جشن میلاد رسول الله ص
تألیف:
إسحاق دبیری /
الحمد لله وسلام على عباده الذين اصطفى أما بعد:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ ١﴾ [آل عمران: ۱۰۲].
«ای مؤمنان، از خداوند چنانکه سزاوار پروای اوست پروا بدارید و جز در مسلمانی نمى‌رید».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا رِجَالٗا كَثِيرٗا وَنِسَآءٗۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِي تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَيۡكُمۡ رَقِيبٗا ١﴾ [النساء: ۱].
«ای مردم، از آن پروردگارتان پروا بدارید که شما را از یک تنِ یگانه آفرید و همسرش را از او خلق کرد و از آن دو مردان و زنان بسیاری پراکند. و از خدایی که به (نام) او از هم دیگر درخواست مى‌کنید، و از (گسستن) رابطه خویشاوندی پروا دارید، بى‌گمان خداوند بر شما نگهبان است».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا ٧٠ يُصۡلِحۡ لَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۗ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا ٧١﴾ [الأحزاب: ۷۰-۷۱].
«ای مؤمنان، از خداوند پروا بدارید و سخن استوار بگویید. تا کارهایتان را برای شما اصلاح کند و گناهانتان را برای شما بیامرزد، و هرکس که از خداوند و رسول او اطاعت کند (بداند که) به کامیابى‌ای بزرگ نایل آمده است».
این کتاب را درباره جشن تولد حضرت رسول نوشته‌ام تا با خواندن آن، مردم به حقیقت این بدعت پی ببرند و بدانند که دین خدا کامل است و احتیاج به کم یا زیاد کردن آن نیست؛ زیرا که صحابه و تابعین و مسلمانان سه قرن اول اسلام خیلی بیشتر و بهتر از ما به سوی نیکى‌ها و خوبى‌ها میل داشته‌اند، و هرگز نیکی و سنتی از رسول خدا را رها نکرده‌اند تا این که ما در این زمان به آن سنت رسیده باشیم.
چندی قبل این موضوع را یادداشت کرده بودم تا در فرصتی مناسب به آن بپردازم. اینک مى‌کوشم که آن را به صورت کتابی درآورم و در دسترس علاقه مندان قرار دهم.
امید است با مطالعه آن و دوری از تعصب کورکورانه، به سوی حقیقت و راستی بازگردیم وهوی و هوس را کنار گذاشته و فقط پیرو قرآن و سنت رسول باشیم، تا در روز قیامت از رستگاران باشیم.
ریاض ربیع الأول ۱۴۲۰ﻫ
اسحاق بن عبدالله بن محمد دبیری
از جمله اصولی که ما باید به آن اعتقاد راسخ داشته باشیم این است که خداوند با بعثت پیامبرص، دین اسلام را کامل کرد و آن را کامل‌ترین دین‌ها قرار داد و نعمـت خود را بر ما تمام نمود؛ در نتیجه بعد از پیامبرص کم یا زیاد کردن دین، در حیطه اختیار هیچ فردی نیست.
خداوند مى‌فرماید: ﴿ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗا﴾ [المائدة: ۳].
«امروز دینتان را برای شما کامل کردم و نعمت خویش را بر شما تمام نمودم واسلام را (به عنوان) دین برای شما پسندیدم».
و رسول اکرمص مى‌فرماید: «تَرَكْتُكُمْ عَلَى الْبَيْضَاءِ لَيْلُهَا كَنَهَارِهَا , لا يَزِيغُ عَنْهَا بَعْدِي مِنْكُمْ إِلا هَالِكٌ» [۱].
«شما را بر بهترین راه ترک کردم، شب آن مانند روز آن واضح و آشکار است، از آن راه منحرف نمى‌شود مگر آن که هلاک و گمراه شود».
پس هر مسلمانی که به دنبال راه نجات است باید که فقط و فقط پیرو آن چه خدا و رسولش آورده‌اند باشد و اجازه ندهد چه خود و چه کسی دیگر(هرکسی که خواهد باشد) چیزی به دین خدا بیفزاید، یا از آن کم کند.
بنابراین، طالب حق و دوستدار سنت پیامبرص، هیچ کاری انجام نمى‌دهد جز آن که خدا و رسول خداص به آن امر فرموده باشند.
و این جاست که علما و دانشمندان اسلامی مى‌گویند: «العبادات توقيفية» «واجب شدن عبادت‌ها را خداوند تعیین فرموده است و هیچ انسانی حق دخالت در آنها را ندارد».
چنانکه باریتعالی مى‌فرماید: ﴿وَمَا ٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِيهِ مِن شَيۡءٖ فَحُكۡمُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِ ﴾ [الشوری: ۱۰].
«و در هر چیزی که در آن اختلاف پیدا کنید، حکمش به خداوند احاله مى‌گردد».
و همچنین مى‌فرماید: ﴿قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡ﴾ [آل‌عمران: ۳۱].
«بگو: اگر خدا را دوست مى‌دارید، از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد».
