100 وصیت پیامبر ج
جمع آوری و نویسنده:
عمران دهواری
الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسوله الأمين، وأشهد أن لا إله إلا الله، وأشهد أن سيدنا محمداً عبده ورسوله، وصفيه من خلقه وخليله، أدى الأمانة، وبلغ الرسالة، ونصح للأمة، فكشف الله به الغمة، وجاهد في الله حق جهاده حتى أتاه اليقين، فاللهم اجزه عنا خير ما جزيت نبياً عن أمته، ورسولاً عن دعوته ورسالته، صلى الله عليه، وعلى آله وأصحابه وأحبابه وأتباعه، وعلى كل من اهتدى بهديه، واستن بسنته واقتفى أثره إلى يوم الدين.
خداوند متعال می فرماید: ﴿وَمَآ ءَاتَىٰكُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَىٰكُمۡ عَنۡهُ فَٱنتَهُواْۚ﴾ [الحشر:٧].
ترجمه: «چیزهائی را که پیغمبر برای شما (از احکام الهی) آورده است اجراء کنید، و از چیزهائی که شما را از آن بازداشته است، دست بکشید.»
کتابی که در پیش روی دارد، مجموعه ای از نصائح و اندرزهای ارزشمند رسول گرامی اسلام ج به امت خویش می-باشد.
دین اسلام سرتاسر پند و نصیحت است، و هر کس با توجه به موقعیتی که دارد در حد توان باید خیرخواه دیگران باشد. چنان چه در حدیثی به این مسأله اشاره می‌شود.
عن أَبِي رُقيَّةَ تَميمِ بنِ أَوْس الدَّارِيِّس أَنَّ النَّبِيَّ ج قَالَ: «الدِّينُ النَّصِيحَةُ» قُلْنَا: لِمَن؟ قَالَ «للَّه وَلِكِتَابِهِ ولِرسُولِهِ وَلأَئمَّةِ المُسْلِمِينَ وَعَامَّتِهِمْ» [رواه مسلم].
از تمیم بن أوس داریس روایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «دین، نصیحت و خیرخواهی است»، گفتیم: برای چه کسی؟ فرمودند: «برای خدا و کتابش و پیامبرش و پیشوایان مسلمان و عموم آن‌ها برای همدیگر».
از سفارشات بسیار جامع و شامل نبی اکرم ج، حدیث مشهور عرباض بن ساریهس است، که به شرح زیر می باشد:
عن العرباض بن ساريةس قال: وعظنا رسول الله ج موعظة وجلت منها القلوب وذرفت منها العيون فقلنا يا رسول الله: كأنها موعظة مودع فأوصنا قال: «أوصيكم بتقوى الله والسمع والطاعة وإن تأمر عليكم عبد وإنه من يعش منكم فسيرى اختلافا كثيرا فعليكم بسنتي وسنة الخلفاء الراشدين المهديين عضوا عليها بالنواجذ وإياكم ومحدثات الأمور فإن كل بدعة ضلالة». [ابوداود، ترمذی، ابن ماجه، ابن حبان در صحیحش و آلبانی تصحیح کرده است].
عرباض بن ساریهس می-گوید: رسول الله ج چنان سخنرانی رسایی ایراد نمود که به سبب آن قلب ها به وحشت افتاد و چشم ها گریان گردید، ما گفتیم ای رسول خدا ج: گویا این سخنرانی آخر و وداع است، پس ما را سفارش کن، فرمود: «شما را به تقوای پروردگار سفارش می کنم، و گوش فرا دادن و اطاعت از والیان امر، هر چند برده ای حبشی حاکم شما باشد، هر کس پس از من زنده بماند، به زودی اختلافات زیادی خواهد دید، بر شماست که از سنت من و خلفای راشدین راه یافته پیروی کنید و آن را با دندانهایتان محکم بگیرد (کنایه از پایبندی محکم است) و بر شماست که از امور نوپیدا دوری کنید، چرا که تمام بدعتها، گمراهی-اند».
مسلمان با سرلوحه قرار دادن این سفارشات ناب در زندگی خود، از تمام فتنه ها و خطراتی که متوجه دین و دنیای او می شود، محفوظ و مصون می ماند و از آزمایش های الهی سربلند، بیرون می-آید.
پس بیایید همگی مان بار دیگر با خدای خود بر تقوا عهد کنیم و قرآن و سنت را اساس کار و منهج زندگی خویش قرار دهیم و از هرگونه بدعت و نوآوری در دین برحذر باشیم؛ در این صورت راه یافته وسعاتمند خواهیم شد.
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی آله واصحابه اجمعین
عمران دهواری
۱۰/۱/۱۳٩۰
سراوان – بلوچستان
عَنْ جَاْبِر بْنِ عَبْدِ الله رضي الله عنهما قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَنْ لَقِيَ اللَهَ، لَا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا، دَخَلَ الجَنَّةَ، وَمَنْ لَقِيَهُ، يُشْرِكُ بِهِ، دَخَلَ النَّارَ». [متفق‌علیه]
از جابر بن عبداللهب روایت است که: رسول الله ج فرمود: «هر کس در حالی که به خدا شرک نورزیده، او را ملاقات کند، وارد بهشت می‌شود. و هر کس در حالی با خدا ملاقات کند که به او شرک کرده است، وارد دوزخ می‌شود».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «كُلُّ أُمَّتِي يَدْخُلُونَ الجَنَّةَ إِلَّا مَنْ أَبَى، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، وَمَنْ يَأْبَى؟ قَالَ: مَنْ أَطَاعَنِي دَخَلَ الجَنَّةَ، وَمَنْ عَصَانِي فَقَدْ أَبَى». [رواه البخاری]
از ابوهریرهس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «همه ی امتیان من وارد بهشت می شوند، مگر کسی که امتناع ورزد»، صحابه عرض کردند: ای رسول خدا! چه کسی امتناع می ورزد؟ فرمود: «هر کس که از من اطاعت کند، وارد بهشت می‌شود و هر کس، از من نافرمانی کند، در حقیقت، امتناع ورزیده است».
عَنْ جَاْبِر بْنِ عَبْدِ الله رضي الله عنهما قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمْ أَنْ يَنْفَعَ أَخَاهُ فَلْيَفْعَلْ». [رواه مسلم]
از جابر بن عبداللهب روایت است که: رسول الله ج فرمود: «هر کس که توانایی نفع رسانی به برادرش را دارد، این کار را انجام دهد».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ كَانَتْ لَهُ مَظْلَمَةٌ لأَخِيهِ مِنْ عِرْضِهِ أَوْ شَيْءٍ فَلْيَتَحَلَّلْهُ مِنْهُ الْيَوْمَ قَبْلَ أَنْ لا يَكُونَ دِينَارٌ وَلا دِرْهَمٌ، إِنْ كَانَ لَهُ عَمَلٌ صَالِحٌ أُخِذَ مِنْهُ بِقَدْرِ مَظْلَمَتِهِ، وَإِنْ لَمْ تَكُنْ لَهُ حَسَنَاتٌ أُخِذَ مِنْ سَيِّئَاتِ صَاحِبِهِ فَحُمِلَ عَلَيْهِ». [رواه البخارى]
ابوهریرهس می‌گوید: رسول الله ج فرمود: «هر کس که ظلمی به برادرش نموده باشد، خواه به آبروی او لطمه زده و یا حق دیگری از او پایمال کرده است، همین امروز (در دنیا) از او طلب بخشش کند قبل از اینکه روزی (قیامت) فرا رسد که در آن، درهم و دیناری، وجود ندارد. زیرا اگر اعمال نیکی داشته باشد، (در آن روز) به اندازه ظلمی که نموده است، از آن‌ها کسر میگردد. و اگر اعمال نیکی نداشته باشد، گناهان مظلوم را به دوش او (ظالم) می گذارند».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ ج: «لَا تَحَاسَدُوا، وَلَا تَنَاجَشُوا، وَلَا تَبَاغَضُوا، وَلَا تَدَابَرُوا، وَلَا يَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ، وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَانًا المُسْلِمُ أَخُو المُسْلِمِ لَا يَظْلِمُهُ، وَلَا يَخْذُلُهُ، وَلَا يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا، وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، بِحَسْبِ امْرِئٍ مِنَ الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ المُسْلِمَ، كُلُّ المُسْلِمِ عَلَى المُسْلِمِ، حَرَامٌ دَمُهُ، وَمَالُهُ، وَعِرْضُهُ». [رواه مسلم]
از ابوهریرهس روایت شده است که: پیامبر ج فرمودند: «به یکدیگر حسد نورزید؛ در معامله‌ی یکدیگر نَجَش نکنید (نجش، یعنی اظهار خرید یک جنس به قیمت بالاتر بدون خرید آن برای فریب دادن مشتری و تحریک او به خرید آن جنس)، نسبت به هم کینه نداشته باشید، به همدیگر پشت و با یکدیگر قطع رابطه نکنید و بر معامله‌ی دیگران معامله ننمایید (با پرداخت مبلغی بیشتر یا قول فروش ارزان‌تر، مانع معامله‌ی دیگری شود و خود، معامله را انجام دهد). بندگان خدا و برادران همدیگر باشید؛ مسلمان برادر مسلمان است. به او ستم نمی‌کند و یاری او را ترک نمی‌کند؛ تقوا اینجاست ـ با دست سه بار به سینه‌ی (قلب) خود اشاره فرمود ـ برای شخص مسلمان، همین اندازه از شر و بدی کافی است که برادر مسلمان خود را تحقیر کند. تمام حقوق یک فرد مسلمان بر مسلمان دیگر حرام است: خونش، مالش و ناموسش».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ، فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الْحَدِيثِ». [متفق‌علیه]
ابوهریرهس می گوید: رسول الله ج فرمود: «از گمان بد، اجتناب کنید. زیرا گمان بد، بدترین نوع دروغ است».
عَنْ جَاْبِرس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «اتَّقُوا الظُّلْمَ، فَإِنَّ الظُّلْمَ ظُلُمَاتٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَاتَّقُوا الشُّحَّ، فَإِنَّ الشُّحَّ أَهْلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ، حَمَلَهُمْ عَلَى أَنْ سَفَكُوا دِمَاءَهُمْ وَاسْتَحَلُّوا مَحَارِمَهُمْ». [رواه مسلم]
از جابرس روایت شده است که: پیامبر ج فرمودند: «از ظلم بپرهیزید؛ زیرا که ظلم در روز قیامت، تاریکی است و از بخل و آز دوری کنید؛ زیرا بخل، امتهای پیش از شما را هلاک کرد و آن‌ها را واداشت که خون یکدیگر را بریزند و حرام‌ها را حلال کنند».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «لاَ تَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ حَتَّى تُؤْمِنُوا، وَلاَ تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا، أَوَلاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى شَيْءٍ إِذَا فَعَلْتُمُوهُ تَحَابَبْتُمْ؟ أَفْشُوا السَّلاَمَ بَيْنَكُمْ». [مسلم]
ابوهریرهس می گوید: رسول الله ج فرمود: «سوگند به کسی که جان من در دست اوست، وارد بهشت نمی‌شوید تا این که ایمان داشته باشید و ایمان نخواهید داشت تا آن‌که همدیگر را دوست داشته باشید؛ آیا شما را راهنمایی کنم به چیزی که اگر آن را انجام دهید، همدیگر را دوست خواهید داشت؟ سلام را در میان خودتان پراکنده و عمومی کنید».
عَنْ ابْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «عَلَى المَرْءِ المُسْلِمِ السَّمْعُ وَالطَّاعَةُ فِيمَا أَحَبَّ وَكَرِهَ، إِلَّا أَنْ يُؤْمَرَ بِمَعْصِيَةٍ، فَإِنْ أُمِرَ بِمَعْصِيَةٍ فَلَا سَمْعَ وَلَا طَاعَةَ». [متفق علیه]
از ابن عمرب روایت شده است که: پیامبر ج فرمودند: «بر مسلمان، گوش دادن به فرمان و اطاعت فرمانروایان، در هر چه دوست دارد یا ندارد (خواه آن فرمان‌ها را بپسندد، خواه نپسندد) واجب است، مگر این که به گناهی (خلاف شرعی) امر شود که هر گاه به معصیت و گناه امر شود، دیگر هیچ گوش دادن و اطاعتی در کار او واجب نیست».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «اجْتَنِبُوا السَّبْعَ الْمُوبِقَاتِ». قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَمَا هُنَّ؟ قَالَ: «الشِّرْكُ بِاللَّهِ، وَالسِّحْرُ، وَقَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ، وَأَكْلُ الرِّبَا، وَأَكْلُ مَالِ الْيَتِيمِ، وَالتَّوَلِّي يَوْمَ الزَّحْفِ، وَقَذْفُ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ الْغَافِلاتِ». [متفق علیه]
از ابوهریرهس روایت است که نبی اکرم ج فرمود: «از هفت گناه نابود کننده اجتناب کنید». گفتند: ای رسول خدا! آن‌ها کدامند؟ فرمود: «شرک به خدا، سحر، کشتن انسان بی گناه، خوردن ربا، خوردن مال یتیم، فرار از جهاد و تهمت زنا به زنان پاکدامن و بی خبر از فساد».
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّه عَنْهَا قَالَتْ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «لا تَسُبُّوا الأَمْوَاتَ، فَإِنَّهُمْ قَدْ أَفْضَوْا إِلَى مَا قَدَّمُوا». [البخاری]
عایشهل می گوید: رسول الله ج فرمود: «به مردگان، ناسزا نگویید. زیرا آنان به نتیجه ی اعمالشان، رسیده اند».
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا عَنِ النَّبِيِّ ج: أَنَّهُ قَالَ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ: «وَيْحَكُمْ - أَوْ قَالَ- وَيْلَكُمْ لاَ تَرْجِعُوا بَعْدِي كُفَّارًا يَضْرِبُ بَعْضُكُمْ رِقَابَ بَعْضٍ». [متفق علیه]
عبدالله بن عمرب روایت می کند که: رسول الله ج در حجة الوداع فرمود: «وای بر شما، بعد از من، کافر نشوید طوری که برخی از شما گردن بعضی دیگر را بزند».
عَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍس قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «إِذَا كُنْتُمْ ثَلاثَةً فَلا يَتَنَاجَى رَجُلانِ دُونَ الآخَرِ، حَتَّى تَخْتَلِطُوا بِالنَّاسِ أَجْلَ أَنْ يُحْزِنَهُ». [متفق علیه]
عبدالله بن مسعودس می‌گوید: نبی اکرم ج فرمود: «اگر سه نفر بودید، دو نفر بدون مشارکت دیگری، با یکدیگر، درگوشی صحبت نکنید. زیرا این کار، باعث نگرانی آن شخص می‌شود. مگر اینکه در جمع مردم، قرار گرفتید». (که در این صورت می توانید درگوشی صحبت کنید).
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «إِيَّاكُمْ وَالْجُلُوسَ عَلَى الطُّرُقَاتِ». فَقَالُوا: مَا لَنَا بُدٌّ إِنَّمَا هِيَ مَجَالِسُنَا نَتَحَدَّثُ فِيهَا، قَالَ: «فَإِذَا أَبَيْتُمْ إِلاَّ الْمَجَالِسَ فَأَعْطُوا الطَّرِيقَ حَقَّهَا» قَالُوا: وَمَا حَقُّ الطَّرِيقِ؟ قَالَ: «غَضُّ الْبَصَرِ، وَكَفُّ الأَذَى، وَرَدُّ السَّلامِ، وَأَمْرٌ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهْيٌ عَنِ الْمُنْكَرِ». [متفق‌علیه]
از ابوسعید خدریس روایت است که نبی اکرم ج فرمود: «از نشستن در معابر عمومی اجتناب کنید». مردم گفتند: یا رسول الله! چاره ای جز این نداریم زیرا آنجا، محل نشستن و سخن گفتن ما است. رسول الله ج فرمود: «اگر چاره‌ای جز این ندارید، پس حق راه را مراعات کنید». پرسیدند: یا رسول الله! حق راه چیست؟ فرمود: «حفاظت چشم‌ها، اذیت نکردن عابران، جواب دادن سلام و امر به معروف و نهی از منکر».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «كَانَ الرَّجُلُ يُدَايِنُ النَّاسَ فَكَانَ، يَقُولُ لِفَتَاهُ: إِذَا أَتَيْتَ مُعْسِرًا فَتَجَاوَزْ عَنْهُ لَعَلَّ اللَهَ أَنْ يَتَجَاوَزَ عَنَّا. قَالَ: فَلَقِيَ اللَهَ فَتَجَاوَزَ عَنْهُ». [متفق علیه]
از ابوهریره س روایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «مردی بود که به مردم قرض می‌داد و م به غلامش می‌گفت: وقتی برای مطالبه‌ی قرض نزد تنگدستی می‌روی، از او درگذر و صرف‌نظر کن، شاید خداوند (گناهان ما را ببخشد و) از ما درگذرد، سپس آن شخص فوت کرد و خداوند از تقصیر او گذشت».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلا يُؤْذِ جَارَهُ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ». [متفق علیه]
ابوهریرهس می گوید: رسو ل الله ج فرمود: «هرکس که به خدا و روز قیامت، ایمان دارد، همسایه اش را از اذیت و آزار نکند. و هرکس که به خدا و روز قیامت، ایمان دارد، مهمانش را گرامی بدارد. و هرکس که به خدا و روز قیامت، ایمان دارد، سخن خوب بگوید و یا سکوت نماید».
عِنْ عَيَاضِ بْنِ حِمَارٍس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «إِنَّ اللهَ أَوْحَى إِلَيَّ أَنْ تَوَاضَعُوا حَتَّى لَا يَفْخَرَ أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ، وَلَا يَبْغِ أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ». [رواه مسلم]
از عیاض بن حمارس روایت شده است که: پیامبر ج فرمودند: «خداوند به من وحی فرمود که نسبت به همدیگر متواضع باشید، تا کسی بر دیگری تفاخر نکند و یکی بر دیگری ستم روا ندارد».
عَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِي اللَّه عَنْهمَا قَالَ: أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ ج بِمَنْكِبِي، فَقَالَ: «كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَرِيبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيلٍ». وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يَقُولُ: إِذَا أَمْسَيْتَ فَلا تَنْتَظِرِ الصَّبَاحَ، وَإِذَا أَصْبَحْتَ فَلا تَنْتَظِرِ الْمَسَاءَ، وَخُذْ مِنْ صِحَّتِكَ لِمَرَضِكَ، وَمِنْ حَيَاتِكَ لِمَوْتِكَ. [رواه البخاری]
عبدالله بن عمرب می گوید: رسول الله ج دستش را بر شا نه ام گذاشت و فرمود: «در دنیا مانند مسافر و یا رهگذر، زندگی کن». راوی می‌گوید: ابن عمرب می گفت: هنگامی که شب شد، منتظر صبح نباش. و هنگامی که صبح شد، منتظر شب نباش. و از وقت صحت، برای زمان بیماری، بهره برداری کن. همچنین در دوران زندگی، برای مرگ ات، آمادگی کن».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَا نَقَصَتْ صَدَقَةٌ مِنْ مَالٍ، وَمَا زَادَ اللهُ عَبْدًا بِعَفْوٍ إِلَّا عِزًّا، وَمَا تَوَاضَعَ أَحَدٌ لِلهِِ إِلَّا رَفَعَهُ اللهُ». [رواه مسلم]
از ابوهریرهس روایت شده است که: پیامبر ج فرمودند: «هرگز صدقه، از مال کم نمی‌کند، و یقیناً خداوند در برابر گذشت بنده‌اش، عزت او را زیاد می‌کند، و هر بنده‌ای برای خدا تواضع کند، خداوند عز و جل (مقام) او را بلند می‌گرداند».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس أَنَّ النَّبِيَّ ج قَالَ: «مَا مِنْ يَوْمٍ يُصْبِحُ الْعِبَادُ فِيهِ، إِلاَّ مَلَكَانِ يَنْزِلانِ، فَيَقُولُ أَحَدُهُمَا: اللَّهُمَّ أَعْطِ مُنْفِقًا خَلَفًا، وَيَقُولُ الآخَرُ: اللَّهُمَّ أَعْطِ مُمْسِكًا تَلَفًا». [متفق علیه]
ابوهریرهس روایت می کند که: نبی اکرم ج فرمود: «هر روزی که بندگان، صبح می‌کنند، دو فرشته از آسمان نازل می شود. یکی می گوید: خدایا! به کسی که در راه تو انفاق می کند، عوض بده. و دیگری می گوید: خدایا! به کسی که از انفاق، خودداری می کند، ضرر و زیان برسان».
عَنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «المُؤْمِنُ الْقَوِيُّ خَيْرٌ وَأَحَبُّ إِلَى اللهِ مِنَ المُؤْمِنِ الضَّعِيفِ، وَفِي كُلٍّ خَيْرٌ، احْرِصْ عَلَى مَا يَنْفَعُكَ، وَاسْتَعِنْ بِاللهِ وَلَا تَعْجَزْ، وَإِنْ أَصَابَكَ شَيْءٌ فَلَا تَقُلْ: لَوْ أَنِّي فَعَلْتُ كَانَ كَذَا وَكَذَا، وَلَكِنْ قُلْ: قَدَرُ اللهِ وَمَا شَاءَ فَعَلَ، فَإِنَّ لَوْ تَفْتَحُ عَمَلَ الشَّيْطَانِ». [رواه مسلم]
از ابوهریرهس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «در نزد خدا مؤمن قوی و نیرومند از مؤمن ضعیف بهتر و محبوب تر است، و در هر کدام شان خیر وجود دارد. تلاش کن و حریص باش بدان چه برایت نفع می رساند، و از خداوند یاری خواسته و ناتوان مشو. هرگاه به تو چیزی برسد، مگو اگر من چنین می-کردم چنین وچنان می‌شد، ولی بگو خدا مقدر ساخته بود و آن چه خداوند بخواهد انجام می دهد. زیرا کلمه ی "اگر" دروازه ی وسوسه شیطان را باز می کند».
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍس قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُبْسَطَ لَهُ فِي رِزْقِهِ، أَوْ يُنْسَأَ لَهُ فِي أَثَرِهِ، فَلْيَصِلْ رَحِمَهُ». [متفق علیه]
انس بن مالکس می گوید: شنیدم که رسول الله ج فرمود: «هرکس که می‌خواهد روزی اش زیاد گردد و عمرش طولانی شود، باید که صله رحم داشته باشد».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَنْ دَعَا إِلَى هُدًى كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أُجُورِ مَنْ تَبِعَهُ، لَا يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَيْئًا، وَمَنْ دَعَا إِلَى ضَلَالَةٍ كَانَ عَلَيْهِ مِنَ الْإِثْمِ مِثْلُ آثَامِ مَنْ تَبِعَهُ، لَا يَنْقُصُ ذَلِكَ مِنْ آثَامِهِمْ شَيْئًا». [مسلم]
ابوهریرهس می گوید: رسول الله ج فرمود: «اگر کسی مردم را بسوی هدایت (کار خیر و سنتی) دعوت کند، به اندازه ی پاداش کسانی که از او پیروی می نمایند، اجر و پاداش می برد بدون این که از پاداش آنان، چیزی کاسته شود؛ همچنین اگر کسی مردم را بسوی گمراهی فرا خواند، به اندازه ی گناه کسانی که از او پیروی می‌کنند، گناهکار می گردد بدون اینکه از گناه آنان، چیزی کاسته شود».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس: أَنَّ رَجُلاً قَالَ لِلنَّبِيِّ ج: أَوْصِنِي. قَالَ: «لا تَغْضَبْ». فَرَدَّدَ مِرَارًا. قَالَ: «لا تَغْضَبْ». [رواه البخاری]
ابوهریرهس می گوید: مردی به نبی اکرم ج گفت: مرا نصیحت کن.آنحضرت ج فرمود: «خشم نکن». آن مرد چند بار، تقاضایش را تکرار کرد و رسول اکرم ج همچنان می فرمود: «خشم نکن».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ، وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ يَسَّرَ اللهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ، وَاللهُ فِي عَوْنِ الْعَبْدِ مَا كَانَ الْعَبْدُ فِي عَوْنِ أَخِيهِ، وَمَنْ سَلَكَ طَرِيقًا يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْمًا سَهَّلَ اللهُ لَهُ بِهِ طَرِيقًا إِلَى الجَنَّةِ، وَمَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ فِي بَيْتٍ مِنْ بُيُوتِ اللهِ يَتْلُونَ كِتَابَ اللهِ وَيَتَدَارَسُونَهُ بَيْنَهُمْ إِلَّا نَزَلَتْ عَلَيْهِمُ السَّكِينَةُ وَغَشِيَتْهُمُ الرَّحْمَةُ وَحَفَّتْهُمُ المَلَائِكَةُ، وَذَكَرَهُمُ اللهُ فِيمَنْ عِنْدَهُ، وَمَنْ بَطَّأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ». [رواه‌مسلم]
از ابوهریرهس روایت شده است که: پیامبر ج فرمودند: «هر کس مشکل و غمی از مشکل‌ها و غم‌های دنیا را از مؤمنی برطرف کند، خداوند مشکل و غمی از مشکل‌ها و غم‌های قیامت را از او برطرف می‌کند و هر کس با بدهکارِ تنگدستی، آسان‌گیری کند، خداوند در دنیا و آخرت با او آسان‌گیری می‌کند و کسی که (عیب) مسلمانی را بپوشاند، خداوند در دنیا و آخرت (عیوب و گناهان) او را می‌پوشاند؛ خداوند یار بنده است تا وقتی که بنده یار برادر خود باشد. و هر کس راهی را برای جستجوی علم در پیش بگیرد، خداوند با آن، راهی به‌سوی بهشت برای او هموار می‌نماید؛ و هر گاه عده‌ای در یکی از خانه‌های خدا (مساجد) جمع شدند که کتاب خدا را تلاوت کنند و به همدیگر آن را تعلیم دهند، آرامش بر آن‌ها وارد می‌شود و رحمت خدا آن‌ها را فرا می‌گیرد و ملائکه به دور آن‌ها حلقه مى زنند و خداوند آن‌ها را در نزد کسانی که پیش او هستند، یاد می کند؛ و کسی که عمل خیرش نتواند به او کمک کند، (عملی نداشته باشد، یا عملش خالصانه و مقبول نباشد)، نسب او هیچ فایده‌ای برای او ندارد و به دادش نمی‌رسد».
عَن ابْنِ عَبَّاسٍ رضي الله عنهما قَالَ : كُنْتُ خَلْفَ رَسُولِ الله ج يَوْمًا، فَقَالَ: «يَا غُلَامُ إِنِّي أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ: احْفَظِ اللَه يَحْفَظْكَ، احْفَظِ اللَهَ تَجِدْهُ تُجَاهَكَ، إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللَهَ، وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللهِ، وَاعْلَمْ أَنَّ الْأُمَّةَ لَوِ اجْتَمَعَتْ عَلَى أَنْ يَنْفَعُوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَنْفَعُوكَ إِلَّا بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللهُ لَكَ، وَلَوِ اجْتَمَعُوا عَلَى أَنْ يَضُرُّوكَ بِشَيْءٍ لَمْ يَضُرُّوكَ إِلَّا بِشَيْءٍ قَدْ كَتَبَهُ اللهُ عَلَيْكَ، رُفِعَتِ الْأَقْلَامُ، وَجَفَّتِ الصُّحُفُ». [رواه الترمذی و صححه الألبانی]
از ابن عباسب روایت شده است که فرمود: من روزی در پشت سر پیامبر ج بر مرکب شان سوار بودم، فرمودند: «ای پسر! چند کلمه را به تو می‌آموزم: خدا را به یاد داشته باش تا او نیز حافظ و نگهدار تو باشد؛ مراقب اوامر خداوند باش تا در مقابل خود او را بیابی. هرگاه چیزی می‌خواهی، از خدا بخواه و هر گاه یاری می‌جویی، از خدا بجوی و بدان که اگر همه‌ی مردم جمع شوند که نفعی به تو برسانند نمی‌توانند، مگر آن چه که خدا برای تو مقدر کرده است و اگر همه‌ی مردم جمع شوند که ضرری به تو برسانند نمی‌توانند، مگر آنچه که خدا برای تو مقدر کرده است، (زیرا که) قلم‌ها از نوشتن باز ایستاده‌اند و نامه‌ها خشک شده‌اند.
عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رضي الله عنهما قَالَ: أَمَرَنَا رَسُولُ اللهِ ج بِسَبْعٍ: «بِاتِّبَاعِ الْجَنَائِزِ، وَعِيَادَةِ الْمَرِيضِ، وَإِجَابَةِ الدَّاعِي، وَنَصْرِ الْمَظْلُومِ، وَإِبْرَارِ الْقَسَمِ، وَرَدِّ السَّلامِ، وَتَشْمِيتِ الْعَاطِسِ، وَنَهَى عَنِ الشُّرْبِ فِي الْفِضَّةِ، وَنَهَانَا عَنْ تَخَتُّمِ الذَّهَبِ، وَعَنْ رُكُوبِ المَيَاثِرِ، وَعَنْ لُبْسِ الْحَرِيرِ، وَالدِّيبَاجِ، وَالْقَسِّيِّ، وَالْإِسْتَبْرَقِ». [متفق علیه]
براء بن عازبس می گوید: رسول الله ج ما را به انجام هفت کار، امر فرمود و از انجام هفت کار دیگر، منع کرد. آنچه به آن، امر کرد، عبارتند از: ۱ـ تشییع جنازه ۲ـ عیادت مریض ۳ ـ قبول دعوت ۴ ـ کمک و یاری مظلوم ۵ـ پاسخ دادن به سلام ۶ـ جواب عطسه ٧ـ وفای به عهد.
و کارهایی که از آن‌ها منع کرد، عبارتند از: ۱ـ استفاده از ظروف نقرهای ۲ـ انگشتر طلا ۳- استفاده از زین و پالانی است که از ابریشم ساخته شده باشد. ۴ـ استفاده از لباس ابریشمی ۵ـ استفاده از دیباج (نوعی پارچه ابریشمی) ۶ـ استفاده از قسی (نوعی لباس که ابریشم در آن بکار رفته است) ٧ـ استفاده از استبرق (پارچهای ابریشمی و کلفت).
عن أبي هُريرةس قال: قال رسولُ اللَّه ج: «لأَنْ يحتَطِبَ أَحَدُكُم حُزمَةً على ظَهرِه، خَيْرٌ من أَنْ يَسأَل أَحَدا، فَيُعُطيَه أَو يمنَعَهُ». [متفق علیه]
ابوهریرهس روایت می کند که: رسول الله ج فرمود: «همانا اگر یکی از شما پشته ی هیزمی بر پشتش حمل کند، برایش بهتر است از اینکه از کسی سؤال کند و به وی بدهد و یا از او منع کند».
عَنِ الْمُغِيرَةِس قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ ج يَقُولُ: «إِنَّ كَذِبًا عَلَيَّ لَيْسَ كَكَذِبٍ عَلَى أَحَدٍ، مَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ». [متفق علیه]
مغیرهس می گوید: شنیدم که رسول الله ج فرمود: «نسبت دادن سخن دروغ به من، مانند نسبت دادن دروغ به هیچ کس دیگری، نیست. هرکس، سخن دروغی را به من نسبت دهد، جایش را در دوزخ، آماده نماید».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَالَ: أَوْصَانِي خَلِيلِي ج بِثَلاثٍ، لا أَدَعُهُنَّ حَتَّى أَمُوتَ: «صَوْمِ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ وَصَلاةِ الضُّحَى وَنَوْمٍ عَلَى وِتْرٍ». [متفق علیه]
ابوهریرهس می‌گوید: دوستم؛ رسول خدا ج؛ سه توصیه به من فرمود که تا لحظه مرگ، آن‌ها را رها نخواهم کرد: «سه روز، روزه گرفتن در هر ماه، خواندن نماز چاشت و خواندن نماز وتر، قبل از خوابیدن».
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ الله عَنْهُمَا يَقُولُ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: «كُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، الإِمَامُ رَاعٍ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ فِي أَهْلِهِ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالْمَرْأَةُ رَاعِيَةٌ فِي بَيْتِ زَوْجِهَا وَمَسْئُولَةٌ عَنْ رَعِيَّتِهَا، وَالْخَادِمُ رَاعٍ فِي مَالِ سَيِّدِهِ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ». [متفق علیه]
عبدالله بن عمرس می گوید: رسول الله ج فرمود: «هر کدام از شما مسئول است، و از هریک از شما، درمورد زیر دستانش سؤال خواهد شد. رهبر جامعه، مسئول رعیت می باشد. مرد، مسئول خانواده و زیر دستانش می باشد. زن در خانه شوهر، مسئول زیر دستان خود است. خدمتگذار، مسئول است و از او در مورد اموال صاحبش و مسئولیت های دیگرش، سئوال خواهد شد».
عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍس: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «إِيَّاكُمْ وَالدُّخُولَ عَلَى النِّسَاءِ». فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَفَرَأَيْتَ الْحَمْوَ؟ قَالَ: «الْحَمْوُ الْمَوْتُ». [متفق علیه]
عقبه بن عامرس می گوید: رسول الله ج فرمود: «از رفتن نزد زنان (بیگانه) پرهیز کنید». مردی از انصار پرسید: ای رسول خدا! نظر شما در مورد خویشاوندان شوهر (مثل برادر، عمو، پسر عمو و خواهر زاده ی شوهر) چیست؟ فرمود: «هلاکت، در همین است».
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا: أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِيَّ ج يَقُولُ: «لا يَخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِامْرَأَةٍ وَلا تُسَافِرَنَّ امْرَأَةٌ إِلا وَمَعَهَا مَحْرَمٌ». [متفق علیه]
ابنعباسب می گوید: شنیدم که نبی اکرم ج فرمود: «هیچ مردی با زنی (بیگانه) خلوت نکند. و هیچ زنی بدون محرم، به مسافرت نرود».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «تُنْكَحُ الْمَرْأَةُ لأَرْبَعٍ: لِمَالِهَا، وَلِحَسَبِهَا، وَجَمَالِهَا، وَلِدِينِهَا، فَاظْفَرْ بِذَاتِ الدِّينِ تَرِبَتْ يَدَاكَ». [متفق علیه]
ابوهریرهس می‌گوید: نبی اکرم ج فرمود: «زن بخاطر چهار چیز، نکاح می‌شود: بخاطر مالش، نسب‌اش، زیبائی‌اش، و دینش. پس دستهایت، خاک آلود گردد. زن دیندار، انتخاب کن».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «السَّفَرُ قِطْعَةٌ مِنَ الْعَذَابِ يَمْنَعُ أَحَدَكُمْ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ وَنَوْمَهُ فَإِذَا قَضَى نَهْمَتَهُ فَلْيُعَجِّلْ إِلَى أَهْلِهِ». [متفق‌علیه]
از ابوهریرهس روایت است که رسول الله ج فرمود: «سفر، بخشی از عذاب است. زیرا انسان را از خوردن، نوشیدن و خوابیدن، باز می دارد. بنابراین، پس از انجام امور آن، باید هر چه زودتر به خانه برگشت».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَt قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِr: «إنَّ الْعَبْد لَيَتَكَلَّمُ بِالكَلِمةِ مَا يَتَبيَّنُ فيهَا يَزِلُّ بهَا إلى النَّارِ أبْعَدَ مِمَّا بيْنَ المشْرِقِ والمغْرِبِ». [متفق علیه]
ابوهریرهt می گوید: رسول الله ج فرمود: «بنده، کلمه ای را برزبان می‌آورد که در مورد آن نمی اندیشد و به سبب آن به دوزخ می لغزد و دورتر از آن چه که در میان مشرق و مغرب است».
عَنْ صُهَيْبٍt قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «عَجَبًا لِأَمْرِ المُؤْمِنِ، إِنَّ أَمْرَهُ كُلَّهُ خَيْرٌ، وَلَيْسَ ذَاكَ لِأَحَدٍ إِلَّا لِلْمُؤْمِنِ إِنْ أَصَابَتْهُ سَرَّاءُ شَكَرَ، فَكَانَ خَيْرًا لَهُ، وَإِنْ أَصَابَتْهُ ضَرَّاءُ صَبَرَ، فَكَانَ خَيْرًا لَهُ». [رواه مسلم]
از صهیب بن سنانس روایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «حال مسلمان تعجب برانگیز است که همه‌ی کارهایش برای او خیر است و این وضع تنها برای مؤمن است که اگر چیزی که مایه‌ی شادی و سود است، برای او پیش آید، شکر می‌کند و خیر او در آن است و اگر ضرر (و سختی) برای او پیش آید، صبر می‌کند و خیر او در آن است».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «انْظُرُوا إِلَى مَنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ، وَلَا تَنْظُرُوا إِلَى مَنْ هُوَ فَوْقَكُمْ فَهُوَ أَجْدَرُ أَنْ لَا تَزْدَرُوا نِعْمَةَ اللهِ». [رواه مسلم]
از ابوهریرهس روایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «(در ثروت و مقام دنیوی)، پایین‌تر از خود را بنگرید، نه بالاتر را که این‌گونه سزاوارتر است و مانع آن می شود که نعمت خداوند را بر خودتان خوار بدانید و تحقیر کنید».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «أَلاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يَمْحُو اللَّهُ بِهِ الْخَطَايَا وَيَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ»؟ قَالُوا: بَلَى، يَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: «إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكَارِهِ، وَكَثْرَةُ الْخُطَا إِلَى الْمَسَاجِدِ، وَانْتِظَارُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاَةِ، فَذَلِكُمُ الرِّبَاطُ». [رواه مسلم]
ابوهریرهس روایت می‌کند که رسول خدا ج فرمود: «آیا شما را به آن چه که خداوند بوسیله آن، گناهان را می بخشد و رفع درجات عنایت می فرماید، راهنمایی نکنم»؟ صحابه عرض کردند: بلی، ای رسول خدا! آنحضرت ج فرمود: «کامل نمودن وضو در سختی‌ها (سرما، گرما، بیماری و غیره)، راه رفتن زیاد بسوی مساجد، و بعد از هر نماز، منتظر ماندن برای نماز بعدی؛ این است رباط حقیقی». (نگهداری نفس بر طاعت).
عَنْ عَبْدِاللَّهِ بنِ مَسْعُوْدٍس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «إِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِي إِلَى الْبِرِّ، وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِي إِلَى الْجَنَّةِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَصْدُقُ، حَتَّى يَكُونَ صِدِّيقًا، وَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الْفُجُورِ، وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَكْذِبُ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّابًا». [متفق علیه]
عبدالله بن مسعودس می گوید: نبی اکرم ج فرمود: «همانا راستگویی، انسان را بسوی نیکی، رهنمون می کند. و نیکی، انسان را به بهشت می رساند. و شخص، به اندازه ای راست می گوید که در زمره ی صدیقین قرار می گیرد. و همانا دروغگویی، انسان را بسوی فسق و فجور سوق می دهد. و فسق و فجور، انسان را به جهنم می‌کشاند. و شخص، به اندازه ای دروغ می‌گوید که نزد خداوند، در زمره ی دروغگویان نوشته می شود».
عَنْ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍt قَالَ: تَصَدَّقَ عَلَيَّ أَبِي بِبَعْضِ مَالِهِ فَقَالَتْ أُمِّي عَمْرَةُ بِنْتُ رَوَاحَةَ: لاَ أَرْضَى حَتَّى تُشْهِدَ رَسُولَ اللَّهِ ج، فَانْطَلَقَ أَبِي إِلَى النَّبِيِّ ج لِيُشْهِدَهُ عَلَى صَدَقَتِي، فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ج: «أَفَعَلْتَ هَذَا بِوَلَدِكَ كُلِّهِمْ»؟ قَالَ: لاَ، قَالَ: «اتَّقُوا اللَّهَ وَاعْدِلُوا فِي أَوْلاَدِكُمْ». فَرَجَعَ أَبِي، فَرَدَّ تِلْكَ الصَّدَقَةَ. [متفق علیه]
نعمان بن بشیرt می گوید: پدرم بخشی از مالش را به من بخشید. مادرم؛ عمره دختر رواحه؛ گفت: تا رسول الله ج را گواه نگیری، من راضی نخواهم شد. پدرم نزد رسول خدا ج رفت تا آنحضرت ج را بر این هدیه اش، گواه بگیرد. رسول الله ج فرمود: «آیا به سایر فرزندانت نیز چنین هدیه ای داده ای»؟ گفت: خیر. فرمود: «از خدا بترسید و میان فرزندانتان با عدالت، رفتار کنید». نعمان می-گوید: آنگاه، پدرم برگشت و بخشش خود را پس گرفت.
عَنْ عَدِيِّ بْنِ حَاتِمٍt قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «اتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقَّةِ تَمْرَةٍ، فَمَنْ لَمْ يَجِدْ شِقَّةَ تَمْرَةٍ فَبِكَلِمَةٍ طَيِّبَةٍ». [ متفق علیه: ۳۳۵۱ ، ۱۶٩۵]
از حاتم بن عدی t روایت است که: رسول الله ج فرمود: «خود را از آتش دوزخ، دور نگه دارید اگر چه با صدقه دادن نصف خرمایی باشد؛ و اگر این هم در توان شما نبود، با سخن پسندیده (و حسن خلق) خود را از آتش، نجات دهید».
عَنْ حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «الْيَدُ الْعُلْيَا خَيْرٌ مِنَ الْيَدِ السُّفْلَى، وَابْدَأْ بِمَنْ تَعُولُ، وَخَيْرُ الصَّدَقَةِ عَنْ ظَهْرِ غِنًى، وَمَنْ يَسْتَعْفِفْ يُعِفَّهُ اللَّهُ، وَمَنْ يَسْتَغْنِ يُغْنِهِ اللَّهُ». [متفق علیه]
حکیم بن حزامس می گوید: نبی اکرم ج فرمود: «دست بالا (صدقه دهنده) از دست پایین (صدقه گیرنده) بهتر است. صدقه را نخست، از افرادی شروع کنید که تحت تکفل شما هستند. و بهترین صدقه، آنست که (صدقه دهنده) از روی بی نیازی، آنرا (صدقه) دهد. (یعنی طوری صدقه دهد که خود، محتاج نشود). هر کس، از خواستن، دوری جوید، خداوند نیز او را از آن، دور نگاه می‌دارد. و هر کس که اظهار بی نیازی کند، خداوند او را بی نیاز می سازد».
عَنْ مُعَاوِيَةَس قَالَ: سَمِعْتُ النَّبِيَّ ج يَقُولُ: «مَنْ يُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ، وَإِنَّمَا أَنَا قَاسِمٌ وَاللَّهُ يُعْطِي». [متفق علیه]
معاویهس می‌گوید: از نبی اکرم ج شنیدم که فرمود: «هر کس که خداوند در حق او اراده ی خیر نماید، به وی فهم دین، نصیب خواهد کرد. من (رسول الله) تقسیم کننده (علوم و معارف شریعت) هستم. اما عطا کننده ی اصلی، خداوند است».
عَنْ أَبِي قَتَادَةَ الأَنْصَارِيِّt: أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: «إِيَّاكُمْ وَكَثْرَةَ الْحَلِفِ فِي الْبَيْعِ، فَإِنَّهُ يُنَفِّقُ ثُمَّ يَمْحَقُ». [رواه مسلم]
ابو قتادة انصاریس می گوید: شنیدم که رسول الله ج می فرمود: «از زیاد سوگند خوردن در معامله، پرهیز نمایید؛ زیرا سوگند زیاد، باعث فروش کالا می شود ولی خیر و برکت آن را از بین می-برد».
عَنْ أَنَسٍس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «إنَّ اللَّه لَيرضي عنِ العبْدِ يَأْكُلُ الأكْلَةَ فَيَحْمَدُهُ عَليْهَا، وَيَشْرب الشَّرْبَةَ فَيَحْمَدُهُ عَلَيْهَا». [رواه مسلم]
از انسس روایت است که نبی اکرم ج فرمود: «همانا خداوند از بنده ای راضی می-شود که چون لقمه ای بخورد، حق تعالی را بر آن ثنا گوید و چون آب بیاشامد، حق تعالی را بر آن ثنا گوید».
عَنْ عُمَرَ ابْنِ أَبِي سَلَمَةَس قَالَ: كُنْتُ غُلامًا فِي حَجْرِ رَسُولِ اللَّهِ ج، وَكَانَتْ يَدِي تَطِيشُ فِي الصَّحْفَةِ، فَقَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ ج: «يَا غُلامُ، سَمِّ اللَّهَ، وَكُلْ بِيَمِينِكَ، وَكُلْ مِمَّا يَلِيكَ». [متفق‌علیه]
عمر بن ابی سلمهس می گوید: پسر بچه بودم و در آغوش رسول خدا ج قرار داشتم و دستم داخل ظرف غذا، دور می زد. آنحضرت ج فرمود: «ای پسر! بسم الله بگو و با دست راست و از جلوی خود، بخور».
عَنْ أَبِي ذَرٍّس قَالَ: إِنَّ خَلِيلِي ج أَوْصَانِي: «إِذَا طَبَخْتَ مَرَقًا فَأَكْثِرْ مَاءَهُ، ثُمَّ انْظُرْ أَهْلَ بَيْتٍ مِنْ جِيرَانِكَ، فَأَصِبْهُمْ مِنْهَا بِمَعْرُوفٍ». [رواه مسلم]
از ابوذرس روایت است که: خلیلم (رسول الله ج) مرا توصیه کرد که چون شوربا پختی آب آن را بسیار نما و سپس به خانواده های همسایه ات بنگر و بر ایشان خوبی و احسان کن.
عَنْ أَبِي ثَعْلَبَةَس: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج نَهَى عَنْ أَكْلِ كُلِّ ذِي نَابٍ مِنَ السِّبَاعِ. [متفق علیه]
ابوثعلبهس می گوید: رسول الله ج از خوردن گوشت حیوانات درنده، منع فرمود.
عَنْ أَنَسٍس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «يَسِّرُوا وَلا تُعَسِّرُوا وَبَشِّرُوا وَ لا تُنَفِّرُوا». [متفق علیه]
از انسس روایت است که نبی اکرم ج فرمود: «در امور دین، آسان بگیرید و سخت گیر نباشید. مژده دهید و بیزار نکنید».
عَنْ أَبِي قَتَادَةَس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «إِذَا شَرِبَ أَحَدُكُمْ فَلا يَتَنَفَّسْ فِي الانَاءِ، وَإِذَا أَتَى الْخَلاءَ فَلا يَمَسَّ ذَكَرَهُ بِيَمِينِهِ وَلا يَتَمَسَّحْ بِيَمِينِهِ». [متفق‌علیه]
از ابو قتادهس روایت است که رسول الله ج فرمود: «هنگام آب خوردن، در ظرف آب، تنفس نکنید و هرگاه به بیت الخلا رفتید، نه با دست راست، آلت تناسلی خود را بگیرید و نه به وسیله ی آن، استنجا کنید».
عن شدّاد بن أوسس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «إِنَّ اللَهَ كَتَبَ الْإِحْسَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ، فَإِذَا قَتَلْتُمْ فَأَحْسِنُوا الْقِتْلَةَ، وَإِذَا ذَبَحْتُمْ فَأَحْسِنُوا الذَّبْحَ، وَلْيُحِدَّ أَحَدُكُمْ شَفْرَتَهُ، فَلْيُرِحْ ذَبِيحَتَهُ». [رواه‌مسلم]
از ابویعلی شداد بن اوسس روایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «همانا خداوند در همه چیز و هر کاری نیکوکاری و احسان را برای شما مقرر داشته و فرض کرده است، پس وقتی (کافری را در جنگ یا شخص مستحق قصاصی را) کشتید، نیکو بکشید (با زجر و بریدن اعضا و شکنجه توأم نباشد) و وقتی حیوانی را ذبح کردید، نیکو ذبح کنید و باید هر کدام از شما چاقویش را تیز کند و حیوانش را که می‌خواهد ذبح کند، (زود) راحت نماید».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «التَّثَاؤُبُ مِنَ الشَّيْطَانِ، فَإِذَا تَثَاءَبَ أَحَدُكُمْ فَلْيَكْظِمْ مَا اسْتَطَاعَ». [رواه مسلم]
از ابوهریرهس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «خمیازه کشیدن از طرف شیطان است، پس هرگاه یکی از شما خواست، خمیازه بکشد، تا می تواند جلویش را بگیرد».
عَنْ أبي مُوسَىس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَحَمِدَ اللهَ، فَشَمِّتُوهُ، فَإِنْ لَمْ يَحْمَدِ اللهَ فَلَا تُشَمِّتُوهُ». [رواه مسلم]
از ابوموسیس روایت شده است که گفت: از پیامبر ج شنیدم که می‌فرمودند: «هرگاه یکی از شما عطسه کرد و سپاس و ستایش خداوند را به جای آورد، (یعنی: «الْحَمْدُ للهِ» گفت) او را با دعای خیر خود جواب دهید (یعنی: «يَرْحَمُكَ اللهُ» بگویید) و اگر حمد خدای را به جای نیاورد، برایش دعای خیر نکنید».
عن جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللهِ رضي الله عنهما قَاْلَ: كَانَ رَسُولُ الله ج يَقُولُ: «إِذَا ابْتَعْتَ طَعَامًا فَلَا تَبِعْهُ حَتَّى تَسْتَوْفِيَهُ». [رواه مسلم]
جابر بن عبداللهب روایت می کند که: رسول الله ج می فرمود: «طعامی (مواد خوراکی) را که خریداری کرده ای، پیش از این که آن را دریافت نکنی، نفروش».
عن زَيْدِ بْنِ أَرْقَمَس قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «أُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ فِى أَهْلِ بَيْتِى، أُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ فِى أَهْلِ بَيْتِى، أُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ فِى أَهْلِ بَيْتِى». [رواه مسلم]
زید بن ارقمس می گوید: نبی اکرم ج فرمود: «درباره ی خانواده ام، خدا را برای شما یادآور می شوم. درباره ی خانواده ام، خدا را برای شما یادآور می شوم. درباره ی خانواده ام، خدا را برای شما یادآور می-شوم». (در رعایت حقوق اهل بیتم، خدا را در نظر داشته باشد).
عن ثَوْبَانَ مَوْلَى رَسُولِ اللهِ ج قَاْلَ: سَأَلْتُ رَسَوْلَ الله ج عَنْ عَمَلٍ أَعْمَلُهُ يُدْخِلُني الله بِهِ الجنَّة، فقال: «عَلَيْكَ بِكَثْرَةِ السُّجُودِ لِلهِ، فَإِنَّكَ لَا تَسْجُدُ لِلهِِ سَجْدَةً، إِلَّا رَفَعَكَ اللهُ بِهَا دَرَجَةً، وَحَطَّ عَنْكَ بِهَا خَطِيئَةً». [رواه مسلم]
ثوبان، برده ی آزاد شده ی رسول الله ج می-گوید: از رسول الله ج از عملی پرسیدم که با انجام دادن آن، خداوند من را وارد بهشت می کند، آنحضرت ج فرمود: «برای خداوند زیاد سجده کن زیرا هر سجده ای که برای خداوند انجام می دهی، باری تعالی یک درجه تو را بالا می برد و یکی از گناهانت را می ریزد».
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا أَنَّ النَّبِيَّ ج دَخَلَ عَلَيْهَا وَعِنْدَهَا امْرَأَةٌ، قَالَ: «مَنْ هَذِهِ؟» قَالَتْ: فُلانَةُ تَذْكُرُ مِنْ صَلاتِهَا، قَالَ: «مَهْ عَلَيْكُمْ بِمَا تُطِيقُونَ فَوَاللَّهِ لا يَمَلُّ اللَّهُ حَتَّى تَمَلُّوا، وَكَانَ أَحَبَّ الدِّينِ إِلَيْهِ مَادَامَ عَلَيْهِ صَاحِبُهُ». [متفق علیه]
ام المومنین؛ عایشه رضی الله عنها؛ می گوید: روزی، نبی اکرم ج به خانه ی من آمد در حالی که زنی نزد من نشسته بود. رسول اکرم ج فرمود: «این زن کیست»؟ گفتم: فلانی است، و کثرت عبادات ایشان را برای رسول الله ج بازگو کردم. آنحضرت ج فرمود: «دست نگهدار. همان قدر از اعمال را که توانایی دارید، انجام دهید. زیرا خداوند از دادن پاداش اعمال خسته نمی شود، مگر این که شما از انجام طاعت و بندگی خسته شوید. و بهترین عمل نزد خدا، آن است که صاحبش بر انجام آن، مداومت کند».
عِنْ أَبي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «إِذَا أُقِيمَتِ الصَّلَاةُ فَلَا تَأْتُوهَا تَسْعَوْنَ، وَأْتُوهَا تَمْشُونَ، عَلَيْكُمُ السَّكِينَةُ، فَمَا أَدْرَكْتُمْ فَصَلُّوا، وَمَا فَاتَكُمْ فَأَتِمُّوا». [متفق علیه]
ابوهریرهس می گوید: رسول الله ج فرمود: «چون نماز برپاشد با شتاب به سوی آن نیایید، بلکه با آرامش و وقار بروید، پس آن چه از نماز را که دریافتید، بگزارید و آن چه که از نزد شما فوت شده تمامش کنید».
عَنْ أَنَسٍس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «سَوُّوا صُفُوفَكُمْ، فَإِنَّ تَسْوِيَةَ الصُّفُوفِ مِنْ إِقَامَةِ الصَّلَاةِ». [متفق علیه]
انس بن مالکس می گوید: رسول الله ج فرمود: «صف‌های خود را یکنواخت و راست کنید، زیرا راست و مساوی کردن صف‌ها، جزوی از به پا داشتن نماز است».
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ الله عَنْهُمَا، عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «اجْعَلُوا فِي بُيُوتِكُمْ مِنْ صَلاتِكُمْ وَلا تَتَّخِذُوهَا قُبُورًا». [متفق علیه]
ابن عمرب می‌گوید: نبی اکرم ج فرمود: «بخشی از نمازهای خود را در منزل بخوانید و خانه هایتان را به قبرستان تبدیل نکنید». (منظور سنن و نوافل است).
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍس قَالَ: سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج أَيُّ الْعَمَلِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: «الصَّلاَةُ لِوَقْتِهَا» قَالَ: [قُلْتُ]: ثُمَّ أَيٌّ؟ قَالَ: «بِرُّ الْوَالِدَيْنِ». قَالَ: [قُلْتُ]: ثُمَّ أَيٌّ؟ قَالَ: «الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ». [متفق علیه]
عبد الله بن مسعودس می‌گوید: از نبی اکرم ج سؤال کردم: کدام عمل، نزد الله پسندیدهتر است؟ فرمود: «نمازی که در وقتش، خوانده شود»؛ عرض کردم: بعد از آن؟ فرمود: «نیکی به پدر و مادر»؛ گفتم: بعد از آن؟ فرمود: «جهاد در راه الله».
عن عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ اللَّه عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ ج: «يَا عَبْدَ اللَّهِ، لا تَكُنْ مِثْلَ فُلانٍ كَانَ يَقُومُ اللَّيْلَ فَتَرَكَ قِيَامَ اللَّيْلِ». [متفق علیه]
عبد الله بن عمرو بن العاصب می‌گوید: رسول الله ج خطاب به من، فرمود: «ای عبد الله! مثل فلانی نباش که (ابتدا) نماز شب می خواند. سپس، آن را ترک کرد».
عَنْ سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّس قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «لا يَغْتَسِلُ رَجُلٌ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَيَتَطَهَّرُ مَا اسْتَطَاعَ مِنْ طُهْرٍ وَيَدَّهِنُ مِنْ دُهْنِهِ، أَوْ يَمَسُّ مِنْ طِيبِ بَيْتِهِ ثُمَّ يَخْرُجُ فَلا يُفَرِّقُ بَيْنَ اثْنَيْنِ، ثُمَّ يُصَلِّي مَا كُتِبَ لَهُ، ثُمَّ يُنْصِتُ إِذَا تَكَلَّمَ الإِمَامُ، إِلا غُفِرَ لَهُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجُمُعَةِ الأُخْرَى». [متفق علیه]
سلمان فارسیس روایت می کند که نبی اکرم ج فرمود: «هرکس، روز جمعه غسل کند و حتی المقدور، خود را پاکیزه نماید و از روغن یا مواد خوشبویی که در اختیار دارد، استفاده کند. سپس، برای نماز جمعه برود و در مسجد نیز از روی شانه های مردم، عبور نکند و آن چه برایش مقدّر شده است، نماز بخواند و با دقت و رعایت سکوت، به خطبه امام، گوش فرا دهد، تمام گناهانش از جمعه قبل تا این جمعه، بخشیده خواهند شد».
عَنْ أَبِي بَصْرَةَ الْغِفَارِيِّس قَالَ: صَلَّى بِنَا رَسُولُ اللَّهِ ج الْعَصْرَ بِالْمُخَمَّصِ، فَقَالَ: «إِنَّ هَذِهِ الصَّلاَةَ عُرِضَتْ عَلَى مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ فَضَيَّعُوهَا، فَمَنْ حَافَظَ عَلَيْهَا كَانَ لَهُ أَجْرُهُ مَرَّتَيْنِ، وَلاَ صَلاَةَ بَعْدَهَا حَتَّى يَطْلُعَ الشَّاهِدُ». [رواه مسلم]
ابوبصره غفاریس می گوید: رسول خدا ج در مخمص (اسم مکانی) نماز عصر را برای ما برگزار نمود؛ سپس فرمود: «این نماز به امتهای گذشته عرضه شد؛ اما آن ها آن را ضایع کردند؛ پس هر کس بر آن مداومت نماید، دوبار، اجر می گیرد و بعد از آن، نمازی نیست تا اینکه ستاره طلوع نماید».
عن أَبَی هُرَيْرَةَس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «مَنْ شَهِدَ الْجَنَازَةَ حَتَّى يُصَلَّى عَلَيْهَا فَلَهُ قِيرَاطٌ، وَمَنْ شَهِدَهَا حَتَّى تُدْفَنَ فَلَهُ قِيرَاطَانِ». قِيلَ: وَمَا الْقِيرَاطَانِ؟ قَالَ: «مِثْلُ الْجَبَلَيْنِ الْعَظِيمَيْنِ». [متفق علیه]
ابوهریرهس می گوید: رسول الله ج فرمود: «هر کس، تا هنگام نماز خواندن بر جنازه، حضور داشته باشد، به او به اندازه ی یک قیراط پاداش می رسد. و هر کس تا پایان مراسم دفن، حضور داشته باشد، به او به اندازه ی دو قیراط پاداش می رسد». پرسیدند: دو قیراط، چقدر است؟ فرمود: «به اندازه ی دو کوه بزرگ».
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا: عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «خَالِفُوا الْمُشْرِكِينَ أَحْفُوا الشَّوَارِبَ وَأَعْفُوا اللِّحَى». [متفق علیه]
ابن عمرب می گوید: نبی اکرم ج فرمود: «با مشرکین مخالفت کنید؛ سبیل ها را کوتاه کنید و ریش-ها را بگذارید».
عَنْ أبي مُوسَىس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «إِذَا اسْتَأْذَنَ أَحَدُكُمْ ثَلَاثًا، فَلَمْ يُؤْذَنْ لَهُ، فَلْيَرْجِعْ». [رواه البخاری]
ابوموسی اشعریس روایت می کند که: رسول الله ج فرمود: «هرگاه یکی از شما سه بار اجازه ورود خواست، و به او اجازه داده نشد، برگردد».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَلا يُؤْذِي جَارَهُ، وَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا، فَإِنَّهُنَّ خُلِقْنَ مِنْ ضِلَعٍ، وَإِنَّ أَعْوَجَ شَيْءٍ فِي الضِّلَعِ أَعْلاهُ، فَإِنْ ذَهَبْتَ تُقِيمُهُ كَسَرْتَهُ، وَإِنْ تَرَكْتَهُ لَمْ يَزَلْ أَعْوَجَ، فَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَيْرًا». [متفق علیه]
ابوهریرهس می‌گوید: نبی اکرم ج فرمود: «هرکس به خدا و روز قیامت، ایمان دارد، همسایه‌اش را آزار ندهد. و با زنان، بخوبی رفتار کنید و سفارش مرا در مورد آنان، بپذیرید. چرا که آن ها از پهلو (دنده) آفریده شده اند. و همانا کج‌ترین بخش دنده، قسمت بالای آن است. اگر بخواهی، آن را راست کنی، می‌شکند. و اگر رهایش کنی، همچنان کج، باقی می‌ماند. پس با زنان بخوبی رفتار کنید و سفارش مرا در مورد آنان، مد نظر داشته باشید».
عَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِي اللَّه عَنْهمَا عَنِ النَّبِيِّ ج قَالَ: «أَلا مَنْ كَانَ حَالِفًا فَلا يَحْلِفْ إِلاَّ بِاللَّهِ». فَكَانَتْ قُرَيْشٌ تَحْلِفُ بِآبَائِهَا، فَقَالَ: «لاَ تَحْلِفُوا بِآبَائِكُمْ». [متفق علیه]
عبدالله بن عمرب روایت می کند که نبی اکرم ج فرمود: «آگاه باشید، هرکس که می خواهد سوگند یاد کند، فقط به نام خدا، سوگند یاد کند». راوی می گوید: قریش بنام پدران خود، سوگند می-خوردند. رسول خداج فرمود: «به نام پدرانتان، سوگند نخورید».
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي أَوْفَى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «أَيُّهَا النَّاسُ، لا تَتَمَنَّوْا لِقَاءَ الْعَدُوِّ، وَسَلُوا اللَّهَ الْعَافِيَةَ، فَإِذَا لَقِيتُمُوهُمْ فَاصْبِرُوا وَاعْلَمُوا أَنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ ظِلالِ السُّيُوفِ». [متفق علیه]
عبد الله بن ابی اوفیب می گوید: رسول الله ج فرمود: «ای مردم! رویارویی با دشمن را آرزو نکنید و از خداوند، عافیت بخواهید. ولی اگر با دشمن، مواجه شدید، صبر کنید و بدانید که بهشت زیر سایه ی شمشیرهاست».
عن أَبَی سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّس قَالَ: رَسُولُ اللَّهِ ج: «لَقِّنُوا مَوْتَاكُمْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ». [رواه مسلم]
ابوسعید خدری ج می گوید: رسول الله ج فرمود: «لا اله الا الله را به کسانی که در حال مرگ اند، تلقین نمایید».
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍس قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «لاَ يَتَمَنَّيَنَّ أَحَدُكُمُ الْمَوْتَ مِنْ ضُرٍّ أَصَابَهُ، فَإِنْ كَانَ لا بُدَّ فَاعِلاً، فَلْيَقُلِ: اللَّهُمَّ أَحْيِنِي مَا كَانَتِ الْحَيَاةُ خَيْرًا لِي، وَتَوَفَّنِي إِذَا كَانَتِ الْوَفَاةُ خَيْرًا لِي». [متفق علیه]
انس بن مالکس می گوید: نبی اکرم ج فرمود: «هیچ یک از شما به خاطر مصیبتی که به آن گرفتار می-شود، آرزوی مرگ نکند. اما اگر چاره ای جز این ندارد، بگوید: خدایا! تا زمانی که زندگی به نفع من است، مرا زنده نگه دار و هنگامی که مرگ به نفع من است مرا بمیران».
عن أبى هريرةس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «كَفَى بِالمَرْءِ كَذِبًا، أَنْ يُحَدِّثَ بِكُلِّ مَا سَمِعَ». [رواه‌مسلم]
از ابو هریرهس روایت است که: پیامبر ج فرمود: «برای دروغگویی انسان همین کافی است که هرچه را که شنیده است، (برای مردم) بازگو کند».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ج فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَنْ أَحَقُّ النَّاسِ بِحُسْنِ صَحَابَتِي؟ قَالَ: «أُمُّكَ». قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: «ثُمَّ أُمُّكَ». قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: «ثُمَّ أُمُّكَ». قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: «ثُمَّ أَبُوكَ». [متفق علیه]
ابوهریرهس می گوید: شخصی نزد رسول الله ج آمد وگفت: چه کسی برای خوش رفتاری من از دیگران، مستحق تراست؟ فرمود: «مادرت». گفت: سپس چه کسی؟ فرمود: «مادرت». گفت: بعد از او چه کسی؟ فرمود: «باز هم مادرت». پرسید: پس از او چه کسی؟ فرمود: «بعد از او پدرت».
عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍس قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «الْحَيَاءُ لا يَأْتِي إِلاَّ بِخَيْرٍ». [متفق علیه]
عمران بن حُصینس می گوید: رسول اکرم ج فرمود: «حیا چیزی جز خوبی، به ارمغان نمی-آورد».
عَنْ أَبِي مُوسَىس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «إِنَّ اللهَ ـ عَزَّ وَ جَلَّ ـ يَبْسُطُ يَدَهُ بِاللَّيْلِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ النَّهَارِ، وَيَبْسُطُ يَدَهُ بِالنَّهَارِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ اللَّيْلِ، حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا». [رواه‌مسلم]
از ابوموسیس روایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «خداوند متعال شبانه دستش را می‌گشاید تا بنده‌ای که در روز گناه کرده است، توبه کند و در روز، دستش را می‌گشاید، تا گناهکار از گناه شبش توبه کند، و این وضع، تا وقت طلوع خورشید از مغرب، (روز قیامت) ادامه دارد».
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَس: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «أَقْرَبُ مَا يَكُونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَهُوَ سَاجِدٌ فَأَكْثِرُوا الدُّعَاءَ». [رواه مسلم]
از ابوهریرهس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «بنده در حالت سجده، بیشتر از هر وقت دیگری به خداوند، نزدیک است؛ پس در آن، زیاد دعا کنید».
عَنْ أَنَسٍس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «ِإذَا دَعَا أَحَدُكُمْ، فَلْيَعْزِمْ فِي الدُّعَاءِ، وَلَا يَقُلِ اللَّهُمَّ إِنْ شِئْتَ فَأَعْطِنِي فَإِنَّ اللهَ لَا مُسْتَكْرِهَ لَهُ». [متفق علیه]
از انسس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «هرگاه کسی از شما دعا کرد، باید قاطعانه خواسته ی خود را از خداوند بخواهد و نگوید: خداوندا! اگر خواستی به من عنایت کن، چون که اکراه کننده ای برای خداوند متعال وجود ندارد».
عَن أَبي الدَّردَاءِس أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: «مَا مِنْ عَبْدٍ مُسْلِمٍ يَدْعُو لأَخِيْهِ بِظَهْرِ الغَيْبِ إِلاَّ قَالَ الْمَلَكُ وَلَكَ بِمِثْلٍ» [رواه مسلم]
از ابودرداءس روایت شده است که او از پیامبر ج شنید که می‌فرمودند: «هر بنده‌ی مسلمانی که در غیاب برادرش برای او دعای خیر کند، فرشته‌ی (موکل دعا) می‌گوید: برای تو هم مثل آن باشد».
عَنْ جَاْبِر بْنِ عَبْدِ اللهب قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «لَا تَدْعُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ، وَلَا تَدْعُوا عَلَى أَوْلَادِكُمْ، وَلَا تَدْعُوا عَلَى أَمْوَالِكُمْ، لَا تُوَافِقُوا مِنَ اللهِِ سَاعَةً، يُسْأَلُ فِيهَا عَطَاءٌ، فَيَسْتَجِيبُ لَكُمْ». [مسلم]
از جابرب روایت شده است که: پیامبر ج فرمودند: «به ضرر خود و اولاد و اموالتان دعا نکنید، مبادا آن دعا با ساعتی همراه شود که ساعت اجابت دعا از طرف خداست و دعای بد شما هم در آن ساعت قبول شود».
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «إِذَا سَأَلْتُمُ اللهَ؟، فَسَلُوهُ الْفِرْدَوْسَ فَإنَّهُ أَوْسَطُ الجَنَّةِ وَأَعْلَى الجَنَّةِ وَفَوْقَهُ عَرْشُ الرَّحْمَنِ وَمِنْهُ تَفَجَّرُ أَنْهَارُ الجَنَّةِ». [رواه البخاری]
ابوهریرهس روایت می کند که رسول الله ج فرمود: «هرگاه، چیزی از خدا خواستید، بهشت فردوس را طلب کنید. زیرا که آن، بهترین و بالاترین، بهشت است و عرش خدا بر روی آن، قرار دارد و نهرهای بهشت، از آن سرچشمه می گیرند».
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رضي الله عنهما أَنَّ النَّبِيَّ ج بَعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ، فَقَالَ: «اتَّقِ دَعْوَةَ المَظْلُومِ، فَإِنَّهَا لَيْسَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ اللهِ حِجَابٌ». [ متفق علیه]
عبدالله بن عباسب می گوید: «رسول الله ج معاذ بن جبلس را به یمن فرستاد و فرمود: «از دعای مظلوم بترس. زیرا بین او و خدا، حجابی وجود ندارد».
عَنْ طَارِقِ بْنِ أَشْيَمَس أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِيَّ ج وَقَدْ أَتَاهُ رَجُلٌ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، كَيْفَ أَقُولُ حِينَ أَسْأَلُ رَبِّي؟ قَالَ: «قُلِ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي، وَارْحَمْنِي، وَعَافِنِي، وَارْزُقْنِي، وَيَجْمَعُ أَصَابِعَهُ إِلَّا الْإِبْهَامَ، فَإِنَّ هَؤُلَاءِ تَجْمَعُ لَكَ دُنْيَاكَ وَآخِرَتَكَ». [رواه مسلم]
از طارق بن اشیمس روایت شده که: او از آنحضرت ج شنید در حالی که مردی خدمتشان آمده بود، گفت: یا رسول الله ج زمانی که از پروردگارم سؤال می‌کنم، چه بگویم؟ فرمود، بگو: «اللَّهُمَّ اغفِرْ لِيْ، وَارْحَمْنِيْ، وَاهْدِنِيْ، وَعَافِنِيْ، وَارْزُقْنِيْ»: (خدایا! مرا بیامرز و به من رحم کن و هدایتم فرما و سلامتم بدار و روزیم بده). زیرا این کلمات برایت دنیا و آخرتت را جمع می کند».
عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍس قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «إِذَا أَتَيْتَ مَضْجَعَكَ فَتَوَضَّأْ وُضُوءَكَ لِلصَّلاةِ، ثُمَّ اضْطَجِعْ عَلَى شِقِّكَ الأَيْمَنِ، ثُمَّ قُلِ: اللَّهُمَّ أَسْلَمْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ، وَفَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ، وَأَلْجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ، رَغْبَةً وَرَهْبَةً إِلَيْكَ لا مَلْجَأَ وَلا مَنْجَا مِنْكَ إِلا إِلَيْكَ، اللَّهُمَّ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلْتَ، وَبِنَبِيِّكَ الَّذِي أَرْسَلْتَ، فَإِنْ مُتَّ مِنْ لَيْلَتِكَ فَأَنْتَ عَلَى الْفِطْرَةِ، وَاجْعَلْهُنَّ آخِرَ مَا تَتَكَلَّمُ بِهِ»، قَالَ: فَرَدَّدْتُهَا عَلَى النَّبِيِّ ج فَلَمَّا بَلَغْتُ: اللَّهُمَّ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلْتَ، قُلْتُ: وَرَسُولِكَ، قَالَ: «لا، وَنَبِيِّكَ الَّذِي أَرْسَلْتَ». [رواه البخاری]
از براء بن عازبس روایت است که نبی اکرم ج فرمود: «قبل از رفتن به رختخواب، وضوی کامل بگیر و بر پهلوی راست بخواب و این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ أَسْلَمْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ، وَفَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ، وَأَلْجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ، رَغْبَةً وَرَهْبَةً إِلَيْكَ لا مَلْجَأَ وَلا مَنْجَا مِنْكَ إِلا إِلَيْكَ، اللَّهُمَّ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلْتَ، وَبِنَبِيِّكَ الَّذِي أَرْسَلْتَ». (پروردگارا! با خوف و رجاء، چهرهام را بسوی تو برمیگردانم و تمام امورم را به تو میسپارم و تو را پشت و پناه خود میدانم. و یقین دارم که هنگام خشم و غضبت، پناهی جز تو ندارم. پروردگارا! به کتابی که نازل فرمودی و پیامبری که مبعوث نمودی، ایمان آوردم). اگر در همان شب بمیری، بر فطرت (با ایمان) از دنیا رفته ای. این جملات را آخرین کلام خود قرار بده».
راوی (براء) می‌گوید: این دعا را نزد رسول اکرم ج خواندم. وقتی گفتم: آمَنْتُ بِرَسُوْلِكَ، آنحضرت ج فرمود: «بگو: آمَنْتُ بِنَبِيِّكَ». یعنی بجای لفظ رسول، کلمه‌ی نبی را بکار ببر.
عَنْ أَبِي بَكْرٍ الصِّدِّيقِس: أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ ج: عَلِّمْنِي دُعَاءً أَدْعُو بِهِ فِي صَلاتِي. قَالَ: «قُلِ: اللَّهُمَّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلْمًا كَثِيرًا، وَلا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلا أَنْتَ فَاغْفِرْ لِي مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِكَ وَارْحَمْنِي، إِنَّك أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ». [رواه البخاری]
ابوبکر صدیقس می‌گوید: به رسول الله ج گفتم: دعایی به من بیاموز تا آنرا در نماز بخوانم. آنحضرت ج فرمود: «این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلْمًا كَثِيرًا، وَلا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلا أَنْتَ فَاغْفِرْ لِي مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِكَ وَارْحَمْنِي، إِنَّك أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ». (پروردگارا! بر خود بسیار ستم کرده ام و جز تو کسی دیگر نیست که گناهان مرا بیامرزد. خداوندا! با عنایت خود، مرا بیامرز و بر من رحم کن. همانا تو بخشنده و مهربانی)».
عَنْ الأَغرِّ بنِ يسارٍ المُزَنِيِّس قَالَ: قَالَ رَسُولُ الله ج: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ: تُوبُوا إِلَى اللهِ، فَإِنِّي أَتُوبُ فِي الْيَوْمِ إِلَيْهِ مِائَةَ مَرَّةٍ». [رواه مسلم]
از اغر بن یسار مزنیس روایت است که گفت: آنحضرت ج فرمود: «ای مردم از خدا آمرزش طلبیده، و به درگاه او توبه کنید، زیرا من در هر روز صد بار توبه می‌کنم».
عن خَولَة بنتِ حكيمٍ رَضي اللَّهُ عنها قَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: «مَنْ نَزَلَ مَنْزِلاً ثُمَّ قَالَ: أَعُوذُ بِكَلِماتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ، لَمْ يَضُرُّهُ شَيْءٌ حتَّى يَرْتَحِلَ مِنْ مَنْزِلِهِ ذَلِكَ». [رواه مسلم]
از خوله دختر حکیمل روایت شده است که فرمود: از پیامبر ج شنیدم که می‌فرمودند: «هرکس در منزلی فرود آید و سپس بگوید: «أَعُوذُ بِكَلِماتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ» (پناه می‌برم به کلمات کامل خدا از شر آنچه آفریده است)، تا وقتی که از آنجا کوچ می‌کند، هیچ چیز به او ضرر نخواهد رساند».
عن أُمِّ سَلَمَةَ رَضِیَ اَللهُ عَنْهَا قالت: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: «مَا مِنْ عَبْدٍ تُصِيبُهُ مُصِيبَةٌ فَيَقُولُ: إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ، اللَّهُمَّ أْجُرْنِي فِي مُصِيبَتِي، وَأَخْلِفْ لِي خَيْرًا مِنْهَا، إِلاَّ أَجَرَهُ اللَّهُ فِي مُصِيبَتِهِ وَأَخْلَفَ لَهُ خَيْرًا مِنْهَا». قَالَتْ: فَلَمَّا تُوُفِّيَ أَبُوسَلَمَةَ قُلْتُ كَمَا أَمَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ ج فَأَخْلَفَ اللَّهُ لِي خَيْرًا مِنْهُ رَسُولَ اللَّهِج. [رواه مسلم]
از ام المؤمنین ام سلمه رضی الله عنها روایت شده است که فرمود: از پیامبر ج شنیدم که می‌فرمودند: «هر بنده‌ای که مصیبتی به او برسد و او بگوید: «إِنَّا للَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ. اللَّهُمَّ أَجِرْنِيْ فِيْ مُصِيْبَتِيْ، وَاخْلُفْ لي خَيْراً مِنْهَا»، (ما از خداییم و به سوی او باز می‌گردیم، خدایا! مرا در مصیبتم مأجور بفرما و بهتر از او را برایم جانشین او کن!)، خداوند متعال در مصیبتش به او اجر می‌دهد و بهتر از آن را به او عطا مى فرماید»؛ ام سلمه می‌گوید: وقتی که ابوسلمه فوت کرد، دستور پیامبر ج را عملی کردم و چنان گفتم و خداوند متعال برای من بهتر از او یعنی پیامبر ج را عطا فرمود.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «تَعَوَّذُوا بِاللهِ مِنْ جَهْدِ الْبَلَاءِ، وَدَرَكِ الشَّقَاءِ، وَسُوءِ الْقَضَاءِ، وَشَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ». [متفق علیه]
از ابوهریرهس روایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «از گرفتاری، نگون بختی، قضای بد و خوشحال شدن دشمنان به خدا پناه ببرید».
عَنْ أَبي مُوْسَىس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «يَا عَبْدَ اللهِ بْنَ قَيْسٍ، أَلَا أُعَلِّمُكَ كَلِمَةً هِيَ مِنْ كُنُوزِ الجَنَّةِ: لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ». [متفق علیه]
ابوموسی اشعریس می گوید: رسول الله ج فرمود: «ای عبد الله بن قیس»! آیا به تو کلمه ای را که گنجی از گنج های بهشت است، بیاموزم»؟: «لا حول ولا قوة إلا بالله».
عَنْ كَعْبِ بْنِ عُجْرَةَس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «مُعَقِّبَاتٌ، لَا يَخِيبُ قَائِلُهُنَّ، أَوْ فَاعِلُهُنَّ، دُبُرَ كُلِّ صَلَاةٍ مَكْتُوبَةٍ: ثَلَاثٌ وَثَلَاثُونَ تَسْبِيحَةً، وَثَلَاثٌ وَثَلَاثُونَ تَحْمِيدَةً، وَأَرْبَعٌ وَثَلَاثُونَ تَكْبِيرَةً». [مسلم]
از کعب بن عجرهس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «اذکاری در پی هر نماز واجبی است که گوینده یا انجام دهنده ی آن ناکام نمی شود: سی و سه بار خداوند را به پاکی یاد کردن (سبحان الله گفتن)، سی و سه بار خداوند را حمد و سپاس گفتن (الحمد لله گفتن)، و سی و سه بار خداوند را به بزرگی یاد کردن (الله اکبر گفتن)».
عنْ أبي ذَرٍّس قال: قالَ لي رسولُ اللَّه ج: «ألا أُخْبِرُكَ بِأَحبِّ الكَلامِ إلى اللَّه؟ إِنَّ أَحَبَّ الْكَلَامِ إِلَى اللهِ: سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ». [رواه مسلم]
از ابوذرس روایت شده است که گفت: رسول خدا ج به من فرمود: «آیا از دوست داشتنی ترین سخن در نزد خداوند، به شما خبر ندهم؟ دوست داشتنی ترین سخن در نزد خداوند: «سبحان الله و بحمده» است».
عَنْ أَبِي مُوسَىس قَاْلَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ ج: «تَعَاهَدُوا هَذَا الْقُرْآنَ، فَوَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لهُوَ أَشَدُّ تَفَلُّتًا مِنَ الإِبِلِ فِي عُقُلِهَا». [متفق علیه]
از ابوموسی اشعریس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «از این قرآن مواظبت کنید، (همواره آن را تلاوت نمایید)، سوگند به ذاتی که جان محمد ج در دست اوست، آن زودتر از شتری که در زانوبندش قرار دارد (و آن را پاره می کند و گریزد) از سینه ی آدمی می گریزد».
عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ النَّبِيِّ ج قَالَ: «لَا حَسَدَ إِلَّا فِي اثْنَتَيْنِ: رَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ الْقُرْآنَ فَهُوَ يَتْلُوهُ آنَاءَ اللَّيْلِ وَآنَاءَ النَّهَارِ وَرَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا فَهُوَ يُنْفِقُهُ آنَاءَ اللَّيْلِ وَآنَاءَ النَّهَارِ». [متفق علیه]
سالم از پدرش روایت می کند که نبی اکرم ج فرمود: «حسادت جز در دو چیز جایز نیست: ۱- مردی که خداوند به او قرآن داده و او در لحظات شب و روز آن را تلاوت می کند. ۲- مردی که خداوند به او مالی عنایت کرده و او در لحظات شب و روز آن را انفاق می کند».
عَنْ أَبُو أُمَامَةَ الْبَاهِلِىُّس قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: «اقْرَءُوا الْقُرْآنَ فَإِنَّهُ يَأْتِى يَوْمَ الْقِيَامَةِ شَفِيعًا لأَصْحَابِهِ اقْرَءُوا الزَّهْرَاوَيْنِ الْبَقَرَةَ وَسُورَةَ آلِ عِمْرَانَ فَإِنَّهُمَا تَأْتِيَانِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَأَنَّهُمَا غَمَامَتَانِ أَوْ كَأَنَّهُمَا غَيَايَتَانِ أَوْ كَأَنَّهُمَا فِرْقَانِ مِنْ طَيْرٍ صَوَافَّ تُحَاجَّانِ عَنْ أَصْحَابِهِمَا اقْرَءُوا سُورَةَ الْبَقَرَةِ فَإِنَّ أَخْذَهَا بَرَكَةٌ وَتَرْكَهَا حَسْرَةٌ وَلاَ تَسْتَطِيعُهَا الْبَطَلَةُ». [رواه مسلم]
ابوامامة الباهیس می گوید: شنیدم رسول الله ج می فرمود: «قرآن را تلاوت کنید، زیرا قرآن در روز قیامت آمده و برای یارانش (تلاوت کنندگانش) شفاعت می‌کند. زهراوین یعنی سوره بقره و آل عمران را بخوانید، زیرا این دو سوره در روز قیامت می آیند در حالی که به صورت دو تکه ابر یا دو دسته پرنده اند که بالهای خود را گشوده اند، و از اصحاب خود دفاع می کنند. سوره بقره را بخوانید زیرا خواندن آن برکت و ترک آن حسرت است و ساحران را عاجز می کند».
عن أَبي هريرةَس أَنَّ رسولَ اللَّهِ ج قال: «لا تَجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ مَقَابِر، إِنَّ الشَّيْطَانَ يَنْفِرُ مِن الْبيْتِ الَّذي تُقْرأُ فِيهِ سُورةُ الْبقَرةِ». [رواه مسلم]
از ابوهریرهس روایت است که: رسول الله ج فرمود: «خانه های خود را گورستان نسازید، همانا شیطان از خانه ای که در آن سوره ی بقره خوانده شود، می گریزد».
عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ الْبَدْرِيِّس قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «الآيَتَانِ مِنْ آخِرِ سُورَةِ الْبَقَرَةِ مَنْ قَرَأَهُمَا فِي لَيْلَةٍ كَفَتَاهُ». [متفق علیه]
ابومسعود بدریس می گوید: رسول الله ج فرمود: «هرکس، دو آیه آخر سوره بقره را در شب بخواند، او را کفایت می-کنند».
عَنْ أَبِى ذَرٍّس أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: «لاَ تَحْقِرَنَّ مِنَ الْمَعْرُوفِ شَيْئًا وَلَوْ أَنْ تَلْقَى أَخَاكَ بِوَجْهٍ طَلْقٍ». [رواه مسلم]
از ابوذرt روایت است که رسول الله ج فرمود: «هیچ کار خوب و پسندیده ای را حقیر مشمارید، هر چند با برادرت به چهره ی گشاده روبرو شوی».
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّس قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: «لا تَسُبُّوا أَصْحَابِي، فَلَوْ أَنَّ أَحَدَكُمْ أَنْفَقَ مِثْلَ أُحُدٍ ذَهَبًا مَا بَلَغَ مُدَّ أَحَدِهِمْ وَلا نَصِيفَهُ». [رواه البخارى]
ابوسعید خدریس می گوید: نبی اکرم ج فرمود: «اصحاب مرا دشنام ندهید. زیرا اگر یکی از شما به اندازه ی کوه احد، طلا انفاق کند، با یک یا نصف مدّی که اصحاب من انفاق می کنند، برابری نمی کند». (مدّ، پیمانه‌ای است که برخی آن را به اندازه ی پُری دوکفِ دست دانسته‌اند).