ عِلۡمٞ مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبۡلَ أَن يَرۡتَدَّ إِلَيۡكَ طَرۡفُكَۚ فَلَمَّا رَءَاهُ مُسۡتَقِرًّا عِندَهُۥ قَالَ هَٰذَا مِن فَضۡلِ رَبِّي لِيَبۡلُوَنِيٓ ءَأَشۡكُرُ أَمۡ أَكۡفُرُۖ وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيّٞ كَرِيمٞ٤٠﴾ [النمل: ۳٩-۴۰].
«(از آن میان) عفریت جنّ گفت من چنان برای آوردن تخت او قادر و امینم که پیش از آن که تو از جایگاه قضاوت خود برخیزی آن را به حضور آرم. و آن کس که به علم کتاب الهی دانا بود گفت که من پیش از آن که تو چشم بر هم زنی تخت را میآورم. پس همان دم سلیمان سریر را نزد خود مشاهده کرد گفت این توانایی از فضل خدای من است تا مرا بیازماید که آیا نعمتش را شکر می گویم یا کفران میکنم. و هر که شکر نعمت حق کند شکر به نفع خویش کرده و هر که کفران نعمت کند همانا خدا از شکر خلق بینیاز و کریم و بخشنده است».
﴿وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ مِنَّا فَضۡلٗاۖ يَٰجِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُۥ وَٱلطَّيۡرَۖ وَأَلَنَّا لَهُ ٱلۡحَدِيدَ١٠﴾ [سبأ: ۱۰].
«و ما حظّ و بهرۀ داود را به فضل و کرم خود کاملاً افزودیم و امر کردیم که ای کوهها و ای مرغان شما نیز با تسبیح ونغمۀ الهی داود هماهنگ شوید و آهن سخت را به دست او نرم گردانیدیم».
﴿وَلِسُلَيۡمَٰنَ ٱلرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَرَوَاحُهَا شَهۡرٞۖ وَأَسَلۡنَا لَهُۥ عَيۡنَ ٱلۡقِطۡرِۖ وَمِنَ ٱلۡجِنِّ مَن يَعۡمَلُ بَيۡنَ يَدَيۡهِ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَمَن يَزِغۡ مِنۡهُمۡ عَنۡ أَمۡرِنَا نُذِقۡهُ مِنۡ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ١٢ يَعۡمَلُونَ لَهُۥ مَا يَشَآءُ مِن مَّحَٰرِيبَ وَتَمَٰثِيلَ وَجِفَانٖ كَٱلۡجَوَابِ وَقُدُورٖ رَّاسِيَٰتٍۚ ٱعۡمَلُوٓاْ ءَالَ دَاوُۥدَ شُكۡرٗاۚ وَقَلِيلٞ مِّنۡ عِبَادِيَ ٱلشَّكُورُ١٣﴾ [سبأ: ۱۲-۱۳].
«و ما باد را بر سلیمان مسخّر ساختیم تا (بساطش را) صبحگاه یکماه راه برد و عصر یکماه، و معادنی مانند معدن مس گداخته (یا نفت یا معادن دیگر) را بر او جاری گردانیدیم و بعضی از دیوان (پریان) به اذن پروردگار در حضورش به خدمت پرداختند و از آنها هر که سر از فرمان ما پیچد عذاب آتش سوزانش میچشانیم. آن دیوان بر او (یعنی بر سلیمان) هر چه میخواست از کاخ و عمارات و معابد عالی و ظروف بزرگ و حوضها و نقوش و تمثالها و دیگهای عظیم که به زمین کار گذاشته بودند همه را میساختند اینک ای آل داود شکر و سپاس خدا بجای آرید و (هر چند) اینک ای آل داود شکر و سپاس خدا بجای آرید و (هر چند) از بندگان من عدۀ کمی شکرگذارند».
﴿فَسَخَّرۡنَا لَهُ ٱلرِّيحَ تَجۡرِي بِأَمۡرِهِۦ رُخَآءً حَيۡثُ أَصَابَ٣٦﴾ [ص: ۳۶].
«ما هم باد را بر او مسخّر کردیم تا به امر او هر جا بخواهد به آرامی روان شود».
﴿فَلَمَّا قَضَيۡنَا عَلَيۡهِ ٱلۡمَوۡتَ مَا دَلَّهُمۡ عَلَىٰ مَوۡتِهِۦٓ إِلَّا دَآبَّةُ ٱلۡأَرۡضِ تَأۡكُلُ مِنسَأَتَهُۥۖ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ ٱلۡجِنُّ أَن لَّوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ٱلۡغَيۡبَ مَا لَبِثُواْ فِي ٱلۡعَذَابِ ٱلۡمُهِينِ١٤﴾ [سبأ: ۱۴].
«و چون ما بر سلیمان مرگ را نامور ساختیم (دیوان را) کسی دلالت بر مرگ او نکرد مگر جنبندۀ زیر زمینی چوبخواری (موریانه) که عصای او را میخورد وقتی جسد سلیمان که تا بر آن تکیه داشت بر روی زمین افتاد برای دیوان که از مرگ سلیمان آگاه شدند به وضوح معلوم گشت که اگر از اسرار غیب آگاه بودند تا دیرزمانی در عذاب و ذلّت و خواری باقی نمیماندند (و دست از کار میکشیدند)».
﴿قَالَ إِن كُنتَ جِئۡتَ بَِٔايَةٖ فَأۡتِ بِهَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ١٠٦ فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ١٠٧﴾ [الأعراف: ۱۰۶-۱۰٧].
«فرعون پاسخ داد که ای موسی اگر دلیلی برای صدق (دعوت رسالت) خود داری بیاور. موسی عصای خود را بیفکند، به ناگاه آن عصا اژدهایی پدیدار گردید».
﴿وَلَقَدۡ أَخَذۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ بِٱلسِّنِينَ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلثَّمَرَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ١٣٠﴾ [الأعراف: ۱۳۰].
«و البته ما فرعونیان را سخت به قحط و تنگی معاش و آفت بر کشت و زرع و نقص محصولات و میوهجات مبتلا کردیم تا شاید متذکّر گردند».
﴿فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلطُّوفَانَ وَٱلۡجَرَادَ وَٱلۡقُمَّلَ وَٱلضَّفَادِعَ وَٱلدَّمَ ءَايَٰتٖ مُّفَصَّلَٰتٖ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ١٣٣ وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيۡهِمُ ٱلرِّجۡزُ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَۖ لَئِن كَشَفۡتَ عَنَّا ٱلرِّجۡزَ لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرۡسِلَنَّ مَعَكَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ١٣٤ فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُمُ ٱلرِّجۡزَ إِلَىٰٓ أَجَلٍ هُم بَٰلِغُوهُ إِذَا هُمۡ يَنكُثُونَ١٣٥ فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ فَأَغۡرَقۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ١٣٦﴾ [الأعراف: ۱۳۳-۱۳۶].
«(پس به کیفر کفرشان) بر آنها طوفان و ملخ و شپشک و قورباغه و خون (خون شدن آب) نشانههای آشکار (قهر و غضب) را فرستادیم، با این همه طریق کبر و گردنکشی پیش گرفته و قومی گنهکار شدند و چون بلا و غضب الهی واقع شد گفتند ای موسی از خدا تعهّدی که تو را است بخواه تا این عذاب و بلا را از ما دور کند بر این پیمان اگر دفع بلا کردی البته به تو ایمان میآوریم و بنیاسرائیل را به همراهی و متابعت تو میفرستیم. پس چون بلا را از سر آنها رفع کردیم تا مدتی که متعهّد شدند ایمان آوردند مدت که به پایان رسید باز هم پیمان را شکستند، ما هم از آنان انتقام کشیدیم و آنان را به دریا غرق کردیم به کیفر آن که آیات ما را تکذیب کرده و از آن غفلت و اعراض نمودند».
﴿وَقَوۡلِهِمۡ إِنَّا قَتَلۡنَا ٱلۡمَسِيحَ عِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ رَسُولَ ٱللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِن شُبِّهَ لَهُمۡۚ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكّٖ مِّنۡهُۚ مَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍ إِلَّا ٱتِّبَاعَ ٱلظَّنِّۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينَۢا١٥٧ بَل رَّفَعَهُ ٱللَّهُ إِلَيۡهِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمٗا١٥٨﴾ [النساء: ۱۵٧-۱۵۸].
«و هم از این رو، که گفتند ما مسیح عیسی فرزند مریم رسول خدا را کشتیم در صورتی که او نه کشتند و نه به دار کشیدند بلکه بر آنها امر مشتبه شد و همانا آنان که در بارۀ او عقاید مختلف اظهار داشتند از روی شک و تردید سخنی گفتند و عالِم به او نبودند جز آن که از پی گمان خود میرفتند و بطور یقین شما مؤمنین بدانید) که میسح را نکشتند. بلکه خدا او را بالا برد بسوی خود، و پیوسته خدا مقتدر و کارش همه از روی حکمت است».
﴿لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۚ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ مِنَ ٱللَّهِ شَيًۡٔا إِنۡ أَرَادَ أَن يُهۡلِكَ ٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗاۗ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ١٧﴾ [المائدة: ۱٧].
«همانا کافر شدند آنان که گفتند محققاً خدا همان مسیح ابن مریم است (ای پیغمبر) بگو کدام قدرت میتواند کسی را از قهر و قدرت خدا نگهدارد و اگر خدا بخواهد عیسی مسیحبن مریم و نیز مادرش مریم و هر که در روی زمین است همه را هلاک گرداند، (و بدانید که هر چه قابل فنا است خدا نیست) و آسمانها و زمین و هرچه در بین آنهاست همه ملک خداست و هر چه را بخواهد خلق میکند، و خدا (بر ایجاد و هلاک) همه چیز توانا است».
﴿وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ وَٱلنَّصَٰرَىٰ نَحۡنُ أَبۡنَٰٓؤُاْ ٱللَّهِ وَأَحِبَّٰٓؤُهُۥۚ قُلۡ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُمۖ بَلۡ أَنتُم بَشَرٞ مِّمَّنۡ خَلَقَۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۖ وَإِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ١٨﴾ [المائدة: ۱۸].
«یهود و نصارای گفتند ما پسران خدا و دوستان او هستیم بگو (ای پیغمبر) اگر چنین است پس او چرا شما را به گناهتان عذاب می کند (پس این دعوی دروغ است) بلکه شما بشری هستید از جملۀ مخلوقات خدا، و او هر که را بخواهد میبخشد و هر که را خواهد عذاب می کند، و آسمانها و زمین و همۀ آنچه که در بین آنهاست ملک خداست و بازگشت همه (در قیامت) بسوی اوست».
﴿وَإِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ فَقُلۡنَا ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنفَجَرَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۖ كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ مِن رِّزۡقِ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ٦٠﴾ [البقرة: ۶۰].
«به یاد آر وقتی که موسی برای قوم خود طلب آب نمود ما به او دستور دادیم بزن عصای خود را بر سنگ. پس سنگ شکافته شد و از آن دوازده چشمه آب بیرون آمد و هر سبطی را آبشخوری معلوم گردید و گفتیم بخورید و بیاشامید از آنچه خدا روزی شما ساخت، و در زمین به فساد و فتنهانگیزی نپردازید».
﴿وَمِن قَوۡمِ مُوسَىٰٓ أُمَّةٞ يَهۡدُونَ بِٱلۡحَقِّ وَبِهِۦ يَعۡدِلُونَ١٥٩ وَقَطَّعۡنَٰهُمُ ٱثۡنَتَيۡ عَشۡرَةَ أَسۡبَاطًا أُمَمٗاۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ إِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰهُ قَوۡمُهُۥٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنۢبَجَسَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۚ وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡغَمَٰمَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ١٦٠﴾ [الأعراف: ۱۵٩-۱۶۰].
«(و قوم موسی را) به دوازده سبط منعشب کردیم که هر سبطی طایفهای باشند، و چون امّت موسی در آن بیابان بیآب و از او آب طلبیدند که از عطش نجات یابند (به موسی وحی کردیم) که عصای خود را بر سنگ زن چون زد دوازده چشمۀ آب از ان جاری شد (که هر چشمه به یک طایفه مخصوص شد) و هر طایفه آبشخور خود را داشتند (این معجزه بود که به موسی کرامت شد و معجزۀ دیگر آن که) باز به وسیلۀ ابر بر سر آنها سایه افکنید و نیز برای آنها مرغ و ترانگبین فرستادیم (تا تغذیه کنند) و گفتیم بخورید از روزی لذیذ و پاکیزهای که بر شما روزی دادیم و از حکم خدا تجاوز نکنید، ولی نشنیدند و ستمگر شدند و آنها نه بر ما بلکه بر خویشتن ستم کردند».
﴿قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَۚ قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ لَّا فَارِضٞ وَلَا بِكۡرٌ عَوَانُۢ بَيۡنَ ذَٰلِكَۖ فَٱفۡعَلُواْ مَا تُؤۡمَرُونَ٦٨ قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا لَوۡنُهَاۚ قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ صَفۡرَآءُ فَاقِعٞ لَّوۡنُهَا تَسُرُّ ٱلنَّٰظِرِينَ٦٩ قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَ إِنَّ ٱلۡبَقَرَ تَشَٰبَهَ عَلَيۡنَا وَإِنَّآ إِن شَآءَ ٱللَّهُ لَمُهۡتَدُونَ٧٠ قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ لَّا ذَلُولٞ تُثِيرُ ٱلۡأَرۡضَ وَلَا تَسۡقِي ٱلۡحَرۡثَ مُسَلَّمَةٞ لَّا شِيَةَ فِيهَاۚ قَالُواْ ٱلۡـَٰٔنَ جِئۡتَ بِٱلۡحَقِّۚ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُواْ يَفۡعَلُونَ٧١﴾ [البقرة: ۶۸-٧۱].
«قوم به موسی گفتند از خداوند بخواه که خصوصیّت و چگونگی گاو را معین فرماید موسی گفت خدا میفرماید گاوی باشد نه پیر و از کار افتاده و نه جوان کار نکرده بلکه میانه این دو حال باشد (اکنون) آنچه را که مأمور هستید انجام دهید. (باز) قوم به موسی گفتند از خدا بخواه که رنگ آن را نیز معیّن فرماید. موسی جواب داد خداوند میفرماید همانا آن گاو زرد زرّینی باشد که رنگ آن بینندگان را نشاطانگیز باشد. (باز قوم) گفتند از خدا بخواه چگونگی آن گاو را کاملاً برای ما روشن فرماید که هنوز بر ما مشتبه است تا رفع اشتباه بشود (البته اطاعت کرده) و به خواست خدا بخواه هدایت پیش گیریم. (موسی) گفت خدا میفرماید آن گاو آنقدر به کار رام نباشد که زمین شیار کند و نه آب به کشتزار دهد و هم بیعیب و یک رنگ باشد، قوم گفتند اکنون حقیقت را به ما روشن ساختی گاوی بدان اوصاف کشتند لیکن نزدیک بود در این امر نیز نافرمانی کنند».
﴿وَلَبِثُواْ فِي كَهۡفِهِمۡ ثَلَٰثَ مِاْئَةٖ سِنِينَ وَٱزۡدَادُواْ تِسۡعٗا٢٥﴾ [الكهف: ۲۵].
«و آنها در غارشان سیصد سال درنگ کردند، و نه سال (نیز) بر آن افزودند.».
﴿وَلَقَدۡ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ءَايَٰتِۢ بَيِّنَٰتٖۖ وَمَا يَكۡفُرُ بِهَآ إِلَّا ٱلۡفَٰسِقُونَ٩٩﴾ [البقرة: ٩٩].
«و البته ما فرستادیم بسوی تو آیات و دلایل روشن و بجز کافران و اهل عناد کسی آنها را انکار نخواهد کرد».
﴿وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ وُقِفُواْ عَلَى ٱلنَّارِ فَقَالُواْ يَٰلَيۡتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بَِٔايَٰتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ٢٧﴾ [الأنعام: ۲٧].
«و اگر حال آنها را هنگامی که بر آتش دوزخشان بیندازند مشاهده کنی با نهایت حسرت گویند ای کاش ما را به دنیا باز میگردانیدند تا دیگر آیات خدای خود را تکذیب نکرده و بدان ایمان میآوریم».
﴿وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَا صُمّٞ وَبُكۡمٞ فِي ٱلظُّلُمَٰتِۗ مَن يَشَإِ ٱللَّهُ يُضۡلِلۡهُ وَمَن يَشَأۡ يَجۡعَلۡهُ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ٣٩﴾ [الأنعام: ۳٩].
«و آنان که ایات خدا را تکذیب کردند کر و گنگ در ظلمات جهل بسر برند و مشیّت الهی هر کس را خواهد گمراه سازد (یعنی پس از اتمام حجّت او را به خود واگذارد تا گمراه شود) و هر که را خواهد به راه راست هدایت کند».
﴿وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَا يَمَسُّهُمُ ٱلۡعَذَابُ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ٤٩﴾ [الأنعام: ۴٩].
«و هر که آیات ما را تکذیب کرد بر آنان در اثر فسق و زشتکاری عذاب خواهد رسید».
﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بَِٔايَٰتِ رَبِّهِۦ فَأَعۡرَضَ عَنۡهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتۡ يَدَاهُۚ إِنَّا جَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۖ وَإِن تَدۡعُهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ فَلَن يَهۡتَدُوٓاْ إِذًا أَبَدٗا٥٧﴾ [الكهف: ۵٧].
«و کیست ستمکارتر از آن کسی که متذکّر آیات خدا شده و باز از او اعراض کند و از اعمال زشتی که کرده بود (به جای توبه و انابه) از آنها، همه را بکلّی فراموش کند و ما (پس از اتمام حجّت) بر دلهایشان پردۀ (جهل و قساوت) انداختیم تا دیگر آیات ما را فهم نکنند و گوش آنها را (از شنیدن) حق سنگین ساختیم و اگر به هدایتشان بخوانی دیگر ابداً هدایت نخواهند یافت».
﴿ذَٰلِكَ جَزَآؤُهُمۡ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُواْ وَٱتَّخَذُوٓاْ ءَايَٰتِي وَرُسُلِي هُزُوًا١٠٦﴾ [الكهف: ۱۰۶].
«اینان چون کافر شده و آیات و پیغمبران مرا استهزاء کردند به آتش دوزخ کیفر خواهند یافت».
﴿إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتۡ مِرۡصَادٗا٢١ لِّلطَّٰغِينَ مََٔابٗا٢٢ لَّٰبِثِينَ فِيهَآ أَحۡقَابٗا٢٣ لَّا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرۡدٗا وَلَا شَرَابًا٢٤ إِلَّا حَمِيمٗا وَغَسَّاقٗا٢٥ جَزَآءٗ وِفَاقًا٢٦ إِنَّهُمۡ كَانُواْ لَا يَرۡجُونَ حِسَابٗا٢٧ وَكَذَّبُواْ بَِٔايَٰتِنَا كِذَّابٗا٢٨ وَكُلَّ شَيۡءٍ أَحۡصَيۡنَٰهُ كِتَٰبٗا٢٩ فَذُوقُواْ فَلَن نَّزِيدَكُمۡ إِلَّا عَذَابًا٣٠﴾ [النبأ: ۲۱-۳۰].
«البته دوزخ در انتظار بدکاران است. آن دوزخ جایگاه مردم سرکش و ستمکار است. که در آن جا قرنها عذاب کشند. هرگز در آن جا قطرهای آب سرد و شراب طهور نیاشامند. مگر آبی پلید و سوزان حمیم و غسّاق جهنم به آنها دهند که با کیفر اعمال آنها موافق است؛ زیرا آنها به حقیقت امید به روز حساب نداشتند و آیات ما را از فرط نادانی سخت تکذیب کردند. و حال آن که حساب هر چیزی را ما در کتابی با شماره رقم کردیم. پس بچشید که هرگز بر شما چیزی جز عذاب دوزخ نیفزاییم».
﴿وَمَا خَلَقۡنَا ٱلسَّمَآءَ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا لَٰعِبِينَ١٦﴾ [الأنبياء: ۱۶].
«و ما آسمان و زمین و آنچه بین آسمان و زمین است به بازیچه نیافریدیم».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَا يَهۡدِيهِمُ ٱللَّهُ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ١٠٤﴾ [النحل: ۱۰۴].
«البته آنان که به آیات خدا ایمان نمیآورند خدا هرگز ایشان را هدایت نخواهد کرد و آنها را عذاب دردناک خواهد رسید».
﴿۞وَإِذَا وَقَعَ ٱلۡقَوۡلُ عَلَيۡهِمۡ أَخۡرَجۡنَا لَهُمۡ دَآبَّةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ تُكَلِّمُهُمۡ أَنَّ ٱلنَّاسَ كَانُواْ بَِٔايَٰتِنَا لَا يُوقِنُونَ٨٢ وَيَوۡمَ نَحۡشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ فَوۡجٗا مِّمَّن يُكَذِّبُ بَِٔايَٰتِنَا فَهُمۡ يُوزَعُونَ٨٣ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُو قَالَ أَكَذَّبۡتُم بَِٔايَٰتِي وَلَمۡ تُحِيطُواْ بِهَا عِلۡمًا أَمَّاذَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٨٤﴾ [النمل: ۸۲-۸۴].
«و هنگامی که وعدۀ عذاب کافران به وقوع پیوندند جنبندهای از زمین برانگیزیم که با آنان تکلّم کند که مردم به آیات ما یقین نداشتند و روزی از هر قومی یک دسته را که تکذیب آیات ما می کنند بر میانگیزیم و آنها بازداشته خواهند شد. تا آنگاه که همه آمدند خدا به آنها بفرماید آیات مرا که به آن احاطۀ علمی نیافتید از جهل و خودسری تکذیب کردید؟ آیا در مقام عمل با آن آیات چه کردید؟».
﴿بَلۡ هُوَ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ فِي صُدُورِ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَۚ وَمَا يَجۡحَدُ بَِٔايَٰتِنَآ إِلَّا ٱلظَّٰلِمُونَ٤٩﴾ [العنكبوت: ۴٩].
«بلکه این قرآن آیات روشن الهی است در سینۀ آنان که از خدا نور علم و دانش یافتند، و آیات ما را بجز مردم ستمکار انکار نکنند».
﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ٢ لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَيۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ٣ تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ فِيهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمۡرٖ٤ سَلَٰمٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطۡلَعِ ٱلۡفَجۡرِ٥﴾ [القدر: ۲-۵].
«و چه تو را به عظمت این شب آگاه تواند کرد. شب قدر (به مقام و مرتبه) از هزار ماه بهتر و بالاتر است. در این شب فرشتگان و روح (یعنی جبرئیل) به اذن خدا هر فرمان و دستور الهی و سرنوشت خلق را نازل گرداند. این شب رحمت و سلامت و تهنیت است تا طلوع صبح».
﴿وَإِذَا قُرِئَ ٱلۡقُرۡءَانُ فَٱسۡتَمِعُواْ لَهُۥ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ٢٠٤﴾ [الأعراف: ۲۰۴].
«و چون قرآن قرائت شود همه گوش فرا دهید و سکوت کنید (تا حقایق و نصایح آن را فهم کنید) باشد که مورد رحمت حق شوید».
﴿فَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ٩٨﴾ [النحل: ٩۸].
«(ای رسول ما) چون خواهی تلاوت قرآن کنی اول از شرّ وسوسۀ شیطان مردود به خدا پناه بر».
﴿فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ ٱلۡمَلِكُ ٱلۡحَقُّۗ وَلَا تَعۡجَلۡ بِٱلۡقُرۡءَانِ مِن قَبۡلِ أَن يُقۡضَىٰٓ إِلَيۡكَ وَحۡيُهُۥۖ وَقُل رَّبِّ زِدۡنِي عِلۡمٗا١١٤﴾ [طه: ۱۱۴].
«پس بلندمرتبه و بزرگوار است خدایی که به حق و راستی پادشاه ملک وجود است و تو ای رسول پیش از آن که وحی قرآن تمام و کامل به تو برسد تعجیل در تلاوت و تعلیم آن) مکن و دایم بگو پروردگارا بر علم من بیفزای».
﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ قُرۡءَٰنًا عَرَبِيّٗا لَّعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ٢﴾ [يوسف: ۲].
«این قرآن مجید را به عربی (فصیح) فرستادیم باشد که به تعلیمات آن عقل و هوش یابید».
﴿وَكَذَٰلِكَ أَنزَلۡنَٰهُ حُكۡمًا عَرَبِيّٗاۚ وَلَئِنِ ٱتَّبَعۡتَ أَهۡوَآءَهُم بَعۡدَ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ مَا لَكَ مِنَ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا وَاقٖ٣٧﴾ [الرعد: ۳٧].
«و همچنین ما قرآن را با حکمت و فصاحت عربی فرستادیم و اگر با وجود این کتاب علم و دانش که بر تو نازل شده است پیرو امیال جاهلانۀ آنها شوی (بدان) که دیگر از جانب خدا مدد و نگهبانی نخواهی داشت».
﴿ذَٰلِكَ ٱلۡكِتَٰبُ لَا رَيۡبَۛ فِيهِۛ هُدٗى لِّلۡمُتَّقِينَ٢﴾ [البقرة: ۲].
«این کتاب بی هیچ شک راهنمای پرهیزکاران است».
﴿وَعِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَۚ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۚ وَمَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَلَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَلَا رَطۡبٖ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ٥٩﴾ [الأنعام: ۵٩].
«و کلید خزاین غیب نزد خداست و کسی جز خدا بر آن آگاه نیست، و نیز آنچه که در خشکی و دریا است همه را میداند و هیچ برگی از درخت نیفتد مگر آن که او آگاه است و هیچ دانهای در زیر تاریکیهای زمین و (نیز) هیچ تر و خشکی نیست جز آن که در کتاب مبین و قرآن عظیم مسطور است».
﴿وَهَٰذَا كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَكٞ فَٱتَّبِعُوهُ وَٱتَّقُواْ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ١٥٥ أَن تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أُنزِلَ ٱلۡكِتَٰبُ عَلَىٰ طَآئِفَتَيۡنِ مِن قَبۡلِنَا وَإِن كُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمۡ لَغَٰفِلِينَ١٥٦ أَوۡ تَقُولُواْ لَوۡ أَنَّآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا ٱلۡكِتَٰبُ لَكُنَّآ أَهۡدَىٰ مِنۡهُمۡۚ فَقَدۡ جَآءَكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞۚ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَصَدَفَ عَنۡهَاۗ سَنَجۡزِي ٱلَّذِينَ يَصۡدِفُونَ عَنۡ ءَايَٰتِنَا سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يَصۡدِفُونَ١٥٧﴾ [الأنعام: ۱۵۵-۱۵٧].
«و این قرآن کتابی است که ما با خیر و برکت فرستادیم از آن پیروی کنید و پرهیزکار شوید باشد که مشمول رحمت ایزد شوید. قرآن را برای این فرستادیم تا نگویید که کتاب تورات و انجیل بس بردو طایفۀ یهود و نصاری فرستاده شد و ما از تعلیم درس آن کتاب بیبهره و غافل ماندیم یا گویید اگر کتاب بر ما فرستاده میشد ما بهتر از آنان به راه هدایت میشتافتیم، پس به شما هم از طرف پروردگارتان حجّت آشکار و هدایت و رحمت در رسید، اکنون کیست ستمکارتر از آن که آیات الهی را تکذیب کند و از اطاعت حق روی بگرداند، بزودی آنان را که به هر نحوی از آیات ما روی گردانیده و مخالفت کردهاند به عذاب سخت مجازات کنیم به کیفر آن که از آیات ما اعراض میکنند».
﴿وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ١٧﴾ [القمر: ۱٧].
«ما قرآن را برای وعظ و اندرز (خواندن وفهمیدن) به همه آسان کردیم آیا کیست که از آن پند گیرد»؟.
﴿وَلَقَدۡ جِئۡنَٰهُم بِكِتَٰبٖ فَصَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ عِلۡمٍ هُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ٥٢﴾ [الأعراف: ۵۲].
«و به حقیقت ما بر آنان کتاب فرستادیم و در آن هر چیز را بر اساس علم و دانش تفصیل دادیم که وسیلۀ هدایت و رحمت است بر آن گروه که ایمان میآورند».
﴿وَمَا كَانَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ أَن يُفۡتَرَىٰ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَتَفۡصِيلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا رَيۡبَ فِيهِ مِن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٣٧﴾ [يونس: ۳٧].
«و این قرآن عظیم بدان پایه از فصاحت و جامعیت است که کسی جز به وحی خدا نتواند آن را یافت (علاوه بر آن که به معجز بر حق بودن خود گواه است) سایر کتب آسمانی را تصدیق میکند و کتاب الهی را به تفصیل بیان میکند که بی هیچ شک نازل شده از جانب پروردگار عالمیان است».
﴿وَمَا تَكُونُ فِي شَأۡنٖ وَمَا تَتۡلُواْ مِنۡهُ مِن قُرۡءَانٖ وَلَا تَعۡمَلُونَ مِنۡ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيۡكُمۡ شُهُودًا إِذۡ تُفِيضُونَ فِيهِۚ وَمَا يَعۡزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثۡقَالِ ذَرَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَآ أَصۡغَرَ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكۡبَرَ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ٦١﴾ [يونس: ۶۱].
«(ای رسول ما بدان که تو) در هیچ حال نباشی و هیچ آیه از قرآن تلاوت نکنی و به هیچ عملی با امتت وارد نشوید جز آن که ما همان لحظه شما را مشاهده میکنیم و هیچ ذرهای در زمین و نه آسمان از خدای تو پنهان نیست و همچنین کوچکتر از ذره و بزرگتر از آن هر چه هست همه در کتاب مبین حق (و لوح علم الهی) مسطور است».
﴿هَٰذَا ذِكۡرٞۚ وَإِنَّ لِلۡمُتَّقِينَ لَحُسۡنَ مََٔابٖ٤٩﴾ [ص: ۴٩].
«این آیات پند و یادآوری (نیکان) است و البته در جهان جاودانی برای اهل تقوی نیکو منزلگاهی است».
﴿وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَا تَأۡتِينَا ٱلسَّاعَةُۖ قُلۡ بَلَىٰ وَرَبِّي لَتَأۡتِيَنَّكُمۡ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِۖ لَا يَعۡزُبُ عَنۡهُ مِثۡقَالُ ذَرَّةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَآ أَصۡغَرُ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكۡبَرُ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ٣﴾ [سبأ: ۳].
«و کافران منکر قیامت گفتند که هرگز ساعت قیامتی بر ما نمیآید، ای رسول به آنها بگو بلی به خدای من قسم که البته میآید و او بر امور غیبی جهان آگاه است، و پوشیده نیست بر او حتی ذرۀ بسیار ریز در آسمانها و نه در زمین و نه چیز بسیار کوچکتر از ذرۀ ریز و نه بزرگتر از آن نیست جز آن که در کتاب (علم ازلی حق) آشکار است».
﴿وَكُلّٗا نَّقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِۦ فُؤَادَكَۚ وَجَآءَكَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَقُّ وَمَوۡعِظَةٞ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ١٢٠﴾ [هود: ۱۲۰].
«و ما همۀ این حکایات اخبار انبیاء را بر تو بیان میکنیم تا قلب تو را به آن قوی و استوار گردانیم و در این شرح حال رسولان طریق حق و راه صواب بر تو روشن گردد و اهل ایمان را پند و عبرت و تذکّر باشد».
﴿نَحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ أَحۡسَنَ ٱلۡقَصَصِ بِمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ وَإِن كُنتَ مِن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ٣﴾ [يوسف: ۳].
«ما بهترین داستانها را به وسیلۀ وحی این قرآن بر تو می گوییم و هر چند که پیش از این وحی از آن آگاه نبودی».
﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِ مَا هُوَ شِفَآءٞ وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ ٱلظَّٰلِمِينَ إِلَّا خَسَارٗا٨٢﴾ [الإسراء: ۸۲].
«و ما آنچه از قرآن فرستیم شفای دل و رحمت الهی برای اهل ایمان است و کافران را بجز زیان نخواهد افزود».
﴿قُل لَّئِنِ ٱجۡتَمَعَتِ ٱلۡإِنسُ وَٱلۡجِنُّ عَلَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِمِثۡلِ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لَا يَأۡتُونَ بِمِثۡلِهِۦ وَلَوۡ كَانَ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٖ ظَهِيرٗا٨٨ وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖ فَأَبَىٰٓ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ إِلَّا كُفُورٗا٨٩﴾ [الإسراء: ۸۸-۸٩].
«(ای پیامبر) بگو اگر انس و جن متّفق شوند که مانند این قرآن کتابی بیاورند هرگز نتوانند نظیر آن را ارائه کنند هر چند همه پشتیبان یکدیگر باشند و همانا ما در این قرآن برای مردم مثال (و بیان روشن) آوردیم تا مگر هدایت شوند لیکن اکثر مردم بجز از کفر و عناد از هر چیز امتناع کردند».
﴿وَبِٱلۡحَقِّ أَنزَلۡنَٰهُ وَبِٱلۡحَقِّ نَزَلَۗ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا مُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا١٠٥ وَقُرۡءَانٗا فَرَقۡنَٰهُ لِتَقۡرَأَهُۥ عَلَى ٱلنَّاسِ عَلَىٰ مُكۡثٖ وَنَزَّلۡنَٰهُ تَنزِيلٗا١٠٦﴾ [الإسراء: ۱۰۵-۱۰۶].
«و ما قرآن را بحق نازل کردیم؛ و بحق نازل شد؛ و تو را، جز بعنوان بشارتدهنده و بیمدهنده، نفرستادیم! و قرآنى که آیاتش را از هم جدا کردیم، تا آن را با درنگ بر مردم بخوانى؛ و آن را بتدریج نازل کردیم».
﴿وَمَا مِنۡ غَآئِبَةٖ فِي ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ٧٥ إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَقُصُّ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَكۡثَرَ ٱلَّذِي هُمۡ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ٧٦ وَإِنَّهُۥ لَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ٧٧﴾ [النمل: ٧۵-٧٧].
«همانا این قرآن اکثر احکامی را که بنی اسراییل در آن اختلاف میکنند کاملاً بیان خواهد کرد (و حکم واقعی تورات را آشکار میسازد) و هم این کتاب خدا برای اهل ایمان و هدایت و رحمت کامل است».
﴿وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِينَ٥٢﴾ [القلم: ۵۲].
«و حال آن که این کتاب الهی جز شرافت (و پند و حکمت) برای عالمان نیست».
﴿وَإِنَّهُۥ لَتَذۡكِرَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ٤٨﴾ [الحاقة: ۴۸].
«و این قرآن به حقیقت پند و تذکّر پرهیزکاران عالم است».
﴿كَلَّآ إِنَّهُۥ تَذۡكِرَةٞ٥٤﴾ [المدثر: ۵۴].
«چنین نیست که پنداشتند قرآن همه پند و اندرز است».
﴿وَٱلۡأَرۡضِ ذَاتِ ٱلصَّدۡعِ١٢ إِنَّهُۥ لَقَوۡلٞ فَصۡلٞ١٣﴾ [الطارق: ۱۲-۱۳].
«و قسم به زمین رویانندۀ گیاه که قرآن به حقیقت کلام حق و جداکنندۀ حق از باطل است».
﴿وَإِن كُنتُمۡ فِي رَيۡبٖ مِّمَّا نَزَّلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا فَأۡتُواْ بِسُورَةٖ مِّن مِّثۡلِهِۦ وَٱدۡعُواْ شُهَدَآءَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ٢٣﴾ [البقرة: ۲۳].
«و اگر باشید در شک از آنچه که فرو فرستادهایم بر بندۀ خودمان (حضرت رسول) پس بیاورید سورهای همانند سورهای (از قرآن) و بخوانید همۀ گواهان (دانشمندانِ) خود را به غیر از خدا (برای انجام این کار)، اگر هستید راستگویان».
﴿وَتِلۡكَ ٱلۡأَمۡثَٰلُ نَضۡرِبُهَا لِلنَّاسِۖ وَمَا يَعۡقِلُهَآ إِلَّا ٱلۡعَٰلِمُونَ٤٣﴾ [العنكبوت: ۴۳].
«و ما این همه مثلها میزنیم (تا حقایق) برای مردم روشن شود و (لیکن) بجز مردم دانشمند کسی تعقل آن نخواهد کرد».
﴿وَلَقَدۡ ضَرَبۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖۚ وَلَئِن جِئۡتَهُم بَِٔايَةٖ لَّيَقُولَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا مُبۡطِلُونَ٥٨﴾ [الروم: ۵۸].
«ما در این قرآن (عظیم) برای هدایت مردم هر گونه مِثِل زدیم (و معجز و آیتی بیاوری) باز هم (از روی عنا) خواهند گفت شما مسلمین (و رسولتان) خلق را به باطل و اوهام میخوانید».
﴿وَلَقَدۡ ضَرَبۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖ لَّعَلَّهُمۡ يَتَذَكَّرُونَ٢٧﴾ [الزمر: ۲٧].
«و به حقیقت ما در این قرآن برای هدایت مردم هر گونه مَثَلهای روشن آوردیم. باشد که خلق متذکّر (حقایق) آن شوند».
﴿لَوۡ أَنزَلۡنَا هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ عَلَىٰ جَبَلٖ لَّرَأَيۡتَهُۥ خَٰشِعٗا مُّتَصَدِّعٗا مِّنۡ خَشۡيَةِ ٱللَّهِۚ وَتِلۡكَ ٱلۡأَمۡثَٰلُ نَضۡرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ٢١﴾ [الحشر: ۲۱].
«(ای رسول) اگر ما این قرآن (عظیمالشأن را) بر کوه نازل میکردیم مشاهده میکردی که کوه از ترس خدا خاشع و ذلیل و متلاشی میگشت و این مثلها را (در قرآن) برای مردم بیان میکنیم باشد که اهل عقل و فکرت باشند».
﴿وَلَوۡ جَعَلۡنَٰهُ قُرۡءَانًا أَعۡجَمِيّٗا لَّقَالُواْ لَوۡلَا فُصِّلَتۡ ءَايَٰتُهُۥٓۖ ءَا۬عۡجَمِيّٞ وَعَرَبِيّٞۗ قُلۡ هُوَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ هُدٗى وَشِفَآءٞۚ وَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ فِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٞ وَهُوَ عَلَيۡهِمۡ عَمًىۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُنَادَوۡنَ مِن مَّكَانِۢ بَعِيدٖ٤٤﴾ [فصلت: ۴۴].
«و اگر ما میفرستادیم این قرآن را به زبان غیر عربی کافران میگفتند چرا آیات این کتاب مفصّل و روشن (به زبان عرب) نیامد این عجب آیا کتاب عجمی بر رسول عربی نازل میشود به آنها بگو این قرآن برای اهل ایمان هدایت و شفاعت است و اما آنان که ایمان نمیآورند گوشهایشان گرانست و بر آنها موجب کوری و ضلالت است و آن مردم (نادان) از مکانی بسیار دور به این کتاب حق دعوت میشوند».
﴿لَهَا سَبۡعَةُ أَبۡوَٰبٖ لِّكُلِّ بَابٖ مِّنۡهُمۡ جُزۡءٞ مَّقۡسُومٌ٤٤﴾ [الحجر: ۴۴].
«که آن دوزخ را هفت در است و هر دری برای ورود دستهای از گمراهان معین گردیده است».
﴿إِلَّا مَن رَّحِمَ رَبُّكَۚ وَلِذَٰلِكَ خَلَقَهُمۡۗ وَتَمَّتۡ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ١١٩﴾ [هود: ۱۱٩].
«مگر آن کس که خدا به رحمت و لطف خاص هدایت کند و برای همین آفریده شدند و کلمۀ قهر خدا به حتم و لزوم پیوست که دوزخ را از کافران جن و انس پر سازد».
﴿ٱلَّذِي يَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡكُبۡرَىٰ١٢ ثُمَّ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحۡيَىٰ١٣﴾ [الأعلى: ۱۲-۱۳].
«آن کس عاقبت به آتش سخت و بزرگتر دوزخ در افتد. و در آن دوزخ نه بمیرد و نه زنده و برخوردار از زندگانی باشد».
﴿فَمِنۡهُم مَّنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن صَدَّ عَنۡهُۚ وَكَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا٥٥ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَِٔايَٰتِنَا سَوۡفَ نُصۡلِيهِمۡ نَارٗا كُلَّمَا نَضِجَتۡ جُلُودُهُم بَدَّلۡنَٰهُمۡ جُلُودًا غَيۡرَهَا لِيَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمٗا٥٦﴾ [النساء: ۵۵-۵۶].
«آنگاه برخی از کسان به او گرویده و برخی راهزن دین و مانع ایمان به او شدند، کیفر آنان به آتش افروختۀ دوزخ بس است. همانا آنان که به آیات ما کافر شدند بزودی به آتش درخشان درافکنیم که چون همۀ پوست تن آنها بسوزد به پوست دیگرش مبدّل سازیم تا همواره سختی عذاب را بچشند که همانا خداوند مقتدر و کارش از روی حکمت است».
﴿هَٰذَانِ خَصۡمَانِ ٱخۡتَصَمُواْ فِي رَبِّهِمۡۖ فَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ قُطِّعَتۡ لَهُمۡ ثِيَابٞ مِّن نَّارٖ يُصَبُّ مِن فَوۡقِ رُءُوسِهِمُ ٱلۡحَمِيمُ١٩ يُصۡهَرُ بِهِۦ مَا فِي بُطُونِهِمۡ وَٱلۡجُلُودُ٢٠ وَلَهُم مَّقَٰمِعُ مِنۡ حَدِيدٖ٢١ كُلَّمَآ أَرَادُوٓاْ أَن يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا مِنۡ غَمٍّ أُعِيدُواْ فِيهَا وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ٢٢ إِنَّ ٱللَّهَ يُدۡخِلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ يُحَلَّوۡنَ فِيهَا مِنۡ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٖ وَلُؤۡلُؤٗاۖ وَلِبَاسُهُمۡ فِيهَا حَرِيرٞ٢٣ وَهُدُوٓاْ إِلَى ٱلطَّيِّبِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ وَهُدُوٓاْ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡحَمِيدِ٢٤ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ ٱلَّذِي جَعَلۡنَٰهُ لِلنَّاسِ سَوَآءً ٱلۡعَٰكِفُ فِيهِ وَٱلۡبَادِۚ وَمَن يُرِدۡ فِيهِ بِإِلۡحَادِۢ بِظُلۡمٖ نُّذِقۡهُ مِنۡ عَذَابٍ أَلِيمٖ٢٥ وَإِذۡ بَوَّأۡنَا لِإِبۡرَٰهِيمَ مَكَانَ ٱلۡبَيۡتِ أَن لَّا تُشۡرِكۡ بِي شَيۡٔٗا وَطَهِّرۡ بَيۡتِيَ لِلطَّآئِفِينَ وَٱلۡقَآئِمِينَ وَٱلرُّكَّعِ ٱلسُّجُودِ٢٦﴾ [الحج: ۱٩-۲۶].
«این دو گروه (مؤمن و کافر) که در دین خدا با هم به جدال برخاستند دشمن یکدیگرند و برای آنان که کافر هستند لباسی از آتش دوزخ به قامتشان بریدهاند و بر سر آنان آب سوزان حمیم جهنّم ریزند. تا پوست بدنشان و آنچه در درون آنها است همه به آن آب سوزان گداخته شود و گرز گران و عمودهای آهن بر سر آنها فرو کوبیده شود. و هر گاه بخواهند از دوزخ بدر آیند و از غم و اندوه آن نجات یابند باز فرشتگان عذاب آنان را به دوزخ برگردانند و گویند باید باز عذاب آتش سوزان را بچشید. البته خدا آنان را که به خدا ایمان آورند و نیکوکار شدند همه را در بهشتهایی داخل گرداند که زیر درختانش نهرها جاری است و در آن جا از طلا و مروارید بر دست زیور بندند و تن به جامۀ حریر بیارایند. (و آنان که در آیۀ پیش اشاره شد) بسوی اماکن پاکیزه و گفتارهای خوش و همچنین بسوی راه پسندیده راهنمایی شوند. و آنان که به خدا کافر شده و مردم را از راه دین خدا منع میکنند و نیز مسجدالحرامی که ما حرمت احکامش را برای اهل آن شهر و بادیهنشینان یکسان قرار دادیم مانع میشوند و کسی که در آنجا ارادۀ الحاد و تعدّی کرده و ظلم کند همه را به کیفر کفر و ظلمشان عذاب دردناک میچشانیم و (یادآور ای رسول) ما ابراهیم را در آن بیتالحرام تمکین دادیم تا با من هیچ چیزی را شریک و انباز نگیرد و وحی کردیم که خانۀ مرا برای طواف حاجیان و نمازگران و رکوع و سجودکنندگان از لوث بتان پاکیزه دارد».
﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ نَارُ جَهَنَّمَ لَا يُقۡضَىٰ عَلَيۡهِمۡ فَيَمُوتُواْ وَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُم مِّنۡ عَذَابِهَاۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي كُلَّ كَفُورٖ٣٦ وَهُمۡ يَصۡطَرِخُونَ فِيهَا رَبَّنَآ أَخۡرِجۡنَا نَعۡمَلۡ صَٰلِحًا غَيۡرَ ٱلَّذِي كُنَّا نَعۡمَلُۚ أَوَ لَمۡ نُعَمِّرۡكُم مَّا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَن تَذَكَّرَ وَجَآءَكُمُ ٱلنَّذِيرُۖ فَذُوقُواْ فَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِن نَّصِيرٍ٣٧﴾ [فاطر: ۳۶-۳٧].
«و آنان که کافر شدند عذاب ایشان آتش دوزخ است که نه به پایان رسد تا بمیرند و نه تخفیف یابد تا آسوده شوند از عذاب، اینگونه هر کافر لجوجی را کیفر میکنیم. و آن کفّار در آتش دوزخ فریاد و نالهای کنند (و گویند که) ای پروردگار ما را از این عذاب بیرون آور تا بر خلاف اعمالی که در گذشته انجام میدادیم به اعمال نیک بپردازیم (خطاب شود) آیا شما را عمری مهلت ندادیم و رسولان بر شما نفرستادیم تا هر که قابل تذکّر و پند شنیدن است (این روز را) متذکّر شود؟ (و در دنیا به توبه بپردازد) پس امروز عذاب دوزخ را بچشید که ستمکاران را هیچ یار و نجات دهنده نخواهد بود».
﴿لَأٓكِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ٥٢ فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ٥٣ فَشَٰرِبُونَ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِيمِ٥٤ فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِيمِ٥٥ هَٰذَا نُزُلُهُمۡ يَوۡمَ ٱلدِّينِ٥٦﴾ [الواقعة: ۵۲-۵۶].
«خواهند خورد از درخت زقوم تلخ دوزخ تا آن که شکم را از آن پر میسازید و همه از آب گرم و سوزان دوزخ میآشامید. از عطش آن آب را بدان سان میخورید که شتران تشنه آب میآشامند. این طعام و شراب کافران در روز جزاست».
﴿إِنَّ شَجَرَتَ ٱلزَّقُّومِ٤٣ طَعَامُ ٱلۡأَثِيمِ٤٤ كَٱلۡمُهۡلِ يَغۡلِي فِي ٱلۡبُطُونِ٤٥ كَغَلۡيِ ٱلۡحَمِيمِ٤٦﴾ [الدخان: ۴۳-۴۶].
«همانا میوۀ درخت زقّوم جهنم قوت و غذای بدکاران است که آن غذا در شکمهاشان چون مس در آتش گداخته میجوشد. آنسان که آب در روی آتش جوشان است».
﴿هَٰذَا فَلۡيَذُوقُوهُ حَمِيمٞ وَغَسَّاقٞ٥٧ وَءَاخَرُ مِن شَكۡلِهِۦٓ أَزۡوَٰجٌ٥٨ هَٰذَا فَوۡجٞ مُّقۡتَحِمٞ مَّعَكُمۡ لَا مَرۡحَبَۢا بِهِمۡۚ إِنَّهُمۡ صَالُواْ ٱلنَّارِ٥٩﴾ [ص: ۵٧-۵٩].
«این است (عذابشان) و در آنجا آب گرم، عفن حمیم و غسّاق را باید بچشند. و از این نوع عذابهای گوناگون دیگر. این گروهی هستند که با شما (رؤسای کفر و ضلالت) به دوزخ درآمدند، بدا به حال اینان که در آتش فروزان شدند».
﴿وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَن شَآءَ فَلۡيُؤۡمِن وَمَن شَآءَ فَلۡيَكۡفُرۡۚ إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا لِلظَّٰلِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمۡ سُرَادِقُهَاۚ وَإِن يَسۡتَغِيثُواْ يُغَاثُواْ بِمَآءٖ كَٱلۡمُهۡلِ يَشۡوِي ٱلۡوُجُوهَۚ بِئۡسَ ٱلشَّرَابُ وَسَآءَتۡ مُرۡتَفَقًا٢٩﴾ [الكهف: ۲٩].
«و بگو دین حق همان است که از جانب پروردگار شما آمد پس هر که میخواهد ایمان آورد و هر که می خواهد کافر شود، البته ما برای ستمکاران آتشی مهیا کردهایم که شعلههای آنها (مانند خیمههای بزرگ) گرد آنها را احاطه کند و اگر (از شدت عطش) شربت آبی درخواست کنند آبی مانند مس گذاخته سوزان به آنها دهند که رویها را بسوزاند. آن آب بسیار بد شربتی و (آن دوزخ) بسیار بد آسایشگاهی خواهد بود».
﴿وَنَادَوۡاْ يَٰمَٰلِكُ لِيَقۡضِ عَلَيۡنَا رَبُّكَۖ قَالَ إِنَّكُم مَّٰكِثُونَ٧٧﴾ [الزخرف: ٧٧].
«و ندا کنند ای مالک از خدای خود بخواه که ما را بمیراند تا از عذاب برهیم جواب دهد شما در این عذاب همیشه خواهید بود».
﴿وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن نُّؤۡمِنَ بِهَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ وَلَا بِٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِۗ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ مَوۡقُوفُونَ عِندَ رَبِّهِمۡ يَرۡجِعُ بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٍ ٱلۡقَوۡلَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ لَوۡلَآ أَنتُمۡ لَكُنَّا مُؤۡمِنِينَ٣١ قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُوٓاْ أَنَحۡنُ صَدَدۡنَٰكُمۡ عَنِ ٱلۡهُدَىٰ بَعۡدَ إِذۡ جَآءَكُمۖ بَلۡ كُنتُم مُّجۡرِمِينَ٣٢ وَقَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ بَلۡ مَكۡرُ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ إِذۡ تَأۡمُرُونَنَآ أَن نَّكۡفُرَ بِٱللَّهِ وَنَجۡعَلَ لَهُۥٓ أَندَادٗاۚ وَأَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَۚ وَجَعَلۡنَا ٱلۡأَغۡلَٰلَ فِيٓ أَعۡنَاقِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۖ هَلۡ يُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ٣٣﴾ [سبأ: ۳۱-۳۳].
«و کافران مشرک گفتند ما هرگز به این قرآن و به کتابهایی که پیش از این فرستادهاند (از تورات و انجیل و زبور) ایمان نخواهیم آورد، اگر روزی که آن ستمکاران را در پیشگاه خدا بازداشتهاند مشاهده کنی در حالی که بعضیشان با بعضی دیگر به خصومت و گفتوگو برخاسته و ضعیفان تابع به رؤسای گردنکش گویند (که صدهزار نفرین بر شما مردم ریاستطلب دروغزن باد که اگر اغوای شما نبود ما البته به خدا ایمان میآوردیم. و باز رؤسای متکبّر با پیروان خویش گویند آیا با آن که از جانب خدا راه هدایت شما نمودند باز ما (به اجبار) شما را از هدایت منع کردیم؟ (هرگز چنین نیست) بلکه شما خود مردم بدکاری بودید. باز آنان که ضعیف و تابع رؤسای متکبّر بودند به آنان جواب دهند بلکه مکر و فریب شبانهروزی ما را بر آن داشت که به خدای یکتا کافر شویم و بر او شریک قرار دهیم و چون عذاب قیامت را به چشم مشاهده کنند سخت اظهار پشیمانی کنند و ما زنجیرهای عقاب به گردن اهل کفر نهاده و گوییم آیا این رنج و شکنجه جز کیفر کردار زشت شما است»؟
﴿فِي جَنَّٰتٖ يَتَسَآءَلُونَ٤٠ عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ٤١ مَا سَلَكَكُمۡ فِي سَقَرَ٤٢ قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ٤٣ وَلَمۡ نَكُ نُطۡعِمُ ٱلۡمِسۡكِينَ٤٤ وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ ٱلۡخَآئِضِينَ٤٥ وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ٤٦ حَتَّىٰٓ أَتَىٰنَا ٱلۡيَقِينُ٤٧ فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَةُ ٱلشَّٰفِعِينَ٤٨﴾ [المدثر: ۴۰-۴۸].
«آنان در باغهای بهشت متنعّمند و سؤال میکنند از احوال دوزخیان گنهکار که شما را چه عمل به عذاب دوزخ درافکند. آنان جواب دهند ما از نمازگذاران نبودیم و هیچگاه مسکینی را طعام نمیدادیم و ما با اهل باطل به بطالت پرداختیم و ما روز جزا را تکذیب می کردیم، تا آن که با آمدن مرگ (به قیامت) یقین یافتیم. پس در آن روز شفاعت شفیعان در حق ایشان پذیرفته نمیشود».
﴿وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ أَن قَدۡ وَجَدۡنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّٗا فَهَلۡ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمۡ حَقّٗاۖ قَالُواْ نَعَمۡۚ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ بَيۡنَهُمۡ أَن لَّعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ٤٤﴾ [الأعراف: ۴۴].
«و آنگاه بهشتیان، دوزخیان را ندا کنند که آنچه پیامبران به ما وعده دادند (از مقامات بهشتی) ما به حق و حقیقت آنها را یافتیم آیا شما نیز به آنچه وعده دادند (از عذاب دوزخ) به حقیقت رسیدید، گویند بلی (ما هم به سزای خود رسیدیم) آنگاه میان آنها منادی ندا کند که لعنت بر ستمکاران باد».
﴿وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَنۡ أَفِيضُواْ عَلَيۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ أَوۡ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُۚ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ٥٠﴾ [الأعراف: ۵۰].
«و آواز دهند اهل دوزخ اهل بهشت را که ما را از ابهای گوارا و از نعم بهشتی که خدای روزی شما کرده بهرهمند کنید پاسخ دهند خدا این آب و طعام را بر کافران حرام گردانیده است».
﴿فَأَمَّا مَن طَغَىٰ٣٧ وَءَاثَرَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا٣٨ فَإِنَّ ٱلۡجَحِيمَ هِيَ ٱلۡمَأۡوَىٰ٣٩ وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ٤٠ فَإِنَّ ٱلۡجَنَّةَ هِيَ ٱلۡمَأۡوَىٰ٤١﴾ [النازعات: ۳٧-۴۱].
«پس هر کس از حکم خدا سرکش و یاغی شد و زندگی دنیا را برگزید دوزخ جایگاه اوست، و هر کس از حضور در پیشگاه عزّ ربوبیّت بترسید و از هوای نفس دوری جست همانا بهشت منزلگاه اوست».
﴿ٱلۡقَارِعَةُ١ مَا ٱلۡقَارِعَةُ٢ وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡقَارِعَةُ٣ يَوۡمَ يَكُونُ ٱلنَّاسُ كَٱلۡفَرَاشِ ٱلۡمَبۡثُوثِ٤ وَتَكُونُ ٱلۡجِبَالُ كَٱلۡعِهۡنِ ٱلۡمَنفُوشِ٥ فَأَمَّا مَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ٦ فَهُوَ فِي عِيشَةٖ رَّاضِيَةٖ٧ وَأَمَّا مَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ٨ فَأُمُّهُۥ هَاوِيَةٞ٩﴾ [القارعة: ۱-٩].
«قارعه چیست؟ همان روز وحشت و اضطراب که دلهای خلایق را از ترس در هم کوبد چگونه حالت آن روز را تصور توانی کرد. در آن روز سخت مردم مانند ملخ، هر سوی پراکنده شوند. و کوهها از هیبت آن همچون پشم زده متلاشی گردد. اما آن روز عمل نیک هر کس در میزان حق گران آید، پس او در بهشت آسایش خوش خواهد بود و اما عمل هر کس بیقدر و سبک وزن است، جایگاهش در دوزخ است و چگونه سختی هاویه را تصور توانی کرد».
﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سَقَرُ٢٧ لَا تُبۡقِي وَلَا تَذَرُ٢٨ لَوَّاحَةٞ لِّلۡبَشَرِ٢٩ عَلَيۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ٣٠﴾ [المدثر: ۲٧-۳۰].
«و تو چگونه توانی یافت که سختی عذاب دوزخ تا چه حد است. شرارۀ آن هیچ باقی نگذارد و همه را بسوزاند. آن آتش آدمیان را فراگیرد. بر آن آتش نوزده تن (فرشتۀ عذاب) موکّلند».
﴿إِنَّا جَعَلۡنَٰهَا فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِينَ٦٣ إِنَّهَا شَجَرَةٞ تَخۡرُجُ فِيٓ أَصۡلِ ٱلۡجَحِيمِ٦٤ طَلۡعُهَا كَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّيَٰطِينِ٦٥ فَإِنَّهُمۡ لَأٓكِلُونَ مِنۡهَا فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ٦٦ ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَيۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِيمٖ٦٧ ثُمَّ إِنَّ مَرۡجِعَهُمۡ لَإِلَى ٱلۡجَحِيمِ٦٨﴾ [الصافات: ۶۳-۶۸].
«آن درخت را ما بلای جان ستمکاران عالم گردانیدیم. آن درخت زقّوم درختی است که از قعر دوزخ برآید. میوهاش گویی مانند سرهای شیاطین است. اهل دوزخ از آن میوۀ زقّوم آنطور میخورند که شکمهایشان را پر میسازند. پس از خوردن زقّوم دوزخ بر آنها شرابی آمیخته از حمیم سوزان خواهد بود. سپس هم رجوعشان بسوی جهنّم است».
﴿إِنَّ شَجَرَتَ ٱلزَّقُّومِ٤٣ طَعَامُ ٱلۡأَثِيمِ٤٤﴾ [الدخان: ۴۳-۴۴].
«قوت و غذای بدکاران است که آن غذا در شکمهایشان چون مس در آتش گداخته میجوشد».
﴿مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۖ فِيهَآ أَنۡهَٰرٞ مِّن مَّآءٍ غَيۡرِ ءَاسِنٖ وَأَنۡهَٰرٞ مِّن لَّبَنٖ لَّمۡ يَتَغَيَّرۡ طَعۡمُهُۥ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ خَمۡرٖ لَّذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ عَسَلٖ مُّصَفّٗىۖ وَلَهُمۡ فِيهَا مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ وَمَغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡۖ كَمَنۡ هُوَ خَٰلِدٞ فِي ٱلنَّارِ وَسُقُواْ مَآءً حَمِيمٗا فَقَطَّعَ أَمۡعَآءَهُمۡ١٥﴾ [محمد: ۱۵].
«مَثَل بهشتی که در دنیا به متّقیان وعده دادند این است که در آن باغ بهشت نهرهایی از آب زلال گوارا است و نهرهایی از شیر بی آن که هرگز طعمش تغییر کند و نهرهایی از شراب طهور ناب که نوشندگان را به حدّ کمال لذّت بخشد و نهرهایی از عسل صاف، و تمام انواع میوهها بر آنان مهیّا (و فوق همه) مغفرت و لطف پرودگار، آیا حال آن که در این بهشت ابد است مانند کسی است که در آتش مخلّد است و آب جوشان جهنم نوشند تا اندرونشان را پاره پاره کند»؟
﴿مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ أُكُلُهَا دَآئِمٞ وَظِلُّهَاۚ تِلۡكَ عُقۡبَى ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْۚ وَّعُقۡبَى ٱلۡكَٰفِرِينَ ٱلنَّارُ٣٥﴾ [الرعد: ۳۵].
«بهشتی که متقیّان را وعده داده شد چنان است که نهرها از زیر درختانش جاری است و مأکولاتش همیشگی و سایۀ آن برقرار است و این بهشت سرانجامِ اهل تقوی و سرانجامِ کافران هم آتش دوزخ است».
﴿جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَۚ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ٣١﴾ [النحل: ۳۱].
«که آن باغهای بهشت عدن میباشد که در زیر درختانش از لطف خدا نهرها جاری است که متّقیان در آن داخل شوند در حالی که هر چه بخواهند میل کنند در آنجا برایشان حاضر است، باری این است جزایی که خدا به اهل تقوا عطا خواهد کرد».
﴿وَجَزَىٰهُم بِمَا صَبَرُواْ جَنَّةٗ وَحَرِيرٗا١٢ مُّتَّكِِٔينَ فِيهَا عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِۖ لَا يَرَوۡنَ فِيهَا شَمۡسٗا وَلَا زَمۡهَرِيرٗا١٣ وَدَانِيَةً عَلَيۡهِمۡ ظِلَٰلُهَا وَذُلِّلَتۡ قُطُوفُهَا تَذۡلِيلٗا١٤ وَيُطَافُ عَلَيۡهِم بَِٔانِيَةٖ مِّن فِضَّةٖ وَأَكۡوَابٖ كَانَتۡ قَوَارِيرَا۠١٥ قَوَارِيرَاْ مِن فِضَّةٖ قَدَّرُوهَا تَقۡدِيرٗا١٦ وَيُسۡقَوۡنَ فِيهَا كَأۡسٗا كَانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِيلًا١٧ عَيۡنٗا فِيهَا تُسَمَّىٰ سَلۡسَبِيلٗا١٨ ۞وَيَطُوفُ عَلَيۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيۡتَهُمۡ حَسِبۡتَهُمۡ لُؤۡلُؤٗا مَّنثُورٗا١٩ وَإِذَا رَأَيۡتَ ثَمَّ رَأَيۡتَ نَعِيمٗا وَمُلۡكٗا كَبِيرًا٢٠ عَٰلِيَهُمۡ ثِيَابُ سُندُسٍ خُضۡرٞ وَإِسۡتَبۡرَقٞۖ وَحُلُّوٓاْ أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٖ وَسَقَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡ شَرَابٗا طَهُورًا٢١ إِنَّ هَٰذَا كَانَ لَكُمۡ جَزَآءٗ وَكَانَ سَعۡيُكُم مَّشۡكُورًا٢٢﴾ [الإنسان: ۱۲-۲۲].
«که در آن بهشت بر تختها تکیه زنند و آنجا نه آفتابی سوزان بینند و نه سرمای زمهریر و سایۀ درختان بهشتی بر سر آنها و میوههایش در دسترس و به اختیار آنها است. و (ساقیان زیبای حور و غلمان) با جامهای سیمین و کوزههای بلورین بر انها دور زنند. که آن بلورین کوزهها را (به رنگ) نقرۀ خام و به اندازه و تناسب مقدّر کردهاند و آنجا شرابی که طبعش (چون زنجبیل گرم و عطرآگین است به آنها بنوشانند. در آنجا چشمهای است که سلسبیلش نامند و دور آن بهشتیان پسرانی زیبا که تا ابد نوجوان و خوش میمانند به خدمت میگردند که در آنها چون بنگری گمان بردی که لؤلؤ منشورند و چون آن جایگاه نیکو را مشاهده کنی عالمی پر نعمت و کشوری بزرگ خواهی یافت. بر بالای بهشتیان لطیف دیبای سبز و حریر سطبر است و بر دستهاشان دستبند نقرۀ خام و خدایشان آنان را شرابی پاک و گوارا بنوشاند. همانا این بهشت پر نعمت و با عظمت حقیقت پاداش اعمال شما است و سعیتان (در راه طاعت حق) مشکور و معقول است».
﴿فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ٤٣ عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ٤٤ يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۢ٤٥ بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ٤٦ لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ٤٧ وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ٤٨﴾ [الصافات: ۴۳-۴۸].
«و در بهشت پرنعمت متنعّمند و بر تختهای عالی روبروی یکدیگر نشستهاند. (حور و غلمان) جام شراب طهور بر آنان دور میزنند. شرابی سپید و روشن که آشامنده لذت کامل برد. که در آن می نه خمار و نه درد سری و نه مستی و مدهوشی است. و در بزم حضورشان زیبا چشمانند که جز به شوهر خود به هیچکس ننگرند».
﴿مُتَّكِِٔينَ عَلَىٰ فُرُشِۢ بَطَآئِنُهَا مِنۡ إِسۡتَبۡرَقٖۚ وَجَنَى ٱلۡجَنَّتَيۡنِ دَانٖ٥٤ فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ٥٥﴾ [الرحمن: ۵۴-۵۵].
«در حالی که بهشتیان بر بسترهایی که حریر و استبرق آستر آنها است تکیه زدهاند و میوۀ درختانش در همان تکیهگاه در دسترس آنها است پس کدامین نعمتهاى پروردگارتان را انکار مىکنید؟!».
﴿وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنۡهَا مِن ثَمَرَةٖ رِّزۡقٗا قَالُواْ هَٰذَا ٱلَّذِي رُزِقۡنَا مِن قَبۡلُۖ وَأُتُواْ بِهِۦ مُتَشَٰبِهٗاۖ وَلَهُمۡ فِيهَآ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞۖ وَهُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢٥﴾ [البقرة: ۲۵].
«(ای رسول) مژده بده کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته کردند و برای ایشان است بهشتهایی که میرود از زیر (درختان) آنها نهرهای آب، و چون روزی داده شوند در بهشت از انواع میوهها و خوراکی ها گویند این همان است که روزی داده شدیم از پیش، و اینک مشابه آنها آورده شدهاند و برای ایشان در آنجا همسران پاکیزهای است، و آنان در آنجا جاویدانند».
﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ لَّهُمۡ فِيهَآ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞۖ وَنُدۡخِلُهُمۡ ظِلّٗا ظَلِيلًا٥٧﴾ [النساء: ۵٧].
«و آنان را که ایمان آورده و نیکوکار شدند بزودی در بهشتی درآوریم که نهارها از زیر درختانش جاری است و در آن زندگانی جاوید کنند، و بر آنها در بهشت جفتهای پاکیزه است و آنان را به سایۀ ابدی خود درآوریم».
﴿جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَۚ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ٣١﴾ [النحل: ۳۱].
«آنان که چون فرشتگان (مأمورین رحمت خدا) پاکیزه از شرک قبض روحشان کنند به آنان گویند که سلام بر شما باد که در دنیا اعمال نیکویی بجا آورید، اکنون به بهشت ابدی داخل شوید».
﴿لَّا يَسۡمَعُونَ فِيهَا لَغۡوًا إِلَّا سَلَٰمٗاۖ وَلَهُمۡ رِزۡقُهُمۡ فِيهَا بُكۡرَةٗ وَعَشِيّٗا٦٢﴾ [مريم: ۶۲].
«و در آن بهشت هرگز سخن لغوی نشوند بلکه همه گفتارشان سلام و ستایش یکدیگر است روزی آنها صبح و شام (بیهیچ رنجی) به آنها میرسد».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يُدۡخِلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ يُحَلَّوۡنَ فِيهَا مِنۡ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٖ وَلُؤۡلُؤٗاۖ وَلِبَاسُهُمۡ فِيهَا حَرِيرٞ٢٣﴾ [الحج: ۲۳].
«البته خدا آنان را که به خدا ایمان آوردند و نیکوکار شدند همه را در بهشتهایی داخل گرداند که زیر درختانش نهرها جاری است و در آنجا از طلا و مروارید بر دست زیور بندند و تن به جامۀ حریر بیارایند».
﴿جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا يُحَلَّوۡنَ فِيهَا مِنۡ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٖ وَلُؤۡلُؤٗاۖ وَلِبَاسُهُمۡ فِيهَا حَرِيرٞ٣٣﴾ [فاطر: ۳۳]
«همان بهشت ابدی که در آن داخل شده و زیور بندد در آنجا وجود خود را با زر و گوهرها، و جامههای حریر در برکنند».
﴿مُتَّكِِٔينَ فِيهَا يَدۡعُونَ فِيهَا بِفَٰكِهَةٖ كَثِيرَةٖ وَشَرَابٖ٥١ ۞وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ أَتۡرَابٌ٥٢﴾ [ص: ۵۱-۵۲].
«در آنجا بر تختها تکیه زدهاند و از میوههای بسیار و شراب طهور متنعمّند. و در خدمت آنها حوران شوهر دوست و با عفّتند».
﴿سَابِقُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا كَعَرۡضِ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ أُعِدَّتۡ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ٢١﴾ [الحديد: ۲۱].
«(الا ای بندگان) بسوی آمرزش پروردگارتان بشتابید و به راه بهشتی که عرضش به قدر پهنای آسمان و زمین است آن بهشت برای آنان که بهخدا و پیامبرانش ایمان آوردهاند آماده شده است، این فضل خداست که هر کس خواهد عطا میکند، و خداوند صاحب فضل و کرم بسیار عظیم است».
﴿وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ١٣٣﴾ [آل عمران: ۱۳۳].
«بشتابید بسوی مغفرت پروردگار خود بسوی بهشتی که پهنای آن همۀ آسمانها و زمین را فرا گرفته است که مهیّا برای پرهیزکاران است».
﴿يَلۡبَسُونَ مِن سُندُسٖ وَإِسۡتَبۡرَقٖ مُّتَقَٰبِلِينَ٥٣﴾ [الدخان: ۵۳].
«لباس از سندس و استبرق بیاراسته در روبروی هم بر تختها تکیه زدهاند».
﴿أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَنَّٰتُ عَدۡنٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ يُحَلَّوۡنَ فِيهَا مِنۡ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٖ وَيَلۡبَسُونَ ثِيَابًا خُضۡرٗا مِّن سُندُسٖ وَإِسۡتَبۡرَقٖ مُّتَّكِِٔينَ فِيهَا عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِۚ نِعۡمَ ٱلثَّوَابُ وَحَسُنَتۡ مُرۡتَفَقٗا٣١﴾ [الكهف: ۳۱].
«بلکه این گروه را(اجر عظیم) و بهشتهای عدن که نهرها زیر درختانش جاری است اختصاص دارد در حالی که در آن بهشت برین زیورهای زرّین بیارایند و لباسهای حریر سبز و دیبا از سندس و استبرق در پوشند و بر تختها (به عزّت) تکیه زنند و (آن بهشت نیکو اجری) و خوش آرامگاهی است».
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ٣٢ وَٱلَّذِينَ هُم بِشَهَٰدَٰتِهِمۡ قَآئِمُونَ٣٣ وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ٣٤ أُوْلَٰٓئِكَ فِي جَنَّٰتٖ مُّكۡرَمُونَ٣٥﴾ [المعارج: ۳۲-۳۵].
«و آنان که امامت و عهد و پیمانشان را رعایت کنند و آنان که برای شهادت به حق قیام کنند و آنان که بر نماز خود محافظت نمایند. آنان که جامع این اوصافند در باغهای با عزّت و احترام متنعّمند».
﴿لَقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ وَقَالَ ٱلۡمَسِيحُ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۖ إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ٧٢﴾ [المائدة: ٧۲].
«البته آنان که قائل به خدایی مسیح پسر مریم شدند محققاً کافر گشتند در صورتی که خود مسیح به بنیاسرائیل گفت خدایی را که آفرینندۀ من و شما است بپرستید و البته هر کس به او شرک آورد خدا بهشت را بر او حرام گرداند و جایگاهش آتش دوزخ باشد و ستمکاران را هیچکس یاری نخواهد کرد».
﴿وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ نَزۡغٞ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ٣٦﴾ [فصلت: ۳۶].
«پس هر گاه از (وسوسة) شیطان بر تو رنج و فسادی رسد به خدا پناه بر که او به دعای خلق شنوا (و به احوال همه) داناست».
﴿وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ نَزۡغٞ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ سَمِيعٌ عَلِيمٌ٢٠٠ إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ إِذَا مَسَّهُمۡ طَٰٓئِفٞ مِّنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبۡصِرُونَ٢٠١﴾ [الأعراف: ۲۰۰-۲۰۱].
«و چنان که بخواهد از طرف شیطان (انس و جن) در تو وسوسه و جنبشی پدید آید به خدا پناه ببر که او به حقیقت شنوا و داناست. چون اهل تقوا را از شیطان وسوسه و خیالی بد به دل فرا رسد همان دم خدا را به یاد آرند و همان لحظه بصیرت و بینایی پیدا کنند».
﴿قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسۡجُدَ إِذۡ أَمَرۡتُكَۖ قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ١٢﴾ [الأعراف: ۱۲].
«خدا به او فرمود: چه چیز تو را مانع از سجده بر آدم شد که چون تو را امر کردم نافرمانی کردی، پاسخ داد من از او بهترم که مرا از آتش و او را از خاک آفریدهای».
﴿قَالَ يَٰٓإِبۡلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسۡجُدَ لِمَا خَلَقۡتُ بِيَدَيَّۖ أَسۡتَكۡبَرۡتَ أَمۡ كُنتَ مِنَ ٱلۡعَالِينَ٧٥ قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ٧٦﴾ [ص: ٧۵-٧۶].
«خدا به شیطان فرمود ای ابلیس تو را چه مانع شد که به موجودی که به دست قدرت خود آفریدم سجده نکنی آیا تکبّر و نخوت کردی یا از بلند رتبهگاه بودی. (شیطان) گفت من از او بهترم، که مرا از آتش (نورانی سرکش) و او را از گِل (تیرۀ پست) خلق کردهای».
﴿فَوَسۡوَسَ لَهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ لِيُبۡدِيَ لَهُمَا مَا وُۥرِيَ عَنۡهُمَا مِن سَوۡءَٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَىٰكُمَا رَبُّكُمَا عَنۡ هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةِ إِلَّآ أَن تَكُونَا مَلَكَيۡنِ أَوۡ تَكُونَا مِنَ ٱلۡخَٰلِدِينَ٢٠ وَقَاسَمَهُمَآ إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ ٱلنَّٰصِحِينَ٢١ فَدَلَّىٰهُمَا بِغُرُورٖۚ فَلَمَّا ذَاقَا ٱلشَّجَرَةَ بَدَتۡ لَهُمَا سَوۡءَٰتُهُمَا وَطَفِقَا يَخۡصِفَانِ عَلَيۡهِمَا مِن وَرَقِ ٱلۡجَنَّةِۖ وَنَادَىٰهُمَا رَبُّهُمَآ أَلَمۡ أَنۡهَكُمَا عَن تِلۡكُمَا ٱلشَّجَرَةِ وَأَقُل لَّكُمَآ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمَا عَدُوّٞ مُّبِينٞ٢٢﴾ [الأعراف: ۲۰-۲۲].
«آنگاه شیطان هر دو را به وسوسه انداخت و فریب داد تا زشتی های پوشیدۀ آنان پدیدار شود و به دروغ گفت خدا شما را از این درخت نهی نکرد جز برای آن که مبادا دو پادشاه شوید یا عمر جاویدان یابید و بر آن دو سوگند یاد کرد که من خیرخواه شما هستم و شما را به خیر و صلاح دلالت میکنم. پس راهنمایی به فریب و دروغ کرد تا چون از آن درخت تناول کردند زشتیهایشان (مانند عورت و سایر زشتیهای پنهان) آشکار گردید و بر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند، خدا ندا کرد آیا من شما را از این درخت منع نکردم و نگفتم بر شما که شیطان سخت دشمن شما است»؟
﴿كُتِبَ عَلَيۡهِ أَنَّهُۥ مَن تَوَلَّاهُ فَأَنَّهُۥ يُضِلُّهُۥ وَيَهۡدِيهِ إِلَىٰ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ٤﴾ [الحج: ۴].
«(در لوح تقدیر) چنین فرض و لازم شده که هر کس شیطان را دوست و پیشوای خود سازد وی او را گمراه کند و به سوی عذاب دوزخ رهبریش نماید».
﴿ٱلشَّيۡطَٰنُ يَعِدُكُمُ ٱلۡفَقۡرَ وَيَأۡمُرُكُم بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ وَٱللَّهُ يَعِدُكُم مَّغۡفِرَةٗ مِّنۡهُ وَفَضۡلٗاۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ٢٦٨﴾ [البقرة: ۲۶۸].
«شیطان شما را به وعدۀ فقر و ترس از بیچیزی به کارهای زشت و بخیلی وادار کند و خداوند برای (رغبت به خیر و احسان) به شما وعدۀ آمرزش و احسان دهد خدا را رحمت بیمنتها و به امور جهان دانا است».
﴿قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَأُغۡوِيَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ٣٩﴾ [الحجر: ۳٩].
«(آنگاه که شیطان مهلت یافت) گفت خدایا چنان که مرا گمراه کردی من نیز در زمین (همه چیز را) در نظر فرزندان آدم جلوه میدهم و همۀ آنها را گمراه خواهم کرد».
﴿هَلۡ أُنَبِّئُكُمۡ عَلَىٰ مَن تَنَزَّلُ ٱلشَّيَٰطِينُ٢٢١ تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٖ٢٢٢﴾ [الشعراء: ۲۲۱-۲۲۲].
«ای پیامبر به کافران بگو آیا میخواهید که من شما را آگاه سازم که شیاطین بر چه کسانی نازل میشوند؟ شیاطین بر هر شخص بسیار دروغگوی بدکاری نازل میشوند».
﴿إِنَّهُۥ لَيۡسَ لَهُۥ سُلۡطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ٩٩ إِنَّمَا سُلۡطَٰنُهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَوَلَّوۡنَهُۥ وَٱلَّذِينَ هُم بِهِۦ مُشۡرِكُونَ١٠٠﴾ [النحل: ٩٩-۱۰۰].
«که البته شیطان را هرگز بر کسی که به خدا ایمان آورد و بر او توکل و اعتماد کرده تسلط نخواهد بود. تنها تسلط شیطان بر آن نفوسی است که او را دوست گرفتهاند و به اغوای او به خدا شرک آوردهاند».
﴿وَقُل لِّلۡمُؤۡمِنَٰتِ يَغۡضُضۡنَ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِنَّ وَيَحۡفَظۡنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنۡهَاۖ وَلۡيَضۡرِبۡنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّۖ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوۡ ءَابَآئِهِنَّ أَوۡ ءَابَآءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ أَبۡنَآئِهِنَّ أَوۡ أَبۡنَآءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ إِخۡوَٰنِهِنَّ أَوۡ بَنِيٓ إِخۡوَٰنِهِنَّ أَوۡ بَنِيٓ أَخَوَٰتِهِنَّ أَوۡ نِسَآئِهِنَّ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُنَّ أَوِ ٱلتَّٰبِعِينَ غَيۡرِ أُوْلِي ٱلۡإِرۡبَةِ مِنَ ٱلرِّجَالِ أَوِ ٱلطِّفۡلِ ٱلَّذِينَ لَمۡ يَظۡهَرُواْ عَلَىٰ عَوۡرَٰتِ ٱلنِّسَآءِۖ وَلَا يَضۡرِبۡنَ بِأَرۡجُلِهِنَّ لِيُعۡلَمَ مَا يُخۡفِينَ مِن زِينَتِهِنَّۚ وَتُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٣١﴾ [النور: ۳۱].
«(ای رسول) زنان مؤمنه را بگو تا (چشمها را از نگاه ناروا) و فروج و اندامشان را از کار زشت محفوظ دارند و زینت و آرایش خود را جز آنچه قهراً ظاهر میشود و بر بیگانه آشکار نسازند و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند و زینت جمال خود را آشکار نسازند جز برای شوهران خود یا پدران خود یا پدران شوهرانشان یا پسران خود یا پسران شوهران خود و یا برادران خود یا پسران برادران و یا پسران خواهران خود یا زنان خودی (یعنی زنان مسلمه) یا کنیزان ملکی خود و اتباع (و خانوادهای که رغبت به زنان ندارند) از زن و مرد و طفلی که هنوز بر عورات و محارم زنان آگاه نیستند (و در غیر این اشخاص مذکور اجتناب و احتراز کنند) و آنطور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود و توبه کنید بسوی خدا همه تا اهل ایمان باشید که رستگار شوید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيۡنَ أُمَتِّعۡكُنَّ وَأُسَرِّحۡكُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا٢٨ وَإِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ فَإِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلۡمُحۡسِنَٰتِ مِنكُنَّ أَجۡرًا عَظِيمٗا٢٩ يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ مَن يَأۡتِ مِنكُنَّ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖ يُضَٰعَفۡ لَهَا ٱلۡعَذَابُ ضِعۡفَيۡنِۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٗا٣٠ ۞وَمَن يَقۡنُتۡ مِنكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتَعۡمَلۡ صَٰلِحٗا نُّؤۡتِهَآ أَجۡرَهَا مَرَّتَيۡنِ وَأَعۡتَدۡنَا لَهَا رِزۡقٗا كَرِيمٗا٣١ يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ لَسۡتُنَّ كَأَحَدٖ مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِنِ ٱتَّقَيۡتُنَّۚ فَلَا تَخۡضَعۡنَ بِٱلۡقَوۡلِ فَيَطۡمَعَ ٱلَّذِي فِي قَلۡبِهِۦ مَرَضٞ وَقُلۡنَ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا٣٢ وَقَرۡنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجۡنَ تَبَرُّجَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ ٱلۡأُولَىٰۖ وَأَقِمۡنَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتِينَ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَطِعۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ وَيُطَهِّرَكُمۡ تَطۡهِيرٗا٣٣ وَٱذۡكُرۡنَ مَا يُتۡلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱلۡحِكۡمَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا٣٤ إِنَّ ٱلۡمُسۡلِمِينَ وَٱلۡمُسۡلِمَٰتِ وَٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡقَٰنِتِينَ وَٱلۡقَٰنِتَٰتِ وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلصَّٰدِقَٰتِ وَٱلصَّٰبِرِينَ وَٱلصَّٰبِرَٰتِ وَٱلۡخَٰشِعِينَ وَٱلۡخَٰشِعَٰتِ وَٱلۡمُتَصَدِّقِينَ وَٱلۡمُتَصَدِّقَٰتِ وَٱلصَّٰٓئِمِينَ وَٱلصَّٰٓئِمَٰتِ وَٱلۡحَٰفِظِينَ فُرُوجَهُمۡ وَٱلۡحَٰفِظَٰتِ وَٱلذَّٰكِرِينَ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱلذَّٰكِرَٰتِ أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمٗا٣٥﴾ [الأحزاب: ۲۸-۳۵].
«ای پیغمبر (گرامی) با زنان خود بگو که اگر شما زندگانی و زیب و زیور دنیا را طالبید بیایید تا من مهر شما را پرداخته و همه را به خوبی و خرسندی طلاق دهم و اگر طالب (اطاعت از) خدا و رسول او و مشتاق دار آخرت هستید خدا به نیکوکاران از شما زنان (در قیامت) اجر بزرگ عطا خواهد کرد. ای زنان پیغمبر از شما که هر کس به کار ناروایی دانسته اقدام کند او را دو برابر دیگر زنان عذاب کنند و این بر خدا سهل و آسان است و هر که از شما مطیع فرمان خدا و رسول او شود و نیکوکار گردد پاداش او را دو بار عطا کنیم و برای او روزی بسیار نیکو (در بهشت ابد) مهیا سازیم. ای زنان پیغمبر شما مانند یکی دیگر از زنان نیستید اگر خدا ترس و پرهیزکار باشید زنهار نازک و نرم با مردان سخن نگویید مبادا آن که دلش بیمار (هوی و هوس) است به طمع افتد، بلکه متین و درست سخن بگویید و در خانههایتان بنشینید و آرام گیرید و مانند دورۀ جاهلیت پیشین آرایش و خودآرایی نکنید و نماز بپا دارید و زکات مال را به فقیران بدهید و از امر خدا و رسول اطاعت کنید، خدا چنین میخواهد که هر آلایشی را از شما خانوادۀ نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَآءِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ يُدۡنِينَ عَلَيۡهِنَّ مِن جَلَٰبِيبِهِنَّۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يُعۡرَفۡنَ فَلَا يُؤۡذَيۡنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا٥٩﴾ [الأحزاب: ۵٩].
«ای پیغمبر (گرامی) با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادر فرو پوشند که این کار برای این که آنها (به عفت و حریت) شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوسرانان) آزار نکشند و بر آنان بسیار بهتر است و خدا (در حق خلق) آمرزنده و مهربان است».
﴿وَلَا تَنكِحُواْ ٱلۡمُشۡرِكَٰتِ حَتَّىٰ يُؤۡمِنَّۚ وَلَأَمَةٞ مُّؤۡمِنَةٌ خَيۡرٞ مِّن مُّشۡرِكَةٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَتۡكُمۡۗ وَلَا تُنكِحُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤۡمِنُواْۚ وَلَعَبۡدٞ مُّؤۡمِنٌ خَيۡرٞ مِّن مُّشۡرِكٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَكُمۡۗ أُوْلَٰٓئِكَ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلنَّارِۖ وَٱللَّهُ يَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ وَٱلۡمَغۡفِرَةِ بِإِذۡنِهِۦۖ وَيُبَيِّنُ ءَايَٰتِهِۦ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَذَكَّرُونَ٢٢١﴾ [البقرة: ۲۲۱].
«ازدواج با زنان مشرکه نکنید مگر آن که ایمان آورند و همانا کنیزک با ایمان بهتر از زن آزاد مشرکه است هرچند از حسن او بهشگفت آیید و همچنین به مردان مشرک زن مسلمان ندهید تا این که به اسلام بگروند، همانا بندۀ مؤمن بهتر از مرد آزاد مشرک است هر چند از مال و جمالش در تعجب آیید، مشرکان شما را به سوی آتش دعوت می کنند و خدا شما را از راه لطف بسوی بهشت و رحمت و مغفرت خود میخواند، و خداوند آیات خود را به روشنی به مردم بیان فرماید باشد که هشیار و متذکر باشند».
﴿وَيَسَۡٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡمَحِيضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِي ٱلۡمَحِيضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَكُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِينَ وَيُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِينَ٢٢٢﴾ [البقرة: ۲۲۲].
«و سؤال کنند از تو از عادت قاعدگی زنان، بگو آن رنجی است برای زنان و در آن حال از مباشرت با آنان دوری کنید و با زنان در حال قاعده تا وقتی که پاک نشدهاند نزدیکی نکنید و آن وقتی که طهارت یافتند با آنان آمیزش به طریقی که خداوند امر کرده است بکنید و خداوند توبهکنندگان و پاکیزگان را دوست میدارد».
﴿وَٱلۡمُطَلَّقَٰتُ يَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلَٰثَةَ قُرُوٓءٖۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكۡتُمۡنَ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِيٓ أَرۡحَامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤۡمِنَّ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ إِنۡ أَرَادُوٓاْ إِصۡلَٰحٗاۚ وَلَهُنَّ مِثۡلُ ٱلَّذِي عَلَيۡهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيۡهِنَّ دَرَجَةٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ٢٢٨ ٱلطَّلَٰقُ مَرَّتَانِۖ فَإِمۡسَاكُۢ بِمَعۡرُوفٍ أَوۡ تَسۡرِيحُۢ بِإِحۡسَٰنٖۗ وَلَا يَحِلُّ لَكُمۡ أَن تَأۡخُذُواْ مِمَّآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ شَيًۡٔا إِلَّآ أَن يَخَافَآ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَا فِيمَا ٱفۡتَدَتۡ بِهِۦۗ تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَعۡتَدُوهَاۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ٢٢٩ فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهُۥ مِنۢ بَعۡدُ حَتَّىٰ تَنكِحَ زَوۡجًا غَيۡرَهُۥۗ فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يَتَرَاجَعَآ إِن ظَنَّآ أَن يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِۗ وَتِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٢٣٠ وَإِذَا طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَبَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمۡسِكُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٍ أَوۡ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٖۚ وَلَا تُمۡسِكُوهُنَّ ضِرَارٗا لِّتَعۡتَدُواْۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَقَدۡ ظَلَمَ نَفۡسَهُۥۚ وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗاۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَمَآ أَنزَلَ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَٱلۡحِكۡمَةِ يَعِظُكُم بِهِۦۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ٢٣١ وَإِذَا طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَبَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا تَعۡضُلُوهُنَّ أَن يَنكِحۡنَ أَزۡوَٰجَهُنَّ إِذَا تَرَٰضَوۡاْ بَيۡنَهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِۗ ذَٰلِكَ يُوعَظُ بِهِۦ مَن كَانَ مِنكُمۡ يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۗ ذَٰلِكُمۡ أَزۡكَىٰ لَكُمۡ وَأَطۡهَرُۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ٢٣٢﴾ [البقرة: ۲۲۸-۲۳۲].
«و زنهایی که طلاق داده شدند از شوهر نمودن خودداری کنند تا سه پاکی بر آنان بگذرد و حیض یا حملی که خدا در رحم آنها آفریده هرگز آنها را کتمان نکنند اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارند، و شوهران آنها حق دارند که آنها را بزنی خود باز رجوع دهند اگر نیت خیر و سازش دارند. و زنان را بر شوهرانشان حقوق مشروعی است چنانچه شوهران را بر زنان، لیکن مردان را افزونی و برتری خواهد بود و خدا توانا و داناست . طلاقی که شوهر رجوع تواند کرد دو مرتبه است پس آنگاه که طلاق داد یا رجوع کرده و به خوشی زن را نگهداری کند و یا به نیکی (و بدون آزار و تجاوز به حقوق او)رها سازد و حلال نیست چیزی از مهر آنان به جور و ستم بگیرید مگر آن که ترسید که حدود دین خدا را راجع به احکام ازدواج نگاه ندارند در چنین صورت زن هر چه از مهر خود به شوهر برای طلاق ببخشد گناهی بر آنها نیست و روا باشد و این احکام حدود دین خداست از آن سرکشی نکنید و کسانی که از حدود احکام خدا سرپیچند آنها به حقیقت ستمکارانند. پس هر گاه مرد، زن را بار سوم طلاق داد حلال نیست که دیگر بار آن زن و شوهر رجوع کنند تا این که زن باید به نکاح مرد دیگری درآید و اگر آن شوهر بعدی آن رن را طلاق داد در آن صورت زن با شوهر اول توانند به زوجیت درآیند به شرط آن که گمان برند که حدود احکام خدا را نگاه خواهند داشت و این حدود احکام خداست که برای مردم دانا بیان میکند و هر گاه زنان را طلاق دادید بایستی آنان را تا پایان رسیدن زمان عده یا با خوشی در خانه نگاه دارید و یا به نیکی آنان را رها سازید و روا نیست که انان را به آزار نگهداشته تا بر آنها ستم کنید و هر کسی این چنین بکند پس در حقیقت بر خودش ستم کرده و آیات خدا را به سخریه نگیرید و به یاد آورید نعمتهای خدا را که بر شما لطف فرموده، بخصوص نعمت بزرگ نزول کتاب آسمانی و حکمت الهی را به شما فرستاده تا شما را به پند و اندرز آن بهرهمند سازد و از خدا بترسید که خداوند به همه چیز آگاه است. چون زنان را طلاق دادید و زمان عدۀ آنان به پایان رسید نباید که آنان را از شوهر کردن منع کنید هرگاه به طریق شرع با مردی برای ازدواج در بینشان به نیکی عقد نکاح جاری کنند، بدین سخن پند گیرید هر کس که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و این دستور برای تزکیۀ نفوس شما نیکوتر است و پاکیزهتر، و خداوند (به مصلحت وخیر شما) آگاه است ولی خود شما نمیدانید».
﴿وَلِلۡمُطَلَّقَٰتِ مَتَٰعُۢ بِٱلۡمَعۡرُوفِۖ حَقًّا عَلَى ٱلۡمُتَّقِينَ٢٤١﴾ [البقرة: ۲۴۱].
«مردان زنان خود را که طلاق دهند آنان را به چیزی بهرهمند کنند که این کار سزاوار مردم پرهیزکار است».
﴿وَٱلۡوَٰلِدَٰتُ يُرۡضِعۡنَ أَوۡلَٰدَهُنَّ حَوۡلَيۡنِ كَامِلَيۡنِۖ لِمَنۡ أَرَادَ أَن يُتِمَّ ٱلرَّضَاعَةَۚ وَعَلَى ٱلۡمَوۡلُودِ لَهُۥ رِزۡقُهُنَّ وَكِسۡوَتُهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ لَا تُكَلَّفُ نَفۡسٌ إِلَّا وُسۡعَهَاۚ لَا تُضَآرَّ وَٰلِدَةُۢ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوۡلُودٞ لَّهُۥ بِوَلَدِهِۦۚ وَعَلَى ٱلۡوَارِثِ مِثۡلُ ذَٰلِكَۗ فَإِنۡ أَرَادَا فِصَالًا عَن تَرَاضٖ مِّنۡهُمَا وَتَشَاوُرٖ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَاۗ وَإِنۡ أَرَدتُّمۡ أَن تَسۡتَرۡضِعُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُمۡ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ إِذَا سَلَّمۡتُم مَّآ ءَاتَيۡتُم بِٱلۡمَعۡرُوفِۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ٢٣٣﴾ [البقرة: ۲۳۳].
«مادران باید به مدت دو سال کامل به فرزندان خود شیر دهند و آن کس که خواهد فرزند را شیر تمام دهد بر عهدۀ صاحب فرزند است که خوراک و لباس مادر را بحد متعارف بدهد، هیچ کس را تکلیف جز به اندازه طاقت نکنند و نباید مادر در نگهبانی فرزند به زیان و زحمت افتد و نه پدر بیش از حد متعارف برای کودک متضرر شود و اگر کودک را پدر نبود ورثه باید در نگهداری او به متعارف قیام کنند، و هر گاه زن و شوهر به رضایت خاطر و صلاح دید هم به طلاق جدایی اختیار کنند هر دو را رواست و آنگاه اگر مادران فرزندان خود را شیر دهند برای اقدام بر این کار نیز روا باشد در صورتی که مادر را حقوق به متعارف و نیکی بدهند، و از خدا بترسید و بدانید که خداوند بر آنچه انجام میدهید بینا و آگاه است».
﴿وَٱلَّذِينَ يُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَيَذَرُونَ أَزۡوَٰجٗا يَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرٖ وَعَشۡرٗاۖ فَإِذَا بَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا فَعَلۡنَ فِيٓ أَنفُسِهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ٢٣٤ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا عَرَّضۡتُم بِهِۦ مِنۡ خِطۡبَةِ ٱلنِّسَآءِ أَوۡ أَكۡنَنتُمۡ فِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ سَتَذۡكُرُونَهُنَّ وَلَٰكِن لَّا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّآ أَن تَقُولُواْ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗاۚ وَلَا تَعۡزِمُواْ عُقۡدَةَ ٱلنِّكَاحِ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡكِتَٰبُ أَجَلَهُۥۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا فِيٓ أَنفُسِكُمۡ فَٱحۡذَرُوهُۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ٢٣٥﴾ [البقرة: ۲۳۴-۲۳۵].
«مردانی که از شما بمیرند و زنانشان زنده بمانند، آن زنان باید از شوهر کردن خودداری کنند تا چهار ماه و ده روز بگذرد، پس از انقضای این مدت بر شما گناهی نیست که آنان در حق خویش کاری شایسته کنند (یعنی با دیگری ازدواج کنند) و خداوند از کردارشان آگاه است. باکی نیست بر شما که به خواستگاری آن زنان برآیید یا نیت ازدواج را در دل داشته بدون هیچ اظهار تنها خدا داند که از این پس از دل به زبان خواهید آورد، و لیکن با آنها پنهانی قرار و پیمانی نگذارید مگر آن که سخنی به میزان شرع گویید ولی عزم عقد ازدواج مکنید تا این که زنان عدۀ آنها به پایان برسد و بدانید که خداوند از نیات درون شما آگاه است از او بترسید و بدانید که خدا آمرزنده و مهربان است».
﴿وَلَا تَنكِحُواْ مَا نَكَحَ ءَابَآؤُكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا قَدۡ سَلَفَۚ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَمَقۡتٗا وَسَآءَ سَبِيلًا٢٢ حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمۡ أُمَّهَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُمۡ وَعَمَّٰتُكُمۡ وَخَٰلَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُ ٱلۡأَخِ وَبَنَاتُ ٱلۡأُخۡتِ وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِيٓ أَرۡضَعۡنَكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَةِ وَأُمَّهَٰتُ نِسَآئِكُمۡ وَرَبَٰٓئِبُكُمُ ٱلَّٰتِي فِي حُجُورِكُم مِّن نِّسَآئِكُمُ ٱلَّٰتِي دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمۡ تَكُونُواْ دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ وَحَلَٰٓئِلُ أَبۡنَآئِكُمُ ٱلَّذِينَ مِنۡ أَصۡلَٰبِكُمۡ وَأَن تَجۡمَعُواْ بَيۡنَ ٱلۡأُخۡتَيۡنِ إِلَّا مَا قَدۡ سَلَفَۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا٢٣ ۞وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۖ كِتَٰبَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡۚ وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذَٰلِكُمۡ أَن تَبۡتَغُواْ بِأَمۡوَٰلِكُم مُّحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَۚ فَمَا ٱسۡتَمۡتَعۡتُم بِهِۦ مِنۡهُنَّ فََٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةٗۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا تَرَٰضَيۡتُم بِهِۦ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡفَرِيضَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا٢٤﴾ [النساء: ۲۲-۲۴].
«زن پدر را نباید به نکاح خود درآورید بعد از نزول این حکم الا آنچه از این پیش (در زمان جاهلیت کردهاید) خدا از آن درگذشت زیرا این کاری است زشت و مبغوض نزد خدا و عملی بس ناپسند است. حرام شد برای شما ازدواج با مادرهایتان و دختر و خواهر و عمه و خاله و دختران برادر و دختران خواهر و مادران رضاعی و خواهران رضاعی و مادران زن، و دختران زن (از شوهر قبلیشان) که در خانۀ شما و در دامن شما تربیت شدهاند اگر با زن مباشرت کرده باشید ازدواجشان حرام است ولی اگر دخول با زن انجام نداده باشید در آن صورت باکی بر شما نیست که با دختر ازدواج کنید و نیز حرام شد بر شما زن فرزندان صلبی (نه زن پسر خواندۀ شما) و نیز حرام شد جمع میان دو خواهی (یعنی که در یک وقت هر دو خواهر را به زنی بگیرید) مگر آن که قبل از وصول این حکم (در عصر جاهلیت) کردهاید، زیرا خداوند بخشنده و مهربان است. و نکاح زنان محصنه (شوهردارد) نیز برای شما حرام شد مگر آن زمان که (در جنگهایی با کفار) به حکم خدا متصرف و مالک شدهاید، بر شما است که پیرو کتاب خدا باشید و هر زنی غیر از آنهایی که ذکر شد بر شما حلال است که به مال خود و به طریق زناشویی و شرعی ازدواج کنید نه آن که زنا کنید، پس چنان که شما از آنها بهرهمند شوید از آن مهر معین را که مزد و حق واجب آنهاست بپردازید، و باکی نیست بر شما که بعد از تعیین مهر هم به چیزی با هم تراضی کنید (و بدانید که) البته خدا دانا و به حقایق امور عالم آگاه است».
﴿أُحِلَّ لَكُمۡ لَيۡلَةَ ٱلصِّيَامِ ٱلرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَآئِكُمۡۚ هُنَّ لِبَاسٞ لَّكُمۡ وَأَنتُمۡ لِبَاسٞ لَّهُنَّۗ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَخۡتَانُونَ أَنفُسَكُمۡ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡ وَعَفَا عَنكُمۡۖ فَٱلۡـَٰٔنَ بَٰشِرُوهُنَّ وَٱبۡتَغُواْ مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّيَامَ إِلَى ٱلَّيۡلِۚ وَلَا تُبَٰشِرُوهُنَّ وَأَنتُمۡ عَٰكِفُونَ فِي ٱلۡمَسَٰجِدِۗ تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَقۡرَبُوهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ ءَايَٰتِهِۦ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ١٨٧﴾ [البقرة: ۱۸٧].
«حلال شد برای شما که در شبهای ماه رمضان با زنان خود مباشرت کنید که آنان جامۀ ستر و عفاف شما و شما نیز لباس عفت آنها هستید، چون خدا دانست که شما در کار مباشرت زنان بهنافرمانی نفس خود را در ورطۀ گناه میافکنید لذا از حکم حرمت (مواقعه در شبهای رمضان) درگذشت و شما را بخشید و از اکنون رواست که در شبهای رمضان با زنها به حلال مباشرت کنید و از خداوند آنچه مقدر فرموده بخواهید، و بخورید و بیاشامید تا آنگاه که خط سفیدی روز از سیاهی شب در سپیدهدم پدیدار گردد، پس از آن روزه را به پایان برسانیدتا اول شب با زنان مباشرت نکنید، در حالی که شما در مساجد معتکف و مشغول عبادت خدا هستید این احکام حدود و قوانین دین خداست زینهار در آن راه به مخالفت نپویید. خداوند آیات خود را اینگونه برای مردم بیان فرماید، باشد که پرهیزکار شوند».
﴿وَٱلَّذِينَ يَرۡمُونَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ ثُمَّ لَمۡ يَأۡتُواْ بِأَرۡبَعَةِ شُهَدَآءَ فَٱجۡلِدُوهُمۡ ثَمَٰنِينَ جَلۡدَةٗ وَلَا تَقۡبَلُواْ لَهُمۡ شَهَٰدَةً أَبَدٗاۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ٤﴾ [النور: ۴].
«و آنان که به زنان با عفت مؤمنه نسبت زنا دهند آنگاه چهار شاهد عادل بر دعوی خود نیاورند آنان را به هشتاد تازیانه کیفر دهید و دیگر هرگز از آنان شهادت نپذیرید که اینان مردمی فاسق و نادرستند».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ ٱلۡفَٰحِشَةُ فِي ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ١٩﴾ [النور: ۱٩].
«آنان که (مانند عبدالله ابی سلول و منافقان دیگر) دوست میدارند که میان اهل ایمان منکری را اشاعه و شهرت دهند آنها را در دنیا و آخرت عذاب دردناک خواهد بود و خدا (فتنهگری و دروغشان را) میداند و شما نمیدانید».
﴿إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ٢٣﴾ .النور:۲۳
«کسانی که به زنان با ایمان و عفیفه و (مبّرا) و بیخبر از کار بد تهمت بستند محققاً در دنیا و آخرت ملعون (محروم از رحمت حق) شدند و بر آنها عذاب بزرگی خواهد بود».
﴿وَٱلَّذِينَ يَرۡمُونَ أَزۡوَٰجَهُمۡ وَلَمۡ يَكُن لَّهُمۡ شُهَدَآءُ إِلَّآ أَنفُسُهُمۡ فَشَهَٰدَةُ أَحَدِهِمۡ أَرۡبَعُ شَهَٰدَٰتِۢ بِٱللَّهِ إِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ٦ وَٱلۡخَٰمِسَةُ أَنَّ لَعۡنَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ إِن كَانَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ٧ وَيَدۡرَؤُاْ عَنۡهَا ٱلۡعَذَابَ أَن تَشۡهَدَ أَرۡبَعَ شَهَٰدَٰتِۢ بِٱللَّهِ إِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ٨ وَٱلۡخَٰمِسَةَ أَنَّ غَضَبَ ٱللَّهِ عَلَيۡهَآ إِن كَانَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ٩﴾ [النور: ۶-٩].
«آنان که به زنان خود نسبت زنا دهند و جز خود بر آن شاهد و گواهی نداشتند (چون حد لازم آید برای دفع حد) باید آن زن و مرد نخست مرد چهار مرتبه شهادت و قسم به نام خدا یاد کند که البته در این دعوی زنا از راستگویانست و بار پنجم قسم یاد کند که لعن خدا بر او باد (چنانچه در نسبت زنا به زن خود) از دروغگویان باشد. پس (چون بعد از این پنج قسم شوهر، بر زن حد لازم آید برای رفع حد) آن زن نیز نخست چهار مرتبه شهادت و سوگند به نام خدا یاد کند که البته شوهرش دروغ میگوید و بار پنجم قسم یاد کند که غضب خدا بر او باد اگر این مرد در این دعوی از راستگویان باشد».
﴿وَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تُقۡسِطُواْ فِي ٱلۡيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُواْ٣﴾ [النساء: ۳].
«و مهریۀ زنان را در کمال رضایت و طیب خاطر بپردازید پس اگر چیزی از مهر خود را از روی رضا و خشنودی به شما بخشیدند برخوردار شوید که آن شما را حلال و گوارا خواهد بود».
﴿وَأَنكِحُواْ ٱلۡأَيَٰمَىٰ مِنكُمۡ وَٱلصَّٰلِحِينَ مِنۡ عِبَادِكُمۡ وَإِمَآئِكُمۡۚ إِن يَكُونُواْ فُقَرَآءَ يُغۡنِهِمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ٣٢ وَلۡيَسۡتَعۡفِفِ ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغۡنِيَهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَٱلَّذِينَ يَبۡتَغُونَ ٱلۡكِتَٰبَ مِمَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ فَكَاتِبُوهُمۡ إِنۡ عَلِمۡتُمۡ فِيهِمۡ خَيۡرٗاۖ وَءَاتُوهُم مِّن مَّالِ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ ءَاتَىٰكُمۡۚ وَلَا تُكۡرِهُواْ فَتَيَٰتِكُمۡ عَلَى ٱلۡبِغَآءِ إِنۡ أَرَدۡنَ تَحَصُّنٗا لِّتَبۡتَغُواْ عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَمَن يُكۡرِههُّنَّ فَإِنَّ ٱللَّهَ مِنۢ بَعۡدِ إِكۡرَٰهِهِنَّ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٣٣﴾ [النور: ۳۲-۳۳].
«و البته مردان بیزن و زنان بی شوهر و بندگان و کنیزان خود را به نکاح یکدیگر درآورید تا میان مؤمنین مرد بیزن و زن بی شوهر باقی نماند و از فقر نترسید که اگر مرد و زنی فقیرند خدا به لطف خود آنان را بینیاز و مستغنی خواهد فرمود، که خدا به احوال بندگان آگاه و رحمتش وسیع است. و آنان که وسیلۀ نکاح پیدا نکنند عفت نفس پیشه کنند تا خدا به فضل خود آنها را بینیاز گرداند و از بردگانتان و کنیزانتان آنان که تقاضای مکاتبه کنند (یعنی خواهند که خود را از مولا به مبلغی مشروط یا مطلق خریداری کنند) تقاضای آنها را اگر خیر و صلاحی در ایشان مشاهده کنید بپذیرید (و برای آزاد شدن آنها) از مال خدا که به شما عطا فرود (به عنوان زکات و صدقات در وجه مال المکاتبه) به آنها دهید و کنیزان خود را که مایلند به عفت برای طمع مال دنیا جبراً آنان را به زنا وادار نکنید که هر کس آنها را با اکره وادار به زنا کند خدا در حق آنها که ناچار بودند آمرزنده و مهربان است».
﴿ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتُ بَعۡضُهُم مِّنۢ بَعۡضٖۚ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمُنكَرِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَقۡبِضُونَ أَيۡدِيَهُمۡۚ نَسُواْ ٱللَّهَ فَنَسِيَهُمۡۚ إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ٦٧ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ هِيَ حَسۡبُهُمۡۚ وَلَعَنَهُمُ ٱللَّهُۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّقِيمٞ٦٨﴾ [التوبة: ۶٧-۶۸].
«مردان منافق و زنان منافق از یکدیگر و طرفدار همدیگرند دست از نیکی کشیده و مردم را به کار بد وادار و از کار نیکو منع میکنند و دستهای خود را از نیکی و بخشش میبندند، چون خدا را فراموشی کردند خدا نیز آنها را فراموش کرد (یعنی به خودشان واگذاشت تا از هر سعادت محروم شوند) که در حقیقت بدترین زشتکاران منافقانند. خدا مردان و زنان منافق و کافر را وعدۀ آتش دوزخ و جاودانگی در آن داده و همان دوزخ به کیفر آنان کافی است، و خدا آنان را لعن کرده و به عذاب ابد میافکند».
﴿لَّئِن لَّمۡ يَنتَهِ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡمُرۡجِفُونَ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لَنُغۡرِيَنَّكَ بِهِمۡ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَآ إِلَّا قَلِيلٗا٦٠ مَّلۡعُونِينَۖ أَيۡنَمَا ثُقِفُوٓاْ أُخِذُواْ وَقُتِّلُواْ تَقۡتِيلٗا٦١﴾ [الأحزاب: ۶۰-۶۱].
«البته (بعد از این) اگر منافقان و آنان که در دلهاشان مرض و ناپاکی است و هم آنها که در مدینه (بر ضد اسلام تبلیغات میکنند و) دل اهل ایمان را مضطرب و هراسان میسازند دست از این زشتی و بدکاری نکشند) ماهم تو را بر آنها مسلط گردانیم تا از آن پس جز اندک زمانی در مدینه در جوار تو زیست نتوانند کرد. این مردم پلید بدکار، راندۀ درگاه حقّند باید هر جا یافت شوند (آنان را گرفت و جداً به قتل برسانید».
﴿وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَيُطِيعُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ سَيَرۡحَمُهُمُ ٱللَّهُۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ٧١ وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَمَسَٰكِنَ طَيِّبَةٗ فِي جَنَّٰتِ عَدۡنٖۚ وَرِضۡوَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِ أَكۡبَرُۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ٧٢﴾ [التوبة: ٧۱-٧۲].
«مردان و زنان مؤمن یاور و دوستدار یکدیگرند خلق را به کار نیکو وادار و از کار زشت منع میکنند و نماز بپا میدارند و زکات میدهند و در هر حال خدا و رسول را اطاعت میکنند، آنان را البته خدا مشمول رحمت خود خواهد گردانید که خدا صاحب اقتدار و درست کردار است. خدا اهل ایمان را از مرد و زن وعده فرموده که در بهشت خلد ابدی که زیر درختانش نهرها جاری است درآورد و در عمارتهای نیکوی بهشت عدن منزل دهد و برتر و بزرگتر از هر نعمت مقام رضا و خشنودی خدا را به آنان کرامت فرماید و آن به حقیقت پیروزی بزرگ است».
﴿إِنَّمَا كَانَ قَوۡلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذَا دُعُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَهُمۡ أَن يَقُولُواْ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ٥١﴾ [النور: ۵۱].
«آن مؤمنانی که چون بسوی خدا و رسولشان بخوانند تا خدا میان آنها حکم کند از دل و جان خواهند گفت حکم خدا را شنیده و اطاعت میکنیم، اینان رستگاران حقیقی هستند».
﴿ٱلزَّانِيَةُ وَٱلزَّانِي فَٱجۡلِدُواْ كُلَّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا مِاْئَةَ جَلۡدَةٖۖ وَلَا تَأۡخُذۡكُم بِهِمَا رَأۡفَةٞ فِي دِينِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۖ وَلۡيَشۡهَدۡ عَذَابَهُمَا طَآئِفَةٞ مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ٢﴾ [النور: ۲].
«باید شما مؤمنان هر یک از زنان و مردان زناکار را به صد تازیانه مجازات و تنبیه کنید و هرگز در بارۀ آنها در دین خدا ترحم و رأفت روا مدارید اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید و باید عذاب تازیانه خوردن آنها را جمعی از مؤمنان حضورأ مشاهده کنند».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلزِّنَىٰٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَسَآءَ سَبِيلٗا٣٢﴾ [الإسراء: ۳۲].
«و هرگز به عمل زنا نزدیک نشوید زیرا کاری بسیار زشت و راهی بسیار ناپسند است».
﴿لِّيُدۡخِلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَيُكَفِّرَ عَنۡهُمۡ سَئَِّاتِهِمۡۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عِندَ ٱللَّهِ فَوۡزًا عَظِيمٗا٥ وَيُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ ٱلظَّآنِّينَ بِٱللَّهِ ظَنَّ ٱلسَّوۡءِۚ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِۖ وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَلَعَنَهُمۡ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرٗا٦﴾ [الفتح: ۵-۶].
«هدف (دیگر از آن فتح مبین) این بود که مردان و زنان با ایمان را در باغهایى (از بهشت) وارد کند که نهرها از زیر (درختانش) جارى است، در حالى که جاودانه در آن مىمانند، و گناهانشان را مىبخشد، و این نزد خدا رستگارى بزرگى است! و (نیز) مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را که به خدا گمان بد مىبرند مجازات کند؛ (آرى) حوادث ناگوارى (که براى مؤمنان انتظار مىکشند) تنها بر خودشان نازل مىشود! خداوند بر آنان غضب کرده و از رحمت خود دورشان ساخته و جهنم را براى آنان آماده کرده؛ و چه بد سرانجامى است!».
﴿لِّيُعَذِّبَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ وَيَتُوبَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمَۢا٧٣﴾ [الأحزاب: ٧۳].
«این عرض امانت برای این بود که خدا مرد و زن منافق و مرد و زن مشرک همه را به قهر عذاب گرفتار کند و از مرد و زن مؤمن (به رحمت) درگذرد و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است».
﴿لَّا جُنَاحَ عَلَيۡهِنَّ فِيٓ ءَابَآئِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآئِهِنَّ وَلَآ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ أَخَوَٰتِهِنَّ وَلَا نِسَآئِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُنَّۗ وَٱتَّقِينَ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدًا٥٥﴾ [الأحزاب: ۵۵].
«و زنان را باکی نیست که بر حضور پدران و فرزندان و برادرانشان و برادر زادگان و خواهر زادگان و زنان مسلمان و کنیزان ملکی و نابالغ و غلامان ریبه بیحجاب درآیند، و از خدا (در خیانت و زشتی پنهان) بترسید که خدا بر همه چیز کاملاً گواه (و آگاه) است».
﴿إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ٣٠﴾ [المعارج: ۳۰].
«مگر بر همسران حلاو آنها که دامان خویش را (از بىعفّتى) حفظ مىکنند،جز با همسران و کنیزان (که در حکم همسرند آمیزش ندارند)، چرا که در بهرهگیرى از اینها مورد سرزنش نخواهند بود!».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا جَآءَكُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ مُهَٰجِرَٰتٖ فَٱمۡتَحِنُوهُنَّۖ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِإِيمَٰنِهِنَّۖ فَإِنۡ عَلِمۡتُمُوهُنَّ مُؤۡمِنَٰتٖ فَلَا تَرۡجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلۡكُفَّارِۖ لَا هُنَّ حِلّٞ لَّهُمۡ وَلَا هُمۡ يَحِلُّونَ لَهُنَّۖ وَءَاتُوهُم مَّآ أَنفَقُواْۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ أَن تَنكِحُوهُنَّ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّۚ وَلَا تُمۡسِكُواْ بِعِصَمِ ٱلۡكَوَافِرِ وَسَۡٔلُواْ مَآ أَنفَقۡتُمۡ وَلۡيَسَۡٔلُواْ مَآ أَنفَقُواْۚ ذَٰلِكُمۡ حُكۡمُ ٱللَّهِ يَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡۖ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ١٠ وَإِن فَاتَكُمۡ شَيۡءٞ مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُمۡ إِلَى ٱلۡكُفَّارِ فَعَاقَبۡتُمۡ فََٔاتُواْ ٱلَّذِينَ ذَهَبَتۡ أَزۡوَٰجُهُم مِّثۡلَ مَآ أَنفَقُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ أَنتُم بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ١١﴾ [الممتحنة: ۱۰-۱۱].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید زنانی که به عنوان اسلام و ایمان از دیار خود هجرت کرده و بسوی شما آمدند آنان را تحقیق کرده و امتحان کنید خداوند به ایمان آنها آگاه تراست اگر با ایمانشان شناختید و از مؤمنه بودنشان اطمینان حاصل نمودید آنها را دیگر به شوهران کافرشان برنگردانید که هرگز این زنان مؤمنه بر آن کفار و آن شوهران کافر بر این زنان حلال نیستند ولی مهر و نفقهای که شوهران به آن زنان خرج کردهاند به آنها بپردازید و باکی نیست شما با آن زنان نکاح کنید در آن صورت باید اجر و مهرشان را بدهید و هرگز متوسل به حفاظت (و ازدواج) با زنان کافر نشوید (اگر همان زنانتان باز از اسلام به کفر برگشتند) از کفار مهر و نفقه مطالبه کنید آنها هم مهر و نفقه بطلبند، این حکم خداست میان شما بندگان و خدا به حقایق امور دانا و بر مصالح خلق آگاه است و اگر از زنان شما کسانی بسوی کافران رفتند شما در مقام انتقام برآیید و به قدر همان نفقهای که خرج کردهاید به مردانی که زنانشان رفتهاند بدهید و بترسید از خدایی که شما به او ایمان آوردهاید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّ مِنۡ أَزۡوَٰجِكُمۡ وَأَوۡلَٰدِكُمۡ عَدُوّٗا لَّكُمۡ فَٱحۡذَرُوهُمۡۚ وَإِن تَعۡفُواْ وَتَصۡفَحُواْ وَتَغۡفِرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ١٤ إِنَّمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَأَوۡلَٰدُكُمۡ فِتۡنَةٞۚ وَٱللَّهُ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ١٥﴾ [التغابن: ۱۴-۱۵].
«الا ای اهل ایمان (بدانید که) برخی از همسران و فرزندان شما دشمن شما هستند از آنها حذر کنید و اگر از (عقاب) آنان (پس از توبه) عفو و آمرزش و چشمپوشی کنید خدا هم در حق شما بسیار آمرزنده و مهربان است. به حقیقت اموال و فرزندان شما اسباب فتنه و امتحان شما هستند، و پاداش بزرگ در نزد خداست».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِذَا طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحۡصُواْ ٱلۡعِدَّةَۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ رَبَّكُمۡۖ لَا تُخۡرِجُوهُنَّ مِنۢ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخۡرُجۡنَ إِلَّآ أَن يَأۡتِينَ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖۚ وَتِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ ٱللَّهِ فَقَدۡ ظَلَمَ نَفۡسَهُۥۚ لَا تَدۡرِي لَعَلَّ ٱللَّهَ يُحۡدِثُ بَعۡدَ ذَٰلِكَ أَمۡرٗا١ فَإِذَا بَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمۡسِكُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٍ أَوۡ فَارِقُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٖ وَأَشۡهِدُواْ ذَوَيۡ عَدۡلٖ مِّنكُمۡ وَأَقِيمُواْ ٱلشَّهَٰدَةَ لِلَّهِۚ ذَٰلِكُمۡ يُوعَظُ بِهِۦ مَن كَانَ يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مَخۡرَجٗا٢﴾ [الطلاق: ۱-۲].
«الا ای پیغمبر گرامی (امت بگو) هر گاه زنان را طلاق دهید به وقت عدّه (یعنی پاک بودن از حیض) طلاق دهید و زمان عدّه را بشمارید و از خدا که پروردگار شماست بترسید و آن زنان را (تا در عدّهاند) از خانه بیرون مکنید مگر آن که کار زشت آشکاری مرتکب شوند، و این احکام حدود (شرع) خداست و هر کس از حدود الهی تجاوز کند همانا به خویشتن ستم کرده است تو ندانی شاید خدا (پس از طلاق) کاری از نو پدید آورد. پس آنگاه که مدت عدّه را به پایان رسانند باز به نیکویی نگاهشان دارید یا به خوشرفتاری رهاشان کنید و نیز بر طلاق آنها دو مرد مسلمان عادل گواه گیرید و برای خدا اقامۀ گواهی کنید و این پند و وعظ الهی است بر آن کس که به خدا و روز قیامت ایمان آورد و هر کس خداترس شود خدا راه بیرون شدن (از گناهان را) بر او میگشاید».
﴿وَٱلَّٰٓـِٔي يَئِسۡنَ مِنَ ٱلۡمَحِيضِ مِن نِّسَآئِكُمۡ إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَٰثَةُ أَشۡهُرٖ وَٱلَّٰٓـِٔي لَمۡ يَحِضۡنَۚ وَأُوْلَٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّۚ وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مِنۡ أَمۡرِهِۦ يُسۡرٗا٤﴾ [الطلاق: ۴].
«و از زنان شما آنان که از حیض نومیدند اگر باز شک (در تحقّق سن یائسه شدن) دارید عدّۀ طلاق آنان سه ماه است و نیز زنانی که حیض ندیده (لیکن در سن حیض باشند) آنها هم سه ماه عدّه نگهدارند و زنان حامله مدت عدّهشان تا وقت زائیدن است، و هر که متّقی و خداترس باشد خدا مشکلات کار او را (در دو عالم) آسان میگرداند».
﴿أَسۡكِنُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ سَكَنتُم مِّن وُجۡدِكُمۡ وَلَا تُضَآرُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُواْ عَلَيۡهِنَّۚ وَإِن كُنَّ أُوْلَٰتِ حَمۡلٖ فَأَنفِقُواْ عَلَيۡهِنَّ حَتَّىٰ يَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّۚ فَإِنۡ أَرۡضَعۡنَ لَكُمۡ فََٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأۡتَمِرُواْ بَيۡنَكُم بِمَعۡرُوفٖۖ وَإِن تَعَاسَرۡتُمۡ فَسَتُرۡضِعُ لَهُۥٓ أُخۡرَىٰ٦﴾ [الطلاق: ۶].
«(در طلاق رجعی تا عدّهاند) باز آنها را در همان منزل خویش که میسّر شماست بنشانید و به ایشان (در نفقه و سکنی) آزار و زیان نرسانید تا آنان را در مضیقه و رنج افکنید، (که به ناچار از حق خود بگذرند) و به زنان مطلّقه اگر حامله باشند تا پایان وقت وضع حمل نفقه دهید آنگاه اگر فرزند شما را شیر دهند اجرتشان را با قرارداد متعارف بین خود بپردازید، و اگر با هم سختگیری کنید (مادر صرفنظر کند) تا دیگری را برای شیر دادن طلبید».
﴿وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱمۡرَأَتَ فِرۡعَوۡنَ إِذۡ قَالَتۡ رَبِّ ٱبۡنِ لِي عِندَكَ بَيۡتٗا فِي ٱلۡجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِن فِرۡعَوۡنَ وَعَمَلِهِۦ وَنَجِّنِي مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ١١ وَمَرۡيَمَ ٱبۡنَتَ عِمۡرَٰنَ ٱلَّتِيٓ أَحۡصَنَتۡ فَرۡجَهَا فَنَفَخۡنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتۡ بِكَلِمَٰتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِۦ وَكَانَتۡ مِنَ ٱلۡقَٰنِتِينَ١٢﴾ [التحريم: ۱۱-۱۲]
«و باز خداوند مَثَل میزند برای مؤمنان (آسیه) زن فرعون را هنگامی که (از شوهرش بیزاری جست) عرض کرد بارالها! (من از قصر فرعون و عزّ دنیوی گذشتم) تو برای من خانهای در بهشت بنا کن و مرا از شرّ فرعون کافر و کردارش و از قوم ستمکار او نجات بخش. و یاد آر عمل مریم دخت عمران را که رحمش را پاکیزه داشت، آنگاه در آن روح قدسی خویش بدمیدیم که او (مریم) تصدیق کرد کلمات پروردگار خود و کتب آسمانی را با کمال ایمان، و از بندگان فرمانبردار ما بود».
﴿ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱمۡرَأَتَ نُوحٖ وَٱمۡرَأَتَ لُوطٖۖ كَانَتَا تَحۡتَ عَبۡدَيۡنِ مِنۡ عِبَادِنَا صَٰلِحَيۡنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمۡ يُغۡنِيَا عَنۡهُمَا مِنَ ٱللَّهِ شَيۡٔٗا وَقِيلَ ٱدۡخُلَا ٱلنَّارَ مَعَ ٱلدَّٰخِلِينَ١٠﴾ [التحريم: ۱۰].
«خدا مَثَل زند بر کافران زن نوح و زن لوط را، که تحت فرمان (نوح و لوط) دو بندۀ صالح ما بودند و به آنها (نفاق و) خیانت کردند و آن دو شخص (با وجود مقام نبوّت) نتوانستند آنها را از قهر خدا برهانند و حکم شد آن دو زن را با دوزخیان به آتش درافکنید».
﴿وَٱلۡقَوَٰعِدُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ ٱلَّٰتِي لَا يَرۡجُونَ نِكَاحٗا فَلَيۡسَ عَلَيۡهِنَّ جُنَاحٌ أَن يَضَعۡنَ ثِيَابَهُنَّ غَيۡرَ مُتَبَرِّجَٰتِۢ بِزِينَةٖۖ وَأَن يَسۡتَعۡفِفۡنَ خَيۡرٞ لَّهُنَّۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ٦٠﴾ [النور: ۶۰].
«و زنان از کارافتادهاى که امید به ازدواج ندارند، گناهى بر آنان نیست که لباسهاى (رویین) خود را بر زمین بگذارند، بشرط اینکه در برابر مردم خودآرایى نکنند؛ و اگر خود را بپوشانند براى آنان بهتر است؛ و خداوند شنوا و داناست.».
﴿ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ وَبِمَآ أَنفَقُواْ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡۚ فَٱلصَّٰلِحَٰتُ قَٰنِتَٰتٌ حَٰفِظَٰتٞ لِّلۡغَيۡبِ بِمَا حَفِظَ ٱللَّهُۚ وَٱلَّٰتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِي ٱلۡمَضَاجِعِ وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُواْ عَلَيۡهِنَّ سَبِيلًاۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيّٗا كَبِيرٗا٣٤﴾ [النساء: ۳۴].
«مردان را بر زنان حق نگهبانی است به واسطۀ آن برتری که خدا بعضی را بر بعضی مقرر داشته و هم به واسطۀ آن که مردان از مال خود باید به زنان نفقه دهند و پس زنان ناشایسته و مطیع در غیبت مردان حافظ حقوق شوهران باشند و آنچه را که خدا به حفظ آن امر فرموده نگهدارند، و زنانی که از مخالفت و نافرمانی آنان بیمناکید باید نخست آنها را موعظه کنید اگر مطیع نشدند از خوابگاه آنها دوری گزینید و باز اگر مطیع نشدند آنها را با زدن تنبیه کنید چنان که اطاعت کردند دیگر بر آنها حق هیچگونه ستم ندارید، که همانا خدا بزرگوار و عظیمالشأن است (و هر ظلم ظالم از مظلوم انتقام خواهد کشید)».
﴿وَإِنۡ خِفۡتُمۡ شِقَاقَ بَيۡنِهِمَا فَٱبۡعَثُواْ حَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهِۦ وَحَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصۡلَٰحٗا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيۡنَهُمَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرٗا٣٥﴾ [النساء: ۳۵].
«چنان که بیم آن دارید که نزاع و اختلاف سخت بین آنها (میان زن و شوهر) پدید آید از طرف کسان مرد و کسان زن داوری برگزینید که اگر قصد اصلاح داشته باشند خدا ایشان را بر آن موفقیت ببخشد البته خدا به همه چیز دانا و از همۀ اسرار خلق آگاه است».
﴿وَٱلسَّارِقُ وَٱلسَّارِقَةُ فَٱقۡطَعُوٓاْ أَيۡدِيَهُمَا جَزَآءَۢ بِمَا كَسَبَا نَكَٰلٗا مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ٣٨﴾ [المائدة: ۳۸].
«دست مرد دزد و زن دزد را به کیفر عملشان ببُرید ».این عقوبتی است که خدا برای آنان مقرر داشته است، خدا بر هر کار مقتدر و به مصالح خلق دانا است».
﴿وَيۡلٞ لِّكُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ١﴾ [الهمزة: ۱].
«وای بر هر عیبجوی هرزهزبان».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞۖ وَ لَا تَجَسَّسُواْ وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٞ رَّحِيمٞ١٢﴾ [الحجرات: ۱۲].
«ای اهل ایمان از ظن و پندار در حق یکدیگر به شدت اجتناب کنید زیرا برخی ظن و پندارها معصیت است و نیز هرگز از حال درونی هم تجسس مکنید و غیبت یکدیگر را روا مدارید، آیا دوست میدارید گوشت برادر مردۀ خود را بخورید که از آن کراهت و نفرت دارید؟ و از خدا بترسید (و توبه کنید) که خدا توبهپذیر و مهربان است».
﴿لِّكَيۡلَا تَأۡسَوۡاْ عَلَىٰ مَا فَاتَكُمۡ وَلَا تَفۡرَحُواْ بِمَآ ءَاتَىٰكُمۡۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخۡتَالٖ فَخُورٍ٢٣﴾ [الحديد: ۲۳].
«(این را بدانید) تا هرگز آنچه از دست شما بدر رود و دلتنگ نشوید و به آنچه به شما برسد دلشاد نگردید، و خداوند دوستدار هیچ متکبّر و خودستایی نیست».
﴿ٱتَّخَذُوٓاْ أَيۡمَٰنَهُمۡ جُنَّةٗ فَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ فَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ١٦﴾ [المجادلة: ۱۶].
«آن مردم منافق سوگند و قسمتهای خود را برای حفظ خود سپر قرار دادند و خلق را از راه خدا بازداشتند، بر آنها کیفر عذاب ذلت و خواری خواهد بود».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يُحَآدُّونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ٱلۡأَذَلِّينَ٢٠﴾ [المجادلة: ۲۰].
«آنان که با خدا و رسول عناد و مخالفت می کنند آنان در میان خلق خوار و ذلیلترین مردمند».
﴿ٱلَّذِينَ يُجَٰدِلُونَ فِيٓ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ سُلۡطَٰنٍ أَتَىٰهُمۡۖ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ وَعِندَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ قَلۡبِ مُتَكَبِّرٖ جَبَّارٖ٣٥﴾ [غافر: ۳۵].
«آنان که در آیات خدا بیهیچ حجت و برهان به جدال و انکار برخیزند این کار آنها سخت خدا (و رسول او) و اهل ایمان را به خشم و غضب آورد (بلی) اینگونه خدا بر دل هر متکبر ستمکاری مهر شاقوت میزند».
﴿وَءَاتُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰٓ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَتَبَدَّلُواْ ٱلۡخَبِيثَ بِٱلطَّيِّبِۖ وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَهُمۡ إِلَىٰٓ أَمۡوَٰلِكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حُوبٗا كَبِيرٗا٢﴾ [النساء: ۲].
«و اموال یتیمان را پس از بلوغ به دست آنها بدهید و مال نامرغوب خود را با اموان اموال خوب و مرغوب آنها عوض نکنید و اموال آنان را به ضمیمۀ مال خود مخورید که این عمل گناهی بس بزرگ است».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلۡيَتَٰمَىٰ ظُلۡمًا إِنَّمَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ نَارٗاۖ وَسَيَصۡلَوۡنَ سَعِيرٗا١٠﴾ [النساء: ۱۰].
«آنان که اموال یتیمان را به ستمگری می خورند در حقیقت آنها در شکم خود آتش جهنم فرو میبرند، و بزودی در آتش فروزان دوزخ خواهند افتاد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞۖ وَ لَا تَجَسَّسُواْ وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٞ رَّحِيمٞ١٢﴾ [الحجرات: ۱۲].
«ای اهل ایمان از ظن و پندار در حق یکدیگربه شدت اجتناب کنید زیرا برخی ظن و پندارها معصیت است و نیز هرگز از حال درونی هم تجسس مکنید و غیبت یکدیگر را روا مدارید آیا دوست میدارید گوشت برادر مردۀ خود را بخورید که البته کراهت و نفرت از آن دارید. و از خدا بترسید که خدا توبهپذیر و مهربان است».
﴿ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ ٱلرِّبَوٰاْ لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ ٱلَّذِي يَتَخَبَّطُهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ مِنَ ٱلۡمَسِّۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡبَيۡعُ مِثۡلُ ٱلرِّبَوٰاْۗ وَأَحَلَّ ٱللَّهُ ٱلۡبَيۡعَ وَحَرَّمَ ٱلرِّبَوٰاْۚ فَمَن جَآءَهُۥ مَوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ فَٱنتَهَىٰ فَلَهُۥ مَا سَلَفَ وَأَمۡرُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِۖ وَمَنۡ عَادَ فَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢٧٥ يَمۡحَقُ ٱللَّهُ ٱلرِّبَوٰاْ وَيُرۡبِي ٱلصَّدَقَٰتِۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ٢٧٦﴾ [البقرة: ۲٧۵-۲٧۶].
«آن کسانی که ربا خوارند (از قبرها در قیامت) برنخیزند جز به مانند آنان که به وسوسه و فریب شیطان مخبط و دیوانه شدهاند و آنان بدین سبب در این عمل زشت (رباخوردن) افتند که گویند هیچ فرق میان معاملۀی تجارت و ربا نیست و حال آنکه خداوند تجارت را حلال کرده و ربا را حرام، هر کس پس از آن که پند و اندرز کتاب خدا به او رسید از رباخوردن دست بکشد خدا از گذشتۀ او درگذرد و عاقبت کار او با خدای مهربان باشد، و کسانی که از این کار دست برندارند آنان اهل آتشاند و در جهنم جاوید و معذب خواهند بود. خداوند سود ربا را نابود گرداند و صدقات را فزونی بخشد، و خداوند دوست ندارد مردم کفرپیشه و گنهپیشه را».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ١٣٠﴾ [آل عمران: ۱۳۰].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید ربا مخورید که دایم سود بر سرمایه افزایید تا چند برابر شود، از خدا بترسید و این عمل زشت را ترک کنید باشد که سعادت و رستگاری یابید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ ٱلرِّبَوٰٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ٢٧٨﴾ [البقرة: ۲٧۸].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید بترسید از خدا، ورها کنید آنچه از ربا (برای شما) باقی مانده است اگر براستی اهل ایمانید».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ فَتَنُواْ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ لَمۡ يَتُوبُواْ فَلَهُمۡ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمۡ عَذَابُ ٱلۡحَرِيقِ١٠﴾ [البروج: ۱۰].
«همانا آنان که مردان و زنان با ایمان را به آتش فتنه و عذاب برانداختند و سپس توبه نکردند بر آنها آتش جهنم و عذاب آتش سوزان دوزخ مهیا است».
﴿لَهُم مِّن جَهَنَّمَ مِهَادٞ وَمِن فَوۡقِهِمۡ غَوَاشٖۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ٤١﴾ [الأعراف: ۴۱].
«براى آنها بسترى از (آتش) دوزخ، و روى آنها پوششهایى (از آن) است؛ و اینچنین ظالمان را جزا میدهیم!».
﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُعۡرَضُونَ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ وَيَقُولُ ٱلۡأَشۡهَٰدُ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡۚ أَلَا لَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ١٨﴾ [هود: ۱۸].
«در جهان کیست ستمکارتر از آنهایی که به خدا نسبت دروغ دادند آنان بر پیشگاه خداوند عرضه داشته شوند و گواهان محشر گویند اینان هستند که (بزرگترین ظلم را مرتکب شده و) بر خدا دروغ بستند آگاه باشید (ای خلایق) که لعن خدا بر ستمکاران است».
﴿قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ٦٩﴾ [النمل: ۶٩].
«(ای رسول ما به کافران) بگو در روی زمین سیر کنید و بنگرید که عاقبت بدکاران به کجا کشید (و چگونه همه هلاک شدند)».
﴿إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ بِهِۦ لِغَيۡرِ ٱللَّهِۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَلَآ إِثۡمَ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ١٧٣﴾ [البقرة: ۱٧۳].
«به تحقیق حرام گردانید خدا بر شما گوشت حیوان مرده و خون و گوشت خوک را و هر چه را که به اسم غیر خدا کشته باشید پس هر کس که ناچار به خوردن آنها شود در صورتی که به آن تمایل نداشته و از اندازهۀ سد رمق نیز تجاوز نکند گناهی بر او نخواهد بود که به قدر احتیاج بخورد زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است».
﴿ٱلَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهۡدَ ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مِيثَٰقِهِۦ وَيَقۡطَعُونَ مَآ أَمَرَ ٱللَّهُ بِهِۦٓ أَن يُوصَلَ وَيُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ٢٧﴾ [البقرة: ۲٧].
«کسانی که میشکنند عهد خدا را پس از محکم بستن آن، و پاره میکنند روابطی را که خدا امر به پیوند آن کرده و فساد میکنند در روی زمین این گروه از زیانکاران هستند».
﴿إِنَّمَا ٱلنَّجۡوَىٰ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ لِيَحۡزُنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَيۡسَ بِضَآرِّهِمۡ شَيًۡٔا إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ١٠﴾ [المجادلة: ۱۰].
«همیشه درگوشی سخن گفتن از (نفوس شریرۀ) شیطان است که میخواهند مؤمنان را دلتنگ و پریشانخاطر کنند در صورتی که هیچ زیانی به آنها نمیرساند جز آن که امر خدا باشد و مؤمنان باید همیشه بر خدا توکل کنند».
﴿لَّا خَيۡرَ فِي كَثِيرٖ مِّن نَّجۡوَىٰهُمۡ إِلَّا مَنۡ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوۡ مَعۡرُوفٍ أَوۡ إِصۡلَٰحِۢ بَيۡنَ ٱلنَّاسِۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا١١٤﴾ [النساء: ۱۱۴].
«هیچ فایده و خیری در سخنان سرّی آنها نیست مگر آن که برای صدقه دادن و نیکویی کردن یا اصلاح میان مردم سخن سرّی گوید و هر کس که در طلب رضای خدا چنین کند بزودی خدا به او اجر بزرگ کرامت فرماید».
﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَمَن يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ يَهۡدِ قَلۡبَهُۥۚ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ١١﴾ [التغابن: ۱۱].
«هیچ رنج و مصیبتی نرسد مگر به فرمان خدا و هر که به خدا ایمان آراد خدا دلش را هدایت کند و خدا به همۀ امور عالم آگاه است».
﴿وَمَآ أَصَٰبَكُم مِّن مُّصِيبَةٖ فَبِمَا كَسَبَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖ٣٠﴾ [الشورى: ۳۰].
«و آنچه از رنج و مصائب به شما میرسد همه از دست اعمال زشت خود شما است در صورتی که خدا بسیاری از اعمال بد را عفو می کند».
﴿وَلَتَجِدَنَّهُمۡ أَحۡرَصَ ٱلنَّاسِ عَلَىٰ حَيَوٰةٖ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۚ يَوَدُّ أَحَدُهُمۡ لَوۡ يُعَمَّرُ أَلۡفَ سَنَةٖ وَمَا هُوَ بِمُزَحۡزِحِهِۦ مِنَ ٱلۡعَذَابِ أَن يُعَمَّرَۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ٩٦﴾ [البقرة: ٩۶].
«و بر همه پیداست که طایفۀ یهود حریصتر از همه خلق به زندگانی مادی هستند حتی حریصتر از مشرکان، و هر یهودی دوست دارد که هزار سال عمر بکند و اگر آرزویش برسد عمر هزار ساله هم او را از عذاب خدا نرهاند، و خداوند به کردار ناپسند آنان آگاه است».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَآءٌ عَلَيۡهِمۡ ءَأَنذَرۡتَهُمۡ أَمۡ لَمۡ تُنذِرۡهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ٦ خَتَمَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَعَلَىٰ سَمۡعِهِمۡۖ وَعَلَىٰٓ أَبۡصَٰرِهِمۡ غِشَٰوَةٞۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ٧﴾ [البقرة: ۶-٧].
«همانا کسانی که کافرند یکسان است بر آنان خواه بیم داده باشی یا بیم نداده باشی، ایمان نمیآورند. مهر نهاد خداوند بر دلهای آنان و بر گوشهایشان و بر چشمهایشان پرده افکند و آنان را عذاب بزرگی است».
﴿كَيۡفَ تَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَكُنتُمۡ أَمۡوَٰتٗا فَأَحۡيَٰكُمۡۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ٢٨﴾ [البقرة: ۲۸].
«چگونه کافر میشوید به خدا در حالی که مرده بودید و (خدا) شما را زنده کرد و دیگر بار بمیراند و سپس زنده کند و عاقبت بسوی او باز خواهید گشت».
﴿وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ٥٨ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ وَسَلَٰمٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ ٱلَّذِينَ ٱصۡطَفَىٰٓۗ ءَآللَّهُ خَيۡرٌ أَمَّا يُشۡرِكُونَ٥٩ أَمَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ حَدَآئِقَ ذَاتَ بَهۡجَةٖ مَّا كَانَ لَكُمۡ أَن تُنۢبِتُواْ شَجَرَهَآۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ يَعۡدِلُونَ٦٠ أَمَّن جَعَلَ ٱلۡأَرۡضَ قَرَارٗا وَجَعَلَ خِلَٰلَهَآ أَنۡهَٰرٗا وَجَعَلَ لَهَا رَوَٰسِيَ وَجَعَلَ بَيۡنَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ حَاجِزًاۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ٦١ أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُكُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ٦٢ أَمَّن يَهۡدِيكُمۡ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَمَن يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦٓۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ تَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ٦٣ أَمَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَمَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ٦٤﴾ [النمل: ۵۸-۶۴].
«و بر سر آنها (که بایستی به کیفر برسند) سنگباران هلاک باراندیم که بر آن قوم بدکار بسیار بد هلاکتی بود. (ای رسول) بگو ستایش مخصوص خداست و سلام خاص بر بندگان برگزیدۀ او، آیا خدای آفرینندۀ جهان بهتر است یا آنچه شریک خدا میشمارید؟ آیا آن کیست (جز خدای یکتا) که آسمانها و زمین را خلق کرده و از آسمان برای شما باران میفرستد تا با آن درختان باغ و بستانهای شما را در کمال سبزی و خرّمی میرویانیم، هرگز از پیش خود قادر بر رویانیدن آن درختان نیستید. آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست (هرگز نیست)، بلکه مشرکان (از نادانی بر بتها توجه کرده) روی از خدا میگردانند. آیا آن کیست (جز خدای یکتا) که زمین را آرامگاه شما قرار داد و در آن نهرهای آب (برای شرب خود و حیوانات و باغات شما) جاری کرد و کوهها را برافراشت و میان دو دریا (به قطعهای از زمین) حایل قرار داد (یا دور دریای شور و شیرین را بیفاصله منع از اختلاط آب آنها کرد) آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (هرگز نیست) بلکه بیشتر مشرکان نمیدانند کیست که دعای بیچارگان مضطر را به اجابت میرساند و رنج و غم آنان را برطرف میسازد، و شما مسلمین را جانشینان اهل زمین قرار میدهد، آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست (هرگز نیست) اندکی از مردم متذکر این حقیقتند. آیا آن کیست که در تاریکیهای صحرایی و دریایی عالم (به نور خورشید و ماه و ستارگان) شما را هدایت میکند و کیست با فرستادن بادها مژدۀ باران رحمت بر شما میفرستد، آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (البته که نیست) او بسی برتر و بالاتر است از آنچه (مشرکان جاهل) شریک وی میشمرند. آیا کیست آن که نخست آفرینش را آغاز میکند و سپس همه را (بسوی خود) بازمیگرداند، و آن کیست که (از قوای) آسمان و زمین به شما روزی میدهد. آیا با وجود خدای یکتا خدایی هست؟ (هرگز نیست) مشرکان را بگو اگر راست میگویید و بر دعوی خود برهانی دارید بیاورید»
﴿۞يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡأَحۡبَارِ وَٱلرُّهۡبَانِ لَيَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلنَّاسِ بِٱلۡبَٰطِلِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۗ وَٱلَّذِينَ يَكۡنِزُونَ ٱلذَّهَبَ وَٱلۡفِضَّةَ وَلَا يُنفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٖ٣٤ يَوۡمَ يُحۡمَىٰ عَلَيۡهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكۡوَىٰ بِهَا جِبَاهُهُمۡ وَجُنُوبُهُمۡ وَظُهُورُهُمۡۖ هَٰذَا مَا كَنَزۡتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡ فَذُوقُواْ مَا كُنتُمۡ تَكۡنِزُونَ٣٥﴾ [التوبة: ۳۴-۳۵].
«ای اهل ایمان (بدانیند که) بسیاری از علماء و راهبان (یهود و نصاری) اموال مردم را به باطل طعمۀ (هوی و هوس) خود می کنند و خلق را از راه خدا (اطاعت از امر خدا) منع مینمایند و کسانی که طلا و نقره را گنجینه و ذخیره میکنند و در راه خدا انفاق نمیکنند آنها را (ای رسول بر این کار) به عذاب دردناک بشارت ده. روزی که (آن طلا و نقره و ذخائرشان) در آتش دوزخ گداخته شود و پیشانی و پشت و پهلوی آنها را با آنها داغ کنند و (فرشتگان عذاب به آنها گویند) این است نتیجۀ آنچه از زر و سیم (در دنیا بر خود) ذخیره کردید بچشید عذاب سیموزری که اندوخته می کردید».
﴿وَلَا يَأۡتَلِ أُوْلُواْ ٱلۡفَضۡلِ مِنكُمۡ وَٱلسَّعَةِ أَن يُؤۡتُوٓاْ أُوْلِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۖ وَلۡيَعۡفُواْ وَلۡيَصۡفَحُوٓاْۗ أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٌ٢٢﴾ [النور: ۲۲].
«و نباید صاحبان ثروت و نعمت در بارۀ خویشاوندان خود (از آنچه خداوند با سعه به آنها عطا کرده) و همچنین به درماندگان مستمند و مهاجران در راه خدا از بخشش خودداری کنند، باید مؤمنان همیشه بلندهمت بوده و با خلق عفو و صفح پیشه کنند و از بدیها درگذرند آیا دوست نمیدارید که خدا هم در حق شما معرفت و احسان فرماید و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است».
﴿ٱلَّذِي جَمَعَ مَالٗا وَعَدَّدَهُۥ٢ يَحۡسَبُ أَنَّ مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ٣ كَلَّاۖ لَيُنۢبَذَنَّ فِي ٱلۡحُطَمَةِ٤ وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡحُطَمَةُ٥ نَارُ ٱللَّهِ ٱلۡمُوقَدَةُ٦ ٱلَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى ٱلۡأَفِۡٔدَةِ٧ إِنَّهَا عَلَيۡهِم مُّؤۡصَدَةٞ٨ فِي عَمَدٖ مُّمَدَّدَةِۢ٩﴾ [الهمزة: ۲-٩].
«همان کسی که مال جمع کرد و به حساب شمارهاش سرگرم است. پندارد که مال و دارایی دنیا عمر ابدش خواهد بخشید. چنین نیست بلکه محققاً به آتش دوزخ درافتد. آتشی که چگونه تصور سختی آن توانی کرد. آن آتش را (خشم) خدا برافروخته شرارۀ آن بر دلهای کافران شعلهور است. از هر سو به آنها احاطه دارد و مانند ستونهای بلند زبانه کشیده است».
﴿يَحۡذَرُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ أَن تُنَزَّلَ عَلَيۡهِمۡ سُورَةٞ تُنَبِّئُهُم بِمَا فِي قُلُوبِهِمۡۚ قُلِ ٱسۡتَهۡزِءُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ مُخۡرِجٞ مَّا تَحۡذَرُونَ٦٤﴾ [التوبة: ۶۴].
«منافقان از آن روزی میترسند که خداوند سورهای بفرستد که آنچه درون ناپاک آنها است بر آنها اشکار سازد، (ای رسول) بگو اکنون تمسخر کنید (که روز کیفر و رسوایی میرسد) و خدا از آنچه میترسید بسر شما خواهد آورد».
﴿إِنَّمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَأَوۡلَٰدُكُمۡ فِتۡنَةٞۚ وَٱللَّهُ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ١٥﴾ [التغابن: ۱۵].
«به حقیقت اموال و فرزندان شما اسباب فتنه و امتحان شما هستند و پاداش بزرگ در نزد خداست».
﴿وَمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُم بِٱلَّتِي تُقَرِّبُكُمۡ عِندَنَا زُلۡفَىٰٓ إِلَّا مَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَزَآءُ ٱلضِّعۡفِ بِمَا عَمِلُواْ وَهُمۡ فِي ٱلۡغُرُفَٰتِ ءَامِنُونَ٣٧﴾ [سبأ: ۳٧].
«و هرگز اموال و اولاد شما چیزی که شما را به درگاه ما مقرّب گرداند نیست مگر آن کسی که با ایمان و عمل صالح مقرّب شود و آنان پاداش اعمال صالحشان مضاعف و افزون است و در غرفههای بهشت ابدی (از هر غم و رنج) ایمن و آسوده خاطرند».
﴿فَأَمَّا ٱلۡيَتِيمَ فَلَا تَقۡهَرۡ٩ وَأَمَّا ٱلسَّآئِلَ فَلَا تَنۡهَرۡ١٠﴾ [الضحى: ٩-۱۰].
«پس تو هم هرگز یتیم را قهر مکن و هرگز فقیر سائل را به زجر (از درت) مران».
﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ كَانَ مَسُۡٔولٗا٣٤﴾ [الإسراء: ۳۴].
«به مال یتیم نزدیک مشوید مگر آن که در راه خیر و طریق بهترین (به نفع یتیم) منظور دارید تا آن که به حد بلوغ و رشد برسد و همه به عهد خود وفا کنید که البته در قیامت از عهد و پیمان سؤال خواهد شد».
﴿لِّيُعَذِّبَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ وَيَتُوبَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمَۢا٧٣﴾ [الأحزاب: ٧۳].
«این عرض امانت برای این بود که خدا مرد و زن منافق و مرد و زن مشرک همه را به قهر عذاب گرفتار کند و از مرد و زن مؤمن (به رحمت) درگذرد و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است».
﴿إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ وَأَصۡلَحُواْ وَبَيَّنُواْ فَأُوْلَٰٓئِكَ أَتُوبُ عَلَيۡهِمۡ وَأَنَا ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ١٦٠﴾ [البقرة: ۱۶۰].
«مگر آنهایی که توبه کردند و به اصلاح مفاسد اعمال خود پرداختند و برای مردم آنچه را که کتمان میکردند بیان داشتند و توبه کردند من توبهپذیر و مهربانم».
﴿وَإِذَا جَآءَكَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بَِٔايَٰتِنَا فَقُلۡ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۖ كَتَبَ رَبُّكُمۡ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَ أَنَّهُۥ مَنۡ عَمِلَ مِنكُمۡ سُوٓءَۢا بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابَ مِنۢ بَعۡدِهِۦ وَأَصۡلَحَ فَأَنَّهُۥ غَفُورٞ رَّحِيمٞ٥٤﴾ [الأنعام: ۵۴].
«و هر گاه آنان که به آیات ما می گروند نزد تو آیند بگو سلام بر شما باد، خدا رحمت و مهربانی را بر خود فرض نمود که هر کس از شما کار زشتی به نادانی کرد و باز بعد از آن توبه کند و اصلاح نماید البته خدا بخشاینده و مهربان است».
﴿ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ١١٩﴾ [النحل: ۱۱٩].
«باز هم خدا بر آنان که از روی جهالت و نادانی عمل زشتی انجام داده و سپس به درگاه خدا توبه کرده (و فساد آن عمل زشت را اصلاح کنند) بعد از توبه خدا آمرزنده و مهربان است».
﴿وَإِنِّي لَغَفَّارٞ لِّمَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا ثُمَّ ٱهۡتَدَىٰ٨٢﴾ [طه: ۸۲].
«و البته بر آنکس که از کفر توبه کند و به خدا ایمان آرد و نیکوکار گردد و درست به راه هدایت رود مغفرت و آمرزش من بسیار است».
﴿إِلَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ عَمَلٗا صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ يُبَدِّلُ ٱللَّهُ سَئَِّاتِهِمۡ حَسَنَٰتٖۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا٧٠ وَمَن تَابَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَإِنَّهُۥ يَتُوبُ إِلَى ٱللَّهِ مَتَابٗا٧١﴾ [الفرقان: ٧۰-٧۱].
«مگر آن کسانی که از گناه توبه کنند و با ایمان به خدا عمل صالح بجای آرند پس خدا گناهان آنها را به ثواب مبدّل گرداند که خداوند در حق بندگان بسیار آمرزنده و مهربان است و هر کس توبه کند و نیکوکار شود البته توبهاش به درگاه قبول خدا خواهد رسید».
﴿كُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا كَسَبَتۡ رَهِينَةٌ٣٨﴾ [المدثر: ۳۸].
«هر نفسی در گرو عملی است که انجام داده است».
﴿إِلَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡيَمِينِ٣٩﴾ [المدثر: ۳٩].
«مگر اهل یمین (که به یُمن سعادت نیکوکار شدند)».
﴿فَأَمَّا ٱلۡإِنسَٰنُ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ رَبُّهُۥ فَأَكۡرَمَهُۥ وَنَعَّمَهُۥ فَيَقُولُ رَبِّيٓ أَكۡرَمَنِ١٥ وَأَمَّآ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ فَقَدَرَ عَلَيۡهِ رِزۡقَهُۥ فَيَقُولُ رَبِّيٓ أَهَٰنَنِ١٦ كَلَّاۖ بَل لَّا تُكۡرِمُونَ ٱلۡيَتِيمَ١٧ وَلَا تَحَٰٓضُّونَ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ١٨ وَتَأۡكُلُونَ ٱلتُّرَاثَ أَكۡلٗا لَّمّٗا١٩ وَتُحِبُّونَ ٱلۡمَالَ حُبّٗا جَمّٗا٢٠﴾ [الفجر: ۱۵-۲۰].
«اما چون خدا انسان را مبتلا به رنجی سازد و به کرم خود به او نعمتی برای آزمایش بخشد در آن حال گوید خدا مرا عزیز و گرامی داشت و اما چون او را باز برای آزمودن تنگروزی گرداند گوید خدا مرا خوار گردانید. چنین نیست بلکه هرگز یتیمنوازی نکنند. و فقیر را بر سر سفرۀ طعام خود به میل و رغبت ننشانند و مال ارث را به تمامی میخورند و سخت فریفتۀ مال دنیا باشند».
﴿وَإِنَّهُۥ لِحُبِّ ٱلۡخَيۡرِ لَشَدِيدٌ٨﴾ [العاديات: ۸].
«و هم او بر حبّ مال دنیا سخت فریفته و بخیل است».
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ عَشۡرُ أَمۡثَالِهَاۖ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ١٦٠﴾ [الأنعام: ۱۶۰].
«هر کس کار نیکو کند او را ده برابر آن خواهد بود و هر کس کار زشت کند جز به قدر آن کار زشت مجازات نشود و بر آنها اصلاً ستم نخواهد شد».
﴿مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيۡرٞ مِّنۡهَاۖ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَى ٱلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسَّئَِّاتِ إِلَّا مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ٨٤﴾ [القصص: ۸۴].
«و هر که (در دنیا) عمل نیک آرد پاداش بهتر از آن یابد و هر کس عمل بد انجام دهد، نیست جزای چنین کسانی که مرتکب اعمال بد شدهاند مگر به اندازۀ همان اعمال بد مجازات میشوند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلنَّصَٰرَىٰٓ أَوۡلِيَآءَۘ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَإِنَّهُۥ مِنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ٥١﴾ [المائدة: ۵۱].
«ای اهل ایمان یهود و نصاری را (که دشمن اسلامند) به دوستی مگیرید آنان بعضی دوستدار بعضی دیگرند و هر که از شما مؤمنان با آنها دوستی کند (در کفر و ستمگری) به حقیقت از آنها خواهد بود همانا خدا ستمکاران را هدایت نخواهد نمود».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمۡ أَوۡلِيَآءَ تُلۡقُونَ إِلَيۡهِم بِٱلۡمَوَدَّةِ وَقَدۡ كَفَرُواْ بِمَا جَآءَكُم مِّنَ ٱلۡحَقِّ يُخۡرِجُونَ ٱلرَّسُولَ وَإِيَّاكُمۡ أَن تُؤۡمِنُواْ بِٱللَّهِ رَبِّكُمۡ إِن كُنتُمۡ خَرَجۡتُمۡ جِهَٰدٗا فِي سَبِيلِي وَٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِيۚ تُسِرُّونَ إِلَيۡهِم بِٱلۡمَوَدَّةِ وَأَنَا۠ أَعۡلَمُ بِمَآ أَخۡفَيۡتُمۡ وَمَآ أَعۡلَنتُمۡۚ وَمَن يَفۡعَلۡهُ مِنكُمۡ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ١﴾ [الممتحنة: ۱].
«ای کسانی که به خدا ایمان آوردهاید هرگز نباید کافران را که دشمن من و دشمن شمایند یاران خود برگرفته و طرح دوستی با آنها افکنید، در صورتی که آنان به کتابی (یعنی قرآن) که به حق به شما آمد کافر شدند، و رسول خدا و شما مؤمنان را به جرم ایمان به خدا از وطن خود آواره کردند پس نباید اگر شما برای جهاد در راه من و طلب رضا و خشنودی من بیرون آمدهاید پنهانی با آنها دوستی کنید و من به اسرار نهان و اعمال آشکار شما (از هر کس) داناترم) و هر که از شما چنین کند به حقیقت به راه ضلالت سختی شتافته است».
﴿كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ ٱلۡفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٖ٧ وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سِجِّينٞ٨ كِتَٰبٞ مَّرۡقُومٞ٩﴾ [المطففين: ٧-٩].
«چنین نیست البته روز قیامت بدکاران با نامۀ عمل سیاهشان در عذاب سجّینند تو چگونه به حقیقت سجّین آگاه توانی شد. کتابی است (که به قلم حق نوشته شده است)».
﴿كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ ٱلۡأَبۡرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ١٨ وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا عِلِّيُّونَ١٩ كِتَٰبٞ مَّرۡقُومٞ٢٠ يَشۡهَدُهُ ٱلۡمُقَرَّبُونَ٢١﴾ [المطففين: ۱۸-۲۱].
«چنین نیست امروز نیکوکاران عالم با نامۀ اعمالشان در بهشت علییّن روند و چگونه به حقیقت علیّین آگاهی توانی شد. کتابی است نوشته شده و مقربان درگاه حق به مشاهدۀ آن نایل شوند».
﴿يَٰبُنَيَّ إِنَّهَآ إِن تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٖ فَتَكُن فِي صَخۡرَةٍ أَوۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَوۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَأۡتِ بِهَا ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٞ١٦﴾ [لقمان: ۱۶].
«ای فرزندم! اگر کارهای نیک و بد به اندازۀ خردلی باشد و در دل سنگی یا در گوشهای از آسمانها و زمین قرار گیرد، خداوند آن را، برای حساب، میآورد، خدا بر همه چیز دقیق و آگاه است».
﴿وَلَا تَجۡعَلُواْ ٱللَّهَ عُرۡضَةٗ لِّأَيۡمَٰنِكُمۡ أَن تَبَرُّواْ وَتَتَّقُواْ وَتُصۡلِحُواْ بَيۡنَ ٱلنَّاسِۚ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ٢٢٤﴾ [البقرة: ۲۲۴].
«خدا را در معرض سوگندهاى خود قرار ندهید! و براى اینکه نیکى کنید، و تقوا پیشه سازید، و در میان مردم اصلاح کنید (سوگند یاد ننمایید)! و خداوند شنوا و داناست.».
﴿وَلَا تُطِعۡ كُلَّ حَلَّافٖ مَّهِينٍ١٠﴾ [القلم: ۱۰].
«و هرگز اطاعت از احدی از منافقان که (به دروغ) سوگند می خورند مکن».
﴿وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ٩١ وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ٩٢ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَلَتُسَۡٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٩٣ وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ٩٤ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٩٥﴾ [النحل: ٩۱-٩۵].
«و چون با خدا (و رسول و بندگان خدا) عهدی بستید بدان عهد وفا کنید و هرگز سوگند و پیمان را که مؤکد و استوار کردید نشکنید، چرا که خدا را بر خود ناظر و گواه گرفتهاید همانا خدا به هر چه میکنید آگاه است. و (در مَثَل) مانند زنی که رشتۀ خود را پس از تابیدن محکم واتابید نباشید که عهد و قسمهای محکم خود را برای فریب یکدیگر و فسادگری به کار برید تا آن که قومی بر قوم دیگر تفوق یابد زیرا که خداوند شما بندگان را به این عهد و قسم میآزماید و در روز قیامت همه تقلبها و اختلافات شما را بر شما آشکار خواهد ساخت. و اگر خدا میخواست به مشیت ازلی همۀ بشر را یک امت قرار میداد (و هیچگونه اختلافنژاد و زبان و ملیت در بشر نمیگذاشت) و لیکن (پس از امتحان) هر که را بخواهد گمراه و هر که را بخواهد هدایت میکند و البته آنچه از نیک و بد کردهاید از هم سؤال خواهید شد. و عهد و سوگندهای خود را برای فریب بین هم به کار میبرید تا آن کسی که ثابت قدم است نیز (به فریب و سوگند دروغ) بلغزد، و از این که راه خدا را بستید همه به سختی مبتلا شوید، و به عذاب بزرگ و سخت گرفتار خواهید شد و عهد خدا را به بهایی اندک نفروشید، که آنچه نزد خداست اگر بفهمید بسیار شما را بهتر (از آن منفعتی است) که به نقض عهد بیابید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِكُمۡ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ٩﴾ [المنافقون: ٩].
«(آگاه باشید) ای اهل ایمان هرگز مبادا شما را اموال و فرزندانتان از یاد خدا غافل سازد و کسانی که با اشتغال به امور دنیا از یاد خدا غافل شوند آنان به حقیقت زیانکاران عالمند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ٩٠ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ٩١﴾ [المائدة: ٩۰-٩۱].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید شراب و قمار و بتپرستی و تیرهای گروبندی (که رسمی بود در جاهلیت) همه اینها پلید و از عمل شیطان است از آن البته دوری کنید تا رستگار شوید. همانا شیطان قصد آن دارد به وسیلۀ شراب و قمار میان شما عداوت و کینه برانگیزد تا شما را از ذکر خدا باز دارد و مانع برپا داشتن نماز شما شود، آیا شما از آن دست برمیدارید؟».
﴿قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا ٱدَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعٗا قَالَتۡ أُخۡرَىٰهُمۡ لِأُولَىٰهُمۡ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فََٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِۖ قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ٣٨﴾ [الأعراف: ۳۸].
«خداوند گوید: شما هم در آن گروه جن و انس، که پیش از شما به دوزخ شدند، داخل شوید. در آن وقت، هر قومی از آنان که به دوزخ شوند، قوم دیگری را (از همکیشان خود)، لعن کنند؛ تا آنگاه که همه را آتش دوزخ فراگیرد. آنگاه زمرۀ آخرین به فرقۀ اول (یا مرئوسین یا رئیسان)، گویند که: خدایا اینان ما را گمراه کردند؛ پس عذابشان را در آتش، افزون و شدیدتر گردان. خدا گوید: همه را عذاب به استحقاق و به قدر گناه خود است و لیکن شما بر آن آگاه نیستید».
﴿وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَ جَنَّٰتٖ مَّعۡرُوشَٰتٖ وَغَيۡرَ مَعۡرُوشَٰتٖ وَٱلنَّخۡلَ وَٱلزَّرۡعَ مُخۡتَلِفًا أُكُلُهُۥ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُتَشَٰبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٖۚ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَءَاتُواْ حَقَّهُۥ يَوۡمَ حَصَادِهِۦۖ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ١٤١﴾ [الأنعام: ۱۴۱].
«و او آن خدایی است که برای شما بستانها از درختان داربستی (مانند انگور) و درختان آزاد (چون سایر درختان) و درختان خرما و زراعتها که میوه و دانههای گوناگون آرند و زیتون و انار و میوههای مشابه یکدیگر و میوههای نامشابه (چون سیب و انار) بیافرید و شما هم از آن میوهها هرگاه برسد تناول کنید و حق زکات فقیران را بدهید در روز برداشت محصول، و اسراف مکنید که خدا مسرفان را دوست نمیدارد».
﴿يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ٣١﴾ [الأعراف: ۳۱].
«ای فرزندان آدم زیورهای خود را در مقام عبادت به خود برگیرید و هم از نعمتهای خدا بخورید و بیاشامید ولی اسراف مکنید که خدا مسرفان را (که اندازه نگه ندارند) دوست نمیدارد».
﴿وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ وَلِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ١٨٠﴾ [آل عمران: ۱۸۰].
«و آنان که بخل نموده و حقوق فقیران را که خداوند به فضل خویش به آنها داده ادا نمیکنند گمان نکنند که این بخل به منفعت آنها خواهد بود بلکه به ضرر آنها است، چه آن مالی که در آن بخل ورزیدهاند در روز قیامت زنجیر گردن آنها شود و تنها خدا وارث آسمانها و زمین خواهد بود و خدا به کردار همۀ شما آگاه است».
﴿ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ وَيَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبُخۡلِ وَيَكۡتُمُونَ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا٣٧﴾ [النساء: ۳٧].
«آن گروه (از یهود و نصارا) که بخل میورزند و مردم را به بخل وادار میکنند و آنچه را که خدا (از آیات و احکام آسمانی) از فضل خود به آنها بخشیده است کتمان میکنند (به کیفر خواهند رسید) و خدا بر کافران عذابی خوارکننده مهیا داشته است».
﴿وَمَن يَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدٗا فِيهَا وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَلَعَنَهُۥ وَأَعَدَّ لَهُۥ عَذَابًا عَظِيمٗا٩٣﴾ [النساء: ٩۳].
«و هر کس مؤمنی را به عمد بکشد مجازات او آتش جهنم است که در آن جاوید معذب خواهد بود و خدا بر او خشم و لعن کند و عذابی بسیار شدید برای او مهیّا سازد».
﴿وَلَيۡسَتِ ٱلتَّوۡبَةُ لِلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلسَّئَِّاتِ حَتَّىٰٓ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ إِنِّي تُبۡتُ ٱلۡـَٰٔنَ وَلَا ٱلَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمۡ كُفَّارٌۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا١٨﴾ [النساء: ۱۸].
«کسی که به اعمال زشت در تمام عمر اشتغال ورزد تا آن گاه که مشاهدۀ مرگ کند و در آن ساعت پشیمان شود و بگوید اکنون توبه کردم توبۀ چنین کسی پذیرفته نخواهد شد، چنان که هر کسی که به حال کفر بمیرد و نیز توبهاش قبول نشود و بر این گروه عذابی دردناک مهیّا ساختیم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نَكَحۡتُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ طَلَّقۡتُمُوهُنَّ مِن قَبۡلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمۡ عَلَيۡهِنَّ مِنۡ عِدَّةٖ تَعۡتَدُّونَهَاۖ فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا٤٩﴾ [الأحزاب: ۴٩].
«ای مردمان با ایمان هر گاه زنان مؤمنه را به عقد خود درآورده و پیش از آن که با انها نزدیکی کنید طلاقشان دادید در آن صورت از شما نگهداشتن عدّه بر آنها نیست پس آنها را به چیزی بهرهمند کنید و به نیکی رهاشان سازید».
﴿وَٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ بِغَيۡرِ مَا ٱكۡتَسَبُواْ فَقَدِ ٱحۡتَمَلُواْ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا٥٨﴾ [الأحزاب: ۵۸].
«و آنان که مردان و زنان با ایمان و بیتقصیر و بیگناه را بیازارند (بترسند) که دانسته و به حقیقت تهمت بزرگی را مرتکب شدهاند».
﴿يَٰدَاوُۥدُ إِنَّا جَعَلۡنَٰكَ خَلِيفَةٗ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱحۡكُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ بِٱلۡحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ ٱلۡهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَضِلُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدُۢ بِمَا نَسُواْ يَوۡمَ ٱلۡحِسَابِ٢٦﴾ [ص: ۲۶].
«ای داود ما تو را در روی زمین مقام خلافت دادیم پس میان خلق خدا به حق حکم کن و هرگز هوای نفس را پیروی نکن که تو را از راه خدا گمراه سازد، و البته آنان که از راه خدا گمراه شوند چون روز حساب (قیامت) را فراموش کردهاند که به عذاب سخت معذّب خواهند شد».
﴿فَإِنَّ مَعَ ٱلۡعُسۡرِ يُسۡرًا٥ إِنَّ مَعَ ٱلۡعُسۡرِ يُسۡرٗا٦﴾ [الشرح: ۵-۶].
«پس با هر سختی البته آسانی هست و البته با هر آسانی هم سختی هست».
﴿هَلۡ جَزَآءُ ٱلۡإِحۡسَٰنِ إِلَّا ٱلۡإِحۡسَٰنُ٦٠﴾ [الرحمن: ۶۰].
«آیا پاداش نیکویی و احسان جز نیکویی و احساس است».
﴿وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ١٩﴾ [لقمان: ۱٩].
«در رفتارت میانهروی اختیار کن و سخن به ارامی بگونه با فریاد بلند، زیرا که منکر و زشتترین صداها صوت الاغ است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا٧٠﴾ [الأحزاب: ٧۰].
«ای اهل ایمان متقّی و خداترس باشید و همیشه به حق و صواب سخن گویید».
﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بَِٔايَٰتِ رَبِّهِۦ ثُمَّ أَعۡرَضَ عَنۡهَآۚ إِنَّا مِنَ ٱلۡمُجۡرِمِينَ مُنتَقِمُونَ٢٢﴾ [السجدة: ۲۲].
«و کدامین کس در عالم از آن کس که به آیات خدا پند و تذکرش دادند و باز اعراض کرد ستمکارتر است؟ البته ما از بدکاران انتقام خواهیم کشید».
﴿هُوَ ٱلَّذِي يُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُنَزِّلُ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ رِزۡقٗاۚ وَمَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا مَن يُنِيبُ١٣﴾ [غافر: ۱۳].
«آن خدایی که به شما آیات (قدرت) خود را پدیدار ساخت او از آسمان بر شما روزی فرستاد و متذکر این معنی نشود مگر کسانی که دایم روی به درگاه خدا آرند».
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡعِزَّةَ فَلِلَّهِ ٱلۡعِزَّةُ جَمِيعًاۚ إِلَيۡهِ يَصۡعَدُ ٱلۡكَلِمُ ٱلطَّيِّبُ وَٱلۡعَمَلُ ٱلصَّٰلِحُ يَرۡفَعُهُۥۚ وَٱلَّذِينَ يَمۡكُرُونَ ٱلسَّئَِّاتِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞۖ وَمَكۡرُ أُوْلَٰٓئِكَ هُوَ يَبُورُ١٠﴾ [فاطر: ۱۰].
«هر که طالب عزت است (بداند) که تحکم عزت خاص خدا (وخداپرستان) است، و کلمۀ نیکو بسوی خدا بالا رود و عمل نیک خالص آن را بلا برد، و بر آنان که به مکر و تزویر اعمال بد کنند عذاب سخت خواهد بود و حیله مکرشان بکلی نابود خواهد شد».
﴿وَعِبَادُ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلَّذِينَ يَمۡشُونَ عَلَى ٱلۡأَرۡضِ هَوۡنٗا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ ٱلۡجَٰهِلُونَ قَالُواْ سَلَٰمٗا٦٣﴾ [الفرقان: ۶۳].
«و بندگان خاص خدای رحمان آنان هستند که راه میروند بر روی زمین به تواضع و فروتنی، و هر گاه مردم جاهل به آنان خطاب و عتاب کنند با سلامت نفس و زبان خوش جواب دهند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن ذَكَرٖ وَأُنثَىٰ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ شُعُوبٗا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْۚ إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٞ١٣﴾ [الحجرات: ۱۳].
«ای مردم، همانا ما شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آنگاه شعبههای بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، بزرگوارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست، البته خدا از حال شما کاملاً آگاه است».
﴿وَإِن جَٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَاۖ وَصَاحِبۡهُمَا فِي ٱلدُّنۡيَا مَعۡرُوفٗاۖ وَٱتَّبِعۡ سَبِيلَ مَنۡ أَنَابَ إِلَيَّۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ١٥﴾ [لقمان: ۱۵].
«و اگر پدر و مادر تو را بر شرک به خدا که آن را به حق نمیدانی وادار کنند در این صورت دیگر امر آنها را اطاعت مکن ولی در دنیا با آنها به حسن خلق مصاحبت کن و از راه آن کس که به درگاه ما رجوع و انابهاش بسیار است پیروی کن که پس از مرگ رجوع شما به سوی من است و من شما را به پاداش اعمالتان آگاه خواهم ساخت».
﴿وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٠٤﴾ [آل عمران: ۱۰۴].
«و باید از شما مسلمانان (برخی که دانا و پرهیزکارترند) خلق را به خیر و صلاح دعوت کنند و مردم را به نیکوکاری امر و از کارهای بد و ناشایست نهی نمایند و اینان واسطۀ هدایت خلق، و خود رستگارانند».
﴿كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ وَلَوۡ ءَامَنَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۚ مِّنۡهُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ١١٠﴾ [آل عمران: ۱۱۰].
«شما (مسلمانان حقیقی) نیکوترین امت از بین تمام مردم هستید زیرا بر آن قیام کردند که مردم را به نیکوکاری امر میکنید و از بدکاری بازمیدارید و ایمان به خدا دارید، و اگر اهل کتاب همه ایمان میآوردند بر آنان در عالم چیزی بهتر از آن نبود لیکن برخی از آنان با ایمان و بیشترشان فاسق و بدکارند».
﴿يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ١١٤﴾ [آل عمران: ۱۱۴].
«ایمان به خدا و روز قیامت آورده و امر به نیکویی و نهی از بدکاری میکنند و میشتابند به نیکوکاری، و آنان مردمی نیکوکارند».
﴿ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي ٱلسَّرَّآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ١٣٤﴾ [آل عمران: ۱۳۴].
«آنها که از مال خود به فقرا در حال وسعت و تنگدستی انفاق کنند و خشم و غضب فرو ننشانند از بدی مردم درگذرند (چنین مردمی نیکوکارند) و خداوند دوستدار نیکوکاران است».
﴿وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗاۗ وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلۡأٓخِرَةِ نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَاۚ وَسَنَجۡزِي ٱلشَّٰكِرِينَ١٤٥﴾ [آل عمران: ۱۴۵].
«هیچکس در دنیا جز به فرمان خدا نخواهد مرد، مدت عمر و اجل هر کس در لوح قضای الهی معین شده، و هر کس طالب متاع دنیا باشد از متاع دنیا بهرهمندش کنیم و هر کس برای ثواب آخرت سعی نماید از نعمت آخرت برخوردارش گردانیم البته خدا سپاسگزاران را جزای نیک خواهد داد».
﴿وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيّٖ قَٰتَلَ مَعَهُۥ رِبِّيُّونَ كَثِيرٞ فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَكَانُواْۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّٰبِرِينَ١٤٦﴾ [آل عمران: ۱۴۶].
«چه بسا رخ داده که پیغمبری همراه جمعیت زیادی از پیروانش که آنها را (بر ایمان واعمال صالح) تربیت کرده بود وارد جنگی شده (ودر آن جنگ دچار قتل وجراحت وتلفات شدند) با این حال اهل ایمان با سختیهایی که در راه خدا به آنها رسیده مقاوت کردند و هرگز بیمناک و زبون نشده و سر به دشمن فرود نیاورده و راه صبر و ثبات پیش گرفتند، و خداوند صابران را دوست میدارد».
﴿ٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِ مِنۢ بَعۡدِ مَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡقَرۡحُۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ مِنۡهُمۡ وَٱتَّقَوۡاْ أَجۡرٌ عَظِيمٌ١٧٢﴾ [آل عمران: ۱٧۲].
«آنان که دعوت خدا و رسول را اجابت کردند پس از آن که به آنها رنج و درد وجراحت رسید، از آنها هر کس نیکوکار و پرهیزکار شد اجر بزرگ خواهد یافت».
﴿وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ١٢٧﴾ [النحل: ۱۲٧].
«و تو (ای رسول) برای رضای خدا بر رنج تربیت امت صبر و تحمل پیشه کن و بر آنها (که ترک کفر و عناد نمیکنند) غمگین مشو و از مکر آنان دلتنگ مباش که خدا از مکر خلق تو و دین تو را محفوظ میدارد».
﴿قُلۡ يَٰعِبَادِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۗ وَأَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةٌۗ إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَيۡرِ حِسَابٖ١٠﴾ [الزمر: ۱۰].
«(ای رسول) بگو ای بندگانی که به خدا ایمان آوردهاید خداترس و پرهیزکار باشید که هر کس متقی و پرهیزکار باشد (علاوه بر آخرت) در دنیا هم نصیبش نیکویی و خوبی است و زمین خدا بسیار پهناور است اگر (در مکانی ایمان و تقوا دارای مشکل شد و به شهری دیگر روند و صبر کنند) که خدا صابران را به حد کمال پاداش خواهد داد».
﴿وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِأَعۡدَآئِكُمۡۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَلِيّٗا وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ نَصِيرٗا٤٥﴾ [النساء: ۴۵].
«و خدا داناتر است به دشمنان شما، و دوستی خدا و یاری او شما را از شرّ آنها کفایت خواهد کرد».
﴿مَّن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةً حَسَنَةٗ يَكُن لَّهُۥ نَصِيبٞ مِّنۡهَاۖ وَمَن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةٗ سَيِّئَةٗ يَكُن لَّهُۥ كِفۡلٞ مِّنۡهَاۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقِيتٗا٨٥﴾ [النساء: ۸۵].
«هر کسی که سبب کار نیکویی شود خود او هم نصیبی کامل از آن بَرَد، و هر کسی که وسیلۀ کار بدی گردد خود اونیز از آن سهمی بسزا خواهد یافت، و خدا بر همۀ اعمال نیک و بد شما مراقب است».
﴿وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَسِيبًا٨٦﴾ [النساء: ۸۶].
«و هر گاه شما را کسی تهنیت گوید شما نیز باید تهنیتی بهتر از آن و یا نظیر آن را پاسخ دهید، زیرا خدا به حساب هر نیک و بد کاملاً خواهد رسید».
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا٤١ وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا٤٢﴾ .الأحزاب:۴۱-۴۲
«ای کسانی که به خدا ایمان آوردهاید ذکر حق و یاد خدا (به دل و زبان) بسیار کنید. و دایم صبح و شام به تسبیح و تنزیه ذات پاکش بپردازید».
﴿قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَقۡذِفُ بِٱلۡحَقِّ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ٤٨﴾ [سبأ: ۴۸].
«باز ای رسول بگو خدای من حق را به وحی بر من القا میفرماید و او به اسرار و عوالم غیب آگاه است».
﴿ٱلَّذِينَ يَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ هَدَىٰهُمُ ٱللَّهُۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ١٨﴾ [الزمر: ۱۸].
«بشارت بده آن بندگانی را که سخنان مختلف را گوش فرا میدهند سپس نیکوترین وبهترین آنها را انتخاب کرده و از آن تبعیت میکنند ، خدا آنها را به لطف خاص خود هدایت فرموده و هم آنان به حقیقت خردمندان عالم هستند».
﴿لَّيۡسَ عَلَى ٱلۡأَعۡمَىٰ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡأَعۡرَجِ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡمَرِيضِ حَرَجٞ وَلَا عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ أَن تَأۡكُلُواْ مِنۢ بُيُوتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ ءَابَآئِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أُمَّهَٰتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ إِخۡوَٰنِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أَخَوَٰتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أَعۡمَٰمِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ عَمَّٰتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أَخۡوَٰلِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ خَٰلَٰتِكُمۡ أَوۡ مَا مَلَكۡتُم مَّفَاتِحَهُۥٓ أَوۡ صَدِيقِكُمۡۚ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَأۡكُلُواْ جَمِيعًا أَوۡ أَشۡتَاتٗاۚ فَإِذَا دَخَلۡتُم بُيُوتٗا فَسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ تَحِيَّةٗ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُبَٰرَكَةٗ طَيِّبَةٗۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ٦١﴾ [النور: ۶۱].
«نیست بر نابینا باکی و نه بر گنگ باکی و نه بر مریض باکی و نه بر خود شما باکی به آن که بخورید از طعام خانههای خود یا از خانههای پدرانتان یا از خانههای مادرانتان یا از خانههای برادرانتان یا از خانههای خواهرانتان یا از خانههای عموهایتان یا از خانههای عمّههای خود یا از خانههای دائیهایتان یا از خانههای خالههای خود یا از خانههایی که کلید آنها دست شما است یا از خانههای دوستتان، و نیست بر شما گناهی بر آن که در آنها بهطور جمعی و یا بطور پراکنده طعام تناول نمایید، و هر وقت که وارد خانهای شدید سلام کنید (و اگر کسی نبود) بر خودتان سلام کنید (زیرا سلام) تحیّتی است از جانب خدا که بسیار پر برکت و پاکیزه است، این چنین خداوند آیات خود را به طور روشن برای شما بیان میکند باشد که در آنها تعقّل کنید (و طریق هدایت و سعادت را بازجویید)».
﴿وَعِبَادُ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلَّذِينَ يَمۡشُونَ عَلَى ٱلۡأَرۡضِ هَوۡنٗا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ ٱلۡجَٰهِلُونَ قَالُواْ سَلَٰمٗا٦٣﴾ [الفرقان: ۶۳].
«و بندگان خاص خدای رحمان آنان هستند که راه میروند بر روی زمین به تواضع و فروتنی و هر گاه مردم جاهل به آنان خطاب و عتاب کنند با سلامت نفس و زبان خوش جواب دهند».
﴿وَلَا تُجَٰدِلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ إِلَّا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡۖ وَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَأُنزِلَ إِلَيۡكُمۡ وَإِلَٰهُنَا وَإِلَٰهُكُمۡ وَٰحِدٞ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ٤٦﴾ [العنكبوت: ۴۶].
«شما مسلمانان با یهود و نصارا و مجوس که اهل کتابند مجادله نکنید مگر به نیکوترین طریق مگر با آن که ستمکارند، و با اهل کتاب بگویید که ما به کتاب آسمانی که بر ما نازل شده و به کتب آسمانی دیگر که به شماها نازل شده ایمان آوردهایم و خدای ما و شما یکی است و ما تسلیم و مطیع فرمان اوییم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡتُلُواْ ٱلصَّيۡدَ وَأَنتُمۡ حُرُمٞۚ وَمَن قَتَلَهُۥ مِنكُم مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآءٞ مِّثۡلُ مَا قَتَلَ مِنَ ٱلنَّعَمِ يَحۡكُمُ بِهِۦ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ هَدۡيَۢا بَٰلِغَ ٱلۡكَعۡبَةِ أَوۡ كَفَّٰرَةٞ طَعَامُ مَسَٰكِينَ أَوۡ عَدۡلُ ذَٰلِكَ صِيَامٗا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمۡرِهِۦۗ عَفَا ٱللَّهُ عَمَّا سَلَفَۚ وَمَنۡ عَادَ فَيَنتَقِمُ ٱللَّهُ مِنۡهُۚ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ٩٥ أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُۥ مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِۖ وَحُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَرِّ مَا دُمۡتُمۡ حُرُمٗاۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ٩٦﴾ [المائدة: ٩۵-٩۶].
«ای اهل ایمان در حال احرام صید را نکشید و هر کس آن را به طور عمدی کشت مثل آن صید را که به مثلیّت و همانندی آن باید دو مؤمن عادل حکم کند بهعنوان هدی به کعبه رساند یا به جای قربانی چند مسکین را طعام دهد یا معادل آن روزه بگیرد تا بچشد عقوبت مخالفتش را، و خدا از گذشته (یعنی صید قبل از اسلام) درگذشت ولی هر که دیگر بار به مخالفت باز گردد خدا از وی انتقام کشد خدا مقتدر و از همه انتقام تواند کشید. بر شما صید دریا و طعام آن حلال گردید تا شما و کاروانان به آن بهرهمند شوید ولی حرام است بر شما صید بیابان مادامی که مُحرِم هستید، بترسید از خدایی که بازگشت شما بسوی اوست».
﴿ٱدۡعُواْ رَبَّكُمۡ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةًۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ٥٥ وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا وَٱدۡعُوهُ خَوۡفٗا وَطَمَعًاۚ إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ٥٦﴾ [الأعراف: ۵۵-۵۶].
«خدای خود را به تضرّع و زاری و به صدای آهسته بخوانید (و بر خلق ستم نکنید) که خدا هرگز ستمکاران را دوست نمیدارد. هرگز در زمین پس از آن که کار آن به امر حق نظم و صلاح یافت به فساد و تبهکاری نخیزید و خدا را هم از راه ترس و هم از روی امید بخوانید که البته رحمت او به نیکوکاران نزدیک است».
﴿تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ بِأَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ١١﴾ [الصف: ۱۱].
«(آن تجارت این است) که به خدا و رسول او ایمان آرید و به مال و جان در راه خدا جهاد کنید، این کار (از هر تجارت) اگر دانا باشید برای شما بهتر است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفۡعَلُونَ٢ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفۡعَلُونَ٣﴾ [الصف: ۲-۳].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید چرا چیزی به زبان میگویید که در مقام عمل خلاف آن میکنید؟ (بترسید) از این عمل که سخنی بگویید و خلاف آن کنید که خدا را بسیار سخت به خشم و غضب درمیآورد».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَوَلَّوۡاْ قَوۡمًا غَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ قَدۡ يَئِسُواْ مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِ كَمَا يَئِسَ ٱلۡكُفَّارُ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡقُبُورِ١٣﴾ [الممتحنة: ۱۳].
«ای اهل ایمان هرگز قومی را که خدا بر آنان غضب کرده یار و دوستار خود مگیرید به حقیقت آنها از عالم آخرت مأیوسند چنان که کافران از اهل قبور نومیدند».
﴿وَأَنفِقُواْ مِن مَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُن مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ١٠﴾ [المنافقون: ۱۰].
«و از آنچه روزی شما کردیم در راه خدا انفاق کنید پیش از آن که مرگ بر یکی از شما فر رسد (در آن حال) به حسرت بگوید پروردگارا اجل مرا اندکی به تأخیر انداز تا صدقه و احسان بسیار کنم و از نیکوکاران شوم».
﴿لِيُنفِقۡ ذُو سَعَةٖ مِّن سَعَتِهِۦۖ وَمَن قُدِرَ عَلَيۡهِ رِزۡقُهُۥ فَلۡيُنفِقۡ مِمَّآ ءَاتَىٰهُ ٱللَّهُۚ لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا مَآ ءَاتَىٰهَاۚ سَيَجۡعَلُ ٱللَّهُ بَعۡدَ عُسۡرٖ يُسۡرٗا٧﴾ [الطلاق: ٧].
«تا مرد دارا به وسعت و فراوانی نفقۀ زن شیرده را بدهد و آن که نادار و تنگ معیشت است او هم از آنچه خدا روزی به او داده انفاق کند که خدا هیچکس را جز به آن اندازه که به او توانایی داده تکلیف نمیکند و خدا بزودی بعد از هر سختی آسانی قرار دهد».
﴿بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا١٦ وَٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ١٧﴾ [الأعلى: ۱۶-۱٧].
«اما مردم (از جهل و غفلت) بلکه زندگانی دنیا را برگزینند و عزیز دارند. در صورتی که منزل آخرت بسی بهتر و پایندهتر است».
﴿إِن تُقۡرِضُواْ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا يُضَٰعِفۡهُ لَكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ١٧ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ١٨﴾ [التغابن: ۱٧-۱۸].
«و اگر به خدا (یعنی به بندگان محتاج خدا) قرضالحسنه یا صدقه دهید خدا برای شما چندین برابر گرداند و هم از گناه شما درگذرد و خدا بر شکر و احسان خلق نیکو پاداش دهنده و بردبار است».
﴿إِنَّ ٱلۡمُصَّدِّقِينَ وَٱلۡمُصَّدِّقَٰتِ وَأَقۡرَضُواْ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا يُضَٰعَفُ لَهُمۡ وَلَهُمۡ أَجۡرٞ كَرِيمٞ١٨﴾ [الحديد: ۱۸].
«همانا مردان و زنانی که در راه خدا به فقیران صدقه و احسان کنند و به خدا قرض نیکو دهند (یعنی به محتاجان قرضالحسنه دهند) خدا احسان آنها را چندین برابر سازد و پاداش با لطف و کرامت نیز عطا کند».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةٗ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَئَِّاتِكُمۡ وَيُدۡخِلَكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ يَوۡمَ لَا يُخۡزِي ٱللَّهُ ٱلنَّبِيَّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥۖ نُورُهُمۡ يَسۡعَىٰ بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَبِأَيۡمَٰنِهِمۡ يَقُولُونَ رَبَّنَآ أَتۡمِمۡ لَنَا نُورَنَا وَٱغۡفِرۡ لَنَآۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ٨﴾ [التحريم: ۸].
«ای کسانی که ایمان آوردهاید به درگاه خدا توبۀ نصوح (توبه با اخلاص و دوام) کنید، باشد که گناهان شما را پروردگارتان مستور و محو گرداند و شما را در باغهای بهشتی که زیر درختانش نهرها جاری است داخل کند، در آن روزی (قیامت) که خدا پیغمبر خود و گرویدگان به او را ذلیل نسازد (بلکه عزیز و سرافراز بگرداند) در آن روز نور (ایمان و عبادت) آنها در پیش رو و سمت راست ایشان میرود. پروردگارا تو نور ما را به حدّکمال رسان و ما را ببخشای که تنها تو بر هر چیز توانایی».
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ١٢﴾ [الملك: ۱۲].
«همانا آنان که از خدای خود در پنهان میترسند آنها را آمرزش و پاداش بزرگ (بهشت ابد) خواهد بود».
﴿وَقُل لِّعِبَادِي يَقُولُواْ ٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ يَنزَغُ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ كَانَ لِلۡإِنسَٰنِ عَدُوّٗا مُّبِينٗا٥٣﴾ [الإسراء: ۵۳].
«و بندگانم را بگو که همیشه سخن بهتر را بر زبان آرید (و هرگز سخن زشت نگویید) که شیطان چه بسیار (به یک کلمۀ زشت) میان شما دشمنی و فساد بر میانگیزد، زیرا دشمنی او با آدمیان واضح و آشکار است».
﴿وَلَا تَقُولَنَّ لِشَاْيۡءٍ إِنِّي فَاعِلٞ ذَٰلِكَ غَدًا٢٣ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ وَٱذۡكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَهۡدِيَنِ رَبِّي لِأَقۡرَبَ مِنۡ هَٰذَا رَشَدٗا٢٤﴾ [الكهف: ۲۳-۲۴].
«و هرگز در مورد کارى نگو: «من فردا آن را انجام مىدهم مگر اینکه خدا بخواهد! و هرگاه فراموش کردى، (جبران کن) و پروردگارت را به خاطر بیاور؛ و بگو: امیدوارم که پروردگارم مرا به راهى روشنتر از این هدایت کند!».
﴿إِنَّا بَلَوۡنَٰهُمۡ كَمَا بَلَوۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ إِذۡ أَقۡسَمُواْ لَيَصۡرِمُنَّهَا مُصۡبِحِينَ١٧ وَلَا يَسۡتَثۡنُونَ١٨ فَطَافَ عَلَيۡهَا طَآئِفٞ مِّن رَّبِّكَ وَهُمۡ نَآئِمُونَ١٩ فَأَصۡبَحَتۡ كَٱلصَّرِيمِ٢٠ فَتَنَادَوۡاْ مُصۡبِحِينَ٢١ أَنِ ٱغۡدُواْ عَلَىٰ حَرۡثِكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰرِمِينَ٢٢ فَٱنطَلَقُواْ وَهُمۡ يَتَخَٰفَتُونَ٢٣ أَن لَّا يَدۡخُلَنَّهَا ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكُم مِّسۡكِينٞ٢٤ وَغَدَوۡاْ عَلَىٰ حَرۡدٖ قَٰدِرِينَ٢٥ فَلَمَّا رَأَوۡهَا قَالُوٓاْ إِنَّا لَضَآلُّونَ٢٦ بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ٢٧﴾ [القلم: ۱٧-۲٧].
«و کافران را نیز به قحط و سختی مبتلا کنیم چنان که اهل آن بستان را که شبی قسم خوردند که صبحگاه میوهاش را بچینند و هیچ استثنا نکردند بدین سبب هنوز در خواب بودند که از طرف خدا عذابی نازل شد و بامدادان نخلهای آن بستان چون خاکستر سیاه گردید. صبحگاه یکدیگر را صدا زدند که برخیزید اگر میوۀ نخلستان را خواهید چید به بستان برویم. آنها سوی بستان روان شدند و آهسته سخن می گفتند که امروز مواظب باشید تا فقیری وارد نشود. و صبحدم با شوق و خرّم و توانایی به باغ رفتند. چون باغ را با حال تباهی دیدند با خود گفتند ما یقیناً راه را گم کردهایم. بلکه باغ همان است و ما از میوهاش محروم شدهایم».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمُزَّمِّلُ١ قُمِ ٱلَّيۡلَ إِلَّا قَلِيلٗا٢ نِّصۡفَهُۥٓ أَوِ ٱنقُصۡ مِنۡهُ قَلِيلًا٣ أَوۡ زِدۡ عَلَيۡهِ وَرَتِّلِ ٱلۡقُرۡءَانَ تَرۡتِيلًا٤ إِنَّا سَنُلۡقِي عَلَيۡكَ قَوۡلٗا ثَقِيلًا٥ إِنَّ نَاشِئَةَ ٱلَّيۡلِ هِيَ أَشَدُّ وَطۡٔٗا وَأَقۡوَمُ قِيلًا٦ إِنَّ لَكَ فِي ٱلنَّهَارِ سَبۡحٗا طَوِيلٗا٧ وَٱذۡكُرِ ٱسۡمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلۡ إِلَيۡهِ تَبۡتِيلٗا٨﴾ [المزمل: ۱-۸].
«الا ای رسول که در جامۀ (فکرت و خموشی) خفتهای. شب را به نماز و طاعت خدا برخیز مگر کمی که نصف باشد یا چیزی کمتر از نصف باشد، یا چیزی بر نصب بیفزا، و آیات قرآن را با توجه کامل بخوان. ما به وحی خود کلام بسیار سنگین (قرآن) را بر تو القاء میکنیم. البته نماز شب بهترین شاهد اخلاق (و صفای قلب) و دعوی صدق ایمان است. تو را روز روشن (در طلب روزی) وقت کافی و فرصتی وسیع است. دایم نام خدا را یاد کن و از غیر او علاقه ببُر و به او پرداز».
﴿إِنَّ رَبَّكَ يَعۡلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدۡنَىٰ مِن ثُلُثَيِ ٱلَّيۡلِ وَنِصۡفَهُۥ وَثُلُثَهُۥ وَطَآئِفَةٞ مِّنَ ٱلَّذِينَ مَعَكَۚ وَٱللَّهُ يُقَدِّرُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَۚ عَلِمَ أَن لَّن تُحۡصُوهُ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡۖ فَٱقۡرَءُواْ مَا تَيَسَّرَ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِۚ عَلِمَ أَن سَيَكُونُ مِنكُم مَّرۡضَىٰ وَءَاخَرُونَ يَضۡرِبُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَبۡتَغُونَ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ وَءَاخَرُونَ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۖ فَٱقۡرَءُواْ مَا تَيَسَّرَ مِنۡهُۚ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَقۡرِضُواْ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗاۚ وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٗا وَأَعۡظَمَ أَجۡرٗاۚ وَٱسۡتَغۡفِرُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمُۢ٢٠﴾ [المزمل: ۲۰].
«البته خدا به حال تو آگاه است که تو و جمعی هم از آنان که با تواند نزدیک دو ثلث یا نصف شب و یا ثلث شب را همیشه به طاعت میپردازی و خداست که گردش روز و شب را مقدّر میکند، خدا میداند که شما هرگز تمام ساعات شب را (به عبادت) ضبط نخواهید شد از شما درگذشت تا هر چه از شب را آسان است به تلاوت قرآن پردازید و خدا میداند که برخی از شما مریض و ناتوانند و برخی به سفر برای کسب و تجارت میروید و از کرم خدا روزی می طلبید و برخی در راه خدا به جنگ و جهاد مشغولید پس در هر حال آنچه میسّر است به قرائت قرآن بپردازید و نماز بپا دارید و زکات مالتان را به فقیران بدهید و به خدا قرض نیکو دهید و بدانید که هر عمل نیک که برای آخرت خود فرستید پاداش آن را نزد خدا مییابید و آن اجر و ثواب آخرت بسی بهتر و بزرگتر است و دائم به دعا از خدا آمرزش طلبید و که خدا بسار آمرزنده و مهربان است».
﴿إِنَّ لِلۡمُتَّقِينَ مَفَازًا٣١ حَدَآئِقَ وَأَعۡنَٰبٗا٣٢ وَكَوَاعِبَ أَتۡرَابٗا٣٣ وَكَأۡسٗا دِهَاقٗا٣٤ لَّا يَسۡمَعُونَ فِيهَا لَغۡوٗا وَلَا كِذَّٰبٗا٣٥ جَزَآءٗ مِّن رَّبِّكَ عَطَآءً حِسَابٗا٣٦﴾ [النبأ: ۳۱-۳۶].
«همانا متّقین را در آن جهان مقام گشایش و هر گونه آسایش است. باغها و تاکستانهای انگور است. و دخترانی که همه در خوبی مانند یکدیگرند با جامهای پر از شراب طهور. هرگز نشنوند در آن جا سخن بیهوده و دروغ را این پاداشی به عطا و حساب پروردگار تو است».
﴿لِلۡفُقَرَآءِ ٱلَّذِينَ أُحۡصِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ لَا يَسۡتَطِيعُونَ ضَرۡبٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ يَحۡسَبُهُمُ ٱلۡجَاهِلُ أَغۡنِيَآءَ مِنَ ٱلتَّعَفُّفِ تَعۡرِفُهُم بِسِيمَٰهُمۡ لَا يَسَۡٔلُونَ ٱلنَّاسَ إِلۡحَافٗاۗ وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٌ٢٧٣﴾ [البقرة: ۲٧۳].
«صدقات مخصوص فقیرانی است که در راه خدا (از کسب معیشت) بازماندهاند ونمیتوانند سیر وسفری کنند و از فرط عفاف چنان احوالشان به مردم مشتبه شود که هر کس از حال آنها آگاه نباشد پندارد غنی و بینیازند آنها را از سیمای ایشان میشناسی که آنها از عزّت نفس هرگز چیزی را از کسی به اصرار سؤال نکنند و هر چه انفاق کنید همانا خداوند بر آن آگاه است».
﴿وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرۡ تَبۡذِيرًا٢٦﴾ [الإسراء: ۲۶].
«(ای رسول ما تو خود و امتت) حقوق خویشاوندان و ارحام خود را ادا کن و فقیران و رهگذران بیچاره را به حق خودشان برسان و هرگز اسراف روا مدار».
﴿إِن تُبۡدُواْ ٱلصَّدَقَٰتِ فَنِعِمَّا هِيَۖ وَإِن تُخۡفُوهَا وَتُؤۡتُوهَا ٱلۡفُقَرَآءَ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۚ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَئَِّاتِكُمۡۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ٢٧١ ۞لَّيۡسَ عَلَيۡكَ هُدَىٰهُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَهۡدِي مَن يَشَآءُۗ وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَلِأَنفُسِكُمۡۚ وَمَا تُنفِقُونَ إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ ٱللَّهِۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ٢٧٢ لِلۡفُقَرَآءِ ٱلَّذِينَ أُحۡصِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ لَا يَسۡتَطِيعُونَ ضَرۡبٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ يَحۡسَبُهُمُ ٱلۡجَاهِلُ أَغۡنِيَآءَ مِنَ ٱلتَّعَفُّفِ تَعۡرِفُهُم بِسِيمَٰهُمۡ لَا يَسَۡٔلُونَ ٱلنَّاسَ إِلۡحَافٗاۗ وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٌ٢٧٣ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ٢٧٤﴾ [البقرة: ۲٧۱-۲٧۴].
«اگر به مستحقان آشکارا انفاق صدقات کنید کاری نیکوست لیکن اگر پنهانی به فقیران (آبرومند) برسانید آن بر شما نیکوتر است و خدا گناهان شما را به پاداش آن مستور دارد، و خداوند از اعمال شما آگاه است. (ای رسول) بر تو دعوت خلق است نه هدایت خلق لکن خدا هر که را خواهد هدایت می کند و شما هر انفاق و احسان کنید در بارۀ خویش کردهاید و نباید انفاق کنید مگر در راه رضای خدا و هر انفاق و نیکی کنید از خداوند پاداش تمام به شما میرسد و هرگز به شما ستم نخواهد شد. صدقات مخصوص فقیرانی است که در راه خدا (از کسب معیشت) بازماندهاند ونمیتوانند سیر وسفری کنند از فرط عفاف چنان احوالشان به مردم مشتبه شود که هر کس از حال آنها آگاه نباشد پندارد غنی و بینیازند، آنها را از سیمای ایشان میشناسی که آنها از عزّت نفس هرگز چیزی را از کسی به اصرار سؤال نکنند و هر چه انفاق کنید همانا خداوند بر آن آگاه است. کسانی که انفاق کنند مالشان را در شب و روز و نهان و آشکار آنان را پاداش نیکو نزد پروردگارشان خواهد بود و هرگز از حادثۀ آینده بیمناک و از امور گذشته اندوهگین نخواهند گشت».
﴿قَوۡلٞ مَّعۡرُوفٞ وَمَغۡفِرَةٌ خَيۡرٞ مِّن صَدَقَةٖ يَتۡبَعُهَآ أَذٗىۗ وَٱللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٞ٢٦٣ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبۡطِلُواْ صَدَقَٰتِكُم بِٱلۡمَنِّ وَٱلۡأَذَىٰ كَٱلَّذِي يُنفِقُ مَالَهُۥ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۖ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ صَفۡوَانٍ عَلَيۡهِ تُرَابٞ فَأَصَابَهُۥ وَابِلٞ فَتَرَكَهُۥ صَلۡدٗاۖ لَّا يَقۡدِرُونَ عَلَىٰ شَيۡءٖ مِّمَّا كَسَبُواْۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ٢٦٤ وَمَثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمُ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِ وَتَثۡبِيتٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ كَمَثَلِ جَنَّةِۢ بِرَبۡوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٞ فََٔاتَتۡ أُكُلَهَا ضِعۡفَيۡنِ فَإِن لَّمۡ يُصِبۡهَا وَابِلٞ فَطَلّٞۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٌ٢٦٥﴾ [البقرة: ۲۶۳-۲۶۵].
«فقیر سائل را به زبان خوش و طلب آمرزش رد کردن بهتر است از آن که صدقه دهند و از پی آن آزار کنند، خداوند (از طاعت و صدقه خلق بینیاز و بردبار است. ای اهل ایمان، تباه نسازید صدقات خود را با منت و آزار کردن، مانند آن که مال خود را از روی ریا و خودنمائی و جلب توجه مردم انفاق کرده و ایمان به خدا و روز قیامت نداشته باشد و مثل چنین مرد ریاکار بدان ماند که (به جای آن که در زمین قابلی بذر افشاند) دانه را بر روی سنگ سخت بیفشاند و تندبارانی غبار و خاک آن را نیز بشوید که نتوانند از آن هیچ محصولی بدست آرند، و خداوند گروه کافران را راه سعادت ننماید و مثل آنان که انفاق کنند مالشان را در راه خشنودی خدا و با اطمینان خاطر دل به لطف خدا شاد دارند مثل بوستانی در زمین شایستهتر را ماند که باران زیادی بر آن ببارد و ثمره و حاصلی دو چندان بدهد و اگر باران بسیار هم نیاید اندک اندک ببارد تا به ثمر برسد، و خداوند به کار نیکان بینا و آگاه است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا كَسَبۡتُمۡ وَمِمَّآ أَخۡرَجۡنَا لَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِۖ وَلَا تَيَمَّمُواْ ٱلۡخَبِيثَ مِنۡهُ تُنفِقُونَ وَلَسۡتُم بَِٔاخِذِيهِ إِلَّآ أَن تُغۡمِضُواْ فِيهِۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ٢٦٧﴾ [البقرة: ۲۶٧].
«ای اهل ایمان انفاق کنید از بهترین آنچه به کسب و تجارت اندوختهاید و از آنچه برای شما از زمین میرویانیم، هرگز چیزهای بد را برای انفاق معین نکنید، در صورتی که شما خود همچنان چیزی را نستانید مگر آنکه از بدی آن چشمپوشی نمایید، و بدانید که خدا بینیاز و ستوده صفات است».
﴿إِنَّمَا ٱلصَّدَقَٰتُ لِلۡفُقَرَآءِ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡعَٰمِلِينَ عَلَيۡهَا وَٱلۡمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمۡ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَٱلۡغَٰرِمِينَ وَفِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۖ فَرِيضَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ٦٠﴾ [التوبة: ۶۰].
«مصرف صدقات منحصراً مختص به این هشت طایفه است: فقیران و عاجزان و متصدّیان اداره صدقات و برای تألیف قلوب و آزادی بندگان و قرضداران و در راه خدا (یعنی در راه تبلیغ و رواج دین خدا)، و در راه ماندگان، این مصارف هشتگانه فرض و حکم خداست و خدا بر تمام حکم و مصالح امور آگاه است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِۚ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا٥٨﴾ [النساء: ۵۸].
«هماناخدا به شما امر میکند البته امانات را به صاحبانش باز دهید و چون حاکم بین مردم شوید هر آینه به عدالت داوری کنید، البته خدا شما را پند نیکو دهد همانا خدا شنوا و به هر چیز آگاه و بصیر است».
﴿وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِۚ فَإِنۡ أُحۡصِرۡتُمۡ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۖ وَلَا تَحۡلِقُواْ رُءُوسَكُمۡ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡهَدۡيُ مَحِلَّهُۥۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ بِهِۦٓ أَذٗى مِّن رَّأۡسِهِۦ فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَمَن تَمَتَّعَ بِٱلۡعُمۡرَةِ إِلَى ٱلۡحَجِّ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۚ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖ فِي ٱلۡحَجِّ وَسَبۡعَةٍ إِذَا رَجَعۡتُمۡۗ تِلۡكَ عَشَرَةٞ كَامِلَةٞۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمۡ يَكُنۡ أَهۡلُهُۥ حَاضِرِي ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ١٩٦ ٱلۡحَجُّ أَشۡهُرٞ مَّعۡلُومَٰتٞۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ ٱلۡحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي ٱلۡحَجِّۗ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ يَعۡلَمۡهُ ٱللَّهُۗ وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُونِ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ١٩٧ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡۚ فَإِذَآ أَفَضۡتُم مِّنۡ عَرَفَٰتٖ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ عِندَ ٱلۡمَشۡعَرِ ٱلۡحَرَامِۖ وَٱذۡكُرُوهُ كَمَا هَدَىٰكُمۡ وَإِن كُنتُم مِّن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلضَّآلِّينَ١٩٨ ثُمَّ أَفِيضُواْ مِنۡ حَيۡثُ أَفَاضَ ٱلنَّاسُ وَٱسۡتَغۡفِرُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ١٩٩ فَإِذَا قَضَيۡتُم مَّنَٰسِكَكُمۡ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَذِكۡرِكُمۡ ءَابَآءَكُمۡ أَوۡ أَشَدَّ ذِكۡرٗاۗ فَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ رَبَّنَآ ءَاتِنَا فِي ٱلدُّنۡيَا وَمَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنۡ خَلَٰقٖ٢٠٠﴾ [البقرة: ۱٩۶-۲۰۰].
«همه اعمال حج و عمره را برای خدا به پایان برسانید و اگر ترس و منعی پیش آید و فرستادن قربانی به قربانگاه سهل باشد قربانی را ذبح کنید، و سر متراشید تا آنگاه که قربانی شما به جایگاه خودش برسد ، و هر کس از شما که بیمار باشد، و یا آزاری در سر داشته باشد اگر سر نتراشد بر او است که فدیهای بدهد به روزه داشتن یا صدقه دادن یا کشتن گوسفند پس از برطرف شدن ترس و منع و حصول امنیت، و هر کس از عمره تمتّع به حج باز آید هرچه را مقدور و میسّر است از جنس شتر و گاو و گوسفند قربانی کند و هر کس به قربانی تمکن نیافت سه روز در حج روزه بدارد و هفت روز هم پس از مراجعت در وطن که ده روز تمام شود و این روزه گرفتن بر کسی است اهل مکه نباشد (ای بندگان) به این احکام عمل کنید و از نافرمانی خدا بترسید و بدانید که عذاب خدا سخت است. حج در ماههای معین است (شوّال و ذیقعده و دهۀ اول ذیحجّه) پس هر که را حج واجب شود بایست آنچه میان زن و شوهر رواست ترک کند و کار ناروا (مانند دروغ و مجادله و بدگویی) را ترک نماید، و شما هر کار نیک کنید و هر عمل خیر انجام دهید خدا بر آن آگاه است، و توشۀ تقوا برای آخرت برگیرید که بهترین توشۀ این راه تقوی است و از من بترسید ای صابحان عقل و ادراک. نیست بر شما باکی که در هنگام حج کسب معاش کرده و از فضل خدا روزی طلبید پس آنگاه که از عرفات بازگشتید ذکر خدا کنید در نزد مشعرالحرام و به یاد خدا باشید که هدایت کرد شما مؤمنان را پس از آن که قبلاً در کفر و ضلالت بودید. بعد از آن به طریقی که همه بازگردند (از مشعرالحرام به مِنَی) و از خطا طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است. آنگاه که اعمال حج را بهجای آوردید شما هم همچنانکه پدران خود را یاد میکنید بلکه بیش از آن که پدرانتان را یاد میکنید خدا را یاد کنید (هر حاجت دنیا و آخرت را از خدا خواهید) بعضی از مردم کوتاه نظر از خدا تنها تمنّای متاع دنیوی میکنند بنابرآن آنان را از نعمت آخرت نصیبی نیست».
﴿إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَيۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ١٥٨﴾ [البقرة: ۱۵۸].
««صفا» و «مروه» از شعائر (و نشانههاى) خداست! بنابراین، کسانى که حجِ خانه خدا و یا عمره انجام مىدهند، مانعى نیست که بر آن دو طواف کنند؛ (و سعىِ صفا و مروه انجام دهند. و هرگز اعمال بىرویه مشرکان، که بتهایى بر این دو کوه نصب کرده بودند، از موقعیت این دو مکان مقدّس نمىکاهد!) و کسى که فرمان خدا را در انجام کارهاى نیک اطاعت کند، خداوند (در برابر عمل او) شکرگزار، و (از افعال وى) آگاه است».
﴿بَلَىٰۚ مَنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ فَلَهُۥٓ أَجۡرُهُۥ عِندَ رَبِّهِۦ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ١١٢﴾ [البقرة: ۱۱۲].
«آری کسی که از هر جهت تسلیم حکم خدا گردید و نیکوکار گشت برای او پاداش بزرگی نزد پروردگارش خواهد بود، و او را هیچ هراس و اندیشه و هیچ اندوهی در دنیا و آخرت نخواهد بود».
﴿يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ فِيٓ أَوۡلَٰدِكُمۡۖ لِلذَّكَرِ مِثۡلُ حَظِّ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۚ فَإِن كُنَّ نِسَآءٗ فَوۡقَ ٱثۡنَتَيۡنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَۖ وَإِن كَانَتۡ وَٰحِدَةٗ فَلَهَا ٱلنِّصۡفُۚ وَلِأَبَوَيۡهِ لِكُلِّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا ٱلسُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُۥ وَلَدٞۚ فَإِن لَّمۡ يَكُن لَّهُۥ وَلَدٞ وَوَرِثَهُۥٓ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ ٱلثُّلُثُۚ فَإِن كَانَ لَهُۥٓ إِخۡوَةٞ فَلِأُمِّهِ ٱلسُّدُسُۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصِي بِهَآ أَوۡ دَيۡنٍۗ ءَابَآؤُكُمۡ وَأَبۡنَآؤُكُمۡ لَا تَدۡرُونَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ لَكُمۡ نَفۡعٗاۚ فَرِيضَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا١١ ۞وَلَكُمۡ نِصۡفُ مَا تَرَكَ أَزۡوَٰجُكُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٞ فَلَكُمُ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡنَۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصِينَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖۚ وَلَهُنَّ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡتُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّكُمۡ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَكُمۡ وَلَدٞ فَلَهُنَّ ٱلثُّمُنُ مِمَّا تَرَكۡتُمۚ مِّنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ تُوصُونَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖۗ وَإِن كَانَ رَجُلٞ يُورَثُ كَلَٰلَةً أَوِ ٱمۡرَأَةٞ وَلَهُۥٓ أَخٌ أَوۡ أُخۡتٞ فَلِكُلِّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا ٱلسُّدُسُۚ فَإِن كَانُوٓاْ أَكۡثَرَ مِن ذَٰلِكَ فَهُمۡ شُرَكَآءُ فِي ٱلثُّلُثِۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصَىٰ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٍ غَيۡرَ مُضَآرّٖۚ وَصِيَّةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٞ١٢﴾ [النساء: ۱۱-۱۲].
«خداوند در باره فرزندانتان به شما سفارش مىکند که سهم (میراث) پسر، به اندازه سهم دو دختر باشد؛ و اگر فرزندان شما، (دو دختر و) بیش از دو دختر باشند، دو سوم میراث از آن آنهاست؛ و اگر یکى باشد، نیمى (از میراث،) از آن اوست. و براى هر یک از پدر و مادر او، یک ششم میراث است، اگر (میت) فرزندى داشته باشد؛ و اگر فرزندى نداشته باشد، و (تنها) پدر و مادر از او ارث برند، براى مادر او یک سوم است (و بقیه از آن پدر است)؛ و اگر او برادرانى داشته باشد، مادرش یک ششم مىبرد (و پنج ششم باقیمانده، براى پدر است). (همه اینها،) بعد از انجام وصیتى است که او کرده، و بعد از اداى دین است -شما نمىدانید پدران و مادران و فرزندانتان، کدامیک براى شما سودمندترند!- این فریضه الهى است؛ و خداوند، دانا و حکیم است. و براى شما، نصف میراث زنانتان است، اگر آنها فرزندى نداشته باشند؛ و اگر فرزندى داشته باشند، یک چهارم از آن شماست؛ پس از انجام وصیتى که کردهاند، و اداى دین (آنها). و براى زنان شما، یک چهارم میراث شماست، اگر فرزندى نداشته باشید؛ و اگر براى شما فرزندى باشد، یک هشتم از آن آنهاست؛ بعد از انجام وصیتى که کردهاید، و اداى دین. و اگر مردى بوده باشد که کلاله [= خواهر یا برادر] از او ارث مىبرد، یا زنى که برادر یا خواهرى دارد، سهم هر کدام، یک ششم است (اگر برادران و خواهران مادرى باشند)؛ و اگر بیش از یک نفر باشند، آنها در یک سوم شریکند؛ پس از انجام وصیتى که شده، و اداى دین؛ بشرط آنکه (از طریق وصیت و اقرار به دین،) به آنها ضرر نزند. این سفارش خداست؛ و خدا دانا و بردبار است.».
﴿يَسۡتَفۡتُونَكَ قُلِ ٱللَّهُ يُفۡتِيكُمۡ فِي ٱلۡكَلَٰلَةِۚ إِنِ ٱمۡرُؤٌاْ هَلَكَ لَيۡسَ لَهُۥ وَلَدٞ وَلَهُۥٓ أُخۡتٞ فَلَهَا نِصۡفُ مَا تَرَكَۚ وَهُوَ يَرِثُهَآ إِن لَّمۡ يَكُن لَّهَا وَلَدٞۚ فَإِن كَانَتَا ٱثۡنَتَيۡنِ فَلَهُمَا ٱلثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَۚ وَإِن كَانُوٓاْ إِخۡوَةٗ رِّجَالٗا وَنِسَآءٗ فَلِلذَّكَرِ مِثۡلُ حَظِّ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۗ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ أَن تَضِلُّواْۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ١٧٦﴾ [النساء: ۱٧۶].
«(ای پیامبر) از تو در بارۀ کلاله (یعنی میتی که نه فرزندی از خود داشته باشد و نه نوه پسری، و نه پدر ونه پدر بزرگ) فتوا خواهند بگو خدا چنین فتوا میدهد که هرگاه کسی بمیرد و فرزند نداشته و او را خواهری باشد وی را نصف ترکه است و او نیز از خواهر ارث بَرَد و اگر خواهر را فرزند نباشد و هر گاه میّت را دو خواهر باشد آنها را دو ثلث ترکه است و هر گاه میّت را چندین برادر و خواهر است در این صورت ذکور دو برابر اناث ارث برند، خداوند احکام را برای هدایت شما بیان کند که مبادا گمراه شوید و خدا به همۀ مصالح خلق دانا است».
﴿كُتِبَ عَلَيۡكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ إِن تَرَكَ خَيۡرًا ٱلۡوَصِيَّةُ لِلۡوَٰلِدَيۡنِ وَٱلۡأَقۡرَبِينَ بِٱلۡمَعۡرُوفِۖ حَقًّا عَلَى ٱلۡمُتَّقِينَ١٨٠﴾ [البقرة: ۱۸۰].
«دستور داده شد چون یکی از شما را مرگ فرا رسد اگر دارای متاع دنیا است وصیت کند برای پدر و مادر و خویشان به چیزی شایستۀ عدل و این کار سزاوار مقام پرهیزکاران است».
﴿فَذَكِّرۡ إِن نَّفَعَتِ ٱلذِّكۡرَىٰ٩ سَيَذَّكَّرُ مَن يَخۡشَىٰ١٠ وَيَتَجَنَّبُهَا ٱلۡأَشۡقَى١١ ٱلَّذِي يَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡكُبۡرَىٰ١٢﴾ [الأعلى: ٩-۱۲].
«پس تذکّر ده اگر تذکّر مفید باشد! البته هر کس خدا ترس باشد به این تذکّر پند میگیرد و آن که شقیتر است از آن پند دوری گزیند، آنکس عاقبت به آتش سخت و بزرگتر دوزخ درافتد».
﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ حُنَفَآءَ وَيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَذَٰلِكَ دِينُ ٱلۡقَيِّمَةِ٥﴾ [البينة: ۵].
«و امر نشدند مگر بر این که خدا را به اخلاص کامل در دین حق پرستش کنند و از غیر دین حق روی بگردانند و نماز بپا دارند و زکات به فقیران بدهند و این است دین درست و راه راست».
﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ٢ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ٣ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَمَغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ٤﴾ [الأنفال: ۲-۴].
«مؤمنان آنها هستند که اگر ذکری از خدا شود (از عظمت و جلال خدا) دلهاشان ترسان و لرزان و چون آیات خدا بر آنها تلاوت شود بر مقام ایمانشان بیفزاید و به خدای خود در هر کار توکّل میکنند و آنان نماز را با حضور قلب بپای میدارند و از هر چه روزی آنها کردیم به فقراء انفاق میکنند. آنان براستی و حقیقت اهل ایمانند و نزد خدا مراتب بلند و آمرزش و روزی نیکو مخصوص آنهاست».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَتَّقُواْ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّكُمۡ فُرۡقَانٗا وَيُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَئَِّاتِكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ٢٩﴾ [الأنفال: ۲٩].
«ای اهل ایمان اگر خداترس و پرهیزکار شوید خدا به شما فرقان بخشد (یعنی دیدۀ بصیرت دهد تا به نور باطن فرق گذارید و طریق سعادت و شقاوت را تشخیص دهید) و گناهان شما را بپوشاند و شما را بیامرزد که خدا دارای فضل و رحمت بیمنتها است».
﴿إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَيُقۡتَلُونَۖ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ وَٱلۡقُرۡءَانِۚ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِۚ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ١١١﴾ [التوبة: ۱۱۱].
«همانا خدا خریداری کرده از مؤمنان جان و مال ایشان را به بهای بهشت که آنها در راه خدا جهاد کنند دشمنان دین را به قتل رسانند یا خود کشته شوند این وعدۀ قطعی است بر خدا و عهدی است که در (سه کتاب آسمانی) تورات و انجیل و قرآن یاد فرموده و از خدا با وفاتر به عهد خود کیست؟ ای اهل ایمان به خود بشارت دهید در این معامله که با خدا کردهاید که این به حقیقت سعادت و پیروزی بزرگی است».
﴿مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ١٥ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٦﴾ [هود: ۱۵-۱۶].
«کسانی که طالب تعیّش مادّی و زینت و شهوات دنیوی هستند ما مزد سعی آنها را به کار دنیا کاملاً میدهیم و هیچ از اجر عملشان کم نخواهد شد. (ولی) اینان هستند که دیگر در آخرت نصیبی جز آتش دوزخ ندارند و همۀ افکار و اعمالشان در راه دنیا باطل و ضایع میگردد».
﴿ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَطۡمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ٢٨﴾ [الرعد: ۲۸].
«آنها که به خدا ایمان آورده و دلهاشان به یاد خدا آرام میگیرد (ای مردم) آگاه شوید که تنها یاد خدا آرامبخش دلها است».
﴿وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكُمۡ لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ وَلَئِن كَفَرۡتُمۡ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٞ٧﴾ [إبراهيم: ٧].
«و باز به خاطر آرید وقتی خدا اعلام فرمود که شما بندگان اگر شکر نعمت بجای آرید بر نعمت شما میافزائیم و اگر کفران کنید به عذاب شدید گرفتار میکنیم».
﴿وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنًاۚ إِمَّا يَبۡلُغَنَّ عِندَكَ ٱلۡكِبَرَ أَحَدُهُمَآ أَوۡ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَآ أُفّٖ وَلَا تَنۡهَرۡهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوۡلٗا كَرِيمٗا٢٣ وَٱخۡفِضۡ لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحۡمَةِ وَقُل رَّبِّ ٱرۡحَمۡهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرٗا٢٤﴾ [الإسراء: ۲۳-۲۴].
«و خدای تو حکم فرموده که جز او هیچ کس را نپرستید و در بارۀ پدر و مادر نیکویی کنید، و چنانچه در پیش شما یکی از آنان و یا هر دوشان پیر و سالخورده شوند (که موجب رنج و زحمت شما باشند) زینهار کلمهای که رنجیده خاطر شوند نگویید و کمترین آزاری به آنها نرسانید و با ایشان با احترام و اکرام سخن گویید و همیشه پر و بال تواضع و تکریم را با کمال مهربانی نزدشان بگستران و بگو پروردگارا چنان که پدر و مادرم مرا از کودکی به مهربانی بپروردند تو در حق آنها رحمت و مهربانی فرما».
﴿وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حُسۡنٗاۖ وَإِن جَٰهَدَاكَ لِتُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَآۚ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ٨﴾ [العنكبوت: ۸].
«و ما به آدمیان سفارش کردیم که در حق پدر و مادر خود نیکی کنند و اگر آنها (خود مشرک باشند و) و کوشند تا تو به من که خدای یگانهام از روی جهل و نادانی شرکآوری در این جا هرگز اطاعت امر آنها مکن که رجوع شما بسوی من است و من شما را به پاداش هر عمل (نیک یا بد) که به جای آوردید آگاه میگردانم».
﴿وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حَمَلَتۡهُ أُمُّهُۥ وَهۡنًا عَلَىٰ وَهۡنٖ وَفِصَٰلُهُۥ فِي عَامَيۡنِ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِي وَلِوَٰلِدَيۡكَ إِلَيَّ ٱلۡمَصِيرُ١٤﴾ [لقمان: ۱۴].
«و ما به هر انسانی سفارش کردیم که در حق پدر و مادر بخصوص مادر که چون بار حمل فرزند برداشته تا مدت دو سال که طفل را از شیر باز گرفته و هر روز به رنج و ناتوانیش بیفزوده بسیار نیکی و سپاسگزاری کن نخست شکر من که خالق و منعم هستم و آنگاه شکر پدر و مادر را به جای آر که بازگشت همه به سوی من است».
﴿وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ إِحۡسَٰنًاۖ حَمَلَتۡهُ أُمُّهُۥ كُرۡهٗا وَوَضَعَتۡهُ كُرۡهٗاۖ وَحَمۡلُهُۥ وَفِصَٰلُهُۥ ثَلَٰثُونَ شَهۡرًاۚ حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُۥ وَبَلَغَ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗ قَالَ رَبِّ أَوۡزِعۡنِيٓ أَنۡ أَشۡكُرَ نِعۡمَتَكَ ٱلَّتِيٓ أَنۡعَمۡتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَٰلِدَيَّ وَأَنۡ أَعۡمَلَ صَٰلِحٗا تَرۡضَىٰهُ وَأَصۡلِحۡ لِي فِي ذُرِّيَّتِيٓۖ إِنِّي تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَإِنِّي مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ١٥﴾ [الأحقاف: ۱۵].
«و ما انسان را به احسان در حق پدر و مادر سفارش کردیم (یاد کند که) مادر (نُه ماه چگونه) با رنج و رحمت بار حمل کشید و با درد و مشقت وضع حمل نمود و سی ماه تمام مدت حمل و شیرخواری بود تا وقتی که طفل بحد رشد رسید و آن زمان که آدمی چهل ساله گشت (و عقل و کمال یافت) آنگاه سزد که عرض کند خدایا مرا موفق فرما تا شکر گذارم بر نعمتی که بر من و بر پدر و مادرم اعطا کردی و به انجام کارهای شایسته که رضا و خشنودی تو در آن است توفیق ده و فرزندان مرا صالح گردان، بارالها من به دعا به درگاه تو باز آمدم و از تسلیم شوندگان و مطاع فرمان تو شدم».
۱- الفاتحه گشاینده ۲- البقره گاو ماده ۳- آل عمران فرزندان عمران ۴- النساء زنان ۵- مائده سفره آراسته آسمانی ۶- الانعام چهارپایان ٧-الاعراف فاصله میان ۸- الانفال غنیمتها ٩- التوبه از گناه بازگشتن ۱۰- یونس پسر متیّ از پیغمبران ۱۱- هود پیغمبر قوم عاد ۱۲- یوسف پسر یعقوب ۱۳- الرعد تُندر ۱۴- ابراهیم شیخالنبیاء ۱۵- الحجر دیار ثمود ۱۶- النّحل زنبور عسل ۱٧- الاسراء به شب رفتن و معراج ۱۸- الکهف شکاف در کوه ۱٩- مریم مادر عیسی ÷ ۲۰- طه از حروف مقطّعه ۲۱- الانبیاء پیغمبران ۲۲- الحج زیارت کعبه ۲۳- المؤمنون مؤمنان ۲۴- النّور روشنایی ۲۵- الفرقان جدا گشتن ۲۶- الشعراء شاعران ۲٧- النّمل مور ۲۸- القصص قصهها ۲٩- العنکبوت کارتنه ۳۰- الرّوم رومیان ۳۱- لقمان مردی بود با حکمت ۳۲- السجده سر بر زمین نهادن ۳۳- الاحزاب گروهها و سپاه ۳۴- سبا نام شهری ۳۵- فاطر آفریننده ۳۶- یس از حروف مقطّعه ۳٧- الصّافات فرشتگانی که به صف ایستادهاند ۳۸- ص از حروف مقطّعه ۳٩- الزّمر جمع زُمره (گروه) ۴۰- غافر آمرزنده ۴۱- فصّلت چیزی که تفصیل داده شده ۴۲- الشوری مشورت کردن ۴۳- الزُّخرف زیور و آرایش ۴۴- الدُّخان دود ۴۵- الجاثیه بر زانو نشسته ۴۶- الاحقاف تودههای ریگ ۴٧- محمد ج خاتمالانبیاء ۴۸- الفتح گشودن ۴٩- الحُجرات سرایچهها ۵۰- ق از حروف مقطّعه ۵۱- الذاریات تندبادها ۵۲- الطّور کوه موسی ÷ ۵۳- النّجم ستاره ۵۴- القمر ماه ۵۵- الرّحمن بخشنده ۵۶- الواقعه قیامت ۵٧- الحدید آهن ۵۸- المجادله با کسی پیکار کردن ۵٩- الحشر گرد آوردن ۶۰- الممتحنه آزموده شده ۶۱- الصّف رسته ۶۲- الجمعه آدینه ۶۳- المُنافقون دورویان ۶۴- التّغابن بر یکدیگر زیان آوردن ۶۵- الطّلاق رهایی ۶۶- التّحریم حرام کردن ۶٧- المُلک پادشاهی ۶۸- القلم خامه تراشیده(قلم) ۶٩- الحاقّه اشارهای به قیامت ٧۰- المعارج نردبانها ٧۱- نوح از انبیاء اولوالعزم ٧۲- الجّن جن (پری) ٧۳- مزمّل پیچیده در گلیم ٧۴- المدّثر پیچیده در جامه ٧۵- القیامه رستاخیز ٧۶- الدّهر روزگار ٧٧- المرسلات فرشتگانی که پیاپی فرستاده شوند ٧۸- النبأ خبر ٧٩- النّازعات کِشندگان جانها ۸۰- عَبَس روی تُرُش کرد ۸۱- الکوّرت در هم پیچیده ۸۲- الانفطار شکافته شدن ۸۳- المطفّفین کاهندگان از اوزان ۸۴- الانشقاق شکافته شدن ۸۵- البروج برجها ۸۶- الطّارق ستاره صبحگاهی ۸٧- الاعلی برتر ۸۸- الغاشیه پوشاننده ۸٩- الفجر پگاه ٩۰- البلد شهر مکه ٩۱- الشمس خورشید ٩۲- اللّیل شب ٩۳- والضّحی چاشتگاه ٩۴- الانشراح گشاده شدن ٩۵- التین انجیر ٩۶- العلق خون بسته ٩٧- القدر اندازه، ارزش ٩۸- البیّنه دلیل ٩٩- الزلزال جنبانیدن ۱۰۰- العادیات اسبان نفس زننده ۱۰۱- القارعه کوبنده (قیامت) ۱۰۲- التکاثُر نازیدن به بسیاری مال ۱۰۳- العصر روزگار ۱۰۴- الهمزه غیبت کننده ۱۰۵- الفیل پیل ۱۰۶- قریش نام قبیلهای از عرب ۱۰٧- الماعون اسباب خانه ۱۰۸- الکوثر نیکی بسیاری(نام حوضی در بهشت) ۱۰٩- الکافرون کافران ۱۱۰- النّصر پیروزی ۱۱۱- ابولهب عموی بدخواه پیغمبر ۱۱۲- الاخلاص پاک و خالص کردن ۱۱۳- الفلق سپیده دم ۱۱۴- النّاس مردمان