و رسول الله ص مى‌فرماید: «مَنْ أَحْدَثَ فِى أَمْرِنَا مَا لَيْسَ مِنْهُ فَهُوَ رَدٌّ» [۲].
«هرکس در دین ما چیزی نو بیاورد که در دین نباشد، آن عمل نزد ما مردود و غیر قابل قبول است».
و مى‌فرماید: «وَإِيَّاكُمْ وَمُحْدَثَاتِ الأُمُورِ فَإِنَّ كُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلاَلَةٌ» [۳].
«بپرهیزید از آن چه در دین، جدید و نو آورده شده است؛ زیرا هر نو و جدیدی در دین، بدعت است و هر بدعت، ضلالت و گمراهی است».
و باید دانست که «كل» در حدیث فوق همه چیز و همه کس را در برمى گیرد و شامل انواع بدعت‌ها مى‌شود.
برادر و خواهر مؤمن! اگر آن چه تاکنون در بالا آورده شده، برای تو واضح و روشن است و از روی یقین به آن اعتقاد داری، بدان که هر گفتار و کرداری که جزیی از عبادت‌ها محسوب مى‌شود را باید با ترازوی دین سنجید که آیا این عمل برگرفته از اسلام است، یا تازه وارد دین شده است، آیا از سنت‌های پیامبرص است، یا از بدعت‌هاست؟
اکنون با ذکر نمونه، موضوع را روشن مى‌کنم.
جشن گرفتن ولادت حضرت رسول اکرمص، امام و قدوه و قائد و خاتم الأنبیاء والمرسلین ورحمت للعالمین.
[۱] أحمد وابن ماجه وغيرهما. [۲] متفق علیه. [۳] متفق علیه.
ابن کثیر در (البداية والنهاية ۱۱/۱۷۲) مى‌گوید که دولت الفاطمیه (العبيدية) ـ که نسبت آنها به عبیدالله بن میمون القداح یهودی مى‌رسد و در مصر از سال (۳۷۵ تا ۵۶۷ هـ.ق) حکم فرمایی مى‌کردند جشن‌هایی را روی کار آوردند که از جمله آنها جشن تولد حضرت رسول اکرمص مى‌باشد.
همچنین المقریزی در کتاب (الـمواعظ والإعتبار ۱/۴۹۰)، وشیخ محمد بخیت المطیعی مفتی مصر در کتاب (أحسن الكلام فيما يتعلق بالسنة والبدعة من الأحكام ص ۴۴ ـ ۴۵)، و شیخ علی محفوظ در کتاب (الإبداع في مضار الابتداع ص۲۵۱) والشیخ الإمام أبی حفص تاج الدین الفاکهانی در کتاب: (الـمورد في عمل الـمولد) والشیخ عبدالسلام خضر الشقیری در کتاب: (السنن والـمبتدعات الـمتعلقة بالأذكار والصلوات ص۱۳۸ـ۱۳۹)، والسید علی فکری در کتاب: (الـمحاضرات الفكرية ص۱۲۸)، والعلامه أحمد بن یحیی الونشریسی در کتاب: (الـمعيار الـمعرب والجامع عن فتاوى علماء أفريقية والأندلس والـمغرب ۷/۹۹ـ۱۰۱)، والشیخ ابن الحاج در کتاب: (الـمدخل ۲/۱۱ـ۱۲)، والشیخ محمد یوسف الصالحی الشامی در کتاب: (سبل الهدى والرشاد في سيرة خير العباد ص۳۴۹ نقل از الإمام السخاوی) والإمام الملا علی القاری در کتاب: (الـمورد الروي في الـمولد النبوي ص۲۴)، والشیخ نصیرالدین المبارک الشهیر بابن الطباخ، والشیخ ظهیرالدین جعفر التزمنتی، نگا(۱/۴۴۱ـ۴۴۲ در کتاب: سبيل الهدى والرشاد في سير خير العباد)، و ابن تیمیه در کتاب: (اقتضاء الصراط الـمستقيم ص۲۹۴ـ۲۹۵) وکتاب: (الفتاوى الکبرى ۱/۳۱۲)، وابن القیم در کتاب: (الإعلام الـموقعين)، وکتاب: (الـمولد) والإمام الشوکانی در کتاب: (رسالة في الـمولد)، والشیخ إسماعیل بن محمد الأنصاری المالی در کتاب: (القول الفصل في حكم الاحتفال بمولد خير الرسل)، و بسیاری افراد دیگر ذکر کرده‌اند که جشن‌های مولودی یک نوع بدعت بشمار مى‌رود، و آغاز پیدایش آن، از عهد دولت عبیدیه بوده است.
پـس اولیـن کسانی که أیـن بـدعت را گذاشته‌اند، ملحدین عبیدیه فرزندان عبدالله بن سبأ یهودی بوده‌اند، و آنها مُحال است که این کار را به خاطر محبت و دوستی حضرت رسولص انجام داده باشند.
از آن چه گفته شد نتیجه مى‌گیریم که تمام خوبى‌ها در پیروی از رسول اکرم، تا سه قرن پس از او مى‌باشد، و هرکس عبادتی انجام دهد که در زمان رسول اکرمص و عصرهای فضیلت «خَيْرُ أُمَّتِى قَرْنِى ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ...» [۴].
«بهترین مردمان، مردم قرن من است، سپس مردمی که بعد از قرن من مى‌آید، سپس مردمی که بعد از قرن دوم مى‌آید(سه قرن پس از پیامبر) مرسوم نباشد». آن عبادت‌ها مردود و غیر قابل قبول است، و گناه آن بر گردن کسی خواهد بود که آن را به دین افزوده باشد و همچنین کسانی که آن را رواج داده و به آن عمل مى‌کنند.
پس نتیجه مى‌گیریم که:
۱- مولودی و یا جـشن تولد حضرت رسول اکرم را نه آن حضرت، و نه خلفای راشدین، و نه هیچ یک از صحابـه و یاران، و نه تابعین در عصرهای فضیلت، آن را انجام نداده‌اند تا ما از آنان پیروی کنیم؛ زیرا آنان از ما داناتر، و به سنت پیامبر نزدیک‌تر، و به پیروی از آن بهتر و ارجح بوده‌اند، و اگر در اجرای آن جشن‌ها خیری مى‌بود، آنها در گرفتن آن خیـر، بر ما پیشی مى‌گرفتند.
۲- اولین کسانی که آن جشـن‌ها را برپا کرده‌اند زنادقه و ملحدین عبیدیه بوده‌اند.
۳- این اعمال شبیه به جشن‌های مسیحیان است که برای حضرت عیسی÷ مى‌گیرند، و ما مسلمانان از تقلید و پیروی کردن از آنان نهی شده‌ایم.
۴- در صورت برگزار کردن جشن‌های مولودی، بر این اعتقاد هستیم که خداوند دین خود را کامل نفرموده - والعیاذ بالله - و این که رسول خداص دین را به طور کامل به ما نرسانیده است - والعیاذ بالله - و این که مسلمانانِ عصرهای فضیلت، موجبات محبت و دوستی نسبت به رسـول خداص را بـه ما نرسانیده‌اند.
و این سخنان را جز زندیق و ملحد و بى‌دین کسی دیگر نمى‌گوید.
۵- جشن گرفتن در این شب، دلیل بر محبت و دوستی رسول نیست؛ زیرا بسیاری از کسانی که شب میلاد رسول را جشن مى‌گیرند پیروان واقعی آن حضرت نیستند، بلکه افرادی فاسق، فاجر و بى‌دین‌اند که ربا مى‌خورند و در ادای نمازها سستی و کاهلی مى‌ورزنـد، به فحشا و بدی‌ها روی مى‌آورند و گناهان بسیار انجام مى‌دهند.
و دلیل محبت آنحضرتص چنان است که خداوند مى‌فرماید: ﴿ قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡ﴾ [آل‌عمران: ۳۱].
«بگو: اگر خدا را دوست مى‌دارید، از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد».
و چنان است که خود آنحضرتص مى‌فرماید: «كُلُّ أُمَّتِى يَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَنْ أَبَى». قَالُوا وَمَنْ يَأْبَى يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: مَنْ أَطَاعَنِى دَخَلَ الْجَنَّةَ وَمَنْ عَصَانِى فَقَدْ أَبَى» [۵].
«همه شما به بهشت وارد خواهید شد مگر کسى که خود امتناع ورزد. گفتند: چه کسی است که از داخل شدن به بهشت امتناع مى‌ورزد‌ای رسول خدا؟! آن حضرتص فرمودند: کسى که از من اطاعت کند، به بهشت وارد خواهد شد، و هرکس از دستورات من سرپیچی کند، او همان کسی است که خود از وارد شدن به بهشت امتناع ورزیده است».
بنابراین، محبت و دوست داشتن پیامبرص، در پـیروی کردن از او (در ظاهر و باطن) و سنت صحیح، و دنبال کردن راه اوست، و آن چه از آن خبر داده است از گفتار و کردار و اخلاق و... .
۶- بسیاری از علما و دانشمندان متأخر، مفاسد بزرگی که در این شب (شب تولد رسول اکرمص) رخ مى‌دهد را بیان کرده‌اند؛ مانند: بعضی از اعمال شرک گونه، و غلو و زیاده روی در اشعار، و طلب یاری و کمک از پیامبر کردن، و اختلاط (جمع شدن زن و مرد در یک جا)، واستعمال ترانه و موسیقی، و شراب خواری، و غیر از این مفسده‌ها.
۷- روز تولد رسول اکرمص همان روز رحلت اوست؛ یعنی روز۱۲ ربیع الأول؛ چنان که در کتب سیره وارد شده است. پس در این روز، خوشحالی بر ناراحتی هیچ مزیتی ندارد، و اگر ما در اعمال دین حق انتخاب داشتیم، به یقین ناراحتی و سوگواری و گریه و زاری در این روز و شب، اولی بر جشن و شادی بود.
وصلى الله على عبده ورسـوله نبينا محمد وعلى آله وأصحابه وأتباعه بإحسان.
[۴] متفق علیه. [۵] رواه البخاری